حمید حسین‌نژاد حیدرانلو

حمید حسین‌نژاد حیدرانلو
حمید حسین‌نژاد حیدرانلو
زادروز	سال ۱۳۶۳ روستایسگریک چالدران، آذربایجان غربی
درگذشت	اول اردیبهشت ۱۴۰۴ تهران
علت مرگ	اعدام
ملیت	ایرانی
پیشه	کولبر

حمید حسین‌نژاد حیدرانلو، (متولد سال ۱۳۶۳، روستایسگریک چالدران، آذربایجان غربی - درگذشته اول اردیبهشت ۱۴۰۴، تهران) زندانی سیاسی کرد که در اول اردیبهشت ۱۴۰۴ توسط جمهوری اسلامی ایران اعدام شد. او متهم به مشارکت در درگیری مسلحانه‌ای در سال ۱۳۹۵ بود که منجر به کشته شدن هشت مرزبان شد. حمید حسین‌نژاد، پدر سه فرزند و کولبر به دلیل فقدان شغل مناسب، در فروردین ۱۴۰۲ دستگیر و به مدت ۱۱ ماه در انفرادی تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روانی قرار گرفت تا اعترافاتی اجباری ارائه دهد. محاکمه او، که به دلیل فقدان دادرسی عادلانه مورد انتقاد قرار گرفت، عمدتاً بر اساس این اعترافات بود، در حالی که شواهد، از جمله مهر پاسپورت نشان‌دهنده حضور او در ترکیه در زمان حادثه، نادیده گرفته شد. دخترش، روناهی، در شبکه ایکس اعلام کرد که پدرش تحت شکنجه مجبور به اعتراف شده و بی‌گناه است. اعدام مخفیانه حسین‌نژاد، بدون اطلاع خانواده و بدون تحویل پیکر او، موجی از اعتراض سازمان‌های حقوق بشری را برانگیخت. این مقاله زندگی، دستگیری، محاکمه، اعدام، شکنجه‌ها، واکنش‌های بین‌المللی، و زمینه‌های اجتماعی کولبری را بررسی می‌کند و بر بی‌گناهی او و نقض حقوق بشر در این پرونده تأکید دارد.

مقدمه

حمید حسین‌نژاد

حمید حسین‌نژاد حیدرانلو، متولد ۱۳۶۳ در روستای سگریک چالدران، استان آذربایجان غربی، شهروند کرد ایرانی بود که به دلیل فقر و نبود فرصت‌های شغلی، به کولبری در مرز مشغول بود. زندگی او که با مشکلات اقتصادی و محرومیت همراه بود، با اعدام در ۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ به پایان رسید. او به اتهام «بغی» از طریق عضویت ادعایی در حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) محکوم شد. این مقاله مسیر زندگی حسین‌نژاد را از دستگیری تا اعدام شرح می‌دهد و با استناد به گزارش‌های حقوق بشری و اظهارات خانواده‌اش، بر ادعاهای بی‌گناهی او و نارسایی‌های قضایی در پرونده‌اش تمرکز دارد.

زمینه‌های اجتماعی کولبری

کولبری، که حسین‌نژاد برای معاش خانواده‌اش به آن مشغول بود، نتیجه فقر و بیکاری در مناطق مرزی کردستان و آذربایجان غربی است. کولبران، عمدتاً کرد، در مسیرهای خطرناک کوهستانی کالاهای سنگین حمل می‌کنند و اغلب هدف شلیک نیروهای مرزبانی یا اتهامات امنیتی قرار می‌گیرند. گزارش‌ها نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۷، دست‌کم ۸۵ کولبر کشته شده‌اند. این وضعیت ریشه در محرومیت اقتصادی مناطق کردنشین دارد که کولبری را به تنها گزینه معیشتی برای بسیاری تبدیل کرده است.

پیشینه و دستگیری

حمید حسین‌نژاد حیدرانلو

دختر حمید حسین‌نژاد «روناهی»

تحصن خانواده حمید حسین نژاد جلوی زندان ارومیه

حمید حسین‌نژاد، پدر سه فرزند، در ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ در مرز چالدران همراه با چند تبعه افغان دستگیر شد. او ابتدا به بازداشتگاهی برای اتباع خارجی منتقل شد و سپس به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه انتقال یافت. به مدت ۱۱ ماه و ۱۰ روز در سلول انفرادی نگهداری شد و تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روانی قرار گرفت تا به مشارکت در درگیری مسلحانه سال ۱۳۹۵ که منجر به کشته شدن هشت مرزبان شد، اعتراف کند. علی‌رغم بی‌سوادی، او مجبور به امضای اسنادی از پیش آماده‌شده بود. خانواده‌اش، به جز دو تماس تلفنی کوتاه، از ملاقات با او محروم بودند و او از دسترسی به وکیل محروم بود.

جزئیات شکنجه‌ها

حسین‌نژاد در بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه تحت شکنجه‌های شدید قرار گرفت. گزارش‌ها حاکی از ضرب و شتم مداوم، محرومیت از خواب، و تهدید به آسیب به خانواده‌اش است. بازجویان او را مجبور به امضای اسناد اعترافی کردند، در حالی که او بی‌سواد بود و محتوای اسناد را نمی‌فهمید. دخترش، روناهی، اعلام کرد که پدرش تحت «شکنجه‌های وحشیانه» مجبور به اعتراف به اتهامات واهی شد. این شکنجه‌ها، که نقض کنوانسیون منع شکنجه سازمان ملل است، سلامت جسمی و روانی او را به شدت تضعیف کرد. فشار بر خانواده، از جمله تهدید روناهی برای ارائه اظهارات علیه پدرش، بخشی از این فرایند غیرانسانی بود.

محاکمه و صدور حکم

در تیر ۱۴۰۳، حسین‌نژاد در شعبه اول دادگاه انقلاب ارومیه به ریاست قاضی رضا نجف‌زاده محاکمه شد. اتهام او «بغی» از طریق عضویت در پ‌ک‌ک بود که بر اساس اعترافات اجباری استوار بود. او اتهامات را رد کرد و با ارائه مهرهای پاسپورت که نشان می‌داد در ۲۱ آبان ۱۳۹۵ در ترکیه بوده، مدعی بی‌گناهی شد. دادگاه این مدارک را نادیده گرفت و حکم اعدام صادر کرد. این حکم در ۶ فروردین ۱۴۰۴ توسط شعبه نهم دیوان عالی کشور علی‌رغم اعتراض وکلا به نقض دادرسی عادلانه، تأیید شد.

انتقال به سلول انفرادی و اعدام مخفیانه

فرزندان حمید حسین‌نژاد

در ۳۱ فروردین ۱۴۰۴، حمید حسین‌نژاد بدون اطلاع به خانواده یا وکیل به سلول انفرادی در زندان مرکزی ارومیه منتقل شد. سازمان‌های حقوق بشری هشدار دادند که این اقدام نشانه اجرای قریب‌الوقوع حکم است. او در ۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ به‌صورت مخفیانه اعدام شد. دادستانی ارومیه به خانواده اطلاع داد که او به تهران منتقل و اعدام شده، اما جزئیاتی ارائه نشد. قوه قضائیه از تحویل پیکر او خودداری کرد و برگزاری مراسم یادبود را ممنوع کرد، که به گفته فعالان، تلاشی برای پنهان‌سازی بود.

واکنش خانواده و افشاگری‌ها

روناهی، دختر آقای حسین‌نژاد، در شبکه ایکس ویدئویی منتشر کرد و اعلام نمود که اعترافات پدرش تحت شکنجه اخذ شده و او بی‌گناه است. او به پخش اعترافات اجباری در تلویزیون دولتی اشاره کرد و آن‌ها را بی‌ارزش خواند. مادر حسین‌نژاد نیز خواستار توقف حکم شد و از وضعیت وخیم فرزندش گفت. خانواده در مقابل زندان ارومیه تحصن کردند، اما بی‌نتیجه ماند. پس از اعدام، محدودیت‌های شدید برای مراسم سوگواری اعمال شد.

واکنش‌های بین‌المللی

اعدام حسین‌نژاد موجی از محکومیت بین‌المللی را برانگیخت. شبکه حقوق بشر کردستان و هه‌نگاو آن را «جنایتکارانه» خواندند و خواستار تحقیقات بین‌المللی شدند. بی‌بی‌سی و دویچه‌وله این پرونده را نمونه نقض حقوق بشر در ایران دانستند. کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» آن را «قتل حکومتی» نامید. شورای ملی مقاومت ایران این اعدام را بخشی از سیاست سرکوب رژیم توصیف کرد. عدم پاسخگویی مقامات ایرانی این انتقادات را تشدید کرد.

تحلیل و نتیجه‌گیری

پرونده حسین‌نژاد نمونه‌ای از نقض حقوق بشر در ایران است. شواهد، از جمله مهر پاسپورت، بی‌گناهی او را تأیید می‌کند، اما شکنجه، محرومیت از وکیل، و نادیده گرفتن مدارک، عدالت را مخدوش کرد. این پرونده وضعیت کولبران و سرکوب کردها را برجسته می‌کند. واکنش‌های خانواده و محکومیت‌های بین‌المللی ضرورت اصلاحات قضایی و نظارت جهانی بر حقوق بشر در ایران را نشان می‌دهد.