نامه مشترک ۱۰۲ برنده جایزه نوبل به دبیرکل سازمان ملل متحد
| نامه ۱۰۲ برنده جایزه نوبل به دبیرکل سازمان ملل متحد | |
|---|---|
 بیانیه جهانی برندگان نوبل درباره وضعیت ایران | |
| تاریخ | ۲ سپتامبر ۲۰۲۵ |
| مکان | نیویورک (سازمان ملل متحد) |
| هدف‌ها | محکومیت اعدام‌ها و سرکوب در ایران؛ حمایت از جمهوری دموکراتیک؛ تأکید بر برنامه ده ماده‌ای شورای ملی مقاومت |
| روش‌ها | نامه سرگشاده و بیانیه عمومی |
| وضعیت | انتشار در رسانه‌های بین‌المللی |
| آمار | |
| ۱۰۲ برنده جایزه نوبل از ۵ قاره | |
| بخشی از کارزار بین‌المللی حمایت از مردم ایران و مقاومت سازمان‌یافته | |
نامه مشترک ۱۰۲ برنده جایزه نوبل به دبیرکل سازمان ملل متحد، به نامه‌ای گفته می‌شود که در ۱۱شهریور ۱۴۰۴ (۲سپتامبر ۲۰۲۵)، ۱۰۲ تن از برندگان جایزه نوبل از پنج قاره جهان با امضای نامه‌ای مشترک خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد نوشته و نگرانی عمیق خود را نسبت به وضعیت وخیم حقوق‌بشر در ایران ابراز داشتند. امضاکنندگان که شامل برندگان نوبل در حوزه‌های صلح، ادبیات، فیزیک، شیمی، پزشکی و اقتصاد بودند، رژیم ایران را به دلیل افزایش اعدام‌ها، از جمله بیش از هزار مورد در سال ۲۰۲۴، و سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی محکوم کردند. آنان همچنین با اشاره به حمایت گسترده پارلمان‌ها و رهبران سیاسی جهان از برنامه ده ماده‌ای مریم رجوی، بر ضرورت گذار به یک جمهوری دموکراتیک در ایران تأکید کردند. برندگان نوبل تصریح کردند که مردم ایران هم دیکتاتوری سلطنتی و هم حکومت دینی را رد کرده و خواهان جمهوری دموکراتیک هستند. در این نامه، مقاومت ایران به عنوان پلتفرمی دموکراتیک معرفی شده که می‌تواند راهکاری برای پایان دیکتاتوری مذهبی، استقرار حاکمیت مردم و تحقق صلح پایدار در خاورمیانه باشد.
نامه مشترک ۱۰۲ برنده جایزه نوبل
در ۱۱شهریور ۱۴۰۴ (۲سپتامبر ۲۰۲۵)، نامه‌ای سرگشاده با امضای ۱۰۲ برنده جایزه نوبل از رشته‌ها و قاره‌های مختلف جهان به دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال شد. این نامه در واکنش به افزایش اعدام‌ها، سرکوب داخلی و وخامت اوضاع حقوق‌بشر در ایران نوشته شد و همزمان از برنامه ده ماده‌ای مریم رجوی، رئیس‌جمهور منتخب شورای ملی مقاومت ایران، حمایت به عمل آورد. اهمیت این نامه در آن است که طیف متنوعی از نخبگان علمی و فرهنگی جهان را در کنار یک موضع سیاسی مشترک قرار داده است.[۱]
مضمون نامه
امضاکنندگان در نامه خود اعلام کردند که رژیم ایران تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۰۰ نفر، از جمله ۳۴ زن، را اعدام کرده است. به گفته آنان، دولت ایران با حداقل ۱۲۷۵ اعدام در ده ماه نخست ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان، همچنان رکورددار جهانی اعدام باقی مانده است. در این نامه آمده است که سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی و استفاده سیستماتیک از مجازات اعدام به‌عنوان ابزار ارعاب، بخش جدایی‌ناپذیر سیاست‌های رژیم است.
همچنین، در نامه بر پیوند سیاست خارجی جمهوری اسلامی با فعالیت‌های نیابتی در منطقه و حمایت از گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان تأکید شده است. نویسندگان یادآور شدند که سقوط سریع دیکتاتوری سوریه و کاهش نفوذ حزب‌الله، اهرم‌های منطقه‌ای تهران را به‌شدت تضعیف کرده است.
تأکید بر خواست مردم ایران
برندگان نوبل در این بیانیه یادآوری کردند که مردم ایران در جریان قیام ۱۴۰۱، با شعارها و کنش‌های اعتراضی، هم دیکتاتوری سلطنتی و هم حکومت دینی را رد کرده و بر استقرار جمهوری دموکراتیک تأکید کردند. آنان با اشاره به تحریم گسترده انتخابات ریاست‌جمهوری، این اقدامات را نشانه‌ای از نارضایتی عمیق و مطالبه‌گری سیاسی مردم ایران دانستند.
پیوند با ابتکارات جهانی
نامه ۱۰۲ برنده نوبل به زنجیره‌ای از مواضع بین‌المللی پیوست که پیش‌تر شامل حمایت بیش از ۴۰۰۰ نماینده پارلمان‌های جهان، ۱۳۰ رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر سابق و ۸۰ برنده نوبل از برنامه ده ماده‌ای مریم رجوی بوده است. این برنامه تأکید دارد بر: حق رأی عمومی، انتخابات آزاد، جدایی دین و دولت، برابری جنسیتی، آزادی‌های فردی و سیاسی، و یک ایران غیراتمی.
در ادامه، نویسندگان اعلام کردند که هم‌صدا با نمایندگان و رهبران سیاسی جهان، از آرمان‌های دموکراتیک مردم ایران حمایت کرده و بر ضرورت پایان دادن به موج اعدام‌ها و سرکوب گسترده تأکید می‌کنند.[۱]
امضاکنندگان
پروفسور دارون عجم اوغلو Daron Acemoglu، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴، ترکیه-آمریکا
پروفسور پیر آگوستینی Pierre Agostini، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳، فرانسه
پروفسور پیتر آگر Peter Agre، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۳، آمریکا
پروفسور اسوتلانا الکسیویچ Svetlana Alexievich، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۵، بلاروس
پروفسور هاروی جی آلتر Harvey J Alter، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۰، آمریکا
پروفسور ویکتور آمبروس Victor Ambros، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴، آمریکا
آقای اسکار آریاس Oscar Arias، جایزه نوبل صلح ۱۹۸۷، رئیس‌جمهور کاستاریکا ۲۰۰۶-۲۰۱۰
پروفسور آلن اسپکت Alain Aspect، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۲، فرانسه
پروفسور رابرت آومن Robert Aumann، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۵، آمریکا-اسرائیل
پروفسور بری سی باریش Barry C Barish، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۷، آمریکا
پروفسور مونجی باوندی Moungi Bawendi، جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۳، آمریکا-تونس-فرانسه
پروفسور گئورگ بدنورز Georg Bednorz، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۸۷، آلمان
آقای کارلوس فیلیپه بلو Carlos Filipe Ximenes Belo، جایزه نوبل صلح ۱۹۹۶، تیمور شرقی
پروفسور بن برنانکه Ben Bernanke، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۲، آمریکا
پروفسور بروس بویتلر Bruce Beutler، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۱، آمریکا
پروفسور ماریو کاپچی Mario Capecchi، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۰۷، ایتالیا-آمریکا
پروفسور توماس چک Thomas Cech، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۹، آمریکا
پروفسور الیاس کوری Elias Corey، جایزه نوبل شیمی ۱۹۹۰، آمریکا
پروفسور یوهان دایزنهوفر Johann Deisenhofer، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۸، آمریکا
پروفسور پیتر سی. دوهرتی Peter C. Doherty، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۹۶، استرالیا
پروفسور گرهارد ارتل Gerhard Ertl، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۷، آلمان
پروفسور فرانسوا انگلرت Francois Englert، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۳، بلژیک
پروفسور آنی ارنو Annie Ernaux، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۲، فرانسه
آقای آدولفو پرز اسکوئیول Adolfo Perez Esquivel جایزه نوبل صلح ۱۹۸۰، آرژانتین
پروفسور یواخیم فرانک Joachim Frank، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷، آمریکا-آلمان
پروفسور جروم فریدمن Jerome Friedman، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۹۰، آمریکا
خانم لیما روبرتا گبووی Leymah Roberta Gbowee، جایزه نوبل صلح ۲۰۱۱، لیبریا
پروفسور شلدون گلاشو Sheldon Glashow، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۷۹، آمریکا
پروفسور جان لوئیس هال John Lewis Hall، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۰۵، آمریکا
پروفسور سرژ هاروش Serge Haroche، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۲، فرانسه
پروفسور الیور هارت Oliver Hart، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۶، آمریکا
پروفسور آلن هیگر Alan Heeger، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۰، آمریکا
پروفسور ریچارد هندرسون Richard Henderson، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷، انگلستان
پروفسور جفری هینتون Geoffrey Hinton، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۴، کانادا
پروفسور ژول هافمن Jules Hoffmann، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۱، فرانسه
پروفسور روآلد هافمن Roald Hoffmann، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۱، آمریکا
پروفسور جراردوس هوفت Gerardus‘t Hooft، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۹۹، هلند
پروفسور جان هاپفیلد John Hopfield، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۴، آمریکا
پروفسور مایکل هوتون Michael Houghton، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۰، انگلستان
پروفسور آنه لوئیلیه Anne l&#۳۹;Huillier، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳، سوئد
پروفسور لوئیس ایگنارو Louis Ignarro، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۹۸، آمریکا
سر کازوئو ایشیگورو Sir Kazuo Ishiguro، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۷، انگلستان -ژاپن
خانم الفریده یلینک Elfriede Jelinek، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۴، اتریش
پروفسور برایان جوزفسون Brian Josephson، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۷۳، انگلستان
پروفسور تاکاکی کاجیتا Takaaki Kajita، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۵، ژاپن
پروفسور ولفگانگ کترله جایزه نوبل فیزیک ۲۰۰۱ آمریکا- آلمان
پروفسور راینهارد گنزل Reinhard Genzel، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۰، آلمان
پروفسور برایان کوبیلکا Brian Kobilka، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۲، آمریکا
پروفسور راجر دی. کورنبرگ Roger D. Kornberg، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۶، آمریکا
پروفسور فرنس کراوس Ferenc Krausz، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳، اتریش-مجارستان
پروفسور فین کیدلند Finn Kydland، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۴، نروژ-آمریکا
پروفسور خوان تی. لی Juan T. Lee، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۶، آمریکا-چین
پروفسور رابرت لفکوویتز Robert Lefkowitz، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۲، آمریکا
پروفسور آنتونی لگت Anthony Legett، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۰۳، انگلستان -آمریکا
پروفسور ژان ماری لن Jean-Marie Lehn، جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۷، فرانسه
پروفسور دیوید مک‌میلان David MacMillan، جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۱، انگلستان
پروفسور اریک مسکین Eric Maskin، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۷، آمریکا
پروفسور جان متر John Mather جایزه نوبل فیزیک ۲۰۰۶، آمریکا
خانم اولکساندرا ماتویچوک جایزه صلح نوبل ۲۰۲۲ اوکراین
پروفسور میشل مایور Michel Mayor، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹، سوئیس
پروفسور کرگ ملو Craig Mello، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۰۶، آمریکا
پروفسور پل میلگروم Paul Milgrom، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۰، آمریکا
پروفسور پاتریک مودیانو Patrick Modiano، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۴، فرانسه
پروفسور پل مودریچ Paul Modrich، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۵، آمریکا
پروفسور ویلیام مورنر William Moerner، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۴، آمریکا
پروفسور ادوارد موزر Edvard Moser، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۴، نروژ
پروفسور می-بریت موزر May-Britt Moser، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۴، نروژ
خانم هرتا مولر Herta Muller، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۹، آلمان
آقای دیمیتری موراتوف Dmitry Muratov، جایزه نوبل صلح ۲۰۲۱، روسیه
پروفسور کریستین نوسلین-فولهارد Christiane Nusslein-volhard، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۹۵، آلمان
پروفسور اورهان پاموک Orhan Pamuk، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۶، ترکیه-آمریکا
پروفسور جیمز پیبلز James Peebles، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹، آمریکا
پروفسور ویلیام فیلیپس William Phillips، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۹۷، آمریکا
پروفسور کریستوفر پیسارایدز Christopher Pissarides جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۰، قبرس- انگلستان
پروفسور جان پولانی، John Polanyi جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۶، کانادا
پروفسور ونکاترامان راما کریشنان Venkatraman RamaKrishnan، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۹، آمریکا- انگلستان –هند
پروفسور سر پیتر رتکلیف Sir Peter Ratcliffe، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۹، انگلستان
پروفسور چارلز ام. رایس Charles M. Rice، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۰، آمریکا
پروفسور سر ریچارد رابرتس Sir Richard J. Roberts، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۹۳، انگلستان -آمریکا
پروفسور مایکل روزباش Michael Rosbash، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۷، آمریکا
پروفسور ژان پیر سوواژ Jean-Pierre Sauvage، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶، فرانسه
پروفسور رندی شکمن Randy Schekman، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۳، آمریکا
پروفسور ریچارد شراک Richard Schrock، جایزه نوبل شیمی ۲۰۰۵، آمریکا
پروفسور گرگ سمنزا Gregg Semenza، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۹، آمریکا
پروفسور کارل بری شارپلس Karl Barry Sharpless، جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۲، شیمی ۲۰۰۱، آمریکا
پروفسور ورنون اسمیت Vernon Smith، جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۴، آمریکا
پروفسور جرج اسموت جایزه نوبل فیزیک ۲۰۰۶ آمریکا
پروفسور ووله سوینکا Wole Soyinka، جایزه نوبل ادبیات ۱۹۸۶، نیجریه
پروفسور دانا استریکلند Donna Strickland، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۸، کانادا
پروفسور جک شوستک Jack Szostak، جایزه نوبل پزشکی ۲۰۰۹، آمریکا
پروفسور جوزف تیلور Joseph H. Taylor، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۹۳، آمریکا
پروفسور کیپ تورن Kip Thorne، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۷، آمریکا
پروفسور اولگا توکارچوک Olga Tokarczuk، جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۸، لهستان
پروفسور هارولد وارموس Harold Varmus، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۸۹، آمریکا
پروفسور جان واکر John Walker، جایزه نوبل شیمی ۱۹۹۸، انگلستان
پروفسور آریه وارشل Arieh Warshel، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۳، اسراییل-آمریکا
پروفسور استنلی ویتینگهام Stanley Whittingham، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۹، آمریکا- انگلستان
پروفسور اریک ویشاس Eric Wieschaus، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۹۵، آمریکا
پروفسور رابرت ویلسون Robert Wilson، جایزه نوبل فیزیک ۱۹۷۸، آمریکا
پروفسور دیوید جی واینلند David J. Wineland، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۲، آمریکا
پروفسور گرگوری وینتر Gregory Winter، جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۸، انگلستان
پروفسور آنتون زایلینگر Anton Zeilinger، جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۲، اتریش
نامه ۱۰۲ برنده جایزه نوبل را می‌توان بخشی از روند رو‌به‌رشد همبستگی بین‌المللی با مردم ایران دانست. این نامه، علاوه بر محکومیت نقض حقوق‌بشر و اعدام‌ها، به حمایت از یک پلتفرم دموکراتیک برای آینده ایران می‌پردازد. همسویی چنین جمع بزرگی از نخبگان علمی و فرهنگی جهان نشان‌دهنده اهمیت جایگاه مقاومت ایران در افکار عمومی جهانی و تأکید بر گذار به یک جمهوری دموکراتیک است.[۱]