۱٬۶۵۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''انقلاب الجزایر''' یبینم | '''انقلاب الجزایر''' یبینم | ||
== سلطه فرانسه بر الجزایر == | |||
از قرن شانزدهم میلادی به بعد امپراتوری عثمانی بر سراسر شمال آفریقا از جمله الجزایر مسلط شد. حكام محلی با گرفتن لقب «بیك» از دربار قسطنطنیه و فرستادن مالیات سالیانه به دربار عثمانی، خلعتی به نام جبه قرمز دریافت میكردند كه نمایانگر اطاعت از دربار عثمانی بود. | |||
فرمانروایان و به عبارتی بیكهای الجزایر در بعضی موارد مستقل بودند و با هر كشوری كه قراردادی امضا میكردند، دربار عثمانی آن را تایید میكرد. در سال ۱۷۹۷ میلادی در زمان حكومت هیاتمدیره (دایركتوار) بر فرانسه، دولت فرانسه گندمهای فراوانی به مبلغ پنج میلیون فرانك از «بیك حسین» فرمانروای الجزایر خریداری كرد ولی بعد از تحویل گندمها پول آن را نپرداخت. | |||
بیكحسین به كنسول فرانسه در الجزیره اعتراض كرد و ضمن صحبت در حال عصبانیت مگسپرانی را كه در دست داشت به صورت كنسول فرانسه كوبید. دولت فرانسه كه از دیرزمان قصد تصرف الجزایر را داشت، این امر را بهانه قرار داد و ارتش فرانسه با صد كشتی جنگی و ۳۶ هزار سرباز بنادر الجزایر را به گلوله بست و سپاهیان فرانسه شهر الجزیره را گرفتند. بیكحسین در پنج ژوئیه ۱۸۳۰ با تمام وجوه نقدی كه میتوانست به آن دسترسی پیدا كند، به عثمانی فرار كرد. این واقعه در زمان سلطنت شارل دهم (Charles X) اتفاق افتاد. | |||
پس از سقوط شارل دهم، «لوئی فیلیپ» (Louis Philippe I) بخش عظیمی از سربازان خود را از الجزایر خارج كرد و فقط هشت هزار سرباز در آنجا نگه داشت. | |||
در سال ۱۸۳۵ میلادی، مقاومت مردم در برابر اشغالگران آغاز شد. دولت فرانسه در سال ۱۸۳۶ میلادی تصمیم گرفت ضمن سركوب جنبش مردم الجزایر، همه خاك الجزایر را تصرف كند لذا شهر كنستانتین را تصرف كرد. فرانسویها در جریان تصرف این شهر سه هزار و ۵۰۰ نفر تلفات دادند (۱۳ اكتبر ۱۸۳۷)، ولی برای تسخیر مناطق جنوبی الجزایر با مقاومت امیر عبدالقادر كه فردی مسلمان و وطنپرست بود روبهرو شدند. امیر عبدالقادر مدت ۱۴ سال با دولت فرانسه جنگید. | |||
== قیام امیر عبدالقادر و نتایج آن == | |||
امیر عبدالقادر (Emir Abdelkader al-Jazairi) فرزند محیالدین از اعراب ناحیه اران و از طایفه مرابطون بود. او برای مبارزه با فرانسویان قبایل الجزایری را متحد ساخت و شكست سختی به فرانسویان در ۱۸۳۷ وارد آورد. به طوری كه طی قرارداد ۲۸ می ۱۸۳۷ دولت فرانسه مجبور شد به جز بخش ساحلی، بقیه الجزایر را به امیر عبدالقادر بسپارد. اما امیر عبدالقادر بعد از این قرارداد، اعلام كرد كه قوای فرانسه باید ساحل الجزایر را نیز ترك كند، لذا دولت فرانسه نیرویی به فرماندهی ژنرال بوژو (Gen –Bugeaud) با ۱۱۵ هزار نیرو از طریق بندر طنجه در مراكش قوای عبدالقادر را به محاصره درآورد و باعث شكست وی در سال ۱۸۴۵ میلادی شد. | |||
امیر عبدالقادر برای جمعآوری نیرو به كوهستانهای الجزایر رفت و توانست تجدیدقوا كرده و راه سپاهیان فرانسه را به سمت جنوب مسدود كند. اما بهواسطه آن كه امیر مراكش مرزهای كشور خویش را روی سربازان امیر عبدالقادر بست، وی دچار شكست شد و سربازان فرانسوی او را اسیر كردند. با شكست او، الجزایر كاملا به تصرف فرانسه درآمد. امیر عبدالقادر به دمشق منتقل شد و تا آخر عمر در تبعید به سر برد و در سال ۱۸۸۳ میلادی در آن شهر درگذشت. | |||
دولت فرانسه از این جهت، اكثر كشورهای شمالی آفریقا بهویژه الجزایر را مستعمره خویش گردانید كه از این سرزمین برای اسكان فرانسویان كوچنشینی و چنگ انداختن به بارورترین زمینهای زراعتی استفاده كنند. از طرفی دولت فرانسه، هنگام بروز جنگ جهانی اول، جوانان الجزایری را به جبهههای جنگ اروپا میفرستاد. | |||
در ۱۹۱۷، تعداد ۱۷۳ هزار جوان الجزایری به جبههها اعزام، و ۲۵ هزار نفر كشته شدند. پس از جنگ جهانی اول، امیر خالد، نوه امیر عبدالقادر دنباله اقدامات جد خویش را گرفت و ضمن نوشتن نامهای به ادوارد هریو (Edovrd Herriot) در ۱۹۲۴ درخواست كرد كه مردم الجزایر نیز در پارلمان فرانسه عضو باشند و در حقوق شهروندی با مردم فرانسه برابر باشند. | |||
بعد از او «احمد مصالی الحاج» جنبش استقلالطلبانه مردم الجزایر را رهبری كرد و در ۱۹۲۷ در كنگره اتحاد علیه امپریالیسم در بروكسل شركت كرد و در آن كنفرانس استقلال مردم الجزایر را از فرانسه خواستار شد. او سپس در الجزایر انجمن «ستاره شمال آفریقا» را با هدف تساوی فرهنگ فرانسوی و عربی پایهریزی كرد ولی روانه زندان شد. | |||
بعد از آنكه او به زندان افتاد فردی به نام «عبدالحمیدبن بادیس» به كمیسر عالی فرانسه در الجزایر پیشنهاد كرد كه در تمامی مدارس و در همه سطوح قرآن و زبان عربی در كنار زبان فرانسه تدریس شود. او خواستههای خود را در مجلهای به نام «شهاب» منتشر كرد. | |||
در این هنگام به موازات مبارزات مصالی الحاج و عبدالحمیدبن بادیس، فرحت عباس تحصیلكرده فرانسه و عضو حزب «اتحاد مردم الجزایر» كه توانسته بود در ۱۹۴۶ به عضویت مجلس موسسان فرانسه پذیرفته شود، وارد صحنه شد. او ضمن آنكه پایبند افكار اسلامی بود، از افكار مصالی الحاج كه دربردارنده شعار «اسلام دین ما، عربی زبان ما» و «زمین متعلق به زارعان»، پشتیبانی میكرد. | |||
فرحت عباس جنبش دانشجویان مسلمان را در پاریس تشكیل داده بود. وی برای جلب پشتیبانی سوسیالیستهای فرانسه از جنبش آزادیخواهی مردم الجزایر تمایلات سوسیال دموكراسی پیدا كرد. |
ویرایش