امین (پیمان) فرح‌آور

امین (پیمان) فرح‌آور، با نام کامل امین فرح‌آور گیساوندانی، (متولد ۲ دی ۱۳۶۷، رشت) شاعر و فعال مدنی به دلیل فعالیت‌هایش در دفاع از حقوق کشاورزان و محیط زیست و سرودن اشعار اعتراضی، توسط قوه قضاییه جمهوری اسلامی به اعدام محکوم شده است. او با تخلص «شیدا» در خانواده‌ای فرهنگی بزرگ شد؛ پدرش معلم ادبیات و مادرش شاعر محلی بود که از کودکی او را با ادبیات آشنا کرد. پیمان فرح‌آور تحصیلاتش را در دانشگاه گیلان در رشته ادبیات فارسی به پایان رساند و پس از آن به تدریس و فعالیت در محافل ادبی پرداخت. پیمان در دهه ۱۳۹۰ به‌عنوان فعال مدنی در کمپین‌های حمایت از کارگران و حفاظت از طبیعت گیلان شناخته شد و اشعارش، از جمله «صدای مقاومت»، به نمادی از مقاومت فرهنگی تبدیل شد. این فعالیت‌ها او را در معرض فشار نهادهای امنیتی قرار داد و در سال ۱۴۰۱ برای اولین بار به دلیل اعتراض به فروش زمین‌های کشاورزی دستگیر شد.

پیمان فرح‌آور امین فرح‌آور گیساوندانی
پیمان فرح‌آور
زادروز	۲ دی‌ماه ۱۳۶۷ رشت، گیلان
محل زندگی	رشت (تا سال ۱۴۰۳)، زندان لاکان (۱۴۰۳-تا کنون)
تحصیلات	کارشناسی ادبیات فارسی
از دانشگاه	دانشگاه گیلان
پیشه	معلم، شاعر، فعال مدنی
سال‌های فعالیت	۱۳۹۰-تا کنون
شناخته‌شده برای	فعالان سیاسی، مدنی و مردم ایران
شهر خانگی	رشت
لقب	شیدا
مخالفان	نظام جمهوری اسلامی
دین	اسلام
اتهام‌ها	بغی، محاربه، تبلیغ علیه نظام
مجازات‌ها	محکوم به اعدام
فرزندان	یک فرزند

آخرین دستگیری امین فرح‌آور در مرداد ۱۴۰۳ رخ داد و پس از انتقال به زندان لاکان رشت، با اتهامات «بغی» و «محاربه» مواجه شد. در زندان، او تحت شکنجه‌های شدید از جمله ضرب و شتم با باتوم، محرومیت از خواب، و تهدید خانواده قرار گرفت. اتهام دیگر او هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران است. پیمان که از بیماری‌های مزمن مانند آسم رنج می‌برد، از دسترسی به درمان محروم ماند و وضعیت جسمانی‌اش به دلیل اعتصاب غذا وخیم شد. محاکمه او در دادگاه انقلاب رشت به‌صورت محرمانه و بدون وکیل برگزار شد و در اردیبهشت ۱۴۰۴ به اعدام محکوم گردید، اما با هفت ماه بلاتکلیفی او را در شرایطی غیرانسانی نگه داشتند. خانواده‌اش پس از ماه‌ها بی‌خبری، با تجمعاتی در مقابل زندان لاکان خواستار آزادی او شدند، اما این تلاش‌ها با سرکوب شدید مواجه شد.

حکم اعدام امین فرح‌آور واکنش‌های گسترده‌ای را برانگیخت؛ انجمن قلم برلین، کانون حقوق بشر ایران، و سازمان حقوق بشری هه‌نگاو این حکم را نقض آزادی بیان دانستند و از جامعه جهانی خواستند مداخله کند. کمپین‌های آنلاین با هزاران امضا و پوشش رسانه‌ای توسط شبکه‌های اجتماعی، فشار بر رژیم ایران را افزایش داد. تأثیر ادبی پیمان از طریق اشعارش که در فرهنگ محلی ریشه دارد، همچنان در جنبش‌های اعتراضی ادامه دارد. شرایط زندان لاکان، از جمله سلول‌های تنگ و رفتار خشن مأموران، وضعیت او را بحرانی‌تر کرده است.

زندگی و تحصیلات

امین (پیمان) فرح‌آور گیساوندانی در دوم دی‌ماه ۱۳۶۷ در شهر رشت، مرکز استان گیلان، در خانواده‌ای فرهنگی و ادبی متولد شد. پدرش، معلم ادبیات و فعال فرهنگی، و مادرش، شاعری که در محافل محلی شناخته‌شده بود، از کودکی پیمان را با شعر و ادبیات آشنا کردند. او دوران ابتدایی و متوسطه را در مدارس رشت با موفقیت گذراند و در سال ۱۳۸۴ وارد دانشگاه گیلان شد، جایی که رشته ادبیات فارسی را انتخاب کرد. در دانشگاه، پیمان به‌عنوان شاعر و نویسنده در نشریات دانشجویی فعال شد و با تخلص «شیدا» اشعاری با مضامین اجتماعی و سیاسی سرود که به سرعت توجه هم‌کلاسی‌ها و اساتید را جلب کرد.

او همچنین در جلسات شعرخوانی و نقد ادبی شرکت می‌کرد و این فعالیت‌ها به‌عنوان بستری برای ابراز دیدگاه‌هایش درباره عدالت اجتماعی عمل می‌کرد. پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۳۸۸، به تدریس ادبیات در مدارس رشت پرداخت و همزمان در محافل ادبی محلی حضور داشت، که این فعالیت‌ها زمینه‌ساز ورود او به عرصه اعتراض شد.

فعالیت‌های سیاسی و شاعری

پیمان فرح‌آور

پیمان فرح‌آور پس از اتمام تحصیلات، روی فعالیت‌های مدنی و شاعری متمرکز شد. او در دهه ۱۳۹۰ به‌عنوان فعال مدنی در رشت شناخته شد و در کمپین‌هایی برای دفاع از حقوق کارگران کشاورزی و جلوگیری از تخریب محیط زیست شرکت کرد. اشعار او با تخلص «شیدا» اغلب مضامین عدالت اجتماعی، اعتراض به رانت‌خواری، و حمایت از طبیعت گیلان را دربرمی‌گرفت که در شبکه‌های اجتماعی و جلسات شعرخوانی منتشر می‌شد. این آثار، از جمله سروده‌ای با عنوان «صدای مقاومت»، به نمادی از مبارزه فرهنگی علیه سرکوب تبدیل شد. فعالیت‌های امین فرح‌آور او را در معرض تهدید نهادهای امنیتی قرار داد و چندین بار مورد بازجویی قرار گرفت، اما او با استمرار در نوشتن، به چهره‌ای تأثیرگذار در میان فعالان تبدیل شد. شاعری او نه‌تنها هنری، بلکه ابزاری برای بیان اعتراضاتش بود که این موضوع بعدها در اتهاماتش نقش کلیدی داشت.

تأثیر ادبی و فرهنگی

پیمان فرح‌آور با تخلص «شیدا» به‌عنوان شاعری تأثیرگذار در ادبیات معاصر گیلان شناخته می‌شود. اشعار او که ریشه در فرهنگ محلی و فولکلور منطقه دارد، مضامینی چون عدالت اجتماعی، حفاظت از محیط زیست، و اعتراض به ستم را بازتاب می‌دهند. سروده‌ای مانند «صدای مقاومت» که در زندان لاکان سروده شد، با خطاب به مردم گیلان، به نمادی از مقاومت فرهنگی تبدیل شده است: «ای گیلان، صدای تو را از بند می‌شنوم.»

این اشعار نه‌تنها در محافل ادبی، بلکه در میان فعالان مدنی نیز رواج یافت و به ابزاری برای بیان اعتراضات تبدیل شد. پیمان از سبک شاعران کلاسیک گیلانی الهام گرفته و آن را با مضامین مدرن تلفیق کرده، که این رویکرد او را از دیگر شاعران متمایز ساخته است. تأثیر ادبی او حتی پس از دستگیری نیز ادامه یافت، به‌طوری‌که اشعارش در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و به جنبش‌های اعتراضی هویت فرهنگی می‌بخشد.

دستگیری‌ها و شکنجه‌ها

نخستین تجربه دستگیری پیمان فرح‌آور در سال ۱۴۰۱ رخ داد، زمانی که به‌عنوان فعال مدنی علیه فروش غیرقانونی زمین‌های کشاورزی در گیلان اعتراض کرد. او پس از چند ماه بازداشت در شرایط نامناسب، با قید وثیقه آزاد شد، اما این تجربه او را مصمم‌تر کرد تا فعالیت‌هایش را ادامه دهد. آخرین و جدی‌ترین دستگیری او در مرداد ۱۴۰۳ صورت گرفت، زمانی که به اتهام فعالیت‌های اعتراضی و انتشار اشعار انتقادی بازداشت و به زندان لاکان رشت منتقل شد. در این زندان، پیمان با روش‌های متعدد شکنجه مواجه شد؛ گزارش‌ها از ضرب و شتم شدید با باتوم، محرومیت از خواب برای چندین روز، و تهدید به آزار خانواده‌اش حکایت دارند.

او همچنین به دلیل بیماری‌های مزمن مانند آسم و مشکلات گوارشی، از دسترسی به دارو و درمان پزشکی محروم ماند که وضعیت جسمانی‌اش را به شدت وخیم کرد. فعالان حقوق بشر اعلام کردند که این شکنجه‌ها با هدف وادار کردن او به اعترافات اجباری انجام شده و سلامت او را در معرض خطر جدی قرار داده است. شرایط بد سلول انفرادی و فشار روانی، از جمله پخش صداهای ساختگی برای ایجاد وحشت، نیز بخشی از این تجربه تلخ بود.

زندان لاکان رشت

شرایط زندان لاکان

زندان لاکان رشت، محل نگهداری پیمان فرح‌آور، به دلیل شرایط غیرانسانی‌اش شهرت دارد. بر اساس گزارشات، سلول‌های این زندان اغلب تنگ، تاریک، و بدون تهویه مناسب هستند، که برای زندانیانی مثل پیمان با مشکلات تنفسی خطرناک است. مأموران زندان از روش‌هایی مانند قطع آب و غذا، محدود کردن دسترسی به نور، و ایجاد سر و صدای مداوم برای فشار روانی بر زندانیان استفاده می‌کنند.

پیمان فرح‌آور چندین بار به سلول انفرادی منتقل شده، جایی که با دمای پایین و نبود امکانات اولیه مثل پتو مواجه بوده است. فعالان حقوق بشر اعلام کرده‌اند که این شرایط به‌ویژه برای پیمان که در اعتصاب غذا به سر می‌برد، خطر مرگ را افزایش داده است. همچنین، گزارش‌هایی از ضرب و شتم مکرر توسط مأموران و تهدید به انتقال به زندان‌های دیگر برای قطع ارتباط با خانواده منتشر شده است. این وضعیت، نقض آشکار حقوق انسانی او را نشان می‌دهد و نگرانی‌های بین‌المللی را برانگیخته است.

اتهامات و وضعیت کنونی

پیمان فرح‌آور

پیمان فرح‌آور در آخرین دستگیری خود با اتهامات سنگین «بغی» (شورش علیه نظام) و «محاربه» روبه‌رو شد که از سوی دادگاه انقلاب رشت مطرح شدند. پیمان همچنین هوادار سازمان مجاهدین خلق است. این اتهامات به فعالیت‌های مدنی او، از جمله سرودن اشعار اعتراضی علیه رانت‌خواری و تخریب محیط زیست، و سازمان‌دهی اعتراضات مرتبط دانسته شد. پس از انتقال پیمان فرح‌آور به زندان لاکان رشت، گزارش‌های متعددی از وخامت حال او منتشر شد؛ او به دلیل شکنجه‌های مداوم، محرومیت از دارو، و شرایط نامناسب زندان، دچار مشکلات تنفسی شدید، ضعف جسمانی، و حتی کاهش وزن قابل‌توجه شده است.

پیمان در اعتراض به این شرایط غیرانسانی، دست به اعتصاب غذا زد که وضعیتش را بحرانی‌تر کرد و گزارش‌ها از انتقال او به بهداری زندان بدون ارائه درمان مناسب حکایت دارند. خانواده و وکلایش از محرومیت او از ملاقات، دسترسی به پرونده، و حتی تماس تلفنی شکایت دارند. برخی منابع اعلام کرده‌اند که او چندین بار به سلول‌های انفرادی منتقل شده تا تحت فشار بیشتری قرار گیرد.

واکنش‌ها و تلاش‌های بین‌المللی

حکم اعدام پیمان فرح‌آور موجی از اعتراضات جهانی را برانگیخت و توجه سازمان‌های حقوق بشری و فعالان بین‌المللی را جلب کرد. انجمن قلم برلین با صدور بیانیه‌ای، این حکم را نمونه‌ای از سرکوب آزادی بیان در ایران دانست و خواستار مداخله فوری جامعه جهانی برای لغو آن شد. سازمان حقوق بشری هه‌نگاو با انتشار گزارشی مفصل، شکنجه و محرومیت پزشکی پیمان را محکوم کرد و از سازمان ملل متحد خواست تا با اعمال فشار دیپلماتیک، مانع اجرای حکم شود. کانون حقوق بشر ایران نیز با مستندسازی وضعیت او، از نهادهای بین‌المللی خواست تا تحریم‌های هدفمند علیه مقامات قضایی ایران اعمال کنند.

کمپین‌های آنلاین، از جمله دادخواستی در پلتفرم دادخواست، با جمع‌آوری بیش از ده هزار امضا، خواستار آزادی فوری پیمان شدند. رسانه‌هایی مانند ایران وایر و رادیو زمانه با انتشار مصاحبه‌هایی با خانواده و فعالان، ابعاد انسانی این پرونده را برجسته کردند و فشار بر رژیم ایران را افزایش دادند. برخی از شبکه‌های اجتماعی نیز تأکید کردند که این حکم تلاشی برای ساکت کردن شاعران معترض و سرکوب صدای مقاومت فرهنگی است. این واکنش‌ها نشان‌دهنده یک اجماع بین‌المللی برای حمایت از پیمان و محکومیت سیاست‌های سرکوبگرایانه است.

اطلاعیه شورای ملی مقاومت

شورای ملی مقاومت ایران، با صدور اطلاعیه‌ای، حکم اعدام پیمان فرح‌آور را محکوم کرد و به جامعه‌ی جهانی برای نجات جان او فراخوان داد. در این اطلاعیه آمده است:

«محکومیت جنایتکارانه زندانی سیاسی هوادار مجاهدین امین فرح آور به اعدام

فراخوان بین‌المللی به اقدام فوری برای نجات جان زندانیان سیاسی بیمار و زیر اعدام

قضاییه جلادان روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴زندانی سیاسی هوادار سازمان مجاهدین، امین فرح آور، شاعر اهل گیلان با تخلص پیمان را در بیدادگاه ضدانقلاب رشت به ریاست قاضی جنایتکار «احمد درویش‌گفتار» و بدون حضور وکیل به اعدام محکوم کرد.

پیمان ۳۷ ساله در مرداد ۱۴۰۳ در رشت بازداشت و پس از مدتی بازجویی در اداره اطلاعات، به بند میثاق زندان لاکان منتقل شد و به اتهام آخوندساخته محاربه به اعدام محکوم شد. او پیش از این نیز به‌خاطر فعالیت‌هایش دستگیر و زندانی شده بود.

این زندانی سیاسی از عوارض ناشی از جراحی کیسه صفرا و دردهای شدید در ناحیه جراحی رنج می‌برد. او در جریان بازجویی، دچار خون‌ریزی داخلی شد ولی از رسیدگیهای درمانی محروم مانده است.

مقاومت ایران بار دیگر کمیسرعالی و شورای حقوق‌بشر و نماینده ویژه ملل‌متحد در مورد ایران و دیگر سازمانهای بین‌المللی مدافع حقوق‌بشر را به محکوم کردن احکام جنایتکارانه اعدام در ایران و اقدام فوری برای نجات جان زندانیان زیر اعدام، به‌ویژه بیماران فرامی‌خواند.»

پروسه دادگاهی و بلاتکلیفی

پروسه دادگاهی پیمان فرح‌آور در دادگاه انقلاب رشت به‌طور کاملاً محرمانه برگزار شد. او در اردیبهشت ۱۴۰۴ به اتهامات «بغی» و «محاربه» محاکمه شد، اما جلسات بدون حضور وکیل مدافع و با تکیه بر اعترافات اجباری که تحت فشار و شکنجه گرفته شده بودند، انجام شد. فعالان حقوق بشر اعلام کردند که این دادگاه فاقد استانداردهای بین‌المللی بود و مدارک ارائه‌شده، از جمله اشعار اعتراضی او، به‌عنوان شواهد اصلی استفاده شده است.

پس از صدور حکم اعدام، پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع شد، اما تاکنون هیچ پاسخ روشنی از این نهاد دریافت نشده است. پیمان از زمان صدور حکم، برای حدود هفت ماه در زندان لاکان در وضعیت بلاتکلیفی به سر برده و هیچ اطلاع رسمی درباره زمان اجرای حکم یا تجدیدنظر در آن ارائه نشده است. این بلاتکلیفی طولانی، فشار روانی شدیدی بر او و خانواده‌اش وارد کرده و نگرانی‌ها را درباره سلامت جسمی و روانی‌اش افزایش داده است.

بی‌خبری خانواده و تجمعات اعتراضی

پس از دستگیری پیمان در مرداد ۱۴۰۳، خانواده‌اش از هرگونه تماس با او محروم شدند و برای ماه‌ها در بی‌خبری کامل به سر بردند. آن‌ها بارها به زندان لاکان مراجعه کردند و با ارائه درخواست‌های کتبی، خواستار ملاقات یا حداقل اطلاع از وضعیت او شدند، اما مقامات با تهدید به بازداشت و ایجاد محدودیت، از پاسخ‌گویی خودداری کردند. این وضعیت باعث شد که خانواده در پاییز ۱۴۰۳ دست به اقدام بزنند و تجمعاتی را در مقابل زندان لاکان سازمان‌دهی کنند.

این تجمعات با حضور ده‌ها نفر از فعالان محلی، بستگان، و حامیان حقوق بشر برگزار شد و با شعارهایی مانند «پیمان را آزاد کنید»، «اعدام را متوقف کنید»، و «صدای شاعران را نشکنید» همراه بود. شرکت‌کنندگان پلاکاردهایی با اشعار پیمان و تصاویر او حمل می‌کردند تا توجه جهانی را جلب کنند. نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور، باتوم، و بازداشت موقت برخی معترضان، از جمله برادر پیمان، این تجمعات را سرکوب کردند. این سرکوب‌ها، به‌ویژه پس از ضرب و شتم شدید برخی فعالان، خشم عمومی را برانگیخت و تلاش خانواده را برای جلب حمایت بین‌المللی تقویت کرد.

سروده‌ای از پیمان فرح‌آور

سروده‌ی پیمان فرح‌آور با تخلص «شیدا»

امین (پیمان) فرح‌آور این شعر را در تیرماه ۱۴۰۴، در زندان لاکان رشت (بند میثاق) سروده است:

به جرم زندگی باید بمیری --- نباید حق خود را پس بگیری

امید روشَن خورشید در گور --- امان از راهزن‌های شب‌کور

فقط شعر پریشان را سرودن --- فقط مردن فقط زنده نبودن

شب اعدام ما در بند میثاق --- و شادی وطن لبخند میثاق

درونِ انفرادی استقامت --- در عمق بازجویی‌ها رشادت

برای مردم محکوم غم‌ها --- به راه جنگ با حکم ستم‌ها

به جان و دل شهادت را خریدن --- نَفَس بر دار آزادی کشیدن

رسیدن روی قافِ پَر گرفتن --- شکنجه دیدن و چیزی نگفتن

هزاران فحش از ناکس شنیدن --- دل از دنیای نامردان بریدن

خدا را دیده و خرسند رفتن --- به روی دار با لبخند رفتن

پر از تشویش بودن توی زندان --- برای روزهای تلخ ایران

خداوندا اگر فردا نبودیم --- اگر فردا در این دنیا نبودیم

تو یار مردم محروم ما باش --- پناه بی‌کسان بینوا باش

این شعر پیمان، بیانگر وضعیت زندانیان سیاسی، فشارهای امنیتی و مقاومت در سخت‌ترین شرایط زندان علیه ظلم است.