۲٬۲۱۵
ویرایش
Alireza k h (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Alireza k h (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
== شکلگیری نگاه مستقل به تمبک == | == شکلگیری نگاه مستقل به تمبک == | ||
در زمانی که تمبک اغلب ساز همراهی تلقی میشد، رجبی بر ظرفیتهای بیانگرانهٔ آن در قالب تکنوازی پافشاری کرد؛ تصمیمی که به خلق ریپرتوار و تکنیکهای تازه و ارائهٔ کنسرتهای تکنوازی انجامید. قطعهٔ «گفتوگوی چپ و راست»—که در کتابهای آموزشی او نیز ثبت شده—نمونهای شاخص از این رویکرد است و بهسبب تقسیم هوشمندانهٔ نقشها میان دو دست و ساختار واریاسیونیاش شهرت یافته است. | در زمانی که تمبک اغلب ساز همراهی تلقی میشد، رجبی بر ظرفیتهای بیانگرانهٔ آن در قالب تکنوازی پافشاری کرد؛ تصمیمی که به خلق ریپرتوار و تکنیکهای تازه و ارائهٔ کنسرتهای تکنوازی انجامید. قطعهٔ «گفتوگوی چپ و راست»—که در کتابهای آموزشی او نیز ثبت شده—نمونهای شاخص از این رویکرد است و بهسبب تقسیم هوشمندانهٔ نقشها میان دو دست و ساختار واریاسیونیاش شهرت یافته است.<ref name=":0">[https://magfilm.ir/blog/bahman-rajabi-passed-away/ درگذشت بهمن رجبی؛ پدر تنبکنوازی نوین ایران]</ref> | ||
=== نوآوریهای تکنیکی: ریزها و توسعهٔ واژگان اجرایی === | === نوآوریهای تکنیکی: ریزها و توسعهٔ واژگان اجرایی === | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== شخصیت هنری == | == شخصیت هنری == | ||
رجبی در گفتار و نوشتار نیز سرسخت و صریح بود. یادداشتها و سخنرانیهایش—چه در نقد کیفیت سازسازی و آموزش، چه در طرح معیارهای اجرایی—نشان میدهد که او هنر را با «مسئولیت حرفهای» گره میزد. | رجبی در گفتار و نوشتار نیز سرسخت و صریح بود. یادداشتها و سخنرانیهایش—چه در نقد کیفیت سازسازی و آموزش، چه در طرح معیارهای اجرایی—نشان میدهد که او هنر را با «مسئولیت حرفهای» گره میزد. | ||
رجبی روحی سرکش و منتقد داشت، از ریا و تعارف بیزار بود و زندگی را «بهمنگونه» پیش میبرد. شیفته احمد شاملو بود و شعر نیز میسرود. در سالهای پایانی عمر، تنها با حلقه محدودی از هنرمندان ارتباط داشت و زندگیاش را با تدریس در خانهای اجارهای میگذراند. او از عنوان «استاد» برای خود پرهیز میکرد و تنها خود را «تنبکنواز» میدانست.<ref name=":0" /> | |||
== روششناسی آموزشی: از تمرین تا اندیشهٔ ریتمیک == | == روششناسی آموزشی: از تمرین تا اندیشهٔ ریتمیک == | ||
[[پرونده:بهمن رجبی - ۲.jpg|بندانگشتی]] | |||
طراحی تمرینهای مرحلهای (از «الگوهای پایه» تا «بسط موتیفهای ریتمیک») در کتابهای رجبی با هدف تربیتِ کنترل، استقلال و خلاقیت هنرجو تنظیم شده و به تربیت شنیداری، «نظم وزن» و جملهپردازی میانجامد. این رویکرد در معرفی دورهها و کلاسهای مبتنی بر مکتب او نیز بازتاب یافته است. armisacademy.com+1 | طراحی تمرینهای مرحلهای (از «الگوهای پایه» تا «بسط موتیفهای ریتمیک») در کتابهای رجبی با هدف تربیتِ کنترل، استقلال و خلاقیت هنرجو تنظیم شده و به تربیت شنیداری، «نظم وزن» و جملهپردازی میانجامد. این رویکرد در معرفی دورهها و کلاسهای مبتنی بر مکتب او نیز بازتاب یافته است. armisacademy.com+1 | ||
خط ۶۰: | خط ۶۳: | ||
افزون بر کتابهای اصلی آموزش، نسخهها و چاپهای گوناگون این آثار با مشخصات فنی در فروشگاهها و بانکهای اطلاعاتی در دسترس است؛ از جمله اشاره به شابک جلد اول و اطلاعات نشر جلد دوم. این دسترسپذیری، چرخهٔ آموزش مبتنی بر مکتب رجبی را برای نسلهای تازه استمرار بخشیده است. دیجیکالا+1 | افزون بر کتابهای اصلی آموزش، نسخهها و چاپهای گوناگون این آثار با مشخصات فنی در فروشگاهها و بانکهای اطلاعاتی در دسترس است؛ از جمله اشاره به شابک جلد اول و اطلاعات نشر جلد دوم. این دسترسپذیری، چرخهٔ آموزش مبتنی بر مکتب رجبی را برای نسلهای تازه استمرار بخشیده است. دیجیکالا+1 | ||
=== | === جایگاه در تاریخ تمبکنوازی === | ||
حضور پررنگ آثار و گفتارهای رجبی در رسانههای اینترنتی—از کانالها و آرشیوهای ویدیوییاش تا برنامههای گفتوگومحور—دسترسی پژوهشگران و هنرجویان را به روایت دستاول از شیوهٔ او آسان کرده است. این منابع نشان میدهد که او همواره نگاهی «توضیحمحور» به تکنیک داشته و تلاش کرده است زبان مشترکی برای تحلیل حرکت در تمبک پدید آورد. YouTube+1 | حضور پررنگ آثار و گفتارهای رجبی در رسانههای اینترنتی—از کانالها و آرشیوهای ویدیوییاش تا برنامههای گفتوگومحور—دسترسی پژوهشگران و هنرجویان را به روایت دستاول از شیوهٔ او آسان کرده است. این منابع نشان میدهد که او همواره نگاهی «توضیحمحور» به تکنیک داشته و تلاش کرده است زبان مشترکی برای تحلیل حرکت در تمبک پدید آورد. YouTube+1 | ||
تحلیلگران موسیقی ایرانی، رجبی را از چهرههایی میدانند که تمبکنوازی را از همراهیِ صرف به پهنهٔ «بیان فردی و تکنوازی» ارتقا داد. مجموعهٔ نوآوریهای او—از تعریف سطوح دینامیک و رنگهای صوتی تا تبیین ریزهای متکثر—مبنای بحثهای آموزشی و پژوهشی فراوانی شده است. harmonytalk.com+1 | تحلیلگران موسیقی ایرانی، رجبی را از چهرههایی میدانند که تمبکنوازی را از همراهیِ صرف به پهنهٔ «بیان فردی و تکنوازی» ارتقا داد. مجموعهٔ نوآوریهای او—از تعریف سطوح دینامیک و رنگهای صوتی تا تبیین ریزهای متکثر—مبنای بحثهای آموزشی و پژوهشی فراوانی شده است. harmonytalk.com+1 | ||
خط ۷۲: | خط ۷۴: | ||
با اتکا به معیارهای سختگیرانهٔ هنری و اخلاق حرفهای، رجبی نقشهٔ راهی برای «فهم ریتم» در موسیقی ایرانی ترسیم کرد: ریتمی که نه فقط همراه ملودی، که خود روایتگر باشد. اگرچه صراحت کلام و تکرویاش گاه محل مناقشه بود، اما فراوردهٔ نهاییِ کار او—زبان آموزشی، ریپرتوار تکنوازی و گسترش واژگان اجرایی—چنان ژرف است که فراتر از موافقت و مخالفتهای مقطعی، به سرمایهای پایدار برای موسیقی ایران بدل شده است. harmonytalk.com+1 | با اتکا به معیارهای سختگیرانهٔ هنری و اخلاق حرفهای، رجبی نقشهٔ راهی برای «فهم ریتم» در موسیقی ایرانی ترسیم کرد: ریتمی که نه فقط همراه ملودی، که خود روایتگر باشد. اگرچه صراحت کلام و تکرویاش گاه محل مناقشه بود، اما فراوردهٔ نهاییِ کار او—زبان آموزشی، ریپرتوار تکنوازی و گسترش واژگان اجرایی—چنان ژرف است که فراتر از موافقت و مخالفتهای مقطعی، به سرمایهای پایدار برای موسیقی ایران بدل شده است. harmonytalk.com+1 | ||
== سالهای پایانی، درگذشت و تشییع == | |||
این استاد بزرگ موسیقی در صبح ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ در ۸۶سالگی درگذشت. مراسم بدرقه و تشییع او روز ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ با حضور گستردهٔ هنرمندان و دوستداران موسیقی از مقابل خانهٔ هنرمندان ایران برگزار و پیکرش در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. ایسنا+1 | این استاد بزرگ موسیقی در صبح ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ در ۸۶سالگی درگذشت. مراسم بدرقه و تشییع او روز ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ با حضور گستردهٔ هنرمندان و دوستداران موسیقی از مقابل خانهٔ هنرمندان ایران برگزار و پیکرش در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. ایسنا+1 | ||
== فعالیتهای سیاسی، سخنرانیها و نگاه انتقادی == | |||
بهمن رجبی افزون بر نوازندگیِ ممتاز، بهعنوان سخنوری دانا و پژوهشگری جدی نیز شناخته میشد. او در نوشتهها و سخنرانیهایش با نگاهی ترقیخواهانه، نظامهای سیاسی اقتدارگرا (سلطنت پهلوی و نظام ولایت فقیه) را نقد میکرد و بهویژه در حوزهٔ فرهنگ و موسیقی، خواستار آزادی و استقلال هنری بود. روایتهایی از فعالیتهای او در کنفرانسهای هنری خارج از کشور، از جمله در آلمان، وجود دارد که در آنها به افشای محدودیتها و سیاستهای ضدفرهنگیِ حاکمیت در ایران پرداخت. به دنبال این رویکرد صریح، رجبی پس از بازگشت به کشور بازداشت و مدتی را در زندان اوین گذراند. منابع نزدیک به او از بیش از پنج سال حبس یاد کردهاند که بخشی از زندگی هنری و اجتماعی او را تحت تأثیر قرار داد. | بهمن رجبی افزون بر نوازندگیِ ممتاز، بهعنوان سخنوری دانا و پژوهشگری جدی نیز شناخته میشد. او در نوشتهها و سخنرانیهایش با نگاهی ترقیخواهانه، نظامهای سیاسی اقتدارگرا (سلطنت پهلوی و نظام ولایت فقیه) را نقد میکرد و بهویژه در حوزهٔ فرهنگ و موسیقی، خواستار آزادی و استقلال هنری بود. روایتهایی از فعالیتهای او در کنفرانسهای هنری خارج از کشور، از جمله در آلمان، وجود دارد که در آنها به افشای محدودیتها و سیاستهای ضدفرهنگیِ حاکمیت در ایران پرداخت. به دنبال این رویکرد صریح، رجبی پس از بازگشت به کشور بازداشت و مدتی را در زندان اوین گذراند. منابع نزدیک به او از بیش از پنج سال حبس یاد کردهاند که بخشی از زندگی هنری و اجتماعی او را تحت تأثیر قرار داد. | ||