۸٬۸۶۶
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین حقوق بین‌المللی بشردوستانه: تفاوت میان نسخه‌ها
کاربر:Khosro/صفحه تمرین حقوق بین‌المللی بشردوستانه (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۵۴
، ۱۴ آوریل←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
=== زمینه تاریخی نقض حقوق بشر در ایران === | === زمینه تاریخی نقض حقوق بشر در ایران === | ||
[[پرونده:کشتار ۶۷.jpg|جایگزین=قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷|بندانگشتی|259x259پیکسل|قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷]] | |||
از زمان تأسیس جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷)، نقض حقوق بشر به یکی از ویژگی‌های برجسته نظام سیاسی این کشور تبدیل شده است. اعدام‌های گسترده، شکنجه زندانیان، سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز، و تبعیض علیه گروه‌های قومی، مذهبی، و زنان به‌طور مداوم توسط نهادهای بین‌المللی مستند شده‌اند. برای مثال، در دهه ۱۹۸۰، اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی، به‌ویژه در سال ۱۹۸۸، که هزاران نفر را هدف قرار داد، به‌عنوان یکی از جدی‌ترین موارد نقض حق حیات شناخته می‌شود. این اقدامات نه‌تنها با اسناد حقوق بشری مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) مغایرت دارند، بلکه با قواعد عرفی حقوق بین‌المللی بشردوستانه، مانند ممنوعیت مجازات‌های خودسرانه، در تضاد هستند.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":7" /> | از زمان تأسیس جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷)، نقض حقوق بشر به یکی از ویژگی‌های برجسته نظام سیاسی این کشور تبدیل شده است. اعدام‌های گسترده، شکنجه زندانیان، سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز، و تبعیض علیه گروه‌های قومی، مذهبی، و زنان به‌طور مداوم توسط نهادهای بین‌المللی مستند شده‌اند. برای مثال، در دهه ۱۹۸۰، اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی، به‌ویژه در سال ۱۹۸۸، که هزاران نفر را هدف قرار داد، به‌عنوان یکی از جدی‌ترین موارد نقض حق حیات شناخته می‌شود. این اقدامات نه‌تنها با اسناد حقوق بشری مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) مغایرت دارند، بلکه با قواعد عرفی حقوق بین‌المللی بشردوستانه، مانند ممنوعیت مجازات‌های خودسرانه، در تضاد هستند.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":7" /> | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
=== اعدام‌ها و مجازات‌های غیرانسانی === | === اعدام‌ها و مجازات‌های غیرانسانی === | ||
[[پرونده:اعدام دسته جمعی اکراد.jpg|جایگزین=اعدام دسته جمعی اکراد در کردستان|بندانگشتی|258x258پیکسل|اعدام دسته جمعی اکراد در کردستان]] | |||
یکی از بارزترین مصادیق نقض حقوق بشر در ایران، استفاده گسترده از مجازات اعدام است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۲۴، ایران در رتبه‌بندی جهانی اعدام‌ها پس از چین قرار دارد و صدها نفر به اتهامات مبهم مانند «محاربه» یا «فساد فی‌الارض» اعدام شده‌اند. گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴ نسبت به افزایش اعدام‌ها، به‌ویژه علیه اقلیت‌های قومی مانند بلوچ‌ها و کردها، ابراز نگرانی کرد. این اعدام‌ها اغلب بدون رعایت اصول دادرسی عادلانه، مانند دسترسی به وکیل یا شفافیت قضایی، انجام می‌شوند.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> | یکی از بارزترین مصادیق نقض حقوق بشر در ایران، استفاده گسترده از مجازات اعدام است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۲۴، ایران در رتبه‌بندی جهانی اعدام‌ها پس از چین قرار دارد و صدها نفر به اتهامات مبهم مانند «محاربه» یا «فساد فی‌الارض» اعدام شده‌اند. گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴ نسبت به افزایش اعدام‌ها، به‌ویژه علیه اقلیت‌های قومی مانند بلوچ‌ها و کردها، ابراز نگرانی کرد. این اعدام‌ها اغلب بدون رعایت اصول دادرسی عادلانه، مانند دسترسی به وکیل یا شفافیت قضایی، انجام می‌شوند.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۶: | ||
=== سرکوب اعتراضات و نقض حق حیات === | === سرکوب اعتراضات و نقض حق حیات === | ||
[[پرونده:ق سراسری3.JPG|جایگزین=اعتراضات سراسری ۱۴۰۱|بندانگشتی|250x250پیکسل|اعتراضات سراسری ۱۴۰۱]] | |||
اعتراضات مسالمت‌آمیز در ایران، مانند اعترضات ۱۴۰۱، به دلیل استفاده غیرمتناسب از زور توسط نیروهای امنیتی به خونریزی منجر شده‌اند. گزارش مجموعه فعالان حقوق بشر نشان می‌دهد که در آبان ۲۰۲۴، صدها مورد نقض حقوق بشر، از جمله بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه معترضان، ثبت شده است. این اقدامات نه‌تنها نقض حق آزادی بیان و تجمع (ماده ۱۹ و ۲۱ ICCPR) هستند، بلکه با اصول IHL در مورد حفاظت از غیرنظامیان در شرایط ناآرامی داخلی هم‌خوانی ندارند.<ref name=":3" /><ref name=":6" /> | اعتراضات مسالمت‌آمیز در ایران، مانند اعترضات ۱۴۰۱، به دلیل استفاده غیرمتناسب از زور توسط نیروهای امنیتی به خونریزی منجر شده‌اند. گزارش مجموعه فعالان حقوق بشر نشان می‌دهد که در آبان ۲۰۲۴، صدها مورد نقض حقوق بشر، از جمله بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه معترضان، ثبت شده است. این اقدامات نه‌تنها نقض حق آزادی بیان و تجمع (ماده ۱۹ و ۲۱ ICCPR) هستند، بلکه با اصول IHL در مورد حفاظت از غیرنظامیان در شرایط ناآرامی داخلی هم‌خوانی ندارند.<ref name=":3" /><ref name=":6" /> | ||
| خط ۸۹: | خط ۹۲: | ||
=== تبعیض علیه زنان و اقلیت‌ها === | === تبعیض علیه زنان و اقلیت‌ها === | ||
[[پرونده:گشت ارشاد در میدان ونک 2.jpg|جایگزین=گشت ارشاد برای سرکوب زنان|بندانگشتی|249x249پیکسل|گشت ارشاد برای سرکوب زنان]] | |||
تبعیض ساختاری علیه زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی یکی دیگر از حوزه‌های نقض حقوق بشر در ایران است. قوانین تبعیض‌آمیز، مانند اجبار به حجاب و محدودیت‌های شغلی و آموزشی برای زنان، با مقاوله‌نامه رفع تبعیض علیه زنان (CEDAW) مغایرت دارند. اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، نشان‌دهنده مقاومت زنان علیه این سرکوب‌ها بود، اما با سرکوب شدید مواجه شد. سایت «زنان نیروی تغییر» گزارش می‌دهد که فعالان زن به‌طور خاص هدف بازداشت و شکنجه قرار گرفته‌اند.<ref name=":8">[https://wncri.org/fa/%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ همبستگی جهانی با مقاومت زنان ایران - سایت زنان نیروی تغییر]</ref> | تبعیض ساختاری علیه زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی یکی دیگر از حوزه‌های نقض حقوق بشر در ایران است. قوانین تبعیض‌آمیز، مانند اجبار به حجاب و محدودیت‌های شغلی و آموزشی برای زنان، با مقاوله‌نامه رفع تبعیض علیه زنان (CEDAW) مغایرت دارند. اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، نشان‌دهنده مقاومت زنان علیه این سرکوب‌ها بود، اما با سرکوب شدید مواجه شد. سایت «زنان نیروی تغییر» گزارش می‌دهد که فعالان زن به‌طور خاص هدف بازداشت و شکنجه قرار گرفته‌اند.<ref name=":8">[https://wncri.org/fa/%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ همبستگی جهانی با مقاومت زنان ایران - سایت زنان نیروی تغییر]</ref> | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۸: | ||
=== مورد خاص: اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ === | === مورد خاص: اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ === | ||
[[پرونده:قیام شنبه ۹ مهر.JPG|جایگزین=اعترضات سراسری ۱۴۰۱|بندانگشتی|246x246پیکسل|اعترضات سراسری ۱۴۰۱]] | |||
اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱، که پس از مرگ '''[[مهسا امینی]]''' در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد، یکی از بارزترین نمونه‌های نقض حقوق بشر در ایران است که ابعاد گسترده‌ای از سرکوب دولتی را نشان می‌دهد. مهسا امینی، زن جوان کرد، به دلیل ادعای عدم رعایت حجاب اجباری بازداشت شد و مرگ او در سپتامبر ۲۰۲۲ جرقه جنبشی شد که به مطالبه حقوق زنان، آزادی‌های مدنی، و پایان سرکوب‌های سیستماتیک تبدیل شد. گزارش دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۲۴ مستند می‌کند که در جریان این اعتراضات، بیش از ۵۰۰ نفر، از جمله حداقل ۶۸ کودک، توسط نیروهای امنیتی کشته شدند و بیش از ۲۰٬۰۰۰ نفر بازداشت شدند. استفاده از گلوله‌های جنگی، شلیک مستقیم به معترضان، و ضرب‌وجرح بازداشت‌شدگان، نقض آشکار حق حیات و کرامت انسانی بود.<ref name=":1" /> | اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱، که پس از مرگ '''[[مهسا امینی]]''' در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد، یکی از بارزترین نمونه‌های نقض حقوق بشر در ایران است که ابعاد گسترده‌ای از سرکوب دولتی را نشان می‌دهد. مهسا امینی، زن جوان کرد، به دلیل ادعای عدم رعایت حجاب اجباری بازداشت شد و مرگ او در سپتامبر ۲۰۲۲ جرقه جنبشی شد که به مطالبه حقوق زنان، آزادی‌های مدنی، و پایان سرکوب‌های سیستماتیک تبدیل شد. گزارش دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۲۴ مستند می‌کند که در جریان این اعتراضات، بیش از ۵۰۰ نفر، از جمله حداقل ۶۸ کودک، توسط نیروهای امنیتی کشته شدند و بیش از ۲۰٬۰۰۰ نفر بازداشت شدند. استفاده از گلوله‌های جنگی، شلیک مستقیم به معترضان، و ضرب‌وجرح بازداشت‌شدگان، نقض آشکار حق حیات و کرامت انسانی بود.<ref name=":1" /> | ||