احسان فریدی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه زندگینامه| اندازه جعبه      =| عنوان            = | نام              = احسان فریدی| تصویر            = احسان فریدی؛2.jpg| اندازه تصویر      = ۲۴۰px| عنوان تصویر      = احسان فریدی| زادروز            = ۱۳۸۱| زادگاه            = تبریز، آذربایجان شرقی| تاریخ مرگ        = | مکان مرگ          = |عرض جغرافیایی محل دفن=|طول جغرافیایی محل دفن=|latd=|latm=|lats=|latNS=N|longd=|longm=|longs=|longEW=E| محل زندگی        = تبریز (تا ۱۴۰۳)، زندان مرکزی تبریز (۱۴۰۳-تا کنون)| ملیت              = | نژاد              = | تابعیت            = | تحصیلات            = مهندسی مکانیک| دانشگاه          = دانشگاه تبریز| پیشه              = دانشجو، فعال مدنی| سال‌های فعالیت    = ۱۴۰۰–۱۴۰۳| کارفرما          = | نهاد              = انجمن اسلامی دانشجویان| نماینده          = | شناخته‌شده برای    = فعالان دانشجویی و سیاسی، مردم ایران| نقش‌های برجسته    = | سبک              = | تأثیرگذاران      = | تأثیرپذیرفتگان    = | شهر خانگی        = | تلویزیون          = | لقب              = | حزب              = | جنبش              = | مخالفان          = نظام جمهوری اسلامی| هیئت              = | دین              =اسلام | مذهب              = | منصب              = | مکتب              = | آثار              = | خویشاوندان سرشناس = | فرزندان          = | جوایز            = | امضا              = | اندازه امضا      = | وبگاه            = | پانویس            =|اتهام‌ها=تبلیغ علیه نظام، اخلال در نظم عمومی، محاربه|مجازات=محکوم به اعدام}}'''احسان فریدی'''، (متولد سال ۱۳۸۱، تبریز) دانشجوی ۲۲ ساله رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز، یکی از دانشجویان نخبه‌ای است که پس از اتمام دبیرستان با معدل بالا در رشته ریاضی و فیزیک، در کنکور سراسری سال ۱۳۹۹ پذیرفته شد و وارد رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز، یکی از معتبرترین دانشگاه‌های شمال‌غرب ایران شد. احسان فریدی به دلیل فعالیت‌های سیاسی و انتقادی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، در سال ۱۴۰۳ با حکم اعدام مواجه شد. او که پیش‌تر در اسفند ۱۴۰۲ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» بازداشت و به شش ماه حبس محکوم شده بود، پس از آزادی موقت، در خرداد ۱۴۰۳ بار دیگر توسط مأموران امنیتی دستگیر و به [[زندان تبریز|زندان مرکزی تبریز]] منتقل شد. این بار، اتهام سنگین‌تری تحت عنوان «محاربه» به او نسبت داده شد که منجر به صدور حکم اعدام توسط شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز گردید. این حکم در دادگاه تجدیدنظر نیز تأیید شد و موجی از اعتراضات داخلی و بین‌المللی را به دنبال داشت.<ref name=":0">[https://iranhrs.org/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C/ بازداشت احسان فریدی توسط مأموران امنیتی - کانون حقوق بشر ایران] 1</ref><ref name=":1">[https://iranhrs.org/%D8%B5%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC/ صدور حکم اعدام برای احسان فریدی، دانشجوی دانشگاه تبریز - کانون حقوق بشر ایران] 2</ref><ref name=":2">[https://iranwire.com/fa/news-1/141076-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D9%BE-%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%AF/ احسان فریدی، دانشجوی تبریزی به اعدام محکوم شد - ایران وایر]</ref><ref name=":3">[https://hengaw.net/fa/news/2025/05/article-86 گزارشی از صدور حکم اعدام برای احسان فریدی دانشجوی اهل تبریز به اتهام "محاربه" - سازمان حقوق بشری هه‌نگاو]</ref><ref name=":4">[https://fa.iran-hrm.com/%D8%B5%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%88%DB%8C-%DB%B2%DB%B2-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%9B-%D8%A7%D9%81/ صدور حکم اعدام برای احسان فریدی؛ افزایش نگرانی‌ها از سرکوب دانشجویان در ایران - مانیتورینگ حقوق بشر ایران]</ref>

سازمان‌های حقوق بشری از جمله کانون حقوق بشر ایران این حکم را به شدت محکوم کرده‌اند و به بیانیه‌ای از عفو بین‌الملل اشاره کرده‌اند که آن را نمونه‌ای از «سرکوب بی‌رحمانه مخالفان» در ایران دانسته و خواستار مداخله فوری جامعه جهانی شده است. همچنین، سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داد که صدور این حکم بخشی از موج جدید سرکوب دانشجویان در ایران است. واکنش‌های داخلی نیز قابل توجه بود؛ دانشجویان دانشگاه تبریز با برگزاری تجمعات و انتشار بیانیه‌هایی، خشم خود را از این حکم ظالمانه ابراز کردند و خواستار لغو آن شدند. سازمان جوانان کمونیست نیز فراخوانی برای اعتراض سراسری در دانشگاه‌ها صادر کرد.<ref name=":1" /><ref name=":3" /><ref name=":8">[https://iranfreedom.net/%d8%b5%d8%af%d9%88%d8%b1-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%b8%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%d8%ac%d9%88%db%8c-%d8%b2%d9%86/ صدور حکم ظالمانه اعدام برای دانشجوی زندانی احسان فریدی - ایران آزادی]</ref><ref name=":9">[https://cyoiran.com/movements/daneshjoei/4465/ حکم اعدام احسان فریدی را با اعتراض سراسری دانشگاه‌ها لغو کنیم! - سازمان جوانان کمونیست]</ref>

[[پرونده:احسان فریدی؛3.jpg|جایگزین=احسان فریدی|بندانگشتی|240x240پیکسل|احسان فریدی]]احسان فریدی، دانشجوی ۲۲ ساله رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز، در مهر ۱۴۰۱ برای نخستین بار در جریان اعتراضات سراسری ایران دستگیر شد. این بازداشت پس از آن رخ داد که او در تجمعات دانشجویی دانشگاه تبریز، به همراه گروهی از هم‌کلاسی‌هایش، علیه سیاست‌های حکومتی سخنرانی کرده و بیانیه‌هایی در حمایت از حقوق کارگران و معلمان منتشر کرده بود.<ref name=":0" /><ref name=":2" />

پس از آزادی موقت با قید وثیقه در دی ۱۴۰۱، او به دادگاه انقلاب تبریز فراخوانده شد و در اسفند همان سال به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم عمومی» به شش ماه حبس تعلیقی محکوم شد. با این حال، فعالیت‌های مدنی او ادامه یافت و در خرداد ۱۴۰۳، بار دیگر توسط مأموران امنیتی در خیابان‌های تبریز بازداشت شد. این بار، اتهامات سنگین‌تری علیه او مطرح شد و به زندان مرکزی تبریز منتقل شد، جایی که شرایط سخت‌تری در انتظارش بود.<ref name=":10" /><ref name=":7" />

با بازداشت دوم در خرداد ۱۴۰۳، اتهامات احسان فریدی وارد مرحله‌ای جدی‌تر شد. مأموران امنیتی او را به «محاربه از طریق همکاری با گروه‌های مخالف نظام» متهم کردند، اتهامی که بر اساس اعترافاتی بود که تحت فشار و شکنجه از او گرفته شده بود. این اتهام، که مجازات اعدام را به دنبال داشت، در دادگاه انقلاب تبریز مطرح شد و فریدی در جلسات محاکمه از حضور وکیل مستقل محروم بود. دادگاه احسان فریدی در مهر ۱۴۰۳ برگزار شد و بر اساس شواهد غیرقابل استناد، از جمله فایل‌های صوتی و اسنادی که توسط خود مأموران تهیه شده بود، حکم صادر شد.<ref name=":3" /><ref name=":10" /><ref name=":4" /> پروسه دادگاهی فریدی با نقض‌های گسترده همراه بود. جلسات دادگاه به‌صورت غیرعلنی برگزار شد و خانواده‌اش اجازه حضور نداشتند. در مرحله تجدیدنظر که در دی ۱۴۰۳ انجام شد، حکم اعدام تأیید شد، اما هیچ جزئیاتی از دلایل این تصمیم به وکلای مدافع اعلام نشد. فعالان حقوق بشر این روند را نمونه‌ای از استفاده ابزاری از سیستم قضایی برای سرکوب مخالفان توصیف کرده‌اند. این اتهامات و محاکمه ناعادلانه، توجه زیادی را به وضعیت فریدی جلب کرد و پایه‌ای برای اعتراضات بعدی شد.<ref name=":7" /><ref name=":1" /><ref name=":11" />

==شکنجه و زندان==

خانواده فریدی در مصاحبه با مانیتورینگ حقوق بشر ایران اعلام کردند که او از مشکلات جسمی جدی، از جمله خونریزی داخلی و ضعف شدید عضلانی، رنج می‌برد که به دلیل محرومیت از مراقبت‌های پزشکی وخیم‌تر شده بود. در آذر ۱۴۰۳، کانون حقوق بشر ایران تصاویری منتشر کرد که نشان‌دهنده آثار زخم‌ها و کبودی‌های عمیق روی بدن او بود، تصاویری که توسط زندانیان دیگر به‌صورت مخفیانه ضبط شده بود. این گزارش‌ها نشان داد که حتی پس از درخواست‌های مکرر خانواده، بهداری زندان از ارائه دارو یا معاینه تخصصی خودداری کرده بود.<ref name=":4" /><ref name=":1" /><ref name=":5" />

==واکنش‌های بین‌المللی، مواضع حقوق بشری==

حکم اعدام احسان فریدی موجی از واکنش‌های بین‌المللی را به دنبال داشت. کانون حقوق بشر ایران در گزارش خود به بیانیه‌ای از عفو بین‌الملل اشاره کرده که این حکم را محکوم کرده و خواستار لغو فوری آن به دلیل صدور بر اساس اعترافات اجباری تحت شکنجه شده است. این نهاد همچنین از سازمان ملل خواست تا فشار بر رژیم ایران را افزایش دهد. سازمان حقوق بشری هه‌نگاو اعلام کرد که این حکم بخشی از سرکوب سیستماتیک دانشجویان در ایران است و خواستار مداخله فوری جامعه‌ی جهانی شد.<ref name=":1" /><ref name=":3" />

رسانه‌هایی آزاد با انتشار مصاحبه‌هایی با خانواده و فعالان، توجه جهانی را به این پرونده جلب کردند. دانشجویان دانشگاه تبریز با برگزاری تجمعات، صدور حکم اعدام برای احسان فریدی را محکوم کردند. سازمان جوانان کمونیست فراخوانی برای اعتراض سراسری در دانشگاه‌ها صادر کرد و خواستار لغو حکم شد.<ref name=":2" /><ref name=":13" /><ref name=":9" />

===اطلاعیه شورای ملی مقاومت===

فراخوان به اقدام فوری برای آزادی زندانیان سیاسی زیر اعدام