کاربر:Abbas/صفحه تمرین2

سالوادور آلنده
سالوادور آلنده
بیست و نهمین رئیس‌جمهور شیلی
مشغول به کار ۳ نوامبر ۱۹۷۰ – ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳
پس از	ادواردو فرای مونتالوا
پیش از	آگوستو پینوشه
اطلاعات شخصی
زاده	سالوادور ایزابلینو دل ساگرادو کورازون دِ خسوس آلنده خوسنز ۲۶ ژوئن ۱۹۰۸(۱۹۰۸-06-۲۶) سانتیاگو
درگذشت	۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ میلادی (۶۵ سال) سانتیاگو
ملیت	الگو:Country data شیلی
حزب سیاسی	حزب سوسیالیست
همسر(ان)	اورتِنسیا بوسی
شغل	سیاستمدار
مذهب	کاتولیک رومی
امضا

سالوادور آلنده الگو:اسپانیایی (تلفظ نزدیک‌تر به اسپانیولی: سالْباذور آیِنده؛ الگو:IPA-es) (زادهٔ ۲۶ ژوئن ۱۹۰۸ در سانتیاگو – درگذشتهٔ ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ در سانتیاگو) سیاست‌مدار مارکسیست و از بنیان‌گذاران حزب سوسیالیست شیلی بود.

او از نوامبر ۱۹۷۰ تا سرنگونی و مرگش در پی کودتای ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ میلادی، رئیس‌جمهوری شیلی بود.

از او به عنوان اولین رئیس‌جمهوری مارکسیست که با رأی و دموکراسی به قدرت رسید نام می‌برند.

سالوادور آلنده بیش از چهل سال در صحنهٔ سیاسی شیلی و حزب سوسیالیست شیلی حضور داشت. او پیش از رسیدن به ریاست جمهوری در انتخابات ۱۹۷۰ در مقام‌های سناتور، نماینده و وزیر کابینه فعالیت می‌کرد. وی پزشک بود و مدتی به عنوان وزیر بهداشت خدمت نمود. آلنده سه بار در سال‌های ۱۹۵۲، ۱۹۵۸ و ۱۹۶۴ کاندیدای ریاست جمهوری شده و شکست خورده بود تا این که در ۱۹۷۰ بالاخره در انتخابات برنده شد و تنها با ۳/۱٪ اختلاف با نفر دوم و ۸ درصد اختلاف با نفر سوم، از سوی مجلس به ریاست جمهوری برگزیده شد.

پس از رسیدن به ریاست جمهوری او برنامهٔ سوسیالیستی جنجال‌برانگیزی به نام راهی به سوی سوسیالیسم را پیاده کرد و بسیاری از صنایع را ملّی اعلام کرد. در سال اول حکومت او نرخ رشد اقتصادی به ۸/۶ درصد و نرخ بیکاری به ۳/۶ در صد رسید؛ اما در سال دوم، تورم بسیار افزایش یافت، صادرات ۲۴٪ کاهش یافت، واردات ۲۶٪ افزایش یافت، در حالی که نرخ واردات مواد غذایی ۱۲۶٪ بود. در نتیجه قفسهٔ مغازه‌ها از اجناس خالی شد و بازار سیاه رونق گرفت. وی توانایی کنترل حامیان افراطی دست چپی خود را نداشت.

در ماه مه ۱۹۷۳ دادگاه عالی شیلی، دولت را به اتفاق اکثریت آرا به نقض قوانین و جلوگیری از اقدامات قانونی پلیس و تصمیمات نادرست قضایی محکوم نمود.

در اوت سال ۱۹۷۳ دیوان عالی کشور از آلنده به دلیل ناتوانی در اجرای قانون زمین شکایت کرد و نمایندگان مجلس نیز اعلام نمود که آلنده بر خلاف قانون اساسی، قوانین مجلس را به اجرا نمی‌گذارد. طی این قطعنامه اعلام شد که دولت آلنده تلاش در به دست گرفتن کل اختیارات کشور نموده، اصل تفکیک قوا را رعایت نکرده و قانون اساسی را نقض نموده‌است.

در ۲۲ اوت ۱۹۷۳ مجلس نمایندگان شیلی قطعنامه‌ای علیه او صادر کرد.

در این قطعنامه دولت آلنده به موارد زیر محکوم شد:

1. رعایت نکردن نظام قانونی کشور؛
2. امتناع از اجرای تصمیمات قضایی در برابر طرفداران خود و نقض احکام قضایی؛
3. جرایم گوناگون رسانه‌ای، به دست گرفتن غاصبانه تلویزیون به نفع خود و فشار اقتصادی علیه رسانه‌های منتقد دولت؛
4. مسلح کردن طرفداران حزب خود؛
5. سرکوب غیرقانونی کارگران معدن؛
6. تلاش برای ایجاد پلیس و ارتش مخصوص و وابسته به خود؛
7. محدود نمودن غیرقانونی مهاجرت.

با این حال آلنده حاضر به پایبندی به قانون اساسی نگردید.

کودتای نظامی شیلی

نوشتار اصلی: کودتای ۱۹۷۳ شیلی

در ماه سپتامبر همان سال تلاش کرد طی لایحه‌ای قانون اساسی را تغییر دهد که دولت او در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ و با کودتای نظامی به رهبری ژنرال پینوشه، فرمانده ارتش، سرنگون شد. اسناد فراوانی حاکی از حمایت و پشتیبانی دولت وقت ایالات متحده از این کودتا وجود دارد. طبق اعلام رسمی، پرزیدنت آلنده با یک کلاشینکف اهدایی از سوی فیدل کاسترو خودکشی کرده‌است. بنابر اسناد و منابع تاریخی و همچنین فیلم‌های مستند، وی هنگام به توپ بسته شدن کاخ ریاست جمهوری در جریان کودتای ۱۱ سپتامبر جان باخت.

به گفته منابع نظامی، آلنده خواستار آتش‌بسی ۵ دقیقه‌ای شد تا بتواند استعفا بدهد، اما نیروهای ارتش با اشاره به این که تک تیراندازهای وفادار به رئیس‌جمهور از ساختمان‌های مجاور کاخ ریاست جمهوری در حال تیراندازی هستند، با این درخواست آلنده مخالفت کردند.

گفته شده دست کم ۱۷ بمب بر کاخ ریاست جمهوری ریخته شد. بنا به گفته منابع رسمی، سالوادور آلنده به هنگام یورش نیروهای نظامی به کاخ با اسلحه خودکشی کرد.

دولت او در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ و با کودتایی نظامی به رهبری ژنرال پینوشه، فرمانده ارتش، سرنگون شد.

جستارهای وابسته

• ایزابل آلنده
• آگوستو پینوشه
• پابلو نرودا
• ویکتور خارا

منابع

• Wikipedia contributors, "Salvador Allende," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Salvador_Allende&oldid=192011295 (accessed February 17, 2008).