سید مهدی موسوی
| سید مهدی موسوی | |
|---|---|
 سید مهدی موسوی شهید قیام سراسری ۱۴۰۱ | |
| زادروز | سال ۱۳۸۵ زنجان |
| درگذشت | ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ زنجان |
| علت مرگ | شلیک مستقیم نیروهای حکومتی |
| آرامگاه | آرامستان بهشت زهرای زنجان |
| شناخته‌شده برای | مردم زنجان و ایران |
سید مهدی موسوی، (متولد ۱۳۸۵، زنجان - درگذشته ۳۰ شهریور ۱۴۰۱، زنجان) نوجوان ۱۶ ساله زنجانی، در ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران در خیابان صفا، مقابل کارخانه کبریت زنجان، توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شد. وی بر اثر اصابت پنج گلوله ساچمه‌ای به پشت و ضربات متعدد باتون به سر و بدنش جان باخت.
اعتراضات از چهارراه سعدی آغاز شد و با سرکوب شدید مأموران همراه بود که از گاز اشک‌آور، باتون و شلیک مستقیم ساچمه استفاده کردند. پیکر مهدی بدون تحویل به خانواده، تحت فشار نهادهای امنیتی مستقیماً به بهشت زهرای زنجان منتقل و با حضور محدود خانواده دفن شد. تهدیدات امنیتی مانع افشای حقیقت توسط خانواده شد.[۱][۲]
زمینه اعتراضات
همزمان با اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در ایران، که در پی کشته شدن مهسا امینی آغاز شد، شهر زنجان نیز در ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ شاهد تجمعات اعتراضی بود. این تجمعات حدود ساعت ۱۸ از حوالی چهارراه سعدی شروع شد و به تدریج به سایر نقاط مرکزی شهر گسترش یافت. با افزایش تعداد معترضان، مأموران انتظامی و امنیتی به سرکوب خشونت‌آمیز روی آوردند. آن‌ها با استفاده از باتون، گاز اشک‌آور و شلیک مستقیم تفنگ‌های ساچمه‌ای، شهروندان را مورد ضرب‌وجرح قرار دادند که منجر به زخمی شدن و بازداشت تعدادی از معترضان شد.
کشته شدن مهدی موسوی
سید مهدی موسوی، ۱۶ ساله و فرزند اسماعیل، در خیابان صفا، مقابل کارخانه کبریت زنجان، هدف خشونت نیروهای ضدشورش قرار گرفت. در حدود ساعت ۲۱، پس از پراکنده شدن معترضان از چهارراه سعدی، تجمعاتی در مناطق دیگر از جمله خیابان صفا شکل گرفت. مأموران با شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای به سمت معترضان، پنج گلوله به پشت مهدی اصابت کردند. پس از افتادن وی، نیروهای امنیتی با باتون ضربات متعددی به سر و بدن او وارد کردند. مهدی پیش از رسیدن به بیمارستان جان باخت. مهدی در بیوگرافی صفحه اینستاگرامش نوشته بود: «و روزی به پایان می‌رسیم».
سرکوب و فشار بر خانواده
ممانعت از تحویل پیکر و خاکسپاری محدود
در بامداد ۱ مهر ۱۴۰۱، نهادهای امنیتی از تحویل پیکر مهدی موسوی به خانواده‌اش جلوگیری کردند. پیکر او مستقیماً از بیمارستان به بهشت زهرای زنجان منتقل شد و تنها با حضور چند تن از اعضای خانواده، بدون مشارکت اقوام یا سایر شهروندان، به خاک سپرده شد. این محدودیت‌ها تحت فشار نیروهای امنیتی اعمال شد تا از گسترش اخبار مربوط به کشته شدن وی جلوگیری شود.
تهدیدات نهادهای امنیتی
نهادهای امنیتی خانواده مهدی را تهدید کردند که در صورت افشای نقش مأموران انتظامی در کشته شدن او، سایر اعضای خانواده بازداشت و «گم‌وگور» خواهند شد. مأموران ادعا کردند که مهدی توسط «سازمان مجاهدین خلق ایران» و «گروه‌های کرد» کشته شده است. این اتهامات بخشی از تلاش برای سرپوش گذاشتن بر مسئولیت نیروهای امنیتی در مرگ وی بود.
تأثیر و یادبود مهدی موسوی
مرگ مهدی موسوی، به‌عنوان یک نوجوان ۱۶ ساله، نمادی از خشونت سیستماتیک علیه معترضان در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ شد. شعار «هر یه نفر کشته شه، هزار نفر پشتشه» که در اعتراضات مطرح شد، نشان‌دهنده تأثیرگذاری مرگ او در انگیزه‌بخشی به دیگر معترضان است. برخی منابع محلی از کشته شدن سه تا پنج نفر دیگر در اعتراضات زنجان خبر داده‌اند، اما هویت سایر جان‌باختگان هنوز تأیید نشده است. مرگ مهدی، به گفته شاهدان، نه پایان، بلکه «آغازی شورانگیز» برای ادامه مبارزه برای آزادی و عدالت در ایران تلقی می‌شود.[۱][۲]