۸٬۷۵۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳: | خط ۳: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
ایران، کشوری با ذخایر عظیم نفت، گاز، و مواد معدنی، به طور پارادوکسیکال با فقر گستردهای مواجه است که میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. در حالی که منابع حکومتی اغلب شدت این بحران را کم اهمیت جلوه میدهند، گزارشهای مستقل و شواهد میدانی نشاندهنده واقعیتی تلخ است: اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان برای تأمین نیازهای اولیه خود با دشواری مواجهاند. به عنوان مثال، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که ۳۰ درصد جمعیت زیر خط فقر هستند، اما منابع مستقل ارقامی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد را گزارش میکنند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%DB%B3%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D8%B7-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF/a-70162239 وزیر تعاون: ۳۰ درصد جمعیت کشور زیر خط فقر قرار دارند - سابت دویچهوله]</ref><ref>[https://www.alef.ir/news/4001005042.html تقریبا ۷۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر نسبی هستند - سایت الف]</ref> این مقاله با تمرکز ویژه بر نقش حکومت جمهوری اسلامی در ایجاد و تشدید فقر، به بررسی عوامل ساختاری، سیاسی، و اقتصادی این بحران میپردازد. سوءمدیریت، فساد نهادینهشده، و سیاستهای اقتصادی ناکارآمد، همراه با هزینههای کلان برای حفظ قدرت داخلی و نفوذ منطقهای، از جمله عوامل کلیدی هستند که در این تحلیل مورد توجه قرار میگیرند. این مطالعه با رویکردی دانشگاهی و استناد به منابع ارائهشده توسط کاربر، تکمیلشده با آثار علمی معتبر، به دنبال ارائه تحلیلی عمیق از فقر در ایران است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/poverty-economic-crash-in-iran/7207381.html آمارها سخن میگویند؛ نزدیک به ۶۰ درصد مردم ایران زیر سایه فقر قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> | ایران، کشوری با ذخایر عظیم نفت، گاز، و مواد معدنی، به طور پارادوکسیکال با فقر گستردهای مواجه است که میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. در حالی که منابع حکومتی اغلب شدت این بحران را کم اهمیت جلوه میدهند، گزارشهای مستقل و شواهد میدانی نشاندهنده واقعیتی تلخ است: اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان برای تأمین نیازهای اولیه خود با دشواری مواجهاند. به عنوان مثال، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که ۳۰ درصد جمعیت زیر خط فقر هستند، اما منابع مستقل ارقامی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد را گزارش میکنند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%DB%B3%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D8%B7-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF/a-70162239 وزیر تعاون: ۳۰ درصد جمعیت کشور زیر خط فقر قرار دارند - سابت دویچهوله]</ref><ref>[https://www.alef.ir/news/4001005042.html تقریبا ۷۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر نسبی هستند - سایت الف]</ref> این مقاله با تمرکز ویژه بر نقش حکومت جمهوری اسلامی در ایجاد و تشدید فقر، به بررسی عوامل ساختاری، سیاسی، و اقتصادی این بحران میپردازد. سوءمدیریت، فساد نهادینهشده، و سیاستهای اقتصادی ناکارآمد، همراه با هزینههای کلان برای حفظ قدرت داخلی و نفوذ منطقهای، از جمله عوامل کلیدی هستند که در این تحلیل مورد توجه قرار میگیرند. این مطالعه با رویکردی دانشگاهی و استناد به منابع ارائهشده توسط کاربر، تکمیلشده با آثار علمی معتبر، به دنبال ارائه تحلیلی عمیق از فقر در ایران است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/poverty-economic-crash-in-iran/7207381.html آمارها سخن میگویند؛ نزدیک به ۶۰ درصد مردم ایران زیر سایه فقر قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> | ||
== تعریف فقر در ایران == | === تعریف فقر در ایران === | ||
فقر در ایران با دو معیار مطلق و نسبی سنجیده میشود. خط فقر مطلق، که بر اساس هزینه نیازهای اساسی (غذا، مسکن، مراقبتهای بهداشتی) تعیین میشود، به دلیل تورم سرسامآور به شدت افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۲، خط فقر برای یک خانواده چهار نفره بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان در ماه (حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار با نرخ بازار آزاد) برآورد شد، در حالی که درآمد متوسط خانوارها بسیار کمتر از این میزان است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32464354.html خط فقر ۳۰ میلیون تومانی؛ خانوادههایی با دو عضو شاغل همچنان زیر خط فقر - سایت رادیو فردا]</ref><ref>[https://kar-online.com/98366/ خط فقر در بهمن ۱۴۰۳ برای یک خانواده ۴ نفره ۶۰ میلیون تومان - سایت کار آنلاین]</ref> خط فقر نسبی، که نابرابری درآمدی را در نظر میگیرد، نشان میدهد که حدود ۷۰ درصد ایرانیان در مقایسه با استانداردهای زندگی در جامعه خود فقیر محسوب میشوند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/more-than-80-percent-iranian-households-are-below-poverty-line/7909434.html بیش از ۸۰ درصد خانوارهای ایران زیر خط فقر جهانی قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> این ارقام نشاندهنده چالشهای عمیق در دسترسی به کالاهای اساسی است که با سیاستهای نادرست حکومتی، تحریمهای بینالمللی، و سوءمدیریت اقتصادی تشدید شده است.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/411998/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 فقر در ایران؛ از آمار ادعایی حکومت تا واقعیت سفره مردم - سایت ایندیپندنت]</ref> | فقر در ایران با دو معیار مطلق و نسبی سنجیده میشود. خط فقر مطلق، که بر اساس هزینه نیازهای اساسی (غذا، مسکن، مراقبتهای بهداشتی) تعیین میشود، به دلیل تورم سرسامآور به شدت افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۲، خط فقر برای یک خانواده چهار نفره بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان در ماه (حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار با نرخ بازار آزاد) برآورد شد، در حالی که درآمد متوسط خانوارها بسیار کمتر از این میزان است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32464354.html خط فقر ۳۰ میلیون تومانی؛ خانوادههایی با دو عضو شاغل همچنان زیر خط فقر - سایت رادیو فردا]</ref><ref>[https://kar-online.com/98366/ خط فقر در بهمن ۱۴۰۳ برای یک خانواده ۴ نفره ۶۰ میلیون تومان - سایت کار آنلاین]</ref> خط فقر نسبی، که نابرابری درآمدی را در نظر میگیرد، نشان میدهد که حدود ۷۰ درصد ایرانیان در مقایسه با استانداردهای زندگی در جامعه خود فقیر محسوب میشوند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/more-than-80-percent-iranian-households-are-below-poverty-line/7909434.html بیش از ۸۰ درصد خانوارهای ایران زیر خط فقر جهانی قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> این ارقام نشاندهنده چالشهای عمیق در دسترسی به کالاهای اساسی است که با سیاستهای نادرست حکومتی، تحریمهای بینالمللی، و سوءمدیریت اقتصادی تشدید شده است.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/411998/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 فقر در ایران؛ از آمار ادعایی حکومت تا واقعیت سفره مردم - سایت ایندیپندنت]</ref> | ||
== نقش کلیدی حکومت در بحران فقر == | === نقش کلیدی حکومت در بحران فقر === | ||
حکومت جمهوری اسلامی از طریق سیاستگذاریهای ناکارآمد، فساد ساختاری، و اولویتبندی منافع نخبگان بر نیازهای عمومی، نقش محوری در تشدید فقر ایفا کرده است. گزارشهای متعدد نشان میدهند که ثروت ملی ایران، به جای سرمایهگذاری در توسعه زیرساختها یا برنامههای رفاهی، به سمت نیروهای سرکوبگر داخلی، گروههای نیابتی خارجی، و شبکههای رانتخواری هدایت شده است.<ref name=":0" /><ref name=":1">[https://fa.timesofisrael.com/iran-four-decades-of-coruuption/ حاکمیت جمهوری اسلامی، چهار دهه فساد و بیکفایتی - سایت تایمز اسرائیل]</ref> این مقاله با تمرکز بر این نقش، به تحلیل چگونگی تأثیرگذاری تصمیمات حکومتی بر زندگی روزمره ایرانیان میپردازد. | حکومت جمهوری اسلامی از طریق سیاستگذاریهای ناکارآمد، فساد ساختاری، و اولویتبندی منافع نخبگان بر نیازهای عمومی، نقش محوری در تشدید فقر ایفا کرده است. گزارشهای متعدد نشان میدهند که ثروت ملی ایران، به جای سرمایهگذاری در توسعه زیرساختها یا برنامههای رفاهی، به سمت نیروهای سرکوبگر داخلی، گروههای نیابتی خارجی، و شبکههای رانتخواری هدایت شده است.<ref name=":0" /><ref name=":1">[https://fa.timesofisrael.com/iran-four-decades-of-coruuption/ حاکمیت جمهوری اسلامی، چهار دهه فساد و بیکفایتی - سایت تایمز اسرائیل]</ref> این مقاله با تمرکز بر این نقش، به تحلیل چگونگی تأثیرگذاری تصمیمات حکومتی بر زندگی روزمره ایرانیان میپردازد. | ||
ویرایش