کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها

آلنده طی نزدیک به چهار سال زمامداریش به بیشتر وعده‌های انتخاباتی خود پرده‌ی عمل پوشاند. ملی کردن صنایع مس، آهن، نیترات، اصلاحات بنیادی ارضی، ملی کردن بانک‌ها و لغو انحصارات اقتصادی و ملی کردن چند کمپانی عظیم خارجی از جمله اصلاحات مهم او به‌شمار می‌رود.<ref name=":4" /><ref name=":1" /> علاوه بر این طرح های جالبی درباره صنایع کشور شیلی اجرا کرد از جمله ۵۱ درصد سهام صنعت اتومبیل سازی کشور را به‌دولت اختصاص داد. ‏اعتقاد فراوان باصول پارلمانی و آزادی بیان داشت و آنها را عمیقاً رعایت می‌کرد. اکثریت ملت شیلی را در اجرای طرح های دولت شرکت داد و از طریق اتحادیه های کارگری و احزاب مردم را در فعالیت های دولت سهیم و شریک نمود<ref name=":1" /> آلنده در زمینه‌ی اصلاحات ارضی کاری را طی یکسال به‌انجام رساند که ادوارد وفری رئیس جمهوری پیشین شیلی نتوانست طی شش سال به‌پایان برد.<ref name=":4" />  

مخالفان آلنده اغلب او را به عدم رعایت قانون اساسی متهم می‌کردند در حالیکه به گفته بسیاری از کارشناسان و شاهدان او بیشترین احترام را برای قانون اساسی قائل بود. در جریان اعتصاب‌ها و خرابکاری‌های جوانانی که توسط حزب دموکرات مسیحی برانگیخته شده بودند با صبر و شکیبایی و تسامح برخورد کرد و حتی آماج تندترین انتقادها از جانب گروه‌های چپ هم جبهه‌ی خود قرار گرفت. دولت آلنده بارها در برابر تظاهراتی که می‌دانست احزاب مخالف و صاحبان صنایع داخلی به‌راه انداخته بودند، نرمش به خرج داد.

در بررسی عللی این نرم‌خویی می‌توان دید که آلنده بیشترین پای‌بندی را به قانون اساسی و دموکراسی شیلی داشت. او در جایی در تعریف رسالت تاریخی خود گفته بود:<blockquote>«من با تمام وسایل موجود، حتی به قیمت جان خود مقاومت خواهم کرد تا درسی باشد برای رسوایی تاریخی اشخاصی که فقط زور به‌کار می‌برند نه منطق…. من اینجا هستم و خواهم ماند تا از حکومتی که کارگران انتخاب کرده‌اند، دفاع کنم.»<ref name=":4" /></blockquote>در اوت سال ۱۹۷۳، آلنده افسران ارتش را وارد دولت کرد. در آن زمان آگوستو پینوشه به عنوان فرمانده ارتش انتخاب شد.<ref name=":6">[https://www.bbc.com/persian/world/2013/09/130909_l42_pics_military_coup_chile آلبوم عکس: کودتای نظامی شیلی - بی‌بی‌سی فارسی]</ref>

پس از این، توطئه‌ی تراست مخابراتی آی. تی. تی برملا شد و بعدها در ماجرای واترگیت معلوم شد که مدیر کل شرکت یاد شده به سازمان اطلاعاتی امریکا (سیا) پیشنهاد یک میلیون دلار کمک کرده است تا کار آلنده را یکسره کنند. از همین زمان یا در گیرودار این ماجرا بود که احزاب مخالف سر ناسازگاری برداشتند و با شکستی که در کنگره شیلی از احزاب موتلف دکتر آلنده خورده بودند جری‌تر شدند و تظاهرات خیابانی و اعتصاب‌های درازمدت برپا کردند.<ref name=":4" />  

آلنده درطرح ملی خود برنامه کار دولتش را تقسیم اراضی به کشاورزان و ملی کردن منابع به ویژه مس و بیشتر کارخانه‌ها و نهادهای درآمدزای کشور قرار داد و با کشورهای سوسیالیستی به ویژه کوبا روابط خوبی ایجاد کرد، این طرح برضد منافع سرمایه‌داران بزرگ و آمریکا بود که منافع عظیم اقتصادی در شیلی داشت. تحریم‌های اروپایی و آمریکایی اقتصاد شیلی را فلج کردند.<ref name=":0" />

در اوت سال ۱۹۷۳ دیوان عالی کشور از آلنده به دلیل ناتوانی در اجرای قانون زمین شکایت کرد. در ۲۲ اوت ۱۹۷۳ مجلس نمایندگان شیلی که در کنترل مخالفان بود قطعنامه‌ای علیه او صادر کرد تا زمینه را برای سقوط دولت آلنده فراهم کند.

مجلس شیلی که اکثریت کرسی ها در اختیار جناح راست بود عرصه را به آلنده تنگ کرده و مانع هرگونه اقدام از سوی رئیس جمهور شده بود، حتی مجلس قصد برکناری او را از مقام ریاست جمهوری داشت. به‌زودی برای آلنده هیچ چاره ای به جز متوسل شدن به یک همه پرسی باقی نماند. در این هنگام و زمانی که آلنده قصد برگزاری یک همه پرسی برای اصلاح قانون اساسی را داشت، ژنرال آگوستو پینوشه، فرمانده کل نیروهای مسلح شیلی طی یک کودتا دولت قانونی سالوادور آلنده را سرنگون کرد. صبح روز ۱۱ سپتامبر واحدهای نیروی دریایی شیلی بندر والپارزو را اشغال کردند. اندکی بعد در همان روز، سربازان ارتش به کاخ ریاست جمهوری لاموندا در شهر سانتیاگو که در سال۱۸۰۴ میلادی ساخته شده بود، حمله کرده و کاخ را محاصره کردند. افراد وفادار به آلنده به همراه شخص او دست به مقاومت زدند.<ref name=":7">[http://tebyan-tabriz.ir/?MID=21&Type=News&ID=93650 کودتای نظامی پینوشه در شیلی]</ref> در ساعات نیم‌روز هواپیماهای ارتش کاخ ریاست جمهوری را بمباران کردند و تانک‌ها این ساختمان را به خمپاره بستند. آلنده که به همراه ۲۰۰ تن از وفادارانش در کاخ پناه گرفته بود، در آخرین پیام رادیویی خود گفت: «من به سبب وفاداری به مردم جانم را از دست خواهم داد».<ref name=":2" /> به گفته منابع نظامی، آلنده خواستار آتش بسی ۵ دقیقه ای شد تا بتواند استعفا بدهد، اما نیروهای ارتش با بهانه‌ی این‌که تک تیراندازهای وفادار به رئیس جمهور از ساختمان‌های مجاور کاخ ریاست جمهوری در حال تیراندازی هستند، با این درخواست آلنده مخالفت کردند.<ref name=":6" /> سرانجام سربازان موفق به ورود به داخل کاخ شدند. سالوادور آلنده از مدافعانش خواست تا کاخ را ترک کنند.<ref name=":7" />

با پیروزی کودتا گروهی از ژنرال‌های راست‌گرا به رهبری آگوستو پینوشه قدرت را به دست گرفتند. از این پس شکار چپ‌ها، سندیکالیست‌ها و سایر مخالفان دولت حاکم آغاز شد. حدود ۳ هزار تن قربانی دستگاه سرکوب دولت شیلی و سازمان امنیت مخوف دولت نظامی (DINA) شدند؛ ده‌ها هزار نفر نیز تن به مهاجرت خودخواسته یا اجباری دادند.<ref name=":2" />پس از کودتا، ده ها هزار نفر از مردم پایتخت دستگیر شده و در استادیوم فوتبال شهر سانتیاگو که به یک قتل‌گاه مبدل می گردد، محبوس شدند.<ref name=":7" />

سالوادور آلنده در آخرین دقایق زندگی و در حالی که در کاخ ریاست جمهوری در محاصره کودتاچیان بود آخرین پیام رادیویی خود را خطاب به مردم شیلی این چنین بیان کرد:<blockquote>«کارگران میهنم، من به شیلی و سرنوشت آن ایمان دارم. مردان دیگری خواهند آمد و بر این روزگار تاریک و تلخ که خیانت بر کشور سایه افکنده، پیروز خواهند شد. به یاد داشته باشید، زودتر از آن‌چه فکرش را بکنید، راه‌های بسیاری پیش پایتان گشوده خواهد شد و شما مردان آزاد را به سوی ساختن جامعه‌ای بهتر هدایت خواهند کرد. زنده‌باد شیلی! زنده‌باد مردم! زنده‌باد کارگران!»<ref name=":3">[https://etemadonline.com/content/231813/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%A2%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF سالوادور آلنده چگونه کشته شد؟ - سایت اعتماد]</ref></blockquote>

پرونده سالوادور آلنده یکی از ۷۲۶ پرونده نقض حقوق بشری است که پس از پایان حکومت دیکتاتوری ژنرال پینوشه بررسی شد. با موافقت خانواده آلنده، قاضی یک دادگاه در شیلی در سال ۲۰۱۱، گروهی از متخصصان جرم‌شناسی شیلیایی و خارجی را مامور تحقیق درباره چگونگی کشته شدن سالوادور آلنده و شفاف‌سازی در این باره کرد. نبش قبر آلنده که در زمان مرگ ۶۵ سال داشت، در نخستین ساعات صبح روز دوشنبه (۲۳ مه۲۰۱۱) انجام شد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/world/2011/05/110523_l26_allende_exhumation_chile نبش قبر سالوادور آلنده، رئیس جمهور سابق شیلی - بی‌بی‌سی فارسی]</ref> نتایج رسمی پزشکی قانونی شیلی، فرضیه‌ی خود کشی سالوادور آلنده را تایید کرد.<ref name=":5" />

در سی‌ویکم ماه می سال ۲۰۱۱، تلویزیون شیلی، خبر از کشف گزارشی ۳۰۰ صفحه‌ای درباره‌ی مرگ آلنده داد. این گزارش و اسناد همراه آن در خانه‌ی یکی از مسئولان قضایی حکومت ارتشی سابق این کشور که در جریان زلزله شیلی تخریب شده بود، پیدا شد. دو کارشناس حقوقی و قانونی، پس از بررسی این سند اعلام کردند که مرگ آلنده ترور بوده است. دکتر لوئیس راوانل که از سال ۲۰۰۷ درباره خودکشی آلنده تردید کرده بود، با تکیه بر این سند، و نیز نتایج کالبدشکافی سال ۱۹۷۳ اعلام کرد که نمی‌توان مرگ او را خودکشی دانست. وی می‌گفت، نتایج کالبدشکافی دو زخم یکی کوچک و دیگری بزرگ را روی جسد آلنده نشان می‌دهد؛ که زخم کوچک را احتمالا سلاحی کمری، و بزرگتر را همان ای‌کی۴۷ یا تفنگی به همان بزرگی ایجاد کرده. او ادعا می‌کرد که نخست با ای‌کی ۴۷ به او شلیک کرده‌اند و بعد با سلاح کمری خودش، تیر خلاصی به او زده‌اند تا مثل خودکشی به‌نظر برسد.<ref name=":5" />