انقلاب ضد سلطنتی: تفاوت میان نسخه‌ها

قیام ۱۵ خرداد
(قیام ۱۵ خرداد)
خط ۵۹: خط ۵۹:
در نیمه‌شب ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، با فراخوان جبهه‌ی ملی، اصناف و بازاریان، مردم به خیابان‌ها ریختند. [[قیام ۱۵ خرداد]] ۴۲ به مدت سه روز ادامه یافت و نه‌تنها تهران و قم، بلکه شهرهایی چون اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز را نیز در بر گرفت. در نهایت، شاه برای سرکوب این قیام، نیروی نظامی را وارد میدان کرد و اعتراضات را به‌شدت سرکوب نمود؛ سرکوبی که صدها و شاید هزاران کشته و مجروح برجای گذاشت.
در نیمه‌شب ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، با فراخوان جبهه‌ی ملی، اصناف و بازاریان، مردم به خیابان‌ها ریختند. [[قیام ۱۵ خرداد]] ۴۲ به مدت سه روز ادامه یافت و نه‌تنها تهران و قم، بلکه شهرهایی چون اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز را نیز در بر گرفت. در نهایت، شاه برای سرکوب این قیام، نیروی نظامی را وارد میدان کرد و اعتراضات را به‌شدت سرکوب نمود؛ سرکوبی که صدها و شاید هزاران کشته و مجروح برجای گذاشت.


در جریان این اعتراضات، روح‌الله خمینی که در آن زمان ۶۴ سال داشت و پیش‌تر سابقه‌ی مبارزاتی نداشت، در صحنه ظاهر شد و با سخنرانی‌هایی به انتقاد از انقلاب سفید پرداخت. این در حالی بود که او در کنار [[آیت‌الله کاشانی]]، از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ حمایت کرده بود. به گفته‌ی آبراهامیان در کتاب ''ایران بین دو انقلاب''، خمینی در آن مقطع خواهان سرنگونی سلطنت نبود و صرفاً شاه را برای حفظ قدرت نصیحت می‌کرد.
در جریان این اعتراضات، روح‌الله خمینی که در آن زمان ۶۴ سال داشت و پیش‌تر سابقه‌ی مبارزاتی نداشت، در صحنه ظاهر شد و با سخنرانی‌هایی به انتقاد از انقلاب سفید پرداخت. این در حالی بود که او در کنار [[سید ابوالقاسم کاشانی|آیت‌الله کاشانی]]، از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ حمایت کرده بود. به گفته‌ی آبراهامیان در کتاب ایران بین دو انقلاب، خمینی در آن مقطع خواهان سرنگونی سلطنت نبود و صرفاً شاه را برای حفظ قدرت نصیحت می‌کرد.


پس از سرکوب قیام ۱۵ خرداد، رهبران جبهه‌ی ملی دستگیر شدند، نهضت آزادی منحل گردید و خمینی به ترکیه تبعید شد. او پس از مدتی از ترکیه به عراق رفت. این واقعه، نقطه‌ی عطفی در تاریخ مبارزات ایران شد؛ چراکه هرگونه امید به اصلاحات در چارچوب نظام سلطنتی از بین رفت. از این‌رو، استراتژی احزاب سنتی مخالف شاه که به‌دنبال اصلاح نظام بودند، ناکارآمد جلوه کرد و به‌تدریج کنار گذاشته شد. این تغییر مسیر، بعدها به «گورستان رفرمیسم» معروف شد.
پس از سرکوب قیام ۱۵ خرداد، رهبران جبهه‌ی ملی دستگیر شدند، نهضت آزادی منحل گردید و خمینی به ترکیه تبعید شد. او پس از مدتی از ترکیه به عراق رفت. این واقعه، نقطه‌ی عطفی در تاریخ مبارزات ایران شد؛ چراکه هرگونه امید به اصلاحات در چارچوب نظام سلطنتی از بین رفت. از این‌رو، استراتژی احزاب سنتی مخالف شاه که به‌دنبال اصلاح نظام بودند، ناکارآمد جلوه کرد و به‌تدریج کنار گذاشته شد. این تغییر مسیر، بعدها به «گورستان رفرمیسم» معروف شد.
۱٬۳۵۰

ویرایش