کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران آموزش در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

ریشه‌های این بحران به سیاست‌های پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']] بازمی‌گردد، زمانی که رژیم با اسلامی‌سازی کتب درسی و تحمیل محتوای ایدئولوژیک، آموزش را به ابزاری برای ترویج عقاید خود تبدیل کرد. کاهش بودجه آموزش به کمتر از ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی (در مقایسه با میانگین جهانی ۴.۵ درصد) و سرکوب معلمان معترض، نظام آموزشی را ناکارآمد کرده است. نظام جمهوری اسلامی به جای سرمایه‌گذاری در آموزش، منابع را به نیروهای سرکوبگر اختصاص داده تا بقای سیاسی خود را تضمین کند.<ref name=":1">[https://iranfreedom.net/%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d9%88-%d9%be%d8%b1%d9%88%d8%b1%d8%b4%d8%9b-%d8%af%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%84-%d8%a7%d9%81%d9%88%d9%84-%d9%86%d8%b8%d8%a7%d9%85-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d9%88-%d9%be/ دلایل افول نظام آموزش و پرورش در ایران تحت ستم - سایت ایران آزادی] ۳</ref>  

نابرابری آموزشی یکی از جنبه‌های بارز این بحران است. بیش از یک میلیون کودک ایرانی از تحصیل بازمانده‌اند و ۴۲ درصد کودکان با فقر یادگیری مواجه‌اند که با فقر اقتصادی خانوارها مرتبط است. غیبت ۷۹۰ هزار دانش‌آموز از کلاس‌های درس، نتیجه فقر، نبود امکانات، و سیاست‌های تبعیض‌آمیز است. گسترش مدارس غیرانتفاعی و لاکچری در مقابل تضعیف مدارس دولتی، [[اختلاف طبقاتی در ایران|'''شکاف طبقاتی''']] را تشدید کرده، به‌طوری‌که دهک‌های ثروتمند ۵۳ برابر دهک‌های فقیر برای آموزش هزینه می‌کنند.<ref name=":2">[https://iranfreedom.net/%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%8c-%d8%ba%db%8c%d8%a8%d8%aa-%db%b7%db%b9%db%b0%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%a7/ بحران آموزشی در ایران، غیبت ۷۹۰هزار دانش‌آموز از کلاس‌های درس - ایران آزادی]۳</ref>  

پیامدهای این بحران فراتر از آموزش است. فقر یادگیری و ترک تحصیل گسترده، نسلی بی‌انگیزه و محروم از مهارت پدید آورده که به افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند کودکان کار و ازدواج زودهنگام منجر شده است. این وضعیت، به‌ویژه برای دختران در مناطق محروم، فاجعه‌بار است. سرکوب اعتراضات معلمان و امنیتی‌سازی مدارس، مشروعیت نظام آموزشی را تضعیف کرده و نارضایتی اجتماعی را دامن زده است. منابع مقاومت این بحران را بخشی از استراتژی رژیم برای حفظ ناآگاهی و جلوگیری از آگاهی سیاسی مردم می‌دانند، و بدون اصلاحات بنیادین، آینده ایران در معرض خطر جدی است.<ref name=":5">[https://wncri.org/fa/%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4/ کودکان ایران و وضعیت آموزش: فاجعه پنهان فقر و گرانی - سایت زنان نیروی تغییر] ۲</ref><ref name=":6">[https://iranntv.com/942292-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B2%D8%AF%D9%87 بحران آموزش و پرورش در ایران آخوندزده - سایت سیمای آزادی] ۱</ref>  

علاوه بر محتوای آموزشی، رژیم با امنیتی‌سازی مدارس و نظارت بر معلمان، فضای آموزشی را به محیطی سرکوبگر تبدیل کرده است. استخدام معلمان بر اساس گزینش‌های ایدئولوژیک انجام می‌شود، و افرادی که دیدگاه‌های مستقل دارند، از سیستم حذف می‌شوند. این روند کیفیت تدریس را کاهش داده و معلمان را به ابزارهایی برای اجرای سیاست‌های رژیم تبدیل کرده است. اعتراضات معلمان به این شرایط، که از دهه ۱۳۸۰ شدت گرفته، با سرکوب شدید مواجه شده و بسیاری از فعالان صنفی بازداشت یا اخراج شده‌اند.<ref name=":7">[https://wncri.org/fa/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ وضعیت آموزش و پرورش در ایران - زنان نیروی تغییر] ۱</ref>  

کمبود بودجه همچنین به کاهش حقوق معلمان و افت انگیزه آن‌ها منجر شده است. معلمان در ایران از پایین‌ترین حقوق در مقایسه با سایر مشاغل برخوردارند، و بسیاری برای تأمین معاش به مشاغل دوم روی آورده‌اند. این وضعیت، که در منابع حکومتی نیز مورد انتقاد قرار گرفته، کیفیت تدریس را به شدت کاهش داده و به فرسودگی شغلی معلمان دامن زده است. اعتراضات گسترده معلمان در سال‌های اخیر، که خواستار افزایش بودجه و اصلاحات ساختاری بوده، با سرکوب مواجه شده و نشان‌دهنده ناتوانی رژیم در حل این بحران است.<ref>[https://iranfreedom.net/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%b2-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d9%85%d9%82/ نگاهی به بحران آموزش در ایران از زبان مقامات حکومتی - ایران آزادی] ۱</ref>  

فقر یادگیری، که به معنای ناتوانی دانش‌آموزان در کسب مهارت‌های پایه مانند خواندن، نوشتن، و حساب است، یکی دیگر از جنبه‌های بحرانی نظام آموزشی ایران است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که ۴۲ درصد کودکان ایرانی با فقر یادگیری مواجه‌اند، و از هر ۵ دانش‌آموز، ۲ نفر عملاً چیزی از آموزش مدرسه‌ای نمی‌آموزند. این مشکل به‌ویژه در میان دانش‌آموزان مناطق محروم و اقشار کم‌درآمد برجسته است، جایی که کمبود معلمان متخصص و امکانات آموزشی، یادگیری را مختل کرده است. منابع حکومتی نیز این فاجعه را تأیید می‌کنند و از «فقر یادگیری» به‌عنوان چالشی سیستمیک نام می‌برند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/minister-40-percentage-children-have-learning-disabilities/7866123.html معاون وزیر آموزش و پرورش: ۴۰ درصد کودکان فقر یادگیری دارند - صدای آمریکا] ۳</ref>

نابرابری کیفی بین مناطق و طبقات اجتماعی نیز این بحران را تشدید کرده است. در حالی که برخی مناطق شهری از امکانات آموزشی بهتری برخوردارند، مناطق روستایی و حاشیه‌ای با کمبود شدید کلاس، معلم، و تجهیزات مواجه‌اند. به عنوان مثال، در برخی روستاها، کودکان در کانکس‌های غیراستاندارد یا بدون سیستم گرمایشی و سرمایشی درس می‌خوانند. این نابرابری‌ها، که در منابع مقاومت مستند شده‌اند، نشان‌دهنده تبعیض ساختاری رژیم در توزیع منابع آموزشی است.<ref>[https://iranntv.com/951458-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 وضعیت فاجعه‌بار آموزش در ایران - سیمای آزادی] ۲</ref>

مدارس غیرانتفاعی، که هزینه‌های گزافی از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، به ابزاری برای جداسازی طبقاتی تبدیل شده‌اند. در مقابل، رژیم ایران با کاهش بودجه مهدکودک‌های روستایی و حذف وعده‌های غذایی گرم، حتی آموزش پیش‌دبستانی را برای کودکان فقیر غیرقابل دسترس کرده است. این سیاست‌ها، که در منابع بین‌المللی نیز گزارش شده‌اند، نشان‌دهنده بی‌توجهی رژیم به عدالت آموزشی است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/village-kindergartens-were-closed-due-to-budget-cuts-and-removal-of-hot-meals/7300769.html گسترش بحران آموزش در ایران - صدای آمریکا] ۲</ref>  

کمبود معلمان متخصص یکی دیگر از چالش‌های اصلی کیفیت آموزش در ایران است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که نظام آموزشی با کمبود حدود ۳۰۰ هزار معلم مواجه است، و بسیاری از کلاس‌ها توسط افراد غیرمتخصص یا معلمان موقت اداره می‌شوند. گزینش‌های ایدئولوژیک رژیم، که اولویت را به تعهد سیاسی به جای صلاحیت حرفه‌ای می‌دهند، کیفیت تدریس را کاهش داده است. معلمان واجد شرایط اغلب به دلیل دیدگاه‌های مستقل از سیستم حذف می‌شوند، و این روند به افت استانداردهای آموزشی منجر شده است. این سیاست‌ها عاملی برای تضعیف بنیان‌های آموزش است.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4 بحران همه‌جانبه در آموزش و پرورش! - سازمان مجاهدین خلق ایران] ۲</ref>