متین نادرخانی
| متین نادرخانی | |
|---|---|
 متین نادرخانی | |
| زادروز | ۸ اردیبهشت ۱۳۸۲ استان گیلان |
| درگذشت | ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ تهران |
| علت مرگ | اصابت دو گلوله بر سر توسط نیروهای امنیتی |
| آرامگاه | آرامستان بهشت زهرا، نهران |
متین نادرخانی، (متولد ۸ اردیبهشت ۱۳۸۲، استان گیلان – درگذشته ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، تهران) یکی از جان‌باختگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، بود. متین نادرخانی عاشق فوتبال و موسیقی بود و گیتار می‌زد و در تیم داماش گیلان به‌عنوان دروازه‌بان بازی می‌کرد. او در شهریورماه ۱۴۰۱، در جریان اعتراضات سراسر توسط نیروهای امنیتی دستگیر شد و به‌مدت ۲ ماه در یکی از بازداشتگاه‌های امنیت مورد بازجویی قرار گرفت. متین دو ماه را در شرایط سخت گذراند و سپس با گرفتن تعهد مبنی بر اینکه در اعتراضات شرکت نکند آزاد شد، اما پس از آزادی دست از فعالیت برنداشت و در کنار خانواده‌های جان‌باختگان دادخواه بود و در مراسم یادبود آن‌ها شرکت می‌کرد. متین نادرخانی در شب ۲۷ اردیبهشت‌ماه بر اثر شلیک مأموران امنیتی و اصابت دو گلوله بر سرش جان خود را از دست داد. مأموران امنیتی علت جان‌باختن متین نادرخانی را سناریوی ساختگی خودکشی اعلام کردند که اصلاً برای کسی قابل باور نیست و نظر پزشکی قانونی نیز این بوده که نحوه‌ی شلیک به سر نمی‌تواند خودکشی باشد. براساس گواهی فوت صادرشده، علت مرگ متین نادرخانی خونریزی مغزی و له‌شدگی بافت مغز بر اثر شلیک ۲ گلوله به سر عنوان شده است. خانواده‌ی متین نیز یقین دارند که فرزندشان با شلیک نیروهای امنیتی کشته شده است، و می‌گویند که متین به امید فرداهای روشن به خیابان می‌رفت. پیکر متین نادرخانی در قطعه ۳۶ بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. مزار او در نزدیکی مزار یلدا آقافضلی است. نهادهای امنیتی خانواده‌ی متین نادرخانی را تحت فشار قرار داده و به آن‌ها گفته‌اند که هرکس از علت و چگونگی مرگ او سؤال کرد، بگویند که تصادف کرده است. سناریوی‌های تصادف و خودکشی و غیره، سناریوهایی هستند که نظام جمهوری اسلامی برای سایر جان‌باختگان نیز به کار برده است. نهادهای امنیتی مادر متین نادرخانی را در آبان‌ماه ۱۴۰۲، بازداشت کردند و به‌مدت ۲۰ روز در زندان قرچک ورامین محبوس بود. مادر متین پس از ۲۰ روز، با قرار وثیقه‌ی ۷۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. پدر متین نادرخانی نیز در آستانه‌ی سالگرد اعترضات سراسری به دادگاه احضار شد. شایان ذکر است که بازداشت و احضار خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان اعتراضات سراسری، یکی از روش‌های نهادهای امنیتی و نیروهای سرکوبگر نظام جمهوری اسلامی است.
اعتراضا سراسری ۱۴۰۱
اعتراضات سراسری سراسری ۱۴۰۱، در روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ پس از قتل مهسا امینی دختر کرد اهل سقز توسط گشت ارشاد آغاز شد و در روزهای بعد در صدها شهر گسترش یافت. خواسته تظاهرکنندگان به سرعت به سرنگونی جمهوری اسلامی بالغ شد. خامنه‌ای در سخنرانی خود در روز یازدهم مهر با اذعان به اینکه مسئله با حجاب و بی‌حجاب نیست، اعتراف کرد که تظاهرکنندگان اصل نظام اسلامی را هدف قرار داده‌اند و مسئله تنها حجاب نیست. «ایران پدیا»
سرکوب اعتراضات
در قیام سراسری ۱۴۰۱، صدها نفر از مرد و زن و کودک مردم ایران در شهرهای مختلف کشور با باتوم و گلوله‌ی نیروهای سرکوبگر نظام جمهوری اسلامی کشته و زخمی شدند و هزاران نفر نیز دستگیر و روانه زندان گردیدند. به خاطر سانسور و محدودیت در گردش آزاد اطلاعات، تهدید اقوام و نزدیکان جان‌باختگان این اعتراضات و بیم آن‌ها از دستگاه‌های اطلاعاتی و مأموران حکومتی، نام جان‌باختگان معترض یا شنیده نشد و یا روایت‌های آن‌ها به‌صورت محدود و مختصر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نوشته شد.
فعالیت‌های متین نادرخانی و دستگیری
متین نادرخانی متولد ۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۲، او عاشق فوتبال و موسیقی بود و گیتار می‌زد و در تیم داماش گیلان به‌عنوان دروازه‌بان بازی می‌کرد. متین نادرخانی در شهریورماه ۱۴۰۱، در جریان اعترضات سراسر توسط نیروهای امنیتی دستگیر شد و به‌مدت ۲ ماه در یکی از بازداشتگاه‌های امنیت مورد بازجویی قرار گرفت. متین دو ماه را در شرایط سخت گذراند و سپس با گرفتن تعهد مبنی بر اینکه در اعتراضات شرکت نکند آزاد شد، اما پس از آزادی دست از فعالیت برنداشت و در کنار خانواده‌های جان‌باختگان دادخواه بود و در مراسم یادبود آن‌ها شرکت می‌کرد.
جان‌باختن با دو گلوله بر سر
یکی از نزدیکان خانواده‌ی متین نادرخانی آخرین روز زندگی او را روایت کرده و گفته است که متین در روز ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، حالش خوب نبود و کمی کسالت داشت و در خانه بود. یکی از دوستانش با او تماس گرفته و به او می‌گوید بیا برویم بیرون و هوایی تازه کنیم. متین حدود ساعت ۱۲ ظهر گیتارش را برداشته و همراه دوستش رفت و ساعت ۶ عصر به خانه برگشت. او سپس لباسش را عوض کرد، گیتارش را برداشت و به خانواده‌ش گفت به منزل دوستش می‌رود و شب برمی‌گردد.
آخر شب خانواده‌ی متین نگران شده و حدود ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه شب خواهرش با او تماس گرفت و کمی با هم صحبت کردند. متین گفت که نگران نباشید و در حال آمدن به خانه هستم. وقتی تا ساعت ۱۲ و نیم نیمه شب از متین خبری نشد، مادرش با او تماس گرفت، اما کسی جواب نداد. سپس با دوستانش تماس می‌گیرد، اما دوستانش هم جوابی ندادند. سرانجام ساعت سه بامداد روز ۲۷ اردیبهشت از کلانتری میدان ارگ با خانواده‌ی متین تماس گرفتند و گفتند که متین همراه با یک قبضه کلت کمری دستگیرشده و باید صبح به کلانتری مراجعه کنند و به همراه متین به دادگاه بروند. خانواده‌ی متین نادرخانی گفته‌اند که او به‌جز گیتارش و توپ فوتبال، دستش به هیچ ابزار دیگری نرفت، چه رسد به اسلحه و کلت
به هرحال پدر و مادر متین بلافاصله به کلانتری مراجعه کردند، اما کسی به آن‌ها هیچ پاسخی نداد. مأموران به به پدر و مادر متین گفتند که بروید و فردا صبح در ساعت وقت اداری بیایید. آن‌ها رفتند و صبح مراجعه کردند، اما مأموران گفتند که برای شناسایی پیکر فرزندشان به سردخانه بهشت زهرا بروند.
سناریوی خودکشی
براساس گواهی فوت صادرشده، علت مرگ متین نادرخانی خونریزی مغزی و له‌شدگی بافت مغز بر اثر شلیک ۲ گلوله به سر عنوان شده است. مأموران امنیتی علت جان‌باختن متین نادرخانی را سناریوی ساختگی خودکشی اعلام کردند که اصلاً برای کسی قابل باور نیست و نظر پزشکی قانونی نیز این بوده که نحوه‌ی شلیک به سر نمی‌تواند خودکشی باشد. خانواده‌ی متین نیز یقین دارند که فرزندشان با شلیک نیروهای امنیتی کشته شده است، و می‌گویند که متین به امید فرداهای روشن به خیابان می‌رفت.
مراسم خاکسپاری
پیکر متین نادرخانی در قطعه ۳۶ بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. مزار او در نزدیکی مزار یلدا آقافضلی است.
روی مزار متین نادرخانی طرحی از یک گیتار کشیده شده و ترانه‌ای که شادمهر عقیلی (خواننده‌ی معروف ایرانی) خوانده و مورد علاقه متین بود، روی سنگ قبرش حکاکی شده است:
داغ ترانه تو نگام، شوق رسیدن تو تنم
تو حجم سرد این قفس، منتظر پر زدنم
من از تبار غربتم، از آرزوهای محال
قصه ما تموم شده، با یه علامت سؤال
بذار که کوله بارمو، رو شونه شب بذارم
باید که از اینجا برم، فرصت موندن ندارم
تهدیدکردن خانواده‌ی متین نادرخانی
خانواده‌ی متین نادرخانی، علاوه بر متین ۲ دختر کوچکتر از متین دارند. نهادهای امنیتی بارها خانواده‌ی متین را با فرزندشان تهدید کرده‌اند و گفته‌اند که اگر درباره‌ی متین اطلاع‌رسانی کنید، جان دو دخترشان را به خطر انداخته‌اید. پدر متین نیز به پلیس امنیت میدان ارگ احضار شد و از او تعهد گرفتند که هیچ یادبود، مراسم و یا تولدی برای متین گرفته نشود. هم‌چنین نهادهای امنیتی به خانواده‌ی متین گفته‌اند که هرکس از علت و چگونگی مرگ او سؤال کرد، بگویند که تصادف کرده است. درحالی که محرز شده است که متین نادرخانی با شلیک دو گلوله‌ی ۳۵ و ۴۵ میلمتری از فاصله‌ی نزدیک به سرش کشته‌شده است که البته گزارش پزشکی قانونی را به خانواده‌ی متین نادرخانی نداده‌اند. سناریوی‌های تصادف و خودکشی و غیره، سناریوهایی هستند که نظام جمهوری اسلامی برای سایر جان‌باختگان نیز به کار برده است.[۱]
وضعیت سخت خانواده
پس از جان‌باختن متین نادرخانی، خانواده‌ی او شرایط سختی را می‌گذرانند. یکی از نزدیکان خانواده‌ی متین درباره‌ی شرایط این خانواده‌ی دادخواه گفته است:
«در طول چند ماه گذشته نه‌فقط وضعیت برای خانواده متین به‌جای روشنی نرسیده، که سخت‌تر هم شده است. دختر بزرگشان «رها» که خیلی به برادرش وابسته بود، الان همه‌اش سعی می‌کند رفتارهایش را شبیه متین کند. لباس‌های متین را می‌پوشد، مثل او حرف می‌زند و رفتار می‌کند. دختر کوچکترشان تودارتر است و سعی می‌کند کمتر احساساتش را نشان دهد. مادر متین هم که اصلاً شرایط خوبی ندارد و به‌خاطر فعالیت‌هایش در فضای مجازی و دادخواهی فرزندشان بازداشت شده و الان حکمی که برایش صادر کرده‌اند، به مدت سه سال تعلیق شده است.
متین سه روز در هفته دانشگاه داشت و سه روزش را به شرکت پدرش می‌رفت و باهم کار می‌کردند، الان ماه‌هاست پدرش تاب‌وتوان حضور در شرکت را ندارد. عصرهای آخر هفته هم متین بعد از اینکه با دوستانش کمی وقت می‌گذراند، حوالی ده شب به خانه برمی‌گشت. پدرش می‌گوید هر شب ساعت ده و نیم-یازده چشمم به در است که متین از در بیاید و با هم بگوییم و بخندیم. متین با مادرش ترانه می‌خواندند و گیتار می‌زد. با پدرش فیلم می‌دیدند. در کل، متین بچه خیلی شادی بود. نزدیک عید و چهارشنبه‌سوری جایش توی خانه‌شان واقعاً خالی بود. پدرش می‌گفت داشتند خفه می‌شدند روز چهارشنبه سوری. چون متین هر سال ضبط و باند می‌آورد بچه‌های محل را جمع می‌کرد.
سرشار از شادی و انرژی بود. این چهارشنبه‌سوری بدون او به خانواده‌اش خیلی خیلی سخت گذشت. باورتان نمی‌شود، اما کل محله به‌خاطر متین انگار سوگوار بودند و هیچ‌کاری برای چهارشنبه‌سوری نکردند. پدر و مادرش آن شب را قصد داشتند سر خاک متین بگذرانند، اما اجازه حضور به آن‌ها داده نشد، اما شب بسیار سختی گذراندند. پدرش می‌گوید نمی‌دانم وقتی چهارشنبه‌سوری آنقدر سخت گذشت، چطور قرار است لحظه تحویل سال بدون متین را تاب بیاورد؟ مادرش می‌گوید تصویر متین جلوی چشمم است که وقتی سال تحویل می‌شد، با شیطنت به پدرش می‌گفت تا از تو عیدی نگیرم ولت نمی‌کنم.»
بازداشت پدر و مادر متین
نهادهای امنیتی مادر متین نادرخانی را در آبان‌ماه ۱۴۰۲، بازداشت کردند و به‌مدت ۲۰ روز در زندان قرچک ورامین محبوس بود. مادر متین پس از ۲۰ روز، با قرار وثیقه‌ی ۷۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. قاضی ایمان افشاری در شعبه‌ی ۲۳ دادگاه انقلاب تهران، مادر متین نادرخانی را به ۶ ماه زندان و ۷۰ ضربه شلاق و هم‌چنین جریمه‌ی نقدی محکوم کرد، اما دادسرای زندان اوین شرط گذاشتند که اگر خانواده متین سکوت کرده و صحبتی از دادخواهی نکنند، حکم اجرا نخواهد شد و سرانجام حکم را به مدت ۳ سال تعلیق کردند. لازم است ذکر شود که بازپرس پرونده‌ی مادر متین نادرخانی را همان بازپرس پرونده‌ی متین گذاشته بودند که برای این مادر دادخواه حکم شکنجه را داشته است.
پدر متین نادرخانی نیز در آستانه‌ی سالگرد اعترضات سراسری به دادگاه احضار شد. شایان ذکر است که بازداشت و احضار خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان اعتراضات سراسری، یکی از روش‌های نهادهای امنیتی و نیروهای سرکوبگر نظام جمهوری اسلامی است.
مراسم پنجشنبه آخر سال
در آستانه‌ی نوروز ۱۴۰۳ و پنجشنبه‌ی آخر سال، جمعیت زیادی از مردم بر سر مزار جان‌باختگان اعتراضات سراسری حضور یافتند. بسیاری از شهروندان و دوستان متین نادرخانی نیز در کنار خانواده‌ی او بر سر مزار متین حاضر شدند، اما به‌خاطر تدابیر امنیتی که حکومت حاکم کرده بود، خانواده‌ی متین به شرکت‌کنندگان می‌گفتند که زیاد نمانید و زود بروید که به خطر نیفتید و دستگیر نشوید. یکی از نزدیکان خانواده‌ی متین نادرخانی در این باره گفته است:
«خانواده متین پنجشنبه یا جمعه می‌آیند و ساعت‌های طولانی سر مزار می‌مانند. اغلب ما توی تاریکی می‌رویم سر مزار پیش پدر و مادرش. مزار متین و یلدا و علی سیدی نزدیک هم هستند. شب تولد یلدا همه سر خاک یلدا بودیم و شلوغ شده بود. هفته بعدش متوجه شدیم تعدادی از افرادی که می‌آمدند سر خاک را بازداشت کرده‌اند، فقط برای اینکه کنار خانواده‌های دادخواه هستند. تعدادی‍شان هنوز هم آزاد نشده‌اند. یک جوری گرفتند بچه‌ها را که خانواده متین و یلدا گفتند خودتان را به خطر نیندازید و نیایید. فضای آن قطعه خیلی امنیتی بود، برای همین می‌ترسیدند بچه‌ها بمانند.»[۲]
تخریب مزار متین نادرخانی
مراسم نخستین سالگرد جان‌باختن متین نادرخانی، با حضور خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان از جمله پدر یلدا آقافضلی و پدر محسن شکاری برگزار شد. پس از این مراسم خانواده‌ی متین نادرخانی تصاویری از تخریب مزار فرزندشان منتشر کرده‌اند که بسیار دردناک است.[۳]