کاربر:Safa/3صفحه تمرین
اوکراین، با مساحت ۶۰۳,۵۴۸ کیلومتر مربع، سومین کشور پهناور اروپا با جمعیتی حدود ۴۳ میلیون و ۷۷۳ هزار نفر است. پایتخت آن شهر کیف است. دارای مرز مشترک با کشورهای روسیه، بلاروس، اسلوواکی، لهستان و مجارستان است، همچنین با روسیه، گرجستان و بلغارستان به صورت دریایی مرز مشترک دارد. زبان اصلی مردم اوکراینی است، در مناطق شمالی اوکراین به زبان روسی نیز صحبت میکنند. با نزدیک شدن اوکراین به ناتو در ۲۴ فوریهی ۲۰۲۲، روسیه تهاجم گستردهای را علیه این کشور آغاز کرد و باعث تشدید چشمگیر بحران روسیه و اوکراین شد. این تهاجم، بزرگترین حملهی نظامی به یک کشور در خاک اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است. ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در پاسخ به این حمله، با اعلام حکومت نظامی و قطع روابط دیپلماتیک با روسیه، دستور بسیج عمومی داد و از مردان ۱۸ تا ۶۰ سال خواست برای کشورشان با روسیه بجنگند.
تهاجم روسیه با محکومیتهای گسترده به همراه تحریمهای وسیع و همچنین حمایتهای نظامی و تسلیحاتی از طرف کشورهای اروپایی و آمریکا پاسخ داده شد. در یک بحران وسیع پناهندگان نزدیک به ۵ میلیون نفر خاک اوکراین را ترک کردند و نزدیک به ۱۰ میلیون نفر در داخل خاک اوکراین جابجا شدند.
تاریخچهی اوکراین
اوکراین در دوران نوسنگی دارای فرهنگ کوکوتنی - تریپلی بود و در عصر آهن محل سکونت کیمریها، سرمتیها و سکاها بود.
پس از آن مستعمره یونان، روم باستان و امپراطور روم شرقی شد.
جنگ جهانی دوم
در جنگ جهانی دوم این کشور از ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۴ در اشغال آلمان بود.
استقلال
۲۳ اوت ۱۹۹۱ اوکراین استقلال خود را اعلام کرد. ایران ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ به عنوان اولین کشور استقلال اوکراین را به رسمیت شناخت.
اوکراین در دوران فروپاشی شوروی
با فروپاشی شوروی در دوران انتقال اوکراین به سمت بازار آزاد بدلیل جمعیت زیاد و فقر مردم این روند برای مردم بسیار سخت بود.
و رشد اقتصادی تا دههها منفی بود. تورم لجام گسیخته پول ملی را بیاعتبار کرده بود و گاه معاملات بصورت پایاپای انجام میشد.
در سال ۱۹۹۳ رشد قیمتها ۱۰۰ برابر شد. یعنی یک همبرگر یک کوپنی در پایان سال ۱۰۱ کوپن بود و سال بعد همین هم به منفی ۲۲ درصد سقوط کرد.
اوکراین از فروپاشی تا انقلاب نارنجی
از سال ۱۹۹۴ با انتخاب لئونید کوچما، به عنوان دومین رئیسجمهور با آرای روستبارها تغییرات شروع شد. اقدامات او باعث شد که پنج سال بعد درنیمه غربی اوکراین هم اکثریت بالایی بدست آورد و دو دوره به ریاست جمهوری انتخاب شود. و اقدامات زیر را انجام داد که در تغییر وضعیت بسیار موثر بود:
معرفی گریونا به عنوان واحد پول جدید
حذف ۵ صفر از پول ملی
کاهش کسری بودجه از ۱۳٪ به ۵٪
کاهش استقراض از بانک مرکزی از ۱۲٪ به ۲٪
انتشار اوراق قرضه داخلی و وام گرفتن از دولتهای خارجی
این اقدامات تورم را به صفر رسانده و از دور دوم ریاست جمهوری کوچما رشد اقتصادی بازگشت.
کوچما روابط سیاسی و اقتصادی اوکراین با روسیه را بازسازی کرد و توانست از پیوندهای عمیق اقتصادی اوکراین و روسیه به نفع کشورش استفاده کند و با تکیه بر منابع کشاورزی، معادن غنی و بازسازی صنایع به جای مانده از گذشته، طی یک دهه رشد اقتصادی قابل قبولی را رقم بزند.
درخواست رسمی عضویت در اتحادیه اروپا اول بار توسط وی مطرح شد و تعهد کرد تا سال ۲۰۰۷ به استانداردهای عضویت برسد که البته تاکنون محقق نشده است.
اوکراین پس از انقلاب نارنجی
انتخاب ویکتور یانوکوویچ به ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۴ مصادف شد با اعتراض مردم به نتایج انتخابات، مسموم شدن ویکتور یوشچنکو رقیب وی در انتخابات هم به دامنه این اعتراضات افزود. موجی از اعتراض و نا فرمانی مدنی کشور را فرا گرفت. پس از حدود سه ماه اعتراض، دادگاه عالی اوکراین انتخابات را باطل کرد و انتخابات مجدد با شرکت ناظران داخلی و بینالمللی برگزار شد. این بار یوشچنکو با اکثریت شکننده ۵۲٪ رئیسجمهور اوکراین شد. بدلیل استفاده از نمادهای نارنجی رنگ در این اعتراضات، این حرکت به انقلاب نارنجی اوکراین معروف شد. یانوکوویچ با ترک کاخ ریاست جمهوری اپوزیسیون شد و پنج سال بعد در انتخابات پیروز شد. شوک سنگین انقلاب نارنجی بر اقتصاد. رشد ۱۲٫۵٪ درصدی آن را به ۲٫۵٪ درصد تقلیل داد.
بحران ۲۰۱۴ اوکراین
پلیس ملی جدید اوکراین در تاریخ ۳ ژوئیه ۲۰۱۵ بهعنوان بخشی از اصلاحات اتحادیه اروپا شکل گرفت. در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴ در پی اعتراضات خیابانی علیه دولت و وخیم شدن اوضاع داخلی اوکراین با رای پارلمان اوکراین ویکتور یانکویچ از سمت رئیسجمهوری برکنار شد و یولیا تیموشنکو نخستوزیر سابق که در روز ۱۹ مهر ۱۳۹۰ برابر با ۱۱ اکتبر ۲۰۱۱ محکوم به زندان شده بود پس از تسخیر کاخ ریاست جمهوری توسط مخالفان و رای پارلمان این کشور مبنی بر بازگشت به قانون اساسی سال ۲۰۰۴؛ که این طرح با ۳۲۵ رای موافق به تصویب رسید و راه برای آزادی تیموشنکو هموار شد. همچنین پارلمان اوکراین به آزادی تیموشنکو از زندان نیز رای مثبت داد و در ساعاتی بعد در ۲۲ فوریه یولیا تیموشنکو از زندان آزاد شد.
پس از برکناری یاناکویچ وی به روسیه گریخت و الکساندر تورچینف به عنوان رئیسجمهور موقت برگزیده شد. در پی این حوادث شبه جزیره کریمه توسط نیروهای روسی تحت عنوان محافظت از روس تبارهای این ایالت خودمختار اشغال شد. چند روز بعد از این اتفاقات، مردم شبه جزیره کریمه در برگزاری همهپرسی سراسری، موافقت ۹۶ درصدی خود را با پیوستن به کشور روسیه اعلام کردند و این شبه جزیره رسماً جزئی از خاک روسیه شد.
یانوکوویچ در یک نطق تلویزیونی با اشاره به پیش نویس توافقنامه پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا از مردمش دعوت کرد که متن پیش نویس را بخوانند. او گرچه مخالف قطعی پیوستن اوکراین به اتحادیه نیست، اما میگوید این پیش نویس الحاق، اوکراین را فقط یک بازار مصرف برای محصولات اروپایی در ازای نیروی کار ارزان و غیر متخصص میخواهد و نه یک شریک تجاری واقعی برای اروپا. اما از طرف مقابل نیمه غربی اوکراین چشم به توان اقتصادی اروپا بستهاست. آنها به همسایگان فقیر خود مینگرند که درست مانند اوکراین بخشی از اتحاد جمهوریهای شوروی بودند، اما حالا اتباع آنها آزادانه در هر جای اتحادیه اروپا سفر، اقامت و کار میکنند.
مداخله نظامی روسیه
پس از برکناری ویکتور یانکوویچ از ریاست جمهوری اوکراین در ماه فوریه و فرادستی نیروهای هوادار غرب در دولت کیف، اهالی روس تبار بخشهایی از شرق اوکراین مبتنی بر بدبینی تاریخیاشان به جهتگیریهای سیاسی در غرب اوکراین و نیروهایی که در کیف قدرت را به دست گرفتهاند و نیز بر بستر برخی اشتباهات دولت جدید با آن از در ستیز و مخالفت درآمدهاند.
در این میان روسیه که فعل و انفعالات سیاسی در اوکراین را تلاشی دیگر برای تشدید محاصره خود و حضور سیاسی و نظامی غرب در پشت مرزهای خود تلقی میکند با حمایت از مخالفتها در شرق اوکراین و تشدید ستیز میان اهالی منطقه و دولت کیف درصدد حفظ منافع ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خود تا حد ممکن است. این رویکرد روسیه در همان روزهای اول پس از برکناری یانکوویچ و با تصرف بحثانگیز شبه جزیره کریمه نمودی بارز یافت.
گرچه نیروهای حاکم در کیف قولهایی مبنی بر تغییر قانون اساسی و اعطای اختیارات بیشتر به مناطق، به ویژه شرق کشور را دادهاند، ولی این قول نه برای جداییطلبان و نه برای روسیه حامی آنها کافی نبودهاست. با بدست آمدن برخی موفقیتهای نظامی دولت در شرق، عرصه بر شبهنظامیان شرق اوکراین روز به روز تنگتر میشود، اما تاکنون هیچیک از دو طرف، ارادهای برای برای پایان درگیریها نشان ندادهاند.
افزایش تلاشهای دیپلماتیک اخیر در اروپا برای حل بحران و افزایش تماسها و دیدارها میان مقامهای روسیه و اوکراین نشانگر آن است که هر دو طرف پیروزی واقعی و کاملی برای خود در این بحران متصور نیستند و بیش از همه یافتن راهحل سیاسی که مبتنی برخاستهای متعادل شده طرفین باشد مد نظر است. گزینه کرملین برای تحقق این امر ایجاد یک حکومت فدرال در این کشور است. زیرا در یک اوکراین فدرال دولت مرکزی نسبتاً ضعیف در جهتگیریهای خارجیاش به نظر موافق مناطق فدرال (از جمله مردم نواحی شرق کشور) وابسته است و روسیه را راضی کند که پیوند تنگاتنگ میان کیف و غرب (به خصوص از دید نظامی) عملی نشود.
این راهحل شاید اوکراین را در پیوندهای مستقیم سیاسی و اقتصادی با غرب قرار دهد، اما در عین حال باید به پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اقتصادی شرق اوکراین با روسیه هم توجه کند و به لحاظ نظامی، مانند آنچه برای فنلاند پس از جنگ جهانی دوم ترسیم شد، موقعیتی خنثی و حائل را برای اوکراین رقم بزند.
اما روسیه به هیچیک از این راه حلها توجهی نکرده و بدون در نظر گرفتن عواقب بعدی، به افزایش درگیریها در شرق اوکراین دامن میزند. از زمان شروع درگیریها در آوریل ۲۰۱۴ تا ماه آگوست، بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ داوطلب روس به همراه جدایی طلبان شرق اوکراین میجنگیدند. یکی از روشهای دیگر روسیه در جهت همسو کردن مردم، استفاده از حافظه تاریخی آنها و دادن لقبهایی، چون فاشیست و نازی به مبارزه با مخالفانش از جمله رهبران امروز اوکراین است.
همچنین تا آغاز ماه سپتامبر، این جنگ شاهد یک میلیون آواره، ۲۶۰ هزار بیخانمان و مرگ ۲۶۰۰ نفر شد و با ادامه یافتن این وضعیت در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۴ پارلمان اوکراین رای به پیوستن این کشور به ناتو داد.
منابع
==