۲۳۴
ویرایش
برنامه هسته‌ای ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* محسن فخری‌زاده | * محسن فخری‌زاده | ||
* علی‌اکبر صالحی | * علی‌اکبر صالحی | ||
* | * حسین امیر عبداللهیان | ||
*مجید تخت روانچی | |||
*علی باقری کنی | |||
*محمداسلامی | |||
| heading6 = مرتبط | | heading6 = مرتبط | ||
| content6 = | | content6 = | ||
* ایران و سلاح‌های کشتار جمعی | * ایران و سلاح‌های کشتار جمعی | ||
* تحریم‌ها علیه ایران | * تحریم‌ها علیه ایران | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
* روابط ایالات متحده آمریکا و ایران | * روابط ایالات متحده آمریکا و ایران | ||
* دیدگاه‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران | * دیدگاه‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران | ||
* الگو | * الگو تحریم‌ها علیه ایران | ||
| below = | | below = | ||
}} | }} | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۴: | ||
به طور کلی پس از خروج آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و روسیه تلاش کردند تا با حفظ کانال‌های دیپلماتیک و ارائه راهکارهای عملی، رژیم ایران را در برجام نگه دارند و از فروپاشی آن جلوگیری کنند. | به طور کلی پس از خروج آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و روسیه تلاش کردند تا با حفظ کانال‌های دیپلماتیک و ارائه راهکارهای عملی، رژیم ایران را در برجام نگه دارند و از فروپاشی آن جلوگیری کنند. | ||
اما از سوی دیگر | اما از سوی دیگر رژیم ایران به دلیل عدم جبران خسارت وعده‌های داده شده در برجام، به تدریج و در چند گام، از تعهدات اصلی خود در برجام کاست. این اقدامات شامل افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم، افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده، استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر و توقف برخی بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. | ||
این اقدامات در دولت ابراهیم رئیسی | این اقدامات در دولت [[ابراهیم رئیسی]] از یک‌سو با عدم شفافیت کافی با آژانس و استفاده ازاهرم هسته‌ای، تغییر مواضع مذاکره کنندگان و تاخیر در تصمیم گیری‌های نهایی، ارتباط دادن مسایل غیرهسته‌ای، مانند مسایل منطقه و برنامه موشکی و از جانب دیگر مطالبات فرابرجامی، مانند عدم خروج مجدد آمریکا از برجام، رفع کامل تحریم‌ها و بسته شدن پرونده‌های پادمانی آژانس، افزایش یافت. | ||
اما این اقدامات | اما این اقدامات رژیم، ازجانب طرف‌های غربی به‌عنوان نقض تعهدات و تغییر تاکتیکی برای کسب امتیازات بیشتر تلقی شده است و از سوی دیگر، باعث افزایش بی‌اعتمادی بین طرفین، پیچیده‌تر شدن روند مذاکرات و عدم دستیابی به یک توافق پایدار، برای احیای برجام شده است. | ||
تیم‌های مذاکره کننده هسته‌ای ایران و طرف مقابل از سال ۲۰۱۵ تا آوریل ۲۰۲۵ به صورت خلاصه و با ذکر سال آمده است: | === '''تیم‌های مذاکره کننده هسته‌ای''' === | ||
تیم‌های مذاکره کننده هسته‌ای رژیم ایران و طرف مقابل از سال ۲۰۱۵ تا آوریل ۲۰۲۵ به صورت خلاصه و با ذکر سال آمده است: | |||
'''ایران:''' | '''رژیم ایران:''' | ||
* دولت حسن روحانی (۲۰۱۳-۲۰۲۱): | * دولت [[حسن روحانی]] (۲۰۱۳-۲۰۲۱): | ||
۲۰۱۵-۲۰۲۱ | ۲۰۱۵-۲۰۲۱ | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۳: | ||
اعضای ارشد: سید عباس عراقچی (معاون وزیر امور خارجه)، مجید تخت‌روانچی (معاون وزیر امور خارجه تا ۲۰۱۹)، علی‌اکبر صالحی (رئیس سازمان انرژی اتمی) | اعضای ارشد: سید عباس عراقچی (معاون وزیر امور خارجه)، مجید تخت‌روانچی (معاون وزیر امور خارجه تا ۲۰۱۹)، علی‌اکبر صالحی (رئیس سازمان انرژی اتمی) | ||
* دولت ابراهیم رئیسی (از ۲۰۲۱): | * دولت [[ابراهیم رئیسی]] (از ۲۰۲۱): | ||
۲۰۲۱-۲۰۲۵ | ۲۰۲۱-۲۰۲۵ | ||
رئیس تیم: حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه) | رئیس تیم: [[حسین امیرعبداللهیان]] (وزیر امور خارجه) | ||
مذاکره‌کننده ارشد: علی باقری کنی (معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی) | مذاکره‌کننده ارشد: علی باقری کنی (معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی) | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۸۱: | ||
** ۲۰۱۵-۲۰۲۵: سرگئی لاوروف (وزیر امور خارجه) و دیگر مقامات به طور فعال | ** ۲۰۱۵-۲۰۲۵: سرگئی لاوروف (وزیر امور خارجه) و دیگر مقامات به طور فعال | ||
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، دلایل خروج آمریکا از برجام را منقضی شدن «مفاد غروب» اعلام کرد. ترامپ معتقد بود که این مفاد مشکل هسته‌ای شدن رژیم را به تأخیر می‌اندازد و بعد از این دوره، | == علل خروج آمریکا از برجام == | ||
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، دلایل خروج آمریکا از برجام را منقضی شدن «مفاد غروب» اعلام کرد. ترامپ معتقد بود که این مفاد مشکل هسته‌ای شدن رژیم را به تأخیر می‌اندازد و بعد از این دوره، می‌تواند آزادانه برنامه هسته‌ای خود را گسترش بدهد. تیم ترامپ و مشاورانش مثل جان بولتون و مایک پمپئو، نیز براین باور بودند که این زمان‌بندی به رژیم ایران اجازه می‌دهد که در آینده به آستانه تسلیحات هسته‌ای برسد و بدون این‌که راه‌حل دائمی وجود داشته باشد. | |||
آن‌ها برعدم پوشش برنامه موشکی (مانند موشک سجیل و خرمشهر با برد بیش از ۲٬۰۰۰ کیلومتر به‌عنوان تهدید مستقیم اسرائیل و متحدان خلیج فارس) و فعالیت‌های منطقه‌ای رژیم و حمایت و پشتیبانی از [[نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی]] (مانند حمایت از[[حزب‌الله لبنان|حزب‌الله]]، [[جنبش حماس|حماس]]، [[شبه نظامیان حوثی|حوثی‌ها]] و [[نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی|شبه‌نظامیان شیعه در عراق]]) در برجام ، انتقاد داشتند و ترامپ آن را، بدترین توافق تاریخ، نامید. از نکات دیگری که باعث خروج آمریکا از برجام شد، می توان به فشار لابی‌های ضدایرانی و متحدان منطقه‌ای آمریکا و همچنین وعده‌های انتخاباتی تیم ترامپ در مقابل تیم باراک اوباما و همچنین سیاست فشارحداکثری، به‌عنوان راهی برای فلج کردن اقتصادی رژیم ایران و مجبور کردن آن به یک توافق جدید با شروط سخت‌تر، اشاره نمود.<ref>[https://www.academia.edu/120783649/The_Iran_Nuclear_Deal_A_Definitive_Guide_The_Iran_Nuclear_Deal_A_Definitive_Guide_Lead_Author_and_Editor_Acknowledgments The Iran Nuclear Deal A Definitive Guide The Iran Nuclear Deal A Definitive Guide Lead Author and Editor Acknowledgments]</ref> | آن‌ها برعدم پوشش برنامه موشکی (مانند موشک سجیل و خرمشهر با برد بیش از ۲٬۰۰۰ کیلومتر به‌عنوان تهدید مستقیم اسرائیل و متحدان خلیج فارس) و فعالیت‌های منطقه‌ای رژیم و حمایت و پشتیبانی از [[نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی]] (مانند حمایت از[[حزب‌الله لبنان|حزب‌الله]]، [[جنبش حماس|حماس]]، [[شبه نظامیان حوثی|حوثی‌ها]] و [[نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی|شبه‌نظامیان شیعه در عراق]]) در برجام ، انتقاد داشتند و ترامپ آن را، بدترین توافق تاریخ، نامید. از نکات دیگری که باعث خروج آمریکا از برجام شد، می توان به فشار لابی‌های ضدایرانی و متحدان منطقه‌ای آمریکا و همچنین وعده‌های انتخاباتی تیم ترامپ در مقابل تیم باراک اوباما و همچنین سیاست فشارحداکثری، به‌عنوان راهی برای فلج کردن اقتصادی رژیم ایران و مجبور کردن آن به یک توافق جدید با شروط سخت‌تر، اشاره نمود.<ref>[https://www.academia.edu/120783649/The_Iran_Nuclear_Deal_A_Definitive_Guide_The_Iran_Nuclear_Deal_A_Definitive_Guide_Lead_Author_and_Editor_Acknowledgments The Iran Nuclear Deal A Definitive Guide The Iran Nuclear Deal A Definitive Guide Lead Author and Editor Acknowledgments]</ref> | ||
اما حامیان برجام بر این باورند که محدودیت‌های برجام به منظور اعتمادسازی طراحی شده‌اند و با خروج آمریکا از برجام و غنی سازی ۶۰ درصدی ایران، این مفاد به یک نقطه ضعف تبدیل شده است. | اما حامیان برجام بر این باورند که محدودیت‌های برجام به منظور اعتمادسازی طراحی شده‌اند و با خروج آمریکا از برجام و غنی سازی ۶۰ درصدی رژیم ایران، این مفاد به یک نقطه ضعف تبدیل شده است. | ||
==مفهوم مفاد غروب== | ==مفهوم مفاد غروب== | ||
یکی از جنبه‌های کلیدی و بحث‌برانگیز «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCPOA) یا همان برجام، مفاد موسوم به «غروب» (Sunset Provisions) است که به محدودیت‌های زمانی اعمال‌شده بر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی اشاره دارد. این مفاد تعیین می‌کند که برخی از محدودیت‌های اصلی بر برنامه هسته‌ای رژیم، پس از دوره‌های مشخص (معمولاً ۱۰، ۱۵ یا ۲۵ سال) منقضی می‌شوند و جمهوری بعد از آن می تواند فعالیت‌هایش را، بدون نظارت شدید قبلی از سر بگیرد. هدف این بندها، ایجاد یک دوره‌ی اعتمادسازی بود که طی آن، جمهوری اسلامی با پایبندی به تعهداتش، اعتماد جامعه بین‌المللی را جلب کرده و در مقابل، به‌تدریج به وضعیت عادی در چارچوب معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) برگردد.<ref>[https://www.isna.ir/news/1403031911986/%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D9%88%D8%A8 غرب؛ نگران از فرا رسیدن غروب]</ref> <ref>[https://parsi.euronews.com/2023/10/18/sunset-clauses-of-the-jcpoa-which-iran-sanctions-will-be-lifted-from-today بند غروب برجام؛ از امروز کدام تحریم‌های ایران لغو می‌شوند؟]</ref> | یکی از جنبه‌های کلیدی و بحث‌برانگیز «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCPOA) یا همان برجام، مفاد موسوم به «غروب» (Sunset Provisions) است که به محدودیت‌های زمانی اعمال‌شده بر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی اشاره دارد. این مفاد تعیین می‌کند که برخی از محدودیت‌های اصلی بر برنامه هسته‌ای رژیم، پس از دوره‌های مشخص (معمولاً ۱۰، ۱۵ یا ۲۵ سال) منقضی می‌شوند و جمهوری بعد از آن می تواند فعالیت‌هایش را، بدون نظارت شدید قبلی از سر بگیرد. هدف این بندها، ایجاد یک دوره‌ی اعتمادسازی بود که طی آن، جمهوری اسلامی با پایبندی به تعهداتش، اعتماد جامعه بین‌المللی را جلب کرده و در مقابل، به‌تدریج به وضعیت عادی در چارچوب معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) برگردد.<ref>[https://www.isna.ir/news/1403031911986/%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D9%88%D8%A8 غرب؛ نگران از فرا رسیدن غروب]</ref> <ref>[https://parsi.euronews.com/2023/10/18/sunset-clauses-of-the-jcpoa-which-iran-sanctions-will-be-lifted-from-today بند غروب برجام؛ از امروز کدام تحریم‌های ایران لغو می‌شوند؟]</ref> | ||