پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان
اطلاعات
ملیت	ایرانی
علت مرگ	ایست قلبی
سبک‌(ها)	سنتی
استاد(ها)	سعید هرمزی-دکتر داریوش صفوت-نور علي خان برومند
حرفه(ها)	نوازنده سنتور و سه‌تار -آهنگساز
ساز(ها)	سنتور-سه‌تار
سال‌های فعالیت	از ۶سالگی تا مرگ
همکاری(‌های) مشترک	سرپرست گروه عارف-عضو گروه شیدا وعارف
سازهای برجسته
سنتور-سه‌تار
هنرمندان همکار	محمدرضا شجریان-شهرام ناظری-حسین علیزاده-محمدرضالطفی-ایرج بسطامی
تحصیلات	فارغ التحصیل رشته موسیقی
دانشگاه	دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران
شاگرد(ها)	سیامک آقایی-سپهر سرلک
آلبوم معروف	نوا(مرکب خوانی)-آستان جانان-لاله بهار-سرعشق-بیداد
وب‌گاه	پارسینه
جایزه(ها)	مقام ممتاز باربد در ردیف نوازی-مفام اول باربد در رشته سنتور- مقام نخست فستيوال موسيقي روح زمين در لندن

پرویز مشکاتیان، زاده‌ی ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در نیشابور - درگذشته ۲۹ شهریور ۱۳۸۸ یکی از برترین نوازندگان سنتور و آهنگسازان در تاریخ موسیقی ایران و استاد دانشگاه می باشد.از او قطعات و آلبومهای متعدد به یادگار مانده است.

تولد و آغاز کار موسیقی

پرویز مشکاتیان، آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان و نوازنده‌ی چیره‌دست ایرانی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در شهر نیشابور به دنیا آمد

پرويز مشكاتيان ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در نیشابور به دنیا آمد. وی مقدمات موسيقی را از ۶ سالگی نزد پدرش، حسن مشكاتيان، آموخت و نخستين كنسرت خود را در سن ۸ سالگی در مراسم گردهمايی دانش آموزان در مدرسه امير معزی نيشابور ارائه داد. پس از آن در جشنواره موسيقی كه دراردوگاه رامسر برگزار می‌شد به دفعات شركت كرد و در تمامی آنها مقامهای ممتاز را به دست آورد.

مشكاتيان علاوه بر آهنگسازی و نوازندگی سنتور كه ساز تخصصی اوست با سه‌تار هم آشنايی كافی دارد و همنوازی سه‌تار در آلبوم سر عشق را خودش انجام داده است.

یکی از این کارهای هنری ارزش‌مند ساخت تصنیف «مرا عاشق» با شعر مولانا و آواز شهرام ناظری بود. 

پرویز مشكاتيان سال ۱۳۵۳ در دانشكده هنرهای زيبای دانشگاه تهران قبول شد. مشكاتيان همزمان به آموزش رديف ميززا عبدالله نزد نورعلی‌خان برومند و رديف موسيقی سنتی نزد دكتر داريوش صفوت پرداخت. پرويز مشكاتيان همزمان با آموزش رديف مبانی موسیقی و موسيقی ايرانی را نزد اساتیدی چون دکتر محمدتقی مسعودیه، عبدالله خان دوامی، سعید هرمزی، یوسف فروتن ادامه داد. 

کار حرفه‌ای

این هنرمند از سال ۱۳۵۴ همكاري خود را با مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به عنوان مدرس و نوازنده سنتور و سرپرست گروه زیر نظر دکتر داریوش صفوت آغاز کرد. دركنار آن به اجراي كنسرت های متعدد با خوانندگانی چون پريسا (فاطمه واعظی) و هنگامه اخوان پرداخت و در سال ۱۳۵۶ گروه عارف را تشكيل داد.

درهمين سال وی در آزمون باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می‌شد شركت كرد و به همراه پشنگ كامكار مقام اول در رشته سنتور و همچنین مقام ممتاز را به همراه داريوش طلايی در رديف نوازی به دست آورد.

همکاری با رادیو زیر نظر هوشنگ ابتهاج (سايه) از ديگر فعاليت‌های مشکاتیان درسال ۵۶ بود كه با واقعه ۱۷ شهريور ۵۷ او و گروهی ديگر از اهل موسيقی به صورت دسته‌جمعی از راديو استعفا دادند. پس از آن مؤسسه چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد.

استاد پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با محمدرضا شجریان همکاری داشت که نتیجهٔ این همکاری، آثار ماندگاری چون بیداد، آستان جانان، سِرّ عشق، نوا و دستان بود. پرویز مشکاتیان در همهٔ این آثار، به عنوان آهنگساز و نوازندهٔ سنتور (در سِرّ عشق به عنوان نوازندهٔ سه‌تار) همکاری داشت. 

از سال ۶۷ استاد مشكاتيان همكاری خود با خوانندگان ديگری را هم در دستور كار خود قرار می‌دهد كه شهرام ناظری (آلبوم لاله بهار)، علی جهاندار (آلبوم صبح مشتاقان)، عليرضا افتخاری (مقام صبر)، ايرج بسطامی (موسم گل، افشاری مركب، مژده بهار، وطن من)، علی رستميان و  حميد‌رضا نوربخش (كنسرت گروه عارف) از جمله آنها بوده‌اند. 

پرویز مشکاتیان در فستيوال موسيقی روح زمين در لندن شركت كرد و مقام نخست اين جشنواره را به دست آورد. برخی از كارهای استاد مشكاتيان نيز با تنظيم چهره‌هايی چون محمد‌رضا درويشی (جان عشاق و گنبد مينا) وكامبيز روشن‌روان (دود عود) منتشر شدند كه در هر سه اين آلبوم‌ها محمد رضا شجريان آواز خواند.

 پرویز مشکاتیان در هم‌کاری با نوازندگانی چون حسین علیزاده به عنوان سرپرست گروه عارف و شیدا و هم‌چنین محمدرضا لطفی به عنوان سرپرست گروه شیدا توانست آثار ماندگاری خلق کند.

از آخرین‌ کارهای مشکاتیان می‌توان به آلبوم «تمنا» اشاره کرد که در سال ۱۳۸۴ منتشر شد. مشکاتیان در روزهای ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۸۶ به عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که خوانندگی آن را حمیدرضا نوربخش به عهده داشت.

 در سال ۱۳۸۶ پرویز مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان شرکت کرد و موجب شد روابط این دو استاد موسیقی که سال‌ها تیره و تار بود به آشتی بگراید. زمانی مشکایتان نسبت نسبی با محمدرضا شجریان داشت و داماد او بود. 

از پرویز مشکاتیان کتاب‌هایی نیز انتشار یافته است که از سوی علیرضا جواهری نت‌نویسی وبه بازار موسیقی عرضه شد که می‌توان به «بیست قطعه برای سنتور»، «گل آئین»، «گل آوا»، «مجموعه تصانیف»، « بیداد» و «لاله بهار» اشاره کرد.

از شاگردان مشکاتیان می‌توان به سپهر سرلک و سیامک آقایی اشاره کرد.

پس از انقلاب اسلامی که خط و نشان‌کشیدن‌ها برای موسیقی شروع شد و دسته‌دسته هنرمندان از کشور کوچ کردند و آن‌هایی که ماندند نیز یا مجبور شدند ساز سکوت بنوازند و یا به شغل دیگری رو بیاورند. موسیقی سنتی هر چند بیش‌تر از سبک‌های دیگر موسیقی از گزند گزمه‌های موسیقی‌ستیز در امان ماند اما این نوع موسیقی نیز با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو شد.

پرویز مشکاتیان که خود آهنگ‌هایی در هم‌راهی با موج مردمی ِ انقلاب ساخته بود نیز پس از مدتی توسط همین انقلابیون آزار دید. «یکی از یاران نزدیک او، برایمان از شبی تعریف کرد که مشکاتیان را هم مثل بقیه گرفته بودند. محکوم به چند ضربه شلاق شده بود نمی‌دانیم. اما شلاق‌زن ِ حرفه‌ای، از دستش در رفته بود و یک ضربه اضافی هم مشکاتیان را مهمان کرده بود. تازه صحبت از قصاص و این مسائل پیش آمده بود. حاکم شرع، فرصتی به مشکاتیان داد تا آن یک ضربه را بر پشت گزمه جبران کند. مشکاتیان اما می‌گوید: من انسان هستم، و حرمت انسانیت را نگاه می‌دارم. انسان، انسان را نمی‌زند. من نمی‌خواهم قصاص کنم.» 

زندگی خانوادگی

پرویز مشکاتیان با افسانه شجریان دختر محمدرضا شجریان ازدواج کرد ولی در دهه ۱۳۷۰ از او طلاق گرفت.

از پرویز مشکاتیان که حاصل ازدواج او با افسانه‌ی شجریان، دختر محمدرضا شجریان بوده است دو فرزند به نام‌های آوا و آئین به یادگار مانده است.   

آلبومها

برخی از مهمترین آلبومهای استاد مشکاتیان به شرخ زیر می‌باشد.

• سر عشق (درماهور) سه تار پرویز مشکاتیان آواز محمدرضا شجریان•

بیداد (دستگاه همایون)سنتور پرویز مشکاتیان آواز محمدرضا شجریان•

بر آستان جانان (در شور و بیات ترک) سنتور پرویز مشکاتیان آواز محمدرضا شجریان•

نوا (‌مرکب خوانی در دستگاه نوا) سنتور پرویز مشکاتیان آواز محمدرضا شجریان•

دستان (‌در دستگاه چهار گاه) سنتور پرویز مشکاتیان آواز محمدرضا شجریان•

لاله بهار سنتور پرویز مشکاتیان آواز شهرام ناظری•

افق مهر سنتور پرویز مشکاتیان آواز ایرج بسطامی•

مقام صبر سنتور پرویز مشکاتیان آواز علیرضا افتخاری

پرویز مشکاتیان همچنین اجرای کنسرت‌های متعدد برون مرزی به همراه شجریان در کشورهای اروپایی را در کارنامه دارد.

درگذشت

پرویز مشکاتیان، هنرمند نامی کشورمان در تاریخ ۲۹ شهریور ۸۸ در منزلش در تهران و در سن ۵۴ سالگی بر اثر نارسایی قلبی دارفانی را وداع گفت.

پیکر مشکاتیان در زادگاهش نیشابور و در جوار آرام‌گاه عطار نیشابوری به خاک سپرده شد. استقبال مردمی از مراسم مشکاتیان در تهران به حدی بود که تمامی طول و عرض خیابان شهریار و نیز محوطه‌ی تالار وحدت پر از جمعیت شده‌بود. هم‌چنین مراسم نکوداشتی نیز در دانشگاه تهران به مناسبت درگذشت پرویز مشکاتیان برگزار شد.

خانه موسیقی در هشتمین سالگرد خود مراسمی در تالار کشور برگزار کرد و از مقام هنری پرویز مشکاتیان تجلیل به عمل آورد.