۳٬۰۷۳
ویرایش
←نقش تیمورتاش در برسرکار آوردن رضاخان
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
تیمورتاش که تلاش فراوانی در تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی انجام داده بود، با به سلطنت رسیدن رضاخان، در ۲۸ آذر ۱۳۰۴، به عنوان وزیر دربار منصوبب گردید؛ و از این تاریخ مهم‌ترین وآخرین تجربه‌ی فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد.<ref name=":2" /> | تیمورتاش که تلاش فراوانی در تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی انجام داده بود، با به سلطنت رسیدن رضاخان، در ۲۸ آذر ۱۳۰۴، به عنوان وزیر دربار منصوبب گردید؛ و از این تاریخ مهم‌ترین وآخرین تجربه‌ی فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد.<ref name=":2" /> | ||
تیمورتاش از کسانی بود که در برانداختن حکومت قاجار و بر سرکار آوردن پهلوی کوشش بسیار کرد. در دوران رضاشاه نخستین وزیر دربار بود؛ و نقش بسیار مهمی را در سیاست خارجی ایران بازی کرد. | تیمورتاش از کسانی بود که در برانداختن حکومت قاجار و بر سرکار آوردن پهلوی کوشش بسیار کرد. در دوران رضاشاه نخستین وزیر دربار بود؛ و نقش بسیار مهمی را در سیاست خارجی ایران بازی کرد. | ||
== وزارت دربار پهلوی == | == وزارت دربار پهلوی == | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
پس از بازگشت تیمورتاش به ایران، این شایعه قوت بیشتری گرفت که تیمورتاش وزیر دربار از نظر افتاده و برخوردهای رضاخان با او بسیار توهین‌آمیز شده است. ظاهراً رضاشاه احساس کرده بود که در جریان مذاکرات تیمورتاش و انگلیسی‌ها، سبیل تیمورتاش نیز چرب شده است. آیرم و مأموران پلیس سیاسی هم که نظر بدی به تیمورتاش داشتند، اسنادی را به رضاخان نشان دادند که شک رضاشاه را در مرتبط بودن تیمورتاش به خارجی‌ها تقویت کرد.<ref name=":1" /> | پس از بازگشت تیمورتاش به ایران، این شایعه قوت بیشتری گرفت که تیمورتاش وزیر دربار از نظر افتاده و برخوردهای رضاخان با او بسیار توهین‌آمیز شده است. ظاهراً رضاشاه احساس کرده بود که در جریان مذاکرات تیمورتاش و انگلیسی‌ها، سبیل تیمورتاش نیز چرب شده است. آیرم و مأموران پلیس سیاسی هم که نظر بدی به تیمورتاش داشتند، اسنادی را به رضاخان نشان دادند که شک رضاشاه را در مرتبط بودن تیمورتاش به خارجی‌ها تقویت کرد.<ref name=":1" /> | ||
همچنین آقابیگ اف نیز در کتاب خود درباره تیمورتاش چنین می نویسد: <blockquote>«معتقدم او (تیمورتاش) تنها کسی است که می تواند کلیه نظرات سیاسی اقتصادی شوروی را تأمین کند.»<ref name=":4" /> </blockquote>سرانجام در آذرماه سال ۱۳۱۱، به فرمان رضاخان قرارداد دارسی لغو و تیمورتاش متهم به جاسوسی شد. ناصر نجمی در کتاب بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی می‌نویسد: <blockquote>«احتمالاً جاسوسان انگلیسی کیف تیمورتاش را در قطار ربودند و بعد روزنامه تایمز لندن خبر داد که کیف تیمورتاش پیدا شده است (لابد بدون محتویات با ارزش آن). ناکامی تیمورتاش در مسئله نفت، ملاقات محرمانه با سران شوروی، مطالب روزنامه‌های انگلیسی راجع به جانشینی تیمورتاش، غرور و تکبر نام برده و سوابق ناشی از ول‌خرجی‌های وی از بودجه دربار، اخذ وام‌های کلان از بانک‌ها و اشخاص مختلف، خوش‌گذرانی، شهوت‌رانی، قمار، شرب خمر مدام، استعمال افیون و دوستی با افراد ناباب، رضاشاه را نسبت به تیمورتاش بدگمان کرد. تیمورتاش که پس از بازگشت از سفر متوجه کدورت رضاشاه شده بود درخواست مرخصی کرد و پس از ۴۰ روز مرخصی رضاشاه وی را احضار کرد و خواستار ادامه کار او در دربار شد. در همان سال موضوع اختلاس تیمورتاش با همکاری رئیس آلمانی بانک ملی (در جریان تبدیل ارز) و حسینقلی نواب، رئیس هیئت نظارت مطرح شد. همچنین در همان اوان وکیل‌الملک دیبا، رئیس حسابداری دربار و یار نزدیک تیمورتاش پس از محاکمه در دادگستری، توسط رضاشاه از کار برکنار شد.»<ref name=":3" /> </blockquote> | همچنین آقابیگ اف نیز در کتاب خود درباره تیمورتاش چنین می نویسد: <blockquote>«معتقدم او (تیمورتاش) تنها کسی است که می تواند کلیه نظرات سیاسی اقتصادی شوروی را تأمین کند.»<ref name=":4" /> </blockquote>سرانجام در آذرماه سال ۱۳۱۱، به فرمان رضاخان قرارداد دارسی لغو و تیمورتاش متهم به جاسوسی شد. ناصر نجمی در کتاب بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی می‌نویسد: <blockquote>«احتمالاً جاسوسان انگلیسی کیف تیمورتاش را در قطار ربودند و بعد روزنامه تایمز لندن خبر داد که کیف تیمورتاش پیدا شده است (لابد بدون محتویات با ارزش آن). ناکامی تیمورتاش در مسئله نفت، ملاقات محرمانه با سران شوروی، مطالب روزنامه‌های انگلیسی راجع به جانشینی تیمورتاش، غرور و تکبر نام برده و سوابق ناشی از ول‌خرجی‌های وی از بودجه دربار، اخذ وام‌های کلان از بانک‌ها و اشخاص مختلف، خوش‌گذرانی، شهوت‌رانی، قمار، شرب خمر مدام، استعمال افیون و دوستی با افراد ناباب، رضاشاه را نسبت به تیمورتاش بدگمان کرد. تیمورتاش که پس از بازگشت از سفر متوجه کدورت رضاشاه شده بود درخواست مرخصی کرد و پس از ۴۰ روز مرخصی رضاشاه وی را احضار کرد و خواستار ادامه کار او در دربار شد. در همان سال موضوع اختلاس تیمورتاش با همکاری رئیس آلمانی بانک ملی (در جریان تبدیل ارز) و حسینقلی نواب، رئیس هیئت نظارت مطرح شد. همچنین در همان اوان وکیل‌الملک دیبا، رئیس حسابداری دربار و یار نزدیک تیمورتاش پس از محاکمه در دادگستری، توسط رضاشاه از کار برکنار شد.»<ref name=":3">[http://tarikhirani.ir/fa/news/1393/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9 بازخوانی پرونده‌های اختلاس در ایران - سایت تاریخ ایرانی]</ref> </blockquote> | ||
== زندان و مرگ تیمورتاش == | == زندان و مرگ تیمورتاش == | ||