علیرضا شریعتپناهی
علیرضا شریعتپناهی، (درگذشتهی ۱۷ مرداد ۱۴۰۴) فعال سیاسی و از هواداران باسابقهی سازمان مجاهدین خلق ایران بود که در طول بیش از چهار دهه فعالیت سیاسی، در مجموع ۱۴ سال را در زندان گذراند. او که از کودکی به بیماری فلج اطفال مبتلا بود، با وجود محدودیتهای جسمی در جریان انقلاب ۱۳۵۷ در تظاهرات ضدسلطنتی شرکت کرد و پس از آن به فعالیت در حمایت از مجاهدین پرداخت. شریعتپناهی در دوران بازداشتهای متعدد خود به مقاومت در برابر فشارهای بازجویان شهرت داشت. برخی منابع از برخورد سخت مأموران با او بهرغم شرایط جسمی خاصش خبر دادهاند. در سال ۱۳۹۹ نیز نام او با امضای مستعار در میان امضاکنندگان بیانیهای انتقادی از یک چهرهی سیاسی مخالف حکومت درج شد. خانوادهی او چندین تن از اعضای خود را در جریان وقایع سیاسی دهههای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۷ از دست داده است.[۱]
زندگینامه
سالهای آغازین
علیرضا شریعتپناهی از کودکی به بیماری فلج اطفال مبتلا بود که محدودیتهایی در توان حرکتی او ایجاد کرد. با وجود این شرایط، در جریان رویدادهای منتهی به انقلاب ۱۳۵۷، در تظاهرات ضدسلطنتی حضور داشت.
آشنایی با سازمان مجاهدین خلق
پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، شریعتپناهی با سازمان مجاهدین خلق ایران آشنا شد و به فعالیتهای هواداری از این گروه پرداخت. بنا بر گزارشها، علاقهی او به آرمانهای این سازمان سبب شد تا ارتباط مستمر با آن را ادامه دهد.
بازداشتها و زندان
وی در سالهای پس از انقلاب چندین بار به اتهام هواداری از مجاهدین بازداشت شد. نخستین دستگیری او با بازجویی و شکنجه همراه بود و منابع نزدیک به وی مدعیاند که بازجویان از محدودیتهای جسمیاش برای افزایش فشار استفاده میکردند. او در زندانهای مختلف، از جمله اوین، دوران حبس خود را گذراند و بهگفتهی برخی همبندان، روحیهی مقاوم و برخورد انتقادی او با مأموران باعث شده بود مورد توجه ویژهی مقامات زندان قرار گیرد.
در دهههای ۱۳۷۰، ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ نیز چندین بار دیگر بازداشت شد که مجموع دوران حبس او به حدود ۱۴ سال رسید. روایتی نقل شده که در یکی از این موارد، مقام زندان در پاسخ به درخواست آزادی او به دلیل وضعیت جسمیاش گفته بود: «او از نظر فکری همچنان برای نظام خطرناک است».
دیدگاهها و مواضع سیاسی
در سال ۱۳۹۹، شریعتپناهی با نام مستعار «علیرضا پسرداری» و شمارهی ۴۸۵، یکی از امضاکنندگان بیانیهی موسوم به «۱۶۰۶ زندانی سیاسی شیخ و شاه» بود که در آن، مواضعی علیه ایرج مصداقی اتخاذ شده و او متهم به همکاری با وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی شده بود.
پیشینه خانوادگی
چند نفر از بستگان نزدیک شریعتپناهی از کشتهشدگان مرتبط با سازمان مجاهدین خلق بودند. مصطفی بنیهاشمی، دایی او، در سال ۱۳۶۰ اعدام شد و ابوالقاسم بنیهاشمی، دیگر دایی او، در عملیات فروغ جاویدان کشته شد. همچنین اسدالله هاشمی، پسرخالهی او، از اعدامشدگان در جریان اعدامهای دستهجمعی سال ۱۳۶۷ بود.
درگذشت
علیرضا شریعتپناهی در ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ به دلیل شدت بیماری در تهران درگذشت. برخی رسانههای نزدیک به مجاهدین خلق از او بهعنوان «یار دیرین» این سازمان یاد کردند.[۱]