احمد قوام: تفاوت میان نسخه‌ها

مادرش نوهٔ عباس میرزا نائب‌السلطنه بود. چون امور مالی آذربایجان با پدر و جدّش بود، در سال ۱۲۹۷(ه‍. ق) از طرف میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر مستوفی آذربایجان شد. در سال ۱۳۰۴ ناصرالدین‌شاه به وی لقب معتمدالسلطنه داد. وی پیش‌کاری و وزارت حکومت فارس، گیلان را نیز برای مدتی به عهده گرفت. آخرین سمت دولتی معتمدالسلطنه حکومت قزوین بود. مادرش طاووس خانم دختر میرزا محمدخان مجدالملک سینکی (خواهرزادهٔ میرزا آقاخان نوری) بود.

در سال ۱۳۱۱(ه‍. ق) مناجات منظوم حضرت علی (ع) را با خط نستعلیق عالی نوشت و پدرش آن را تقدیم ناصرالدین‌شاه کرد، شاه او را احضار و به عنوان پیش‌خدمت خاص و لقب (دبیر حضور) سرافراز فرمود. قوام پس از قبول خدمت درباری در سال ۱۳۱۲(ه‍. ق) ازدواج کرد.[۴]

پس از قتل ناصرالدین‌شاه کار درباری را رها کرد و در سال ۱۳۱۴(ه‍. ق) به عنوان منشی و رئیس دفتر میرزا علی‌خان امین‌الدوله (دایی‌اش) به تبریز رفت.

امین‌الدوله به مدت یک سال وزیر اعظم و بعد صدراعظم مظفرالدین شاه شد و طبعاً میرزا احمدخان هم رئیس دفتر اختصاصی صدراعظم بود.[۵] پس از برکناری امین‌الدوله، قوام با محسن‌خان پسر امین‌الدوله همسفر شده به اروپا رفت.[۶]دبیر حضور بعد از ۲ سال در اواخر ۱۳۱۸(ه‍. ق) به تهران بازگشت. برای دیدار پدرش به شیراز رفت. (در این زمان پدرش برای وزارت شعاع‌السلطنه در شیراز بود) در آنجا رئیس دفتر شعاع‌السلطنه شد و علاوه بر ریاست دفتر کلیهٔ کارهای پدرش را انجام می‌داد و در حقیقت ادارهٔ امور حکومتی فارس به عهدهٔ او قرار گرفت. با صدارت عین‌الدوله، دبیر حضور فرمان ریاست دفتر اختصاصی صدراعظم را گرفت.<ref name=":2">پژوهه - [http://pajoohe.ir/احمد-قوام__a-39605.aspx احمد قوام]</ref>

قوام السلطنه در زمان ۶ پادشاه زیست (ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، احمدشاه، رضاشاه ومحمدرضاشاه) که به ۵ تن آنها خدمت کرد (به غیر از ناصرالدینشاه). قوام قبل از مشروطیت دو باررئیس دفتر دو صدراعظم شد و مدتی هم ریاست دفتر مخصوص مظفرالدین شاه راعهده‌دار بود. او ظرف چهل سال، بیست و چهار فرمان وزارت دریافت کرد و طی سی و یک سال، پنج بار جامه صدرات پوشید و ده کابینه معرفی کرد و یازده فرمان نخست وزیری برای او صادر شد. علاوه بر مناصب یاد شده، سه سال فرمانروای کل خراسان و سیستان بود و مدتی نیز وکیل دارالشورای ملی گردید.<ref name=":3" /><ref name=":1" />

== تشابه زندگی احمد قوام با دکتر محمد مصدق ==

در بین سیاستمداران [[ایران]] معاصر، مشابهت‌های زیادی در زندگی سیاسی قوام السلطنه با مصدق السلطنه مشاهده می‌شود. هر دو اصل و نسب قاجاریه‌ای داشتند. هر دو از خانواده‌ای اشرافی و زمیندار برخاسته بودند. هر دو اصطلاحاً از میرزاها و دبیران و مستوفی‌های دربار بودند. هر دو دارای خط و ربط خوبی بودند. هر دو در اروپا تحصیل کرده بودند. هر دو در نیمه اول عمر خود والی مهمترین ایالت‌های ایران بودند (خراسان و فارس). هر دو وزیر مالیه و خارجه بودند. هر دو با پادشاهی رضا خان مخالف بودند وهر دو در طول سلطنت او خانه نشین بودند؛ و بالاخره هر دو در مقاطعی حساس نخست وزیر ایران بودند (قوام بیشتر و مصدق کمتر) و جالب اینکه در مقطعی قوام رئیس الوزرا بود و مصدق در کابینه او وزیر مالیه بود، قوام بخاطر دفاع از مصدق که از مجلس اختیارات می‌خواست و مجلس نمی‌داد، از نخست وزیری استعفا داد.