کاربر:Khosro/صفحه تمرین مسعود احمدزاده: تفاوت میان نسخه‌ها

مسعود احمدزاده ، (زاده‌ی ۱۳۲۵ مشهد - اعدام، ۱۱ اسفند ۱۳۵۰ تهران)، دانشجوی ریاضی در دانشکده علوم بود. او تحصیلات خود را در مشهد به پایان رساند. مسعود احمدزاده به‌واسطه فعالیت‌های پدرش [[طاهر احمدزاده]] که از فعالان جبهه ملی بود؛ در خانواده‌ای سیاسی رشد کرد. مسعود احمدزاده به همراه امیرپرویز پویان گروه احمدی‌زاده ـ پویان را بنیان نهاد. این گروه از هسته‌های اصلی تشکیل‌دهنده‌ی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] است. مسعود احمدزاده، از بنیان‌گذاران سازمان چریک‌های فدایی، در ۱۱ اسفند ۱۳۵۰، به‌همراه ۵ تن از اعضای فداییان به نام‌های مجید احمدزاده، حمید توکلی، غلامرضا گلوی، عباس مفتاحی و اسدالله مفتاحی در برابر جوخه‌ی تیرباران قرار گرفتند. یک روز بعد فداییان شهید، بهمن آژنگ، عبدالکریم حاجیان سه‌پله، سعید آریان و مهدی سؤالونی نیز تیرباران شدند.  

مسعود احمدزاده گه‌گاه در جلسات کانون نشر حقایق اسلامی حضور می‌یافت؛ اما مذهبی نبود. ورود مسعود احمدزاده به دانشکده علوم در سال تحصیلی ۱۳۴۳–۱۳۴۴، برای تحصیل در رشته ریاضی، دوری از خانواده و زندگی در غربت، به گسترش هرچه بیشتر روابط او با دوست دیرین خود امیرپرویز پویان انجامید. ورود به دانشکده علوم و مطالعاتش در این دوران که تحت تأثیر مطالعات غالب آن روزگار، بیشتر روی منابع ادبی ماتریالیستی و مارکسیستی متمرکز بود. وی نوشته است:<blockquote>«مطالعات من در دوران دانشکده، گذشته از رمان‌هایی چون لبه تیغ و خرمگس و یا نمایشنامه‌های سارتر و غیره، از ریاضی که در آن وقت، شدیداً به آن عشق می‌ورزیدم به فلسفه و منطق ریاضی و از آنجا به آثار راسل کشانده شد. این مطالعات هم به زبان فارسی و هم به زبان انگلیسی صورت می‌گرفت… چنین وضعیتی همراه با انگیزه‌های مبارزه با شرایط اجتماعی موجود، کلاً زمینه گرویدن من‌ را به کمونیسم تشکیل می‌دهد و رفیقی مثل امیرپرویز پویان لازم بود که این گرایش را کامل کند… در نتیجه بحث با او بود که من به طور مشخص به مارکسیسم-لنینیسم نزدیک می‌شوم و این جریان مربوط به سال سوم دانشکده است».</blockquote>پس از آن که، مسعود احمدزاده سال سوم دانشکده را به پایان رساند، در تابستان آن سال امیرپرویز پویان از احمدزاده خواست که کتاب ''انقلاب در انقلاب'' رژی دبره را ترجمه کند؛ و احمدزاده نیز، در طی دو سه ماه این کار را به سرانجام رساند.<ref>[https://ir-psri.com/Show.php/print.php?Page=ViewArticle&ArticleID=1846 فداییان خلق پس از سیاهکل - سایت مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی]</ref>

مسعود احمدزاده از مارکسیسم شناخت کاملی داشت. وی در سازمان دادن نخستین گروه چریکی که به عملیات شهری دست زد، نقش داشت. مسعود احمدزاده در نقش فرمانده تیم، دست به چند عملیات شهری زد. هنگامی که مسعود احمدزاده به زندان‌های رژیم پهلوی افتاد، تحت شکنجه‌های [[ساواک]] قرار گرفت. اما وی در مقابل شکنجه از خود مقاومت نشان داد. به همین دلیل ساواک، برای اولین بار یک زندانی را نه تنها در سلول، بلکه تا آخرین لحظه زندگی‌اش در سلولی کاملا جدا از دیگران نگه داشت.<ref name=":0">[https://www.marxists.org/farsi/archive/ahmadzadeh/1970/armed-struggle.pdf پیشگفتار کتاب مبارزه مسلحانه هم استراتژی هم تاتیک]</ref>

'''کارنامه زندگی انقلابی مسعود احمدزاده علی‌رغم جوانیش مشحون از فداکاری‌هاست. مسعود احمدزاده که از هوش بالایی برخوردار بود، تمامی قابلیت و توانایی خود را به خدمت انقلاب گرفت. او شناختی وسیع و عمیق از مارکسیسم داشت و برداشتش از آموخته‌ها زنده و خلاق بود. او بر اساس موضع پرولتاریائیش آنچه را که در تئوری می‌آموخت، به‌طور انقلابی در عمل به کار می‌بست. او می‌آموخت تا به کار ببندد، و از آنچه که به کار می‌بست، می‌آموخت. مسعود احمدزاده بر هر آن‌چه می‌کرد، آگاه بود، و به آن‌چه که آگاهی می‌یافت، عمل می‌کرد؛ مسعود احمدزاده در تمام خصلت‌هایش، اعم از ساده تا مهم، یک رفیق بود. یادش به رفقا اعتماد می‌بخشید. مسعود احمدزاده آمیزه‌ای از عشق و کینه بود. عشقی عظیم به خلقش و کینه‌ای عمیق به دشمنان خلق، آمیزه‌ای که به او توانایی زیادی می‌بخشید. او پی‌گیر و خستگی ناپذیر، تلاش خلاقانه و وقفه ناپذیری در راه انقلاب انجام می‌داد. او از دیروقت‌های شب، و پگاهان صبح، در جمع‌بندی مسائل مطروحه گروه می‌اندیشید. مسعود که به مبارزه مسلحانه به مثابه وظیفه تاریخی خطیری که به عهده پیشاهنگ انقلابی نهاده شده، عمیقاً آگاه بود، هیچ‌گاه و در هیچ شرایط، حتی لحظه‌ای موضع منفعل و تدافعی نداشت. آن‌گاه که آزاد بود، در سازمان دادن نخستین گروه چریکی که به عملیات پی‌گیر شهری دست زد، نقشی سازنده، خلاق و تعیین‌کننده ایفا نمود. او هم‌چنین در نقش فرمانده یک تیم منظبط و فعال چریک شهری را فرماندهی می‌کرد که دست به چند عمل متهورانه بزرگ زد. هنگامی‌که رفیق احمدزاده به زندان‌های قرون وسطایی شاه افتاد، با مقاومت در زیر شدیدترین شکنجه‌های ساواک، نمونه‌ای از ایمان و استحکام انقلابی به نمایش گذاشت که شکنجه گران ساواک خود به حقارت خویش پی بردند. ساواک که در مسعود قدرتی عظیم سراغ کرده بود، برای اولین بار یک زندانی را نه تنها در سلول، بلکه تا آخرین لحظه زندگیش در سلولی کاملاً جدا از دیگران نگه داشت.'''

== تشکیل اولین هسته مقاومت ==

مسعود احمدزاده به همراه امیرپرویز پویان گروه احمدزاده ـ پویان را بنیان نهاد. این گروه از هسته‌های اصلی تشکیل‌دهنده‌ی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] است. در سال‌های پس از به بن‌بست رسیدن مبارزات پارلمانتاریستی در ایران، دیکتاتوری شاه، هر صدای مخالف را خاموش کرده بود. این اختناق را [[احمد شاملو]] در شعری به نام شبانه توصیف کرده است:<blockquote>راه نیست، شب نیست</blockquote><blockquote>ماه نیست، نه روز، و نه آفتاب،</blockquote><blockquote>ما بیرون زمان ایستاده‌ایم</blockquote><blockquote>با دشنه‌ی تلخی در گُرده‌هایمان</blockquote><blockquote>هیچ‌کس با هیچ‌کس سخن نمی‌گوید</blockquote><blockquote>که خاموشی</blockquote><blockquote>به هزار زبان در سخن است</blockquote><blockquote>در مردگان خویش نظر می‌بندیم</blockquote><blockquote>با طرح خنده‌ای،</blockquote><blockquote>و نوبت خود را انتظار می‌کشیم</blockquote><blockquote>بی‌هیچ خنده‌ای!</blockquote>مسعود احمدزاده مانند دیگر پیشتازان مبارزه مسلحانه، در چنین شرایطی به وظیفه خود قیام کرد. او با عبور از تئوری‌های جزم‌گرا و قالبی که در بهترین صورت بی‌عملی و دست روی دست گذاشتن و انتظار برای شکوفایی شرایط را تجویز می‌کردند، دست به اقدام و خلاقیت زد و با تدوین کتاب ''مبارزه مسلحانه هم استراتژی هم تاکتیک،'' طرحی نو افکند و مبارزه‌ی مبارزان چپ ایران را یک گام کیفی به جلو جهش داد.<ref name=":1">[https://event.mojahedin.org/i/%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9 به یاد مسعود احمدزاده و دیگر یاران فدایی‌اش - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref>

در آن سالیان، پیشتازان جنبش مسلحانه، [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]]، بی‌آن‌که از شکل‌گیری هم باخبر باشند، در کار شکستن بن‌بست مبارزاتی بودند. [[مسعود رجوی]] در سلسله آموزش‌های استراتژی قیام و سرنگونی نوشته است:   

«از سال ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳، در کانون نشر حقایق اسلامی که آقای محمدتقی شریعتی، پدر دکتر علی شریعتی، آن را اداره می‌کرد، با شهدای بزرگ فدایی، مسعود احمدزاده و امیرپرویز پویان آشنا شده بودم و تقریباً هم‌دوره بودیم. پویان در دبیرستان فیوضات تحصیل می‌کرد که دیوار به دیوار دبیرستان ما دبیرستان شاهرضا بود. بعدها مسعود احمدزاده و پویان قهرمانان خلق و پرچمداران پیشتاز سازمان چریک‌های فدایی شدند. دوستی ما تا اواخر سال ۱۳۴۸ در زمان دانشجویی در دانشگاه تهران ادامه پیدا کرد. ساعت‌ها قدم می‌زدیم و بحث و گفت‌‌وگو می‌کردیم و گاهی هم بحث را در چای‌خانه دانشکده علوم ادامه می‌دادیم. فدایی بزرگ مسعود احمدزاده دانشجوی ریاضی در دانشکده علوم بود. بعد از سال ۱۳۴۸، دیگر یک‌دیگر را ندیدیم. به‌نظرم اشتغالات طرفین در سازمان‌هایشان فرصتی برای این کار باقی نمی‌گذاشت. آخرین بار مسعود احمدزاده را در اواخر سال ۱۳۵۰ در مینی‌بوسی دیدم که مشترکاً ما و او را از سلول‌های اوین با دست‌های بسته به دادرسی ارتش برای محاکمه می‌برد، دیدم که هم‌چنان فکور و سرفراز در ردیف اول نشسته و در محاصره مأموران [[ساواک]] فقط می‌توانستیم با نگاه و تکان دادن سر با هم صحبت کنیم…».<ref name=":1" />

== ضامن ایمان به خلق ==

مسعود احمدزاده درباره‌ی ضامن ایمان به خلق می‌گوید:

ما به خلق خود و فرزندان پیش‌آهنگش ایمان داریم و ضامن این ایمان ما خون ما است. ما با پوست و گوشت خود نیاز به حمایت خلق را احساس می‌کنیم و می‌دانیم بدون چنین حمایتی، نابودی ما و نابودی راه، حتمی است. ما جان خود را بر سر ایمان گذاشته‌ایم. در مرحله پایه‌گذاری و سنت‌گذاری مبارزه مسلحانه، دادن فدیه و قربانی‌هایی چنین گزاف اجتناب‌ناپذیر است. قربانی‌هایی که ما داده‌ایم، شهدای ما که دلیرانه تا پای مرگ در برابر دشمن مقاومت کرده‌اند، اسیران ما که قهرمانانه در برابر شکنجه‌های قرون وسطایی دژخیمان شاه مقاومت می‌ورزند، قطعاً باعث خواهند شد که نهال انقلاب ایران شکوفا گردد که فرزندان خلق به‌پاخیزند؛ و آن‌گاه جنگ توده‌ای دیر یا زود آغاز گردد… بگذار تسلیم‌طلبان هر چه می‌خواهند رجزخوانی کنند. وظیفه‌ی هر محفل و گروه انقلابی است که با هر امکانی که دارد و به هر شکلی که می‌تواند مبارزه مسلحانه را آغاز کند و ضربات خود را بر دشمن فرود آورد. تجربه نشان داده است که راهی نیست جز مبارزه مسلحانه و تجربه نشان داده است که خلق از این مبارزه حمایت خواهد کرد.<ref name=":2">[https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/cherikha_ta_1357-mobarezeh_masud.pdf کتاب مبارزه مسلحانه هم استراتژی هم تاکتیک]</ref>  

== مسعود احمدزاده، بنیانگذار ==

[[پرونده:پویان مفتاحی احمدزاده.JPG|جایگزین=امیرپرویز پویان، عباس مفتاحی، مسعود احمدزاده|بندانگشتی|امیرپرویز پویان، عباس مفتاحی، مسعود احمدزاده]]

مسعود احمدزاده سازمانی را پی‌ریزی کرده بود، جنبشی را برانگیخته بود، حرکتی را سازمان داده بود که رژیم سرمایه قادر به اعدام آن نبود، عزم واراده مسعود احمدزاده در رگ و پی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریک‌های فدایی خلق]] تجسم مادی یافته بود. اعدام مسعود احمدزاده پایان کارنبود، او قدرت و نفوذ خود را درمیان توده ها پیوند زده بود و این همه درسازمان او، دیگر شکفته شده و به ثمر نشسته بود. او تولد دوباره‌ی خود را پشت سرنهاده بود. مسعود احمدزاده سازمانی را بنیاد نهاده بودکه بانخستین شعله‌های سرکش قیام توده‌های مردم، به بزرگ‌ترین سازمان توده‌های کارگر و زحمت‌کش سراسر ایران مبدل شد. مسعود احمدزاده با درک این واقعیت که بن‌بست جنبش کمونیستی ایران درکجاست، باتحلیل علمی از روند انقلاب درایران و ارزیابی از تحولات در دهه‌ی ۴۰، بربسیاری ازنقاط کور جنبش کمونیستی پرتو افکند؛ و گشایش نوینی را درعرصه سازمان‌دهی و حرکت آینده‌ی آن ایجادکرد. به‌همان اندازه که اعلام موجودیت سازمان چریک‌های فدایی خلق، اذهان همه را به سوی خود جلب نموده بود، به‌همان اندازه نیز انتشار مبانی تحلیلی آن از تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه را متوجه خود کرد؛ و به جنبش کمونیستی ایران هویت نوینی بخشید. مسعود احمدزاده یک راه‌گشای کمونیستی انقلابی بود که فرصت آن را نیافت تا راهی را که گشوده بود و جنبش کمونیستی را به سمت آن هدایت کرده بود، به بررسی تجربه عملی بنشیند؛ و درجمع‌بندی از نقاط ضعف و قوت آن، موانع و بن‌بست‌ها را بگشاید.<ref>[https://fedayi.org/ahmadzadeh/ گرامی باد یاد رفیق مسعود احمدزاده - سایت اتحاد فداییان کمونیست]</ref>

گروه مسعود احمدزاده و امیرپرویز پویان و عباس مفتاحی از بستر دوره‌ی فضای نیمه‌باز سیاسی ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۲، و دمکرات‌های اسلامی برخاسته و سپس به مارکسیسم رسیده بودند.

در هنگام پدیداری در فضای سیاسی ایران در فروردین ۱۳۵۰، چریک‌های فدایی خلق، گروهی بود که به گونه‌ای تمام‌عیار نقشِ اندیشه‌ی مسعود احمدزاده و حساسیت‌ها و دغدغه‌های نسل او را بر خود داشت.

نام مسعود احمدزاده با کتاب ''مبارزه مسلحانه، هم استراتژی، هم تاکتیک'' پیوند خورده است. تحت تأثیر مارکسیست‌های انقلابی آمریکای لاتین، از [[چه گوارا]] تا کارلوس ماریگلای برزیلی و توپاماروهای اوروگوئه، مسعود احمدزاده بر شباهت‌های شرایط سرمایه‌داری وابسته و دیکتاتوری میان ایران و کشورهای آمریکای لاتین تأکید داشت؛ و از این‌رو، راه مبارزه را نیز برای این جوامع مشترک می‌دید.

کتابی که بیشترین تأثیر را بر مسعود احمدزاده گذاشت، بازتاب‌های رژیس دبره در مورد انقلاب کوبا در کتاب ''انقلاب در انقلاب'' بود. انقلاب کوبا تز لنینی حزب را دور زد. در ایران نیز نسل تازه‌ی روشن‌فکران انقلابی بر اساس این آموزه‌ها، بر آن شدند تا جنبش را بدون حضور حزب سامان دهند. مسعود احمدزاده و هم‌فکرانش به‌گونه‌ای عملی و از راه کنش چریکی، این پیشتاز انقلابی را در ایران ممکن کردند.

در تفکر مسعود احمدزاده و امیرپرویز پویان عدم حضور جنبش اعتراضی به معنای عدم وجود جنبش نبود، بلکه نشان‌گر سرکوب پلیسی بود. پیوند دو جنبش، یکی آشکار و دیگری پنهان، اساس رویکرد مسعود احمدزاده و تئوری معروف وی است هم‌چنان‌که خود می‌گوید:

"در شرایط کنونی هر مبارزه‌ی سیاسی به‌ناچار باید بر اساس مبارزه مسلحانه سازمان یابد و تنها موتور کوچک مسلح است که می‌تواند موتور بزرگ توده‌ها را به حرکت درآورد. شکل‌گیری پیش‌رو و موفقیت آن درگرو رابطه گرفتن با مردم است. از یاد نبریم که آماج مبارزه مسلحانه بسیج تمام خلق است و نه تنها کارگران».

 

 

 

در تفکر مسعود احمدزاده شرایط عینی برای بروز جنبش‌های وسیع اجتماعی جهت تغییری رادیکال در سطح جامعه وجود دارد و تنها عامل بازدارنده آن را باید در سرکوب قهرآمیز مداوم رژیم دانست که با ایجاد فضایی از رُعب و وحشت، توده‌های مردم را در موضعی کاملاً انفعالی و تسلیم طلبانه قرار دهد. موضعی که مسعود احمدزاده با اتکاء به فرمولبندی رژی دبره آن را  ''انبوه کهنسان ترس و خفت،'' می‌نامد. امیر پرویز پویان نیز در تحلیل‌های خود از شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پس از انقلاب سفید شاه، در ضرورت مبارزه مسلحانه و رد تئوری بقا، به وجود شرایط عینی انقلاب می‌رسد و علت نبود جنبش‌های وسیع و رادیکال اجتماعی را در عامل سرکوب قهرآمیز مداوم رژیم جهت ایجاد فضایی آکنده از ترس و وحشت برای منفعل ساختن توده‌های مردم ارزیابی می‌نماید؛ و نتایج و بازتاب چنین سیاست‌های سرکوب‌گرانه رژیم را در ذهنیت توده‌های مردم، در قالب مفاهیم ''ترس مطلق و ضعف مطلق توده‌ها، و قدرت مطلق رژیم،'' فرموله می‌کند، مسعود احمدزاده و امیرپرویز پویان درتحلیل نهایی خود به سد نفوذ ناپذیر ترس ''مطلق و قدرت مطلق،'' به‌مثابه پربلماتیک اساسی جنبش ضددیکتاتوری و ضدامپریالیستی می‌رسند که فائق آمدن بر آن باید به مضمون فعالیت‌ها و وظایف روشنفکران پیشتاز تبدیل گردد. آن‌ها متقاعد شده بودند که ویژگی‌های شرایط اقتصادی- سیاسی جدید پس از رفرم ارضی، شدت و حدت دیکتاتوری و عمل‌کرد آن بر ذهنیت توده‌های مردم، مشی نوینی را طلب می‌کند. از دیدگاه آن‌ها وجود شرایط عینی انقلاب و نبود جنبش‌های وسیع اجتماعی و مفاهیم ''ترس مطلق، قدرت مطلق،'' با اتکاء به ادبیات سنتی مارکسیستی که در شرایط تاریخی دیگری پای گرفته است، نمی‌توان توضیح داد و مستلزم بازبینی و تحولی رادیکال در این ادبیات سنتی می‌باشد، مسعود احمدزاده و پویان برای رهایی خود از چارچوب مفاهیم سنتی مارکسیستی و توضیح مفاهیم کلیدی ''شرایط عینی انقلاب، ترس مطلق و قدرت مطلق'' جهت تدوین مشی‌ای نوین به تزهای رژی دبره در کتاب ''انقلاب در انقلاب'' روی آوردند، هم‌چنان‌که از عنوان کتاب انقلاب در انقلاب پیداست، مفاهیم سنتی در ادبیات سیاسی- مارکسیستی دراین اثر دچار دگرگونی‌های رادیکال برپایه تجربه [[انقلاب کوبا]] می‌گردد تا قادر به جذب و انعکاس شرایط جدید تاریخی دوران پس از جنگ جهانی دوم در مبارزه علیه دکتاتوری و امپریالیسم گردند.<ref>[http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=26161 وب سایت عصر نو]</ref>

== صحنه‌ی محاکمه ==

مسعود احمدزاده پس از حماسه‌ی سیاهکل دست‌گیر و تحت شکنجه قرار گرفت. دفاع او و دیگر رفقای فدایی‌اش در بیدادگاه شاه، صحنه‌ی محاکمه را عوض کرد. مسعود احمدزاده و یارانش بودند که نظام سلطنتی را به محاکمه کشیدند.<ref name=":1" />

مسعود احمدزاده با طرح مسائلی در زمینه درستی عمل مسلحانه و پیروزی اجتناب ناپذیر و تاریخی آن، با نشان دادن ماهیت ضدخلقی دادگاه شاه و تمامی اعضای آن، تمام سیستم قضایی شاه و کسانی را که در خدمت آن قرار دارند، به محاکمه کشید و محکوم کرد. مسعود احمدزاده دادگاه ضدخلقی شاه را لرزاند، به گونه‌ای که زندانیان فدایی را از جلسه دوم به چند دسته کوچک تقسیم و محاکمه نمودند.<ref name=":0" />  

۱۱ اسفند ۱۳۵۰، برگی از تقویم مردم آزادی‌خواه ایران در مبارزه پیشتازانش علیه استبداد سلطنتی است. در این روز مسعود احمدزاده، از بنیان‌گذاران [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]]، به‌همراه ۵ تن از اعضای فدائیان به نام‌های مجید احمدزاده، حمید توکلی، غلامرضا گلوی، عباس مفتاحی و اسدالله مفتاحی در برابر جوخه‌ی تیرباران قرار گرفتند. یک روز بعد فداییان شهید، بهمن آژنگ، عبدالکریم حاجیان سه‌پله، سعید آریان و مهدی سؤالونی نیز تیرباران شدند و یارانشان پیوستند. جرم آن‌ها این بود که تا به آخر بر عهدشان استوار مانده و در بیدادگاه نظامی شاه، با سرِ بلند و سینه‌ی افراشته از مبارزه‌ی مسلحانه دفاع نموده و علیه دیکتاتوری شاه افشاگری کرده بودند.<ref name=":1" />