جواد روحی

جواد روحی
زادروز	۱۳۶۷ آمل
درگذشت	۹ شهریور ۱۴۰۲ نوشهر
علت مرگ	شکنجه‌شدن در زندان نوشهر
آرامگاه	روستای کلیکان آمل
ملیت	ایرانی
شناخته‌شده برای	مردم ایران و فعالان سیاسی-اجتماعی

جواد روحی ، (زاده ۱۳۶۷، آمل – درگذشته ۹ شهریور ۱۴۰۲، زندان نوشهر) دارای مدرک لیسانس حقوق بود که در ۳۰ شهریور‌ماه در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، در نوشهر دستگیر و در دادگاه انقلاب شهرستان ساری به ۳ بار اعدام محکوم شد. در خردادماه ۱۴۰۲، حکم اعدام او توسط دیوان عالی کشور جواد روحی شد و پرونده او جهت رسیدگی مجدد به شعبه‌ی هم‌عرض دادگاه انقلاب ساری ارسال گردید. جواد روحی به مدت ۴۲ روز در سلول انفرادی بازداشت‌گاه اطلاعات سپاه پاسداران و تحت شکنجه بود. وکیل جواد روحی گفته است که هیچ مدرکی در رابطه با اتهامات وارده به موکلش وجود نداشته است. جواد روحی در روز نهم شهریورماه ۱۴۰۲، بر اثر شکنجه‌های وارده، جان‌باخت. مقامات قضایی رژیم ایران اعلام کردند که علت مرگ جواد روحی تشنج و بیماری بوده است. نهادهای حکومتی هر نوع تحقیق حول پرونده و جان‌باختن جواد روحی را ممنوع کردند. انتشار خبر جان‌باختن زندانی سیاسی جواد روحی، بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت و موجی از انزجار و خشم در بین مردم ایران ایجاد کرد. جان‌باختن جواد روحی سیاسی هم‌چنین واکنش‌های نهادهای حقوق بشری و فعالان سیاسی و مدنی را به‌دنبال داشت. فعالان سیاسی و حقوق بشری، به صراحت جان‌باختن جواد روحی را قتل حکومتی دانستند و خواستار تحقیقات در رابطه با جزئیات مرگ وی شدند. سازمان حقوق بشر ایران طی فراخوانی به کمیته‌ی حقیقت‌یاب سازمان ملل، خواستار بررسی مرگ زندانی سیاسی جواد روحی شد. سازمان عفو بین‌الملل نیز گزارشی از شکنجه‌های اعمال شده بر جواد روحی توسط مأموران امنیتی رژیم ایران منتشر کرد. پیکر زندانی سیاسی جواد روحی روز جمعه ۱۰ شهریورماه ۱۴۰۲، به خانواده‌اش تحویل داده شد. مراسم خاکسپاری او تحت نظر و کنترل مأموران امنیتی در آرامستان روستای کلیکان شهرستان آمل انجام شد.

دستگیری و حکم اعدام

جواد روحی

جواد روحی، متولد ۱۳۶۷، اهل یکی از روستاهای شهرستان آمل و دارای مدرک لیسانس حقوق بود. زندانی سیاسی جواد روحی در ۳۰ شهریور‌ماه در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، در نوشهر دستگیر و در دادگاه انقلاب شهرستان ساری به ۳ بار اعدام محکوم شده بود، اما در خردادماه ۱۴۰۲، حکم اعدام او توسط دیوان عالی کشور نقض شد و پرونده او جهت رسیدگی مجدد به شعبه‌ی هم‌عرض دادگاه انقلاب ساری ارسال گردید. با وجود این‌که حکم اعدام وی از طرف دیوان عالی کشور نقض شده بود، نزدیک به ۳ ماه و نیم، بدون دادرسی مجدد در زندان بلاتکلیف ماند.

زندانی سیاسی جواد روحی پس از دستگیری در ۳۰ شهریورماه، به مدت ۴۲ روز ناپدید شد و خانواده‌اش هیچ اطلاعی از سرنوشت فرزندشان نداشتند. جواد روحی در تمام این مدت در بازداشت اطلاعات سپاه پاسداران و در سلول انفرادی زندان تیرکلا در شهرستان ساری بوده است.

اتهامات و احکام صادره

طبق احکام صادرشده توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب ساری به ریاست قاضی سیدمرتضی موسوی، اتهامات زندانی سیاسی جواد روحی شامل ۸ مورد محکومیت، ۳ بار اعدام و ۷ سال و نیم زندان به این شرح است: تخریب اموال و آتش زدن اماکن عمومی مانند: بانک، فرمانداری، شهرداری، مقر و خودروی نیروی انتظامی به منظور اخلال در امنیت جامعه و مقابله با نظام جمهوری اسلامی، ارتداد و مهدورالدم بودن به جرم توهین به مقدسات و آتش زدن قرآن، اغوا و تحریک مردم به جنگ و کشتار با یک‌دیگر و بر هم زدن امنیت کشور، تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی، اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم برضد امنیت داخلی و توهین به خامنه‌ای

اتهامات بدون مدرک

جواد روحی در طول مدت بازداشتش وکیل انتخابی نداشت، اما حبیب‌الله قزوینی وکیل تسخیری جواد روحی، اعلام کرد که مطابق تصاویر دوربین مداربسته، جواد روحی فقط در محل تجمع مردم حضور داشته است و هیچ مدرکی که اثبات شود موکلش اموال عمومی را تخریب و آتش زده و یا قرآن سوزانده باشد، وجود ندارد.

خبر جان‌باختن جواد روحی

جواد روحی در بیمارستان

خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه رژیم ایران، در روز ۹ شهریورماه ضمن درج خبر جان‌باختن جواد روحی، مدعی شد که وی به علت تشنج به بیمارستان بهشتی شهرستان نوشهر منتقل شد؛ و به دنبال آن فوت کرد.

روابط عمومی زندان نوشهر نیز با صدور اطلاعیه‌ای مدعی شد که فوت جواد روحی به دلیل اعتیاد و سابقه‌ی مصرف متادون با تجویز پزشک بوده است.

فشار به پدر جواد روحی برای گرفتن اعتراف

به نقل از دو نفر از بستگان و دوستان جواد روحی، مقامات امنیتی و مأموران انتظامی در مازندران، پدر جواد روحی را تحت فشار قرار داده‌اند تا علی فرزند خود مجبور به اعتراف اجباری شود؛ و بگوید که پسرش به علت عوارض ناشی از اعتیاد به مواد مخدر جان باخته است. این دو نفر، اعتیاد داشتن جواد روحی را به شدت رد کرده‌اند.

شکنجه‌ی جواد روحی

یکی از اقوام و هم‌محلی‌های جواد روحی درباره‌ی شکنجه و قتل این زندانی سیاسی گفته است:

«شدت شکنجه‌ها به قدری زیاد بود که در اولین ملاقاتش با اعضای خانواده در زندان نوشهر، پدر و مادر جواد او را نشناختند، بس که لاغر شده بود؛ و همین شکنجه‌های سخت مانند ضربات سخت به بدنش، خوراندن داروهای مشکوک یا آویزان کردن از سقف، جواد را به نارسایی کلیوی و بی‌جانی مبتلا کرد. در یک ماه اخیر هم بنا بر گفته هم‌بندی‌ها و اعضای خانواده، وضعیت جسمانی جواد به‌شدت وخیم بود، اما علی‌رغم اطلاع مأموران اطلاعاتی و قاضی پرونده از به‌خطر افتادن جان او، با اعطای مرخصی درمانی یا آزادی مشروط مخالفت کردند. آن‌قدر عزیزمان را شکنجه کردند تا بمیرد.»

یکی دیگر از نزدیکان جواد روحی که از کودکی با وی دوست بوده است، می‌گوید:

«جواد انسان بسیار پاک و درستی بود. همه او را به مظلومیت و سادگی می‌شناختند و اهل کتاب و موسیقی و ورزش بود. جواد را کشتند. او را آن‌قدر شکنجه کردند؛ و کتک زدند تا بمیرد. اعضای خانواده جواد می‌گویند مأموران اطلاعاتی از این‌که حکم اعدام جواد نقض شد، شاکی بودند و می‌خواستند او را به هر نحوی بکشند. البته که احتمال خوراندن سم به او هم وجود دارد. پست‌فطرت‌ها این جوان شجاع و معصوم را کشتند؛ و حالا نیز به سراغ پدر و مادرش رفته‌اند تا از آن‌ها اعتراف اجباری بگیرند که جواد معتاد بوده یا بیماری زمینه‌ای خطرناک داشته است. ما نمی‌گذاریم خون جواد پایمال شود. ما انتقام می‌گیریم.»

ممنوعیت تحقیق

یک روزنامه‌نگار که قصد تحقیق حول مرگ زندانی سیاسی جواد روحی را داشته است، گفته است که با دو نفر از هم‌کارانم قصد داشتیم که به مازندران برویم و یک گزارش تحقیقی در رابطه با نحوه‌ی مرگ جواد روحی تهیه کنیم، اما هنوز ۲ ساعت از انتشار این خبر نگذشته بود که نهادهای اطلاعاتی و امنیتی به مدیر مسئول روزنامه زنگ زدند و گفتند که حق هیچ‌گونه گزارش مستقلی در باره‌ی جان‌باختن زندانی سیاسی جواد روحی را ندارید و فقط دستگاه قضایی و مقامات حکومتی مجاز به تحقیق و گزارش هستند. به نقل از این روزنامه‌نگار، به دلیل نزدیک شدن سالگرد اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، نهادهای امنیتی با سایر خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها تماس گرفته و دستور و هشدار داده بودند که از تحقیق و پی‌گیری پرونده‌ی جان‌باختن جواد روحی خودداری کنند.

بازتاب جان‌باختن جواد روحی

جواد روحی

انتشار خبر جان‌باختن زندانی سیاسی جواد روحی، بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت و موجی از انزجار و خشم در بین مردم ایران ایجاد کرد.

هم‌چنین قتل حکومتی زندانی سیاسی جواد روحی، واکنش‌های گسترده‌ی نهادهای حقوق بشری و فعالان سیاسی و مدنی را به‌دنبال داشت.

فعالان سیاسی و حقوق بشری، به صراحت جان‌باختن جواد روحی را قتل حکومتی دانستند؛ و خواستار تحقیقات در رابطه با جزئیات مرگ وی شدند.

حسین احمدی‌نیاز، حقوقدان و وکیل بین‌المللی، در رابطه به مرگ زندانی سیاسی جواد روحی گفته است که جواد روحی مرتکب هیچ جرمی نشده و تحت هیچ عنوان مستحق حکم اعدام نبود؛ و پس از نقض حکم اعدام او توسط دیوان عالی کشور، باید سریعاً آزاد می‌شد، اما شکنجه‌ی این زندانی سیاسی و عدم رسیدگی پزشکی که برای کشتن وی برنامه‌ریزی شده بود، ادامه یافت که سرانجام به قتل عامدانه‌ی او منجر شد. قتل فراقضایی در طول ۴۴ ساله‌ی حاکمیت جمهوری اسلامی در جریان بوده است و هم‌چنین نیز ادامه دارد.

رویا برومند، مدیر اجرایی بنیاد حقوق بشری عبدالرحمن برومند، در باره‌ی قتل زندانی سیاسی جواد روحی گفته است که مقامات رژیم ایران هیچ ارزشی برای جان انسان‌ها به‌ویژه زندانیان مخالف و منتقد حکومت قائل نیستند؛ و تنها به فکر حفظ نظام و ترساندن مخالفان حکومت هستند. جوامع جهانی و نهادهای بین‌المللی به محکومیت‌های زبانی و یا تحریم چند نفر از کارگزاران رژیم ایران اکتفا می‌کنند که این اقدامات هیچ بها و هزینه‌ی عملی برای رژیم ایران ندارد؛ و تا زمانی که نظام جمهوری اسلامی ملزم به پاسخگویی نباشد، به قتل و کشتار مخالفان ادامه خواهد داد.

فراخوان سازمان حقوق بشر ایران

سازمان حقوق بشر ایران طی فراخوانی به کمیته‌ی حقیقت‌یاب سازمان ملل، خواستار بررسی مرگ زندانی سیاسی جواد روحی شد. محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران نوشته است:

«مرگ جواد روحی باید بعنوان یک قتل فراقضایی در زندان توسط کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل بررسی شود. علی خامنه‌ای و همه افراد و نهادهای سرکوبی که در دستگیری، شکنجه و حبس او نقش داشته‌اند، در قبال مرگ این معترض مسئولند و باید پاسخگو باشند.»

سازمان حقوق بشر ایران فهرستی از کسانی که در زندان‌های رژیم ایرن به قتل رسیده‌اند و یا به‌طرز مشکوکی جان باخته‌اند، منتشر کرده است.

مسموم کردن، سربه‌نیست کردن و به‌قتل رساندن زندانیانی که در اعتراضات شرکت کرده‌اند، موضوعی متداول در حکومت جمهوری اسلامی است. تا کنون نیز بسیاری از زندانیان به همین شیوه‌ها در زندان‌های رژیم ایران به‌قتل رسیده‌اند؛ و یا پس از آزادی به دلیل مسمومیت جان باخته‌اند.

گزارش سازمان عفو بین‌الملل

گزارش عفو بین‌الملل

بر اساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل، جواد روحی در زندان نوشهر شدیدآً شلاق خورده و مورد ضرب شتم قرار گرفته است. مأموران زندان به این زندانی سیاسی شوک الکتریکی داده‌اند؛ و وی را در سرمای بسیار شدید نگه داشته‌اند. هم‌چنین با قرار دادن یخ بر روی بیضه‌ها جواد روحی به مدت دو شبانه روز، به او آزار جنسی قرار داده‌اند. سازمان عفو بین‌الملل هم‌چنین اعلام کرد که مأموران سپاه پاسداران بارها سر وی را نشانه گرفته و این زندانی سیاسی را تهدید کرده‌اند که اگر اعتراف نکند، به سر او شلیک می‌کنند. جواد روحی بر اثر شکنجه کنترل ادرار خود را از دست داده و دچار آسیب مفصل شانه، اختلال گفتار و حرکت شده بود؛ و مسئولان زندان نیز مانع از رسیدگی‌های پزشکی به او شده‌اند.

اطلاعیه مرکز کلیسای پروتستان آلمان

مرکز کلیسای پروتستان آلمان طی اطلاعیه‌ای قتل حکومتی زندانی سیاسی جواد روحی را محکوم کرد. اسقف کریستین اشتبلاین، نماینده پناهندگی کلیسای پروتستان از سوی کلیسای پروتستان برلین و براندربورگ، ضمن محکوم کردن نقض حقوق بشر توسط رژیم ایران، اعلام کرد:

«خبر درگذشت جواد روحی مرا به‌شدت متأثر کرد. من برای آن مرد شجاع دعا می‌کنم که این‌همه رنج و بی‌عدالتی را متحمل شده است. او جان خود را برای آزادی و کرامت انسانی، برای برابری و حق آزادی بیان در کشورش به‌خطر انداخت. من برای خانواده و دوستان او دعا می‌کنم. ما نباید مردم ایران را فراموش کنیم. به‌عنوان کلیسا، ما وظیفه‌ی خود می‌دانیم که با معترضانی که با نقض حقوق‌بشر تهدید به‌زندان می‌شوند؛ و شدیداً مورد سوءرفتار قرار می‌گیرند، همبستگی خود را اعلام کنیم.»

اسقف اشتبلاین در تاریخ ۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۱، کفالت جواد روحی را بر عهده گرفته بود.

مراسم خاک‌سپاری

خاکسپاری جواد روحی

مراسم هفتم جواد روحی

روز جمعه ۱۰ شهریورماه ۱۴۰۲، پیکر زندانی سیاسی جواد روحی را تحویل خانواده‌اش دادند. مراسم خاک‌سپاری او تحت نظر و کنترل مأموران امنیتی در آرامستان روستای کلیکان شهرستان آمل انجام شد. در این مراسم خاک‌سپاری فقط اعضای درجه یک خانواده‌ی جواد روحی اجازه‌ی حضور پیدا کردند. نهادهای امنیتی از خانواده‌ی جواد روحی تعهد گرفته بودند که نباید در مراسم خاک‌سپاری هیچ‌گونه تجمع اعتراضی صورت گیرد؛ و یا شعار ضدحکومتی سر داده شود.

روز ۱۱ شهریورماه، دست‌نوشته‌ای از زندانی سیاسی جواد روحی که در زندان نوشهر آن را نوشته بود، در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. در بخشی از این دست‌نوشته چنین نوشته بود:

«بمیرد آن‌که زندان را بنا کرد، ظلم بر ما نکرد، بر مادران کرد. فدای اشک‌هایت مادرم...»

هم‌چنین مراسم هفتم جواد روحی با حضور گسترده‌ی مردم در آرامستان روستای کلیکان شهرستان آمل برگزار شد.

دلیل سرکوب فزاینده‌ی کنونی

بسیاری از تحلیلگران بر این باوردند که مقامات نهادهای امنیتی، قضایی و نظامی در رژیم ایران با نزدیک شدن سالگرد اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که از ۲۵ شهریورماه با جان‌باختن مهسا امینی (ژینا) آغاز شد، تلاش می‌کنند که با گسترده‌تر کردن هرچه بیشتر فضای امنیتی و دستگیری فعالان سیاسی و بازداشت و تحت فشار گذاشتن خانواده‌های دادخواه و هم‌چنین شکنجه‌ی بیشتر زندانیان سیاسی، مانع شروع مجدد اعتراضات خیابانی مردم شوند.