سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

در جریان حمله بهپاسگاه سیاهکل, شناسنامهیی با عکس حسن ضیاءظریفی بهدست ساواک افتاد که گویا قرار بود او را از زندان فراردهند, این بود که ساواک پیبرد گروه جزنیـ ظریفی متلاشی نشده و برخی از اعضای آن در بیرون زندان فعال هستند. این بود که بیژن و حسن ظریفی را برای بازجوییهای دیگر, از زندان قم و رشت, بهتهران منتقل کرده و آن دو را به زیر شکنجه کشیدند.

 میهن, همسر جزنی, دراین باره مینویسد: «پس از ماجرای سیاهکل بیژن را برای یک سلسله بازجویی بهزندان اوین و سپس, بهقصر منتقل کردند و چند ماه بهما ملاقات ندادند تا این که در مرداد۵۰ عدهیی ماْمور مسلّح, شبانه, بهخانة ما در خیابان فرح جنوبی ریختند و مرا دستگیر کردند و بهزندان کمیتة شهربانی بردند. در بازجویی دنبال ردّ پای چریکها بودند... در یکی از روزهای هفتة سوم مرا بهدفتر خواندند. دکتر جوان آن جا نشسته بود. بهمن گفت: ”می خواهم ترا بهملاقات بیژن ببرم... غرض از این ملاقات این است که شما بیژن را نصیحت کنید که سرِ خانه و زندگی خودش برگردد...» در دفتر زندان اوین «ناگهان در باز شد و دو نگهبان بیژن را بهداخل اتاق آوردند... آنچه را که میدیدم بهسختی باور میکردم. بیژن شباهت زیادی بهخودش نداشت. بهشدّت پیر و تکیده شده بود. طوری حرف میزد که گویا دندان در دهان ندارد». بیژن در این دیدار به همسرش گفته بود: ”مرا در آپولو گذاشتند“» (جُنگی دربارة زندگی و آثار بیژن جزنی, مقالة میهن جزنی, ص۷۲).

  بیژن در زمستان ۱۳۵۱ و بهار۱۳۵۲  در زندان قصر بود. جمعآوری اطلاعات دربارة تاریخچة جنبش, بهویژه جنبش فدایی, از جمله وظایفی بود که در این مدت در زندان پیگیری میکرد و سه جزوة  «تاریخ سی ساله», «مبانی اقتصادی ـ اجتماعی استراتژی جنبش مسلّحانه» و«چگونه مبارزة مسلّحانه توده یی میشود» حاصل این تلاش است که آنها را, به طورپنهانی, به بیرون زندان فرستاد که بدون ذکر نام نویسنده در خارج از ایران به چاپ رسیدند.[[پرونده:Jazanibijan.jpg|بندانگشتی|232x232پیکسل|بیژن جزنی]]

سال ۱۳۵۳ سال گسترش عملیات نظامی سازمان چریکهای فدایی خلق بود. آنها, از مرداد تا اسفندماه, ده عمل نظامی انجام دادند. از آن جمله بود ترور سروان «نیکطبع», بازجو و شکنجهگر ساواک در ۱۹دی۱۳۵۳؛ ترور سروان نوروزی, افسر گارد دانشگاه و ترور عباس شهریاری «مرد هزار چهره» و عنصر نفوذی ساواک در گروه‌های چپ, در ۱۴ اسفند ۵۳.

 این ترورهای آخرین ساواک را بهانتقامجویی وحشیانهیی واداشت و بهبهای کشتار شماری از پاکبازترین و برجستهترین رزمندگان راه رهایی مردم ایران انجامید و بهویژه, چنان ضربهیی بر پیکر جنبش چپ در ایران وارد کرد که هرگز جبران نشد.

دو روز پیش از آخرین ترورها (۱۲اسفند ۵۳), شاه تاٌسیس «حزب رستاخیر و برقراری نظام تکحزبی را اعلام کرد. با تاٌسیس این حزب, بازی دو حزبی رژیم شاه ـ حزب ایران نوین و حزب مردم ـ بهپایان رسید و شاه در رویارویی با اعتراضات مردمی, شمشیر خود را از رو بست و بهخاموش کردن هر صدای مخالفی پرداخت.

 روز ۱۵اسفند ۵۳, بیژن جزنی و ۳۳تن دیگر  از زندانیان بندهای چهارم, پنجم و ششم زندان شمارة یک زندان قصر را بهزندان اوین منتقل کردند که در بین آنها چند تن از یاران جزنی بودند که در سال ۱۳۴۸ پس از فرار بیفرجام بهزندانهای دیگر و اغلب پرتافتاده تبعید شده بودند و اکنون در زندان قصر بودند مانند حسن ضیاء ظریفی, سعید کلانتری, عزیز سرمدی و عباس سورکی. دو تن دیگر از یاران جزنی را که بهزندانهای اراک (احمد جلیل افشار) و اهواز (محمد چوپانزاده) تبعید شده بودند, در روز ۱۷ اسفند۵۳ بهاوین منتقل شدند.  

بعد از ترور سرتیپ زندی پور, رئیس «کمیتة مشترک ضدخرابکاری» در روز دوشنبه ۲۶اسفند ۱۳۵۳, چند تن از افراد سرسخت سازمان مجاهدین خلق را نیز بهاوین بردند. مصطفی جوان خوشدل در روز ۲۸فروردین ۵۴ از زندان «کمیتة مشترک» بهاوین برده شد. «او از سرسختترین مجاهدین بود. کمتر کسی بهاندازة او شکنجه شده بود. او شکنجهشده و بیجان و لنگان بهاوین برده شد». و کاظم ذوالانوار نیز, که «از برجستهترین و احترامبرانگیزترین مجاهدین دربند و از سازمانگران اصلی و مسئولان مهمّ شبکة زندان مجاهدین» بود.                                                                                                                                                          

 بیژن جزنی و یاران پاکبازش, از «سران و سرآمدان چریکها در زندان بودند. از سرشناسترین فداییان خلق, با دانش و بینش, با تجربه و پخته, ورزیده و کارآمد. برخلاف بیشتر هواداران مبارزة چریکی که دانشجو بودند, بیشتر اینها پیش از کودتای ۲۸مرداد در صفوف سازمان جوانان حزب توده رزمیده بودند, پس از کودتا از حزب فاصله گرفته, سنجشگرانه گذشتة سیاسی خود را بازبینیکرده و با بنانهادن گروه مارکسیست ـ لنینیستِ مستقلی, مبارزه را ادامه داده بودند و در این بین, بارها, بهزندان افتادند... ساواک آگاه بود که اینها اولین کسانیاند که در ایران حرف از مبارزة چریک شهری زدند, در این راه گام برداشتند و در نیمة راه بهدام افتادند (دی و بهمن ۱۳۴۶), در بند نیز آرام نگرفتند و بهتدارک فرار پرداختند و در حین عمل بهچنگ نگهبانان افتادند, مجازات شدند؛ بهبدترین زندانهای کشور تبعید شدند (۱۳۴۸) و اولین کسانی هستند که راه فلسطین را گشودند... ساواک رویداد سیاهکل را نیز بهبازماندگان همین گروه نسبت میداد... ترور فرسیو را هم... بی ارتباط بهاین امر نمیدیدند که این مهرة مهم دادرسی ارتش, ریاست دادگاه جزنی و یارانش را بهعهده داشت. نیز از چشم ساواک پنهان نبود که اینها در زندان سخت سرگرم فعالیتاند, که بهرغم سختگیریها و مراقبتها, بهبیرون زندان نقب زدهاند, که ارتباط با رهبری بیرون از زندان چریکها رابه دست دارند, و بهشکلی سازمانیافته نیازمندیهای همرزمانشان را فراهم میکنند: کادرسازی و تربیت چریک, تدوین مبانی نظری و مواضع سیاسی جنبش مسلّحانه, تنظیم جزوههای آموزشی, خبررسانی و خبرگیری, ارائة رهنمودهای عملی و...  این اَعمال برای حکومتی که عزم جزم کرده بود جنبش چریکی را نابود کند, نابخشودنی بود و تحملناپذیر و درخور تنبیه. هم از این رو, جزنی و ظریفی و کلانتری و... را زیر هشت فرستادند و حبس مجرّد, و تهدیدشان کردند که اگر دست از این کارها نکشید, شما را خواهیم کشت. بیهوده بود. جزنی دستبردار نبود و دست بهکارهایی تازه زد. چگونگی ارتباط با اروپا و انتشار آثارش در خارج از کشور را طرحریزی کرد و رهبری سازمان و شماری از مبارزین بیرون از زندان را نسبت بهماهیت و هویّت راستین عباس شهریاری آگاه ساخت. فردای روزی که شهریاری ترور شد. روز آغاز سفر بی بازگشت جزنی و یارانش از قصر بود» (نقطه, شمارة اول, بهار ۱۳۷۴, مقالة ناصر مهاجر).