کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آزادی'''، یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم و شعارهای [[انقلاب مشروطه]] (۱۲۸۵ش) بود. این واژه در ادبیات سیاسی ایران معنای تازه‌ای یافت: رهایی از استبداد، حق مشارکت در سیاست، آزادی بیان و امنیت فردی. [[احمد کسروی]] در ''تاریخ مشروطه ایران'' (۱۳۲۵ش) آزادی را «جانِ خواستهٔ ملت» می‌خواند. پژوهشگرانی چون آدمیت، ناطق، آبراهامیان و آجودانی نیز نشان داده‌اند که آزادی در مشروطه مفهومی دوگانه داشت: هم برگرفته از اندیشه‌های نوین غربی، و هم آمیخته با سنت‌ها و باورهای اسلامی ـ ایرانی.

== معنای سنتی و دگرگونی در مشروطه ==

پیش از مشروطه، آزادی در ادبیات فارسی بیشتر معنای اخلاقی یا عرفانی داشت (مانند آزادی روح از قید دنیا). اما با نفوذ اندیشه‌های نو، آزادی به مفهومی سیاسی و اجتماعی بدل شد: رهایی از خودکامگی شاه و برخورداری از حقوق فردی و اجتماعی (آدمیت، ''فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت''، ۱۳۵۶).

== آزادی به‌عنوان شعار سیاسی ==

کسروی روایت می‌کند که واژهٔ آزادی در شعارها، [[شب‌نامه|شب‌نامه‌]]<nowiki/>ها و روزنامه‌های مشروطه‌خواهان پرکاربردترین واژه بود. «زنده‌باد آزادی» و «آزادی ملت» شعارهای اصلی مردم در تهران، تبریز و دیگر شهرها بود (''تاریخ هیجده‌ساله آذربایجان''، ۱۳۲۳).

== ابعاد مختلف آزادی در مشروطه ==

 

== مخالفت‌ها و محدودیت‌ها ==

مخالفان مشروطه، به‌ویژه هواداران «مشروطه مشروعه»، آزادی را «بی‌بندوباری» و مغایر با شریعت می‌دانستند. [[شیخ فضل‌الله نوری]] در رسائل خود هشدار می‌داد که آزادی مطبوعات موجب ترویج کفر و فساد می‌شود. کسروی توضیح می‌دهد که این تقابل میان آزادی‌خواهان و مخالفان یکی از مهم‌ترین میدان‌های نزاع فکری دوران مشروطه بود (''تاریخ مشروطه ایران''، ۱۳۲۵).

* '''آدمیت:''' آزادی در مشروطه ترجمانی از مفاهیم لیبرالی اروپا در قالب فرهنگ ایرانی بود.

* '''هما ناطق:''' آزادی‌خواهان برای نخستین بار مردم را صاحب حق دانستند (''ایرانیان و اندیشه تجدد''، ۱۳۷۷).

* '''آبراهامیان:''' آزادی مفهومی طبقاتی نیز داشت، چرا که اصناف و بازرگانان از آن برای رهایی از فشار مالیاتی و سیاسی استفاده کردند (''ایران بین دو انقلاب''، ۱۳۷۷).

* '''آجودانی:''' آزادی در مشروطه مفهومی دوگانه بود؛ از یک سو نوگرایانه، و از سوی دیگر محدود به سنت‌های دینی و اجتماعی (''مشروطه ایرانی''، ۱۳۷۷).

«آزادی» در انقلاب مشروطه کلیدواژه‌ای بود که گفتمان سیاسی ایران را دگرگون کرد. این مفهوم از حوزهٔ عرفان و اخلاق به سیاست و حقوق عمومی انتقال یافت و به ستون اصلی مطالبات مردم بدل شد. هرچند اجرای کامل آزادی با موانع بسیاری روبه‌رو شد، اما یادگار آن همچنان در فرهنگ سیاسی ایران زنده است.