۷٬۳۴۸
ویرایش
عباس امیرانتظام: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
|footnotes = نماینده ویژه رئیس دولت در مذاکره: (اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا) | |footnotes = نماینده ویژه رئیس دولت در مذاکره: (اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا) | ||
}} | }} | ||
'''عباس امیرانتظام''' (متولد ۲۷ مرداد ۱۳۱۱ در تهران – درگذشتهٔ ۲۱ تیر ۱۳۹۷ خورشیدی)، معاون نخست‌وزیر و نیز سخنگوی اولین دولت پس از انقلاب ضدسلطنتی، یعنی دولت مهندس [[مهدی بازرگان]]، و از نیروهای جبهه‌‌ی ملی بود. <ref name=":0">{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2018-07-12|عنوان=عباس امیر انتظام درگذشت|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran-44804083|ناشر=BBC News فارسی|زبان=fa|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> | '''عباس امیرانتظام''' (متولد ۲۷ مرداد ۱۳۱۱ در تهران – درگذشتهٔ ۲۱ تیر ۱۳۹۷ خورشیدی)، معاون نخست‌وزیر و نیز سخنگوی اولین دولت پس از انقلاب ضدسلطنتی، یعنی دولت مهندس [[مهدی بازرگان]]، و از نیروهای جبهه‌‌ی ملی بود. <ref name=":0">{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2018-07-12|عنوان=عباس امیر انتظام درگذشت|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran-44804083|ناشر=BBC News فارسی|زبان=fa|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۸: | ||
یکی از شواهدی که ضد او مطرح شد این بود که [[سفیر ایالات متحده آمریکا در ایران|سفیر آمریکا]] در نامهٔ خود به او، نوشته «آقای عباس امیرانتظام عزیز» در حالی که به‌کارگیری واژهٔ ''عزیز'' جزء عُرف [[روابط بین‌الملل]] است.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کاتوزیان |نام= همایون|کتاب=ایرانیان | ناشر= |سال= |شابک=}} - دو فصل آخر این کتاب در ایران سانسور شده اما کاتوزیان آن دو را در سایت رسمی خود منتشر کرده و در فصل یکی مانده به آخر (عنوان فصل: جمهوری اسلامی) به بررسی این موضوع پرداخته. سایت رسمی همایون کاتوزیان: homakatouzian.com</ref> | یکی از شواهدی که ضد او مطرح شد این بود که [[سفیر ایالات متحده آمریکا در ایران|سفیر آمریکا]] در نامهٔ خود به او، نوشته «آقای عباس امیرانتظام عزیز» در حالی که به‌کارگیری واژهٔ ''عزیز'' جزء عُرف [[روابط بین‌الملل]] است.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کاتوزیان |نام= همایون|کتاب=ایرانیان | ناشر= |سال= |شابک=}} - دو فصل آخر این کتاب در ایران سانسور شده اما کاتوزیان آن دو را در سایت رسمی خود منتشر کرده و در فصل یکی مانده به آخر (عنوان فصل: جمهوری اسلامی) به بررسی این موضوع پرداخته. سایت رسمی همایون کاتوزیان: homakatouzian.com</ref> | ||
امیرانتظام به [[اعدام]] محکوم شد اما با تلاش‌های بازرگان، حکم او به [[حبس ابد]] کاهش یافت. عباس امیرانتظام پس از آزادی نیز همواره به دلیل بیماری و جراحت‌های ناشی از زندان و شکنجه ناتوان و در خانه خود محصور بود. <ref>مصاحبهٔ عباس امیرانتظام با برنامهٔ «صفحهٔ آخر» صدای آمریکا</ref> | امیرانتظام به [[اعدام]] محکوم شد اما با تلاش‌های بازرگان، حکم او به [[حبس ابد]] کاهش یافت. عباس امیرانتظام پس از آزادی نیز همواره به دلیل بیماری و جراحت‌های ناشی از زندان و شکنجه ناتوان و در خانه خود محصور بود. <ref>مصاحبهٔ عباس امیرانتظام با برنامهٔ «صفحهٔ آخر» صدای آمریکا</ref> | ||
[[پرونده:عباس امیر انتظام و مهندس بازرگان.JPG|جایگزین=عباس امیر انتظام و مهندس بازرگان|بندانگشتی|عباس امیر انتظام و مهندس بازرگان]] | |||
== فعالیت‌های سیاسی == | == فعالیت‌های سیاسی == | ||
عباس امیر انتظام در سال ۱۳۲۷ هنگامی که یک دانش‌آموز در دبیرستان دبیرستان دارالفنون بود به جنبش ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق پیوست. عباس امیرانتظام در سال ۱۳۳۲ نامه‌ای از طرف نهضت مقاومت ملی در اعتراض به کودتای ۲۸ مرداد به نیکسون داد و تا سال ۱۳۴۳ از همراهان مهدی بازرگان بود. عباس امیرانتظام جزو جریانی بود که مبارزه پارلمانتاریستی و رفرمیستی را در این دوران دنبال می‌کرد پس از انقلاب سفید و قیام ۱۵ خرداد این نوع مبارزات به محاق رفت و اغلب فعالان آن نیز خاموش شدند. در این دوران سازمان‌هایی با مشی مسلحانه شکل گرفتند. | عباس امیر انتظام در سال ۱۳۲۷ هنگامی که یک دانش‌آموز در دبیرستان دبیرستان دارالفنون بود به جنبش ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق پیوست. عباس امیرانتظام در سال ۱۳۳۲ نامه‌ای از طرف نهضت مقاومت ملی در اعتراض به کودتای ۲۸ مرداد به نیکسون داد و تا سال ۱۳۴۳ از همراهان مهدی بازرگان بود. عباس امیرانتظام جزو جریانی بود که مبارزه پارلمانتاریستی و رفرمیستی را در این دوران دنبال می‌کرد پس از انقلاب سفید و قیام ۱۵ خرداد این نوع مبارزات به محاق رفت و اغلب فعالان آن نیز خاموش شدند. در این دوران سازمان‌هایی با مشی مسلحانه شکل گرفتند. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۷: | ||
=== مصاحبه با روزنامه جامعه === | === مصاحبه با روزنامه جامعه === | ||
[[پرونده:کتاب آنسوی اتهام.jpg|جایگزین=کتاب آنسوی اتهام|بندانگشتی|کتاب آنسوی اتهام]] | |||
عباس امیرانتظام پس از آزادی از زندان فعالیت سیاسی چندانی نداشت. او چند مورد مصاحبه با روزنامه‌های اصلاح طلب انجام داد از جمله در مصاحبه با [[روزنامه جامعه]] که توسط [[ابراهیم نبوی]] انجام شد دربارهٔ اتهام جاسوسی گفت: <blockquote>«در نوزده سال (از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۷) گذشته منتظر چنین فرصتی بودم که این سؤال در داخل کشور از من پرسیده شود و من بتوانم مسائل را به اطلاع هموطنانم برسانم. شما اطلاع دارید که در دولت موقت من معاون نخست‌وزیر، سخنگوی دولت و مسئول مذاکره و مکاتبه با تمام سفارتخانه‌ها در داخل کشور بودم، از جمله آمریکا؛ و ما با [[آمریکا]] بیشترین قراردادها را داشتیم، چیزی حدود ۱۲۰۰ قرارداد؛ بنابراین مراجعهٔ آن‌ها برای ارتباط با دولت بیشتر با نخست‌وزیری انجام شد. چه آقای [[ویلیام سالیوان|سولیوان]] به‌طور شخصی یا کاردار ایشان یا از طریق مکاتباتی که با ما صورت می‌گرفت؛ بنابراین ملاقات‌ها به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام می‌شد.{{سخ}}قبل از انقلاب من در کنار آقای مهندس بازرگان بودم و به عنوان مترجم ایشان در ملاقات با آقای سولیوان یا سفیر [[آلمان]] یا سایر سفرایی که با ایشان ملاقات می‌کردند حاضر می‌شدم. این ملاقات‌ها در دفتر من انجام می‌شد، خود آقای بازرگان هم بودند. گاهی آقای سولیوان بودند، گاهی آقای استمپل در آن جلسات حاضر می‌شدند و من هم کار خودم را به عنوان مترجم انجام می‌دادم. ملاقات دیگری انجام شد که در آن ملاقات موسوی اردبیلی، بازرگان، سولیوان، استمپل و من بودیم. این ملاقات در منزل [[بیژن سحابی]] انجام شد.{{سخ}}منظورم این است که ما در تماس با دولت‌های خارجی مثل دولت [[آلمان]]، [[روسیه]] یا [[آمریکا]] دیدگاه‌های آن‌ها را در می‌یافتیم، این ملاقات‌ها بین [[مهندس بازرگان]] با سفرای این کشورها اتفاق می‌افتاد و من به عنوان مترجم در این ملاقات‌ها حضور داشتم.<ref name="ToolAutoGenRef22">{{یادکرد وب |url=http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |title=مصاحبه با روزنامه جامعه در سال 1377 {{!}} وب سایت رسمی مهندس عباس امیرانتظام {{!}} Abbas Amirentezam {{!}} Amir entezam {{!}} دولت موقت {{!}} بازرگان {{!}} عباس امیرانتظام {{!}} امیرانتظام<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳ نوامبر ۲۰۰۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128030500/http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |archivedate=۲۸ نوامبر ۲۰۰۷ |dead-url=yes }}</ref>ملاقات‌ها کاملاً رسمی و در دفتر نخست‌وزیری انجام می‌گرفت و معمولاً در حضور عده‌ای از همکاران من که در قسمت سیاسی کار می‌کردند در دفتر خودم اتفاق می‌افتاد. نامه‌هایی را که نمایندگی‌های دولت‌های خارجی در ایران به نخست‌وزیری می‌نوشتند، من مطالعه می‌کردم و نتیجه را به [[مهندس بازرگان]]، نخست‌وزیر، اطلاع می‌دادم. این مسئولیت را آقای بازرگان به من داده بودند. ما با همهٔ سفارتخانه‌ها مکاتبه می‌کردیم و جواب نامه‌های آن‌ها را می‌دادیم. از جمله سفارت آمریکا. بعدها وقتی در آبان ۱۳۵۸ سفارت آمریکا اشغال شد و اسمش را گذاشتند [[سفارت آمریکا|جاسوس خانه]]، تمام مکاتباتی را که از آنجا به دست آوردند، به عنوان اسناد لانهٔ جاسوسی تلقی کردند، در حالی که این اسناد مکاتباتی رسمی و قانونی است که بین دولت آمریکا و دولت ایران انجام شده و بخشی از آن‌ها را من از طرف نخست‌وزیر امضاء کردم، اما آنهایی که سفارت را اشغال کردند، این نامه‌ها را به عنوان اسناد جاسوسی علیه دولت وقت و شخص من مورد استفاده قرار دادند. مطلقاً چیز دیگری نبود، مطلقاً.»</blockquote> | عباس امیرانتظام پس از آزادی از زندان فعالیت سیاسی چندانی نداشت. او چند مورد مصاحبه با روزنامه‌های اصلاح طلب انجام داد از جمله در مصاحبه با [[روزنامه جامعه]] که توسط [[ابراهیم نبوی]] انجام شد دربارهٔ اتهام جاسوسی گفت: <blockquote>«در نوزده سال (از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۷) گذشته منتظر چنین فرصتی بودم که این سؤال در داخل کشور از من پرسیده شود و من بتوانم مسائل را به اطلاع هموطنانم برسانم. شما اطلاع دارید که در دولت موقت من معاون نخست‌وزیر، سخنگوی دولت و مسئول مذاکره و مکاتبه با تمام سفارتخانه‌ها در داخل کشور بودم، از جمله آمریکا؛ و ما با [[آمریکا]] بیشترین قراردادها را داشتیم، چیزی حدود ۱۲۰۰ قرارداد؛ بنابراین مراجعهٔ آن‌ها برای ارتباط با دولت بیشتر با نخست‌وزیری انجام شد. چه آقای [[ویلیام سالیوان|سولیوان]] به‌طور شخصی یا کاردار ایشان یا از طریق مکاتباتی که با ما صورت می‌گرفت؛ بنابراین ملاقات‌ها به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام می‌شد.{{سخ}}قبل از انقلاب من در کنار آقای مهندس بازرگان بودم و به عنوان مترجم ایشان در ملاقات با آقای سولیوان یا سفیر [[آلمان]] یا سایر سفرایی که با ایشان ملاقات می‌کردند حاضر می‌شدم. این ملاقات‌ها در دفتر من انجام می‌شد، خود آقای بازرگان هم بودند. گاهی آقای سولیوان بودند، گاهی آقای استمپل در آن جلسات حاضر می‌شدند و من هم کار خودم را به عنوان مترجم انجام می‌دادم. ملاقات دیگری انجام شد که در آن ملاقات موسوی اردبیلی، بازرگان، سولیوان، استمپل و من بودیم. این ملاقات در منزل [[بیژن سحابی]] انجام شد.{{سخ}}منظورم این است که ما در تماس با دولت‌های خارجی مثل دولت [[آلمان]]، [[روسیه]] یا [[آمریکا]] دیدگاه‌های آن‌ها را در می‌یافتیم، این ملاقات‌ها بین [[مهندس بازرگان]] با سفرای این کشورها اتفاق می‌افتاد و من به عنوان مترجم در این ملاقات‌ها حضور داشتم.<ref name="ToolAutoGenRef22">{{یادکرد وب |url=http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |title=مصاحبه با روزنامه جامعه در سال 1377 {{!}} وب سایت رسمی مهندس عباس امیرانتظام {{!}} Abbas Amirentezam {{!}} Amir entezam {{!}} دولت موقت {{!}} بازرگان {{!}} عباس امیرانتظام {{!}} امیرانتظام<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳ نوامبر ۲۰۰۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128030500/http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |archivedate=۲۸ نوامبر ۲۰۰۷ |dead-url=yes }}</ref>ملاقات‌ها کاملاً رسمی و در دفتر نخست‌وزیری انجام می‌گرفت و معمولاً در حضور عده‌ای از همکاران من که در قسمت سیاسی کار می‌کردند در دفتر خودم اتفاق می‌افتاد. نامه‌هایی را که نمایندگی‌های دولت‌های خارجی در ایران به نخست‌وزیری می‌نوشتند، من مطالعه می‌کردم و نتیجه را به [[مهندس بازرگان]]، نخست‌وزیر، اطلاع می‌دادم. این مسئولیت را آقای بازرگان به من داده بودند. ما با همهٔ سفارتخانه‌ها مکاتبه می‌کردیم و جواب نامه‌های آن‌ها را می‌دادیم. از جمله سفارت آمریکا. بعدها وقتی در آبان ۱۳۵۸ سفارت آمریکا اشغال شد و اسمش را گذاشتند [[سفارت آمریکا|جاسوس خانه]]، تمام مکاتباتی را که از آنجا به دست آوردند، به عنوان اسناد لانهٔ جاسوسی تلقی کردند، در حالی که این اسناد مکاتباتی رسمی و قانونی است که بین دولت آمریکا و دولت ایران انجام شده و بخشی از آن‌ها را من از طرف نخست‌وزیر امضاء کردم، اما آنهایی که سفارت را اشغال کردند، این نامه‌ها را به عنوان اسناد جاسوسی علیه دولت وقت و شخص من مورد استفاده قرار دادند. مطلقاً چیز دیگری نبود، مطلقاً.»</blockquote> | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۴: | ||
کتاب در دو جلد منتشر شده و در مجموع ۶۸۰ صفحه دارد. اما بیشتر این صفحات به ضمایم و گزارش محاکمه اختصاص دارد. آنچه به خاطرات امیرانتظام مربوط می‌شود همان ۱۷۵ صفحه اول کتاب است که از ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ آغاز و به زمان محاکمه اش ختم می‌شود.<ref name="ToolAutoGenRef1" /> | کتاب در دو جلد منتشر شده و در مجموع ۶۸۰ صفحه دارد. اما بیشتر این صفحات به ضمایم و گزارش محاکمه اختصاص دارد. آنچه به خاطرات امیرانتظام مربوط می‌شود همان ۱۷۵ صفحه اول کتاب است که از ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ آغاز و به زمان محاکمه اش ختم می‌شود.<ref name="ToolAutoGenRef1" /> | ||
[[پرونده:امیرانتظام و عباس عبدی.jpeg|جایگزین=عباس امیرانتظام و عباس عبدی|بندانگشتی|عباس امیرانتظام و عباس عبدی]] | |||
==== مجادله با عباس عبدی ==== | ==== مجادله با عباس عبدی ==== | ||
عباس امیرانتظام در کتاب خود با نام «آن سوی اتهام- خاطرات امیرانتظام» [[عباس عبدی]] چهره اصلاح طلب را بازجوی خود در زمان دستگیری خواند که با نفرت به او ناسزا می گفت. بسیاری از چهره‌های اصلاح طلب پاسداران و بازجویان دهه‌ی شصت بودند. با این همه عباس عبدی این موضوع را انکار کرد. اما با اشاره به رأی دادگاه دربارهٔ جرم جاسوسی امیرانتظام نوشت: «آقای امیرانتظام مرتکب جرمی شده که مجازات آن را باید تحمل کند.»<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2018-04-16|عنوان=عباس امیرانتظام در داوری اسناد|نشانی=https://www.isna.ir/news/97012709626/عباس-امیرانتظام-در-داوری-اسناد|ناشر=ایسنا|زبان=fa-IR|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> | |||
=== [[جبهه ملی ایران]] === | === [[جبهه ملی ایران]] === | ||