مکانیزم ماشه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) همان ساز و کار حل اختلافات در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هس...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) | [[پرونده:تحریم‌ها باز می‌گردند.JPG|جایگزین=تحریم‌ها باز می‌گردند|بندانگشتی|تحریم‌ها باز می‌گردند]] | ||
'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) ساز و کار حل اختلافات در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هسته‌ای [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] است که در آن‌ها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرف‌های [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]]، در صورت بروز مناقشه به طور مفصل شرح داده شدهاند. این دو بند از آن‌جا که رجوع به آن‌ها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی منجر شود به مکانیسم ماشه معروف شدهاند. | |||
آلمان، انگلیس و فرانسه روز سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸، با انتشار بیانیه‌ای در بروکسل، مکانیسم حل اختلاف در برجام، موسوم به مکانیسم ماشه را فعال کردند اما این روش از کلید‌خوردن مکانیزم ماشه، یک روش بسیار زمان‌بر بود زیرا نیاز به یک روند گفتگوی طولانی میان اعضای برجام در کمیسیون مشترک داشت.<ref>[https://www.isna.ir/news/98102418913/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%B1% انگلیس، فرانسه و آلمان مکانیسم ماشه برجام را فعال کردند]</ref> | |||
روش اول فعال‌سازی مکانیزم ماشه از طریق برجام است. روش دوم که دولت آمریکا از طریق آن اقدام کرده‌است، نه برجام بلکه قعطنامه ۲۲۳۱ است. | |||
با افشای پروژه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، ذیل فصل هفت منشور ملل متحد، ایران مشمول قطعنامه‌های و محکومیت‌هایی شد که می‌توانست سخت‌ترین تحریم‌های، نفتی، اقتصادی، نظامی، کالاهایی با کاربرد دوگانه و در ادامه مجوز حمله نظامی را نیز به همراه آورد. اما بدون این که حتی یک روز این تحریم‌ها در مورد ایران اجرا شوند، در تاریخ تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ جمهوری اسلامی توانست به تواقنامه‌آی با گروه ۵+۱ برسد. پس از این تواقفنامه شورای امنیت نیز به اتفاق آرا قعطنامه ۲۲۳۱ را صادر کرد که ایران را از ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد و خطر آن خارج کرد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2015/07/150721_l12_iran_unscr_2231 قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران چه ویژگی‌هایی دارد؟]</ref> | |||
در این قعطنامه نیز همچون برجام مکانیزم ماشه وجود دارد. با توجه به خروج آمریکا از برجام، دونالد ترامپ قصد دارد با استفاده از قعطنامه ۲۲۳۱ که نام آمریکا نیز در آن وجود دارد مکانیزم ماشه را فعال کند. این قعطنامه به همه اعضای دائم شورای امنیت این امکان را می‌دهد که مکانیزم ماشه را فعال کنند. با توجه به اینکه آژانس بین‌المللی اتمی ایران را ناقض تعهدات خود می‌داند آمریکا می‌تواند شکایت‌نامه‌ای را به شورای امنیت ارائه دهد. شکایت‌نامه‌ای که رأی مخالف روسیه و چین در آن مؤثر نیست. زیرا آمریکا خواهد توانست رأی مخالف آن‌ها را وتو کند. برای دور زدن وتوی آمریکا چین و روسیه باید اثبات نمایند که مبنای مخالفتشان با فعال شدن مکانیزم ماشه یک مبنای رویه‌ای(Procedural vote ) است و حق وتو در مورد آن وجود ندارد. اثبات چنین رویه‌ای بسیار پیچیده‌است،هر چند که حتی اگر چین و روسیه قادر به اثبات آن باشند باز آمریکا می‌تواند از حق وتوی دابل (Double Veto) استفاده کرده و مجددا أی مخالف چین و روسیه را دور زده و ماشه را بچکاند. | |||
چیکیدن ماشه به روی جمهوری اسلامی به معنی تحریم‌هایی بسیار دشوار است که می‌تواند رژیم ایران را به کلی فلج کند. | |||
== مکانیسم ماشه چیست == | == مکانیسم ماشه چیست == | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۶: | ||
نکته‌ی مهم ساز و کار مکانیسم ماشه این است که در این مرحله هیچ کشوری حق وتو ندارد و شورای امنیت با استناد به بند ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد تا اقدام نظامی علیه رژیم ایران می‌تواند پیشروی کند.<ref name=":0">[https://fa.iranfreedom.org/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ مکانیسم ماشه چیست و چگونه عمل می‌کند]</ref> | نکته‌ی مهم ساز و کار مکانیسم ماشه این است که در این مرحله هیچ کشوری حق وتو ندارد و شورای امنیت با استناد به بند ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد تا اقدام نظامی علیه رژیم ایران می‌تواند پیشروی کند.<ref name=":0">[https://fa.iranfreedom.org/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ مکانیسم ماشه چیست و چگونه عمل می‌کند]</ref> | ||
[[پرونده:چگونگی بازگشت تحریم‌ها (مکانیزم ماشه).JPG|جایگزین=چگونگی بازگشت تحریم‌ها (مکانیزم ماشه)|بندانگشتی|453x453پیکسل|چگونگی بازگشت تحریم‌ها (مکانیزم ماشه)]] | |||
== پیش‌زمینه مکانیسم ماشه == | == پیش‌زمینه مکانیسم ماشه == | ||
در گام اول کاهش تعهدات [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، رژیم ایران، افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده را در دستور کار قرار داد. [[حسن روحانی|روحانی]] پس از اعلام این گام گفت: | در گام اول کاهش تعهدات [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، رژیم ایران، افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده را در دستور کار قرار داد. [[حسن روحانی|روحانی]] پس از اعلام این گام گفت: | ||
<nowiki/><blockquote>«امروز ما نمی‌خواهیم از [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] خارج بشویم و امروز روز پایان برجام نیست».</blockquote>در گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸، رژیم ایران عدم پایبندی به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم، را اعلام کرد. | <nowiki/><blockquote>«امروز ما نمی‌خواهیم از [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] خارج بشویم و امروز روز پایان برجام نیست».</blockquote>در گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸، رژیم ایران عدم پایبندی به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم، را اعلام کرد. | ||
| خط ۳۳: | خط ۴۲: | ||
در پی گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۶ آذر ۱۳۹۸ به رژیم ایران هشدار داد که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه در برجام است. | در پی گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۶ آذر ۱۳۹۸ به رژیم ایران هشدار داد که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه در برجام است. | ||
لودریان با اشاره به تظاهرات آبان در ایران گفت:<blockquote>«با توجه به رفتار [[سید علی خامنه ای|رهبر ارشد ایران]] و [[حسن روحانی]]، رئیس‌جمهوری در برخورد با معترضان، به نظر می‌رسد که منطق آمریکائیان در مورد لزوم واردکردن حداکثر فشار (بر حکومت ایران) درست بوده است.»</blockquote>در ۱۰ آذر ۱۳۹۸ سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در یک بیانیه‌ی مشترک به رژیم ایران در مورد استفاده از مکانیسم ماشه در صورت ادامه‌ی نقض برجام هشدار دادند. | لودریان با اشاره به تظاهرات آبان در ایران گفت:<blockquote>«با توجه به رفتار [[سید علی خامنه ای|رهبر ارشد ایران]] و [[حسن روحانی]]، رئیس‌جمهوری در برخورد با معترضان، به نظر می‌رسد که منطق آمریکائیان در مورد لزوم واردکردن حداکثر فشار (بر حکومت ایران) درست بوده است.»</blockquote>[[پرونده:توافق برجام.JPG|جایگزین=توافق برجام بین جمهوری اسلامی و سران ۵+۱ در وین|بندانگشتی|توافق برجام بین جمهوری اسلامی و سران ۵+۱ در وین]]در ۱۰ آذر ۱۳۹۸ سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در یک بیانیه‌ی مشترک به رژیم ایران در مورد استفاده از مکانیسم ماشه در صورت ادامه‌ی نقض برجام هشدار دادند. | ||
جلسه‌ی کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر ۱۳۹۸، در حالی که رژیم ایران تا این تاریخ، چهار گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته بود، در وین برگزار شد. | جلسه‌ی کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر ۱۳۹۸، در حالی که رژیم ایران تا این تاریخ، چهار گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته بود، در وین برگزار شد. | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۸: | ||
== بیانیه‌ی مکانسیم ماشه == | == بیانیه‌ی مکانسیم ماشه == | ||
در پی اعلام رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، روز سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۰) فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد: | در پی اعلام رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، روز سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۰) فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد: | ||
[[پرونده:سران سه کشور اروپایی.JPG| | [[پرونده:سران سه کشور اروپایی.JPG|alt=مکانیزم ماشه|بندانگشتی|سران سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در دی ماه ۹۸ از فعال شدن مکانیزم ماشه حمایت کردند]] | ||
<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانیهایمان و اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم.»</blockquote>هم‌چنین سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کردند:<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، ما هیچ انتخاب دیگری برای ثبت نگرانیهایمان نداشتیم. پس از آن‌جا که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم. ما وزرای خارجه‌ی آلمان، فرانسه و انگلیس در منافع امنیتی مشترک و بنیادین با دیگر شرکای اروپایی مشترک هستیم. یکی از آن‌ها حمایت از منع تکثیر سلاح‌های اتمی است و اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»<ref>[https://tejaratnews.com/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F مکانیسم ماشه چیست؟]</ref></blockquote> | <blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانیهایمان و اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم.»</blockquote>هم‌چنین سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کردند:<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، ما هیچ انتخاب دیگری برای ثبت نگرانیهایمان نداشتیم. پس از آن‌جا که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم. ما وزرای خارجه‌ی آلمان، فرانسه و انگلیس در منافع امنیتی مشترک و بنیادین با دیگر شرکای اروپایی مشترک هستیم. یکی از آن‌ها حمایت از منع تکثیر سلاح‌های اتمی است و اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»<ref>[https://tejaratnews.com/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F مکانیسم ماشه چیست؟]</ref></blockquote>اروپا در آن زمان اعلام کرد فعال شدن این مکانیسم تنها برای بازگرداندن ایران به تعهدات برجام است، هرچند برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که این عمل سرانجام به ابطال قطعنامه ۲۲۳۱ منجر می‌شود.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1342597/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D مکانیسم ماشه چیست و چه اتفاقی در برجام خواهد افتاد] - خبرآنلاین</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۱۹ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۰۶
مکانیسم ماشه (Snapback) ساز و کار حل اختلافات در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هسته‌ای برجام است که در آن‌ها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرف‌های برجام، در صورت بروز مناقشه به طور مفصل شرح داده شدهاند. این دو بند از آن‌جا که رجوع به آن‌ها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی منجر شود به مکانیسم ماشه معروف شدهاند.
آلمان، انگلیس و فرانسه روز سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸، با انتشار بیانیه‌ای در بروکسل، مکانیسم حل اختلاف در برجام، موسوم به مکانیسم ماشه را فعال کردند اما این روش از کلید‌خوردن مکانیزم ماشه، یک روش بسیار زمان‌بر بود زیرا نیاز به یک روند گفتگوی طولانی میان اعضای برجام در کمیسیون مشترک داشت.[۱]
روش اول فعال‌سازی مکانیزم ماشه از طریق برجام است. روش دوم که دولت آمریکا از طریق آن اقدام کرده‌است، نه برجام بلکه قعطنامه ۲۲۳۱ است.
با افشای پروژه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، ذیل فصل هفت منشور ملل متحد، ایران مشمول قطعنامه‌های و محکومیت‌هایی شد که می‌توانست سخت‌ترین تحریم‌های، نفتی، اقتصادی، نظامی، کالاهایی با کاربرد دوگانه و در ادامه مجوز حمله نظامی را نیز به همراه آورد. اما بدون این که حتی یک روز این تحریم‌ها در مورد ایران اجرا شوند، در تاریخ تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ جمهوری اسلامی توانست به تواقنامه‌آی با گروه ۵+۱ برسد. پس از این تواقفنامه شورای امنیت نیز به اتفاق آرا قعطنامه ۲۲۳۱ را صادر کرد که ایران را از ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد و خطر آن خارج کرد.[۲]
در این قعطنامه نیز همچون برجام مکانیزم ماشه وجود دارد. با توجه به خروج آمریکا از برجام، دونالد ترامپ قصد دارد با استفاده از قعطنامه ۲۲۳۱ که نام آمریکا نیز در آن وجود دارد مکانیزم ماشه را فعال کند. این قعطنامه به همه اعضای دائم شورای امنیت این امکان را می‌دهد که مکانیزم ماشه را فعال کنند. با توجه به اینکه آژانس بین‌المللی اتمی ایران را ناقض تعهدات خود می‌داند آمریکا می‌تواند شکایت‌نامه‌ای را به شورای امنیت ارائه دهد. شکایت‌نامه‌ای که رأی مخالف روسیه و چین در آن مؤثر نیست. زیرا آمریکا خواهد توانست رأی مخالف آن‌ها را وتو کند. برای دور زدن وتوی آمریکا چین و روسیه باید اثبات نمایند که مبنای مخالفتشان با فعال شدن مکانیزم ماشه یک مبنای رویه‌ای(Procedural vote ) است و حق وتو در مورد آن وجود ندارد. اثبات چنین رویه‌ای بسیار پیچیده‌است،هر چند که حتی اگر چین و روسیه قادر به اثبات آن باشند باز آمریکا می‌تواند از حق وتوی دابل (Double Veto) استفاده کرده و مجددا أی مخالف چین و روسیه را دور زده و ماشه را بچکاند.
چیکیدن ماشه به روی جمهوری اسلامی به معنی تحریم‌هایی بسیار دشوار است که می‌تواند رژیم ایران را به کلی فلج کند.
مکانیسم ماشه چیست
در بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام تعریف شده است؛ در صورتی که هر یک از طرف‌های باقی‌مانده در برجام (حتی یک کشور) باور داشته باشند که ایران با اقدامات خود توافق را نقض کرده می‌توانند روندی را آغاز کنند که تنها در مدت ۶۵ روز به ارجاع مجدد پرونده به شورای امنیت و بازگشت خودکار تحریم‌ها منتهی می‌شود.[۳]
این ۲ بند از آن‌جا که رجوع به آن‌ها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بینجامد، به مکانیسم ماشه معروف شدهاند.[۴]
مکانیسم ماشه، بخش نهایی از ساز و کار حل اختلاف در توافق‌نامه‌ی برجام است که می‌تواند قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل را که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شده بودند، بازگرداند.[۴]
طبق بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، در صورت اختلاف و نقض پایبندی به این توافق توسط امضاکنندگان، کمیسیون مشترک تشکیل می‌شود.
چنان‌چه اختلافات ظرف مدت ۱۵ روز در این کمیسیون حل و فصل نشود، موضوع در سطح هیئت وزیران خارجه‌ی ۴+۱ طرح و رسیدگی خواهد شد و در صورت عدم حل و فصل اختلاف در سطح وزرای خارجه‌ی ۴+۱ در یک مهلت ۱۵ روزه، کمیسیون مشترک در کم‌تر از ۵ روز نظریه‌ی هیأت مشورتی را با هدف فیصله‌ی موضوع بررسی خواهد کرد و در صورت عدم حل اختلاف (حداکثر ۳۵ روز)، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد.
در صورتی که شورای امنیت سازمان ملل، ظرف ۳۰ روز به تعلیق تحریم‌ها رای ندهد، تحریم‌ها در چارچوب قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت خود به خود به اجرا گذاشته خواهند شد و مکانیسم ماشه فعال می‌شود.
نکته‌ی مهم ساز و کار مکانیسم ماشه این است که در این مرحله هیچ کشوری حق وتو ندارد و شورای امنیت با استناد به بند ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد تا اقدام نظامی علیه رژیم ایران می‌تواند پیشروی کند.[۳]
.JPG)
پیش‌زمینه مکانیسم ماشه
در گام اول کاهش تعهدات برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، رژیم ایران، افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده را در دستور کار قرار داد. روحانی پس از اعلام این گام گفت:
«امروز ما نمی‌خواهیم از برجام خارج بشویم و امروز روز پایان برجام نیست».
در گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸، رژیم ایران عدم پایبندی به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم، را اعلام کرد.
در روز ۱۸ تیر ۹۸ و در پی گام دوم کاهش تعهدات برجام از سوی رژیم ایران، بیانیه‌ی مشترکی از جانب اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلستان، آلمان) صادر و در آن درخواست تشکیل کمیسیون ویژه‌ی مشترک برجام مطرح شد. امری که شاید بتوان آن را آغاز روند مکانیسم ماشه نامید.
متعاقبا عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی رژیم ایران، ارجاع پرونده‌ی هسته‌ای این رژیم به شورای امنیت سازمان ملل متحد را غیرقانونی خواند.
در گام سوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۵ شهریور ۱۳۹۸، رژیم ایران گسترش و شتاب‌بخشی به فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ی هسته‌ای سازمان انرژی اتمی را بر اساس نیازهای فنی در دستور کار قرار داد.
در گام چهارم کاهش تعهدات برجامی در روز ۱۵ آبان ۱۳۹۸، گازدهی به ۱۰۴۴ دستگاه سانتریفیوژ در تاسیسات فردو و رونمایی از نسل جدید سانتریفیوژها در تاسیسات نطنز انجام شد.
در پی گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۶ آذر ۱۳۹۸ به رژیم ایران هشدار داد که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه در برجام است.
لودریان با اشاره به تظاهرات آبان در ایران گفت:
«با توجه به رفتار رهبر ارشد ایران و حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در برخورد با معترضان، به نظر می‌رسد که منطق آمریکائیان در مورد لزوم واردکردن حداکثر فشار (بر حکومت ایران) درست بوده است.»
در ۱۰ آذر ۱۳۹۸ سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در یک بیانیه‌ی مشترک به رژیم ایران در مورد استفاده از مکانیسم ماشه در صورت ادامه‌ی نقض برجام هشدار دادند.
جلسه‌ی کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر ۱۳۹۸، در حالی که رژیم ایران تا این تاریخ، چهار گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته بود، در وین برگزار شد.
اعضای باقی‌مانده‌ی توافق هسته‌ای در چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل سیاسی، از ایران خواستند که به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد و به آن پایبند بماند. کشورهای اروپایی هم‌چنین تاکید کردند، فعلا از مکانیسم ماشه استفاده نخواهند کرد.
رژیم ایران در روز ۲ دی اعلام کرد که یک فعالیت تازه را در راکتور آب سنگین اراک آغاز کرده است. هم‌زمان در این روز علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی گفت:
«حرکت اروپا به سمت مکانیسم ماشه خلاف خواست و نیت آن‌ها است، اما اگر این مکانسیم فعال شود چیزی از برجام باقی نمی‌ماند.»
جواد ظریف، وزیر خارجه‌ی رژیم ایران در روز ۸ دی ۱۳۹۸ در مسکو، به اتحادیه‌ی اروپا هشدار داد که نمی‌تواند از مسیرهایی که در برجام برای مقابله با نقض این توافق تعیین شده، علیه ایران استفاده کند.
گام پنجم کاهش تعهدات برجامی رژیم ایران
رژیم ایران شام‌گاه یک‌شنبه ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ و در پی کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه توسط پهباد آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد، گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای برجام را به طور رسمی برداشت و تعهدات باقی‌مانده‌اش در چارچوب برجام از جمله درباره‌ی محدودیت تعداد سانتریفیوژها را کنار گذاشت.
در واکنش به این اقدام رژیم ایران، دونالد ترامپ گفت:
«ایران هرگز سلاح هسته‌ای نخواهد داشت!»[۳]
بیانیه‌ی مکانسیم ماشه
در پی اعلام رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، روز سه‌شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۰) فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانیهایمان و اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم.»
هم‌چنین سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کردند:
«با توجه به اقدامات ایران، ما هیچ انتخاب دیگری برای ثبت نگرانیهایمان نداشتیم. پس از آن‌جا که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم. ما وزرای خارجه‌ی آلمان، فرانسه و انگلیس در منافع امنیتی مشترک و بنیادین با دیگر شرکای اروپایی مشترک هستیم. یکی از آن‌ها حمایت از منع تکثیر سلاح‌های اتمی است و اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»[۵]
اروپا در آن زمان اعلام کرد فعال شدن این مکانیسم تنها برای بازگرداندن ایران به تعهدات برجام است، هرچند برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که این عمل سرانجام به ابطال قطعنامه ۲۲۳۱ منجر می‌شود.[۶]
منابع
- ↑ انگلیس، فرانسه و آلمان مکانیسم ماشه برجام را فعال کردند
- ↑ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران چه ویژگی‌هایی دارد؟
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ مکانیسم ماشه چیست و چگونه عمل می‌کند
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ اروپا و فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف در برجام - خبرگزاری ایرنا
- ↑ مکانیسم ماشه چیست؟
- ↑ مکانیسم ماشه چیست و چه اتفاقی در برجام خواهد افتاد - خبرآنلاین