۷٬۳۴۸
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) همان ساز و کار حل اختلافات در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هس...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) | [[پرونده:تحریمها باز میگردند.JPG|جایگزین=تحریمها باز میگردند|بندانگشتی|تحریمها باز میگردند]] | ||
'''مکانیسم ماشه''' (Snapback) ساز و کار حل اختلافات در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هستهای [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] است که در آنها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرفهای [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]]، در صورت بروز مناقشه به طور مفصل شرح داده شدهاند. این دو بند از آنجا که رجوع به آنها میتواند به بازگشت خودکار تحریمهای بینالمللی علیه جمهوری اسلامی منجر شود به مکانیسم ماشه معروف شدهاند. | |||
آلمان، انگلیس و فرانسه روز سهشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸، با انتشار بیانیهای در بروکسل، مکانیسم حل اختلاف در برجام، موسوم به مکانیسم ماشه را فعال کردند اما این روش از کلیدخوردن مکانیزم ماشه، یک روش بسیار زمانبر بود زیرا نیاز به یک روند گفتگوی طولانی میان اعضای برجام در کمیسیون مشترک داشت.<ref>[https://www.isna.ir/news/98102418913/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%B1% انگلیس، فرانسه و آلمان مکانیسم ماشه برجام را فعال کردند]</ref> | |||
روش اول فعالسازی مکانیزم ماشه از طریق برجام است. روش دوم که دولت آمریکا از طریق آن اقدام کردهاست، نه برجام بلکه قعطنامه ۲۲۳۱ است. | |||
با افشای پروژههای هستهای جمهوری اسلامی، ذیل فصل هفت منشور ملل متحد، ایران مشمول قطعنامههای و محکومیتهایی شد که میتوانست سختترین تحریمهای، نفتی، اقتصادی، نظامی، کالاهایی با کاربرد دوگانه و در ادامه مجوز حمله نظامی را نیز به همراه آورد. اما بدون این که حتی یک روز این تحریمها در مورد ایران اجرا شوند، در تاریخ تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ جمهوری اسلامی توانست به تواقنامهآی با گروه ۵+۱ برسد. پس از این تواقفنامه شورای امنیت نیز به اتفاق آرا قعطنامه ۲۲۳۱ را صادر کرد که ایران را از ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد و خطر آن خارج کرد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2015/07/150721_l12_iran_unscr_2231 قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران چه ویژگیهایی دارد؟]</ref> | |||
در این قعطنامه نیز همچون برجام مکانیزم ماشه وجود دارد. با توجه به خروج آمریکا از برجام، دونالد ترامپ قصد دارد با استفاده از قعطنامه ۲۲۳۱ که نام آمریکا نیز در آن وجود دارد مکانیزم ماشه را فعال کند. این قعطنامه به همه اعضای دائم شورای امنیت این امکان را میدهد که مکانیزم ماشه را فعال کنند. با توجه به اینکه آژانس بینالمللی اتمی ایران را ناقض تعهدات خود میداند آمریکا میتواند شکایتنامهای را به شورای امنیت ارائه دهد. شکایتنامهای که رأی مخالف روسیه و چین در آن مؤثر نیست. زیرا آمریکا خواهد توانست رأی مخالف آنها را وتو کند. برای دور زدن وتوی آمریکا چین و روسیه باید اثبات نمایند که مبنای مخالفتشان با فعال شدن مکانیزم ماشه یک مبنای رویهای(Procedural vote ) است و حق وتو در مورد آن وجود ندارد. اثبات چنین رویهای بسیار پیچیدهاست،هر چند که حتی اگر چین و روسیه قادر به اثبات آن باشند باز آمریکا میتواند از حق وتوی دابل (Double Veto) استفاده کرده و مجددا أی مخالف چین و روسیه را دور زده و ماشه را بچکاند. | |||
چیکیدن ماشه به روی جمهوری اسلامی به معنی تحریمهایی بسیار دشوار است که میتواند رژیم ایران را به کلی فلج کند. | |||
== مکانیسم ماشه چیست == | == مکانیسم ماشه چیست == | ||
خط ۱۷: | خط ۲۶: | ||
نکتهی مهم ساز و کار مکانیسم ماشه این است که در این مرحله هیچ کشوری حق وتو ندارد و شورای امنیت با استناد به بند ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد تا اقدام نظامی علیه رژیم ایران میتواند پیشروی کند.<ref name=":0">[https://fa.iranfreedom.org/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ مکانیسم ماشه چیست و چگونه عمل میکند]</ref> | نکتهی مهم ساز و کار مکانیسم ماشه این است که در این مرحله هیچ کشوری حق وتو ندارد و شورای امنیت با استناد به بند ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد تا اقدام نظامی علیه رژیم ایران میتواند پیشروی کند.<ref name=":0">[https://fa.iranfreedom.org/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ مکانیسم ماشه چیست و چگونه عمل میکند]</ref> | ||
[[پرونده:چگونگی بازگشت تحریمها (مکانیزم ماشه).JPG|جایگزین=چگونگی بازگشت تحریمها (مکانیزم ماشه)|بندانگشتی|453x453پیکسل|چگونگی بازگشت تحریمها (مکانیزم ماشه)]] | |||
== پیشزمینه مکانیسم ماشه == | == پیشزمینه مکانیسم ماشه == | ||
در گام اول کاهش تعهدات [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، رژیم ایران، افزایش میزان اورانیوم غنیشده را در دستور کار قرار داد. [[حسن روحانی|روحانی]] پس از اعلام این گام گفت: | در گام اول کاهش تعهدات [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، رژیم ایران، افزایش میزان اورانیوم غنیشده را در دستور کار قرار داد. [[حسن روحانی|روحانی]] پس از اعلام این گام گفت: | ||
<nowiki/><blockquote>«امروز ما نمیخواهیم از [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] خارج بشویم و امروز روز پایان برجام نیست».</blockquote>در گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸، رژیم ایران عدم پایبندی به حفظ سطح غنیسازی اورانیوم، را اعلام کرد. | <nowiki/><blockquote>«امروز ما نمیخواهیم از [[برنامه جامع اقدام مشترک|برجام]] خارج بشویم و امروز روز پایان برجام نیست».</blockquote>در گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸، رژیم ایران عدم پایبندی به حفظ سطح غنیسازی اورانیوم، را اعلام کرد. | ||
خط ۳۳: | خط ۴۲: | ||
در پی گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۶ آذر ۱۳۹۸ به رژیم ایران هشدار داد که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه در برجام است. | در پی گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۶ آذر ۱۳۹۸ به رژیم ایران هشدار داد که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه در برجام است. | ||
لودریان با اشاره به تظاهرات آبان در ایران گفت:<blockquote>«با توجه به رفتار [[سید علی خامنه ای|رهبر ارشد ایران]] و [[حسن روحانی]]، رئیسجمهوری در برخورد با معترضان، به نظر میرسد که منطق آمریکائیان در مورد لزوم واردکردن حداکثر فشار (بر حکومت ایران) درست بوده است.»</blockquote>در ۱۰ آذر ۱۳۹۸ سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در یک بیانیهی مشترک به رژیم ایران در مورد استفاده از مکانیسم ماشه در صورت ادامهی نقض برجام هشدار دادند. | لودریان با اشاره به تظاهرات آبان در ایران گفت:<blockquote>«با توجه به رفتار [[سید علی خامنه ای|رهبر ارشد ایران]] و [[حسن روحانی]]، رئیسجمهوری در برخورد با معترضان، به نظر میرسد که منطق آمریکائیان در مورد لزوم واردکردن حداکثر فشار (بر حکومت ایران) درست بوده است.»</blockquote>[[پرونده:توافق برجام.JPG|جایگزین=توافق برجام بین جمهوری اسلامی و سران ۵+۱ در وین|بندانگشتی|توافق برجام بین جمهوری اسلامی و سران ۵+۱ در وین]]در ۱۰ آذر ۱۳۹۸ سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در یک بیانیهی مشترک به رژیم ایران در مورد استفاده از مکانیسم ماشه در صورت ادامهی نقض برجام هشدار دادند. | ||
جلسهی کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر ۱۳۹۸، در حالی که رژیم ایران تا این تاریخ، چهار گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته بود، در وین برگزار شد. | جلسهی کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر ۱۳۹۸، در حالی که رژیم ایران تا این تاریخ، چهار گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته بود، در وین برگزار شد. | ||
خط ۴۹: | خط ۵۸: | ||
== بیانیهی مکانسیم ماشه == | == بیانیهی مکانسیم ماشه == | ||
در پی اعلام رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، روز سهشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۰) فرانسه در بیانیهای اعلام کرد: | در پی اعلام رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، روز سهشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۰) فرانسه در بیانیهای اعلام کرد: | ||
[[پرونده:سران سه کشور اروپایی.JPG| | [[پرونده:سران سه کشور اروپایی.JPG|alt=مکانیزم ماشه|بندانگشتی|سران سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در دی ماه ۹۸ از فعال شدن مکانیزم ماشه حمایت کردند]] | ||
<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانیهایمان و اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع میکنیم.»</blockquote>همچنین سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیهای اعلام کردند:<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، ما هیچ انتخاب دیگری برای ثبت نگرانیهایمان نداشتیم. پس از آنجا که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع میکنیم. ما وزرای خارجهی آلمان، فرانسه و انگلیس در منافع امنیتی مشترک و بنیادین با دیگر شرکای اروپایی مشترک هستیم. یکی از آنها حمایت از منع تکثیر سلاحهای اتمی است و اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»<ref>[https://tejaratnews.com/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F مکانیسم ماشه چیست؟]</ref></blockquote> | <blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانیهایمان و اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع میکنیم.»</blockquote>همچنین سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیهای اعلام کردند:<blockquote>«با توجه به اقدامات ایران، ما هیچ انتخاب دیگری برای ثبت نگرانیهایمان نداشتیم. پس از آنجا که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع میکنیم. ما وزرای خارجهی آلمان، فرانسه و انگلیس در منافع امنیتی مشترک و بنیادین با دیگر شرکای اروپایی مشترک هستیم. یکی از آنها حمایت از منع تکثیر سلاحهای اتمی است و اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.»<ref>[https://tejaratnews.com/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F مکانیسم ماشه چیست؟]</ref></blockquote>اروپا در آن زمان اعلام کرد فعال شدن این مکانیسم تنها برای بازگرداندن ایران به تعهدات برجام است، هرچند برخی گمانهزنیها حاکی از این بود که این عمل سرانجام به ابطال قطعنامه ۲۲۳۱ منجر میشود.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1342597/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B4%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D مکانیسم ماشه چیست و چه اتفاقی در برجام خواهد افتاد] - خبرآنلاین</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |