کاربر:Hamidreza/صفحه تمرین برنامه هستهای ایران: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
* '''سطح غنیسازی''': تا سال ۲۰۳۱ (۱۵ سال پس از اجرا) ایران متعهد شد، غنیسازی اورانیوم را به ۳٫۶۷ درصد محدود کند. بعد از این دوره، هیچ سقف مشخصی برای غنیسازی وجود ندارد. | * '''سطح غنیسازی''': تا سال ۲۰۳۱ (۱۵ سال پس از اجرا) ایران متعهد شد، غنیسازی اورانیوم را به ۳٫۶۷ درصد محدود کند. بعد از این دوره، هیچ سقف مشخصی برای غنیسازی وجود ندارد. | ||
* '''ذخایر اورانیوم غنیشده''': محدودیت ۳۰۰ کیلوگرمی تا سال ۲۰۳۱، اعمال میشود و پس از آن، ایران میتواند ذخایرش را بدون محدودیت، افزایش بدهد. | * '''ذخایر اورانیوم غنیشده''': محدودیت ۳۰۰ کیلوگرمی تا سال ۲۰۳۱، اعمال میشود و پس از آن، ایران میتواند ذخایرش را بدون محدودیت، افزایش بدهد. | ||
* '''نظارت و بازرسی''': پروتکل الحاقی که بازرسیهای سرزده را ممکن می سازد، تا سال ۲۰۴۰، (۲۵ سال) به صورت داوطلبانه اجرا میشود، اما بعد از آن، ایران میتواند از اجرای آن انصراف بدهد، مگر اینکه بهطور دائم آن را تصویب کند.<ref>[https://www.belfercenter.org/publication/iran-nuclear-deal-definitive-guide The Iran Nuclear Deal: A Definitive Guide]</ref> | * '''نظارت و بازرسی''': پروتکل الحاقی که بازرسیهای سرزده را ممکن می سازد، تا سال ۲۰۴۰، (۲۵ سال) به صورت داوطلبانه اجرا میشود، اما بعد از آن، ایران میتواند از اجرای آن انصراف بدهد، مگر اینکه بهطور دائم آن را تصویب کند.<ref>[https://www.belfercenter.org/publication/iran-nuclear-deal-definitive-guide The Iran Nuclear Deal: A Definitive Guide]</ref><ref>[https://isis-online.org/iaea-reports/category/iran/#2013 گزارشات آژانس Iran: IAEA Reports & Diplomatic Communication]</ref> | ||
* تحریمها و تأثیرات اقتصادی | |||
تحریمها از ۲۰۰۶، با قطعنامههای ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، و ۱۹۲۹ آغاز شد و پس از ۲۰۱۸، با «فشار حداکثری» آمریکا شدت گرفت. صادرات نفت از ۲٫۵ میلیون بشکه به زیر ۵۰۰٬۰۰۰ بشکه، و تولید ناخالص داخلی ۱۲ درصد کاهش یافت. تورم به ۵۰ درصد و بیکاری به ۲۵ درصد رسید. ایران با فروش نفت به چین و تجارت تهاتری مقاومت کرد، اما فشار ادامه دارد. تحریمها مذاکرات را تحت تأثیر قرار داد، اما پس از ۲۰۱۸، موضع ایران را سختتر کرد.<ref>[https://www.mei.edu/publications/beyond-maximum-pressure-us-policy-iran-leveraging-regional-partners-contain-irans Beyond “Maximum Pressure” in US Policy on Iran]</ref> <ref>[https://www.worldbank.org/en/country/iran/publication/lifting-economic-sanctions-on-iran Lifting Economic Sanctions on Iran: Global Effects and Strategic Responses]</ref> | |||
تحریمها از ۲۰۰۶، با قطعنامههای ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، و ۱۹۲۹ آغاز شد و پس از ۲۰۱۸، با «فشار حداکثری» آمریکا شدت گرفت. صادرات نفت از ۲٫۵ میلیون بشکه به زیر ۵۰۰٬۰۰۰ بشکه، و تولید ناخالص داخلی ۱۲ درصد کاهش یافت. تورم به ۵۰ درصد و بیکاری به ۲۵ درصد رسید. ایران با فروش نفت به چین و تجارت تهاتری مقاومت کرد، اما فشار ادامه دارد. تحریمها مذاکرات را تحت تأثیر قرار داد، اما پس از ۲۰۱۸، موضع ایران را سختتر کرد. | |||
===== دور زدن تحریمها و مقاومت ===== | ===== دور زدن تحریمها و مقاومت ===== | ||
ایران برای مقابله با تحریمها، به روشهایی مثل فروش نفت از طریق واسطهها (مثل چین و ونزوئلا)، استفاده از ارزهای دیجیتال، و تجارت تهاتری روی آورد. چین بهعنوان بزرگترین خریدار نفت ایران، در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد نفت ایران را با تخفیف خریداری کرد. با این حال، این راهکارها تنها بخشی از خسارتها و فشار اقتصادی را جبران کرد. گزارش صندوق بینالمللی پول (IMF) در ۲۰۲۴، هشدار داد که بدون لغو تحریمها، اقتصاد ایران تا پایان دهه ۲۰۲۰، ممکن است با فروپاشی مواجه شود. | ایران برای مقابله با تحریمها، به روشهایی مثل فروش نفت از طریق واسطهها (مثل چین و ونزوئلا)، استفاده از ارزهای دیجیتال، و تجارت تهاتری روی آورد. چین بهعنوان بزرگترین خریدار نفت ایران، در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد نفت ایران را با تخفیف خریداری کرد. با این حال، این راهکارها تنها بخشی از خسارتها و فشار اقتصادی را جبران کرد. گزارش صندوق بینالمللی پول (IMF) در ۲۰۲۴، هشدار داد که بدون لغو تحریمها، اقتصاد ایران تا پایان دهه ۲۰۲۰، ممکن است با فروپاشی مواجه شود.<ref name=":0">[https://www.atlanticcouncil.org/blogs/econographics/global-sanctions-dashboard-how-iran-evades-sanctions-and-finances-terrorist-organizations-like-hamas/ Global Sanctions Dashboard: How Iran evades sanctions and finances terrorist organizations like Hamas]</ref> <ref>[https://www.trtworld.com/europe/can-the-eu-bypass-us-sanctions-on-iran-12710394 Can the EU bypass US sanctions on Iran?]</ref> | ||
====== ابعاد نظامی ====== | ====== ابعاد نظامی ====== | ||
برنامه موشکی ایران (موشکهای سجیل و خرمشهر) با برد ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰، کیلومتر و شواهد احتمالی از آژانس در سالهای (۲۰۱۱، ۲۰۱۵) و اسناد اسرائیل در سال (۲۰۱۸) نگرانیهایی را ایجاد کرده است. شورای ملی مقاومت ایران، در سال ۲۰۲۴، ازتولید کلاهکهای هستهای برای موشکهای دور برد با سوخت جامد، خبر داد. آمریکا و اسراییل در پاسخ به این فعالیتها، گزینه نظامی را روی میز نگه داشته و با انجام حملات سایبری، بهعنوان بخشی از برنامه بازدارندگی پاسخ دادهاند. | برنامه موشکی ایران (موشکهای سجیل و خرمشهر) با برد ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰، کیلومتر و شواهد احتمالی از آژانس در سالهای (۲۰۱۱، ۲۰۱۵) و اسناد اسرائیل در سال (۲۰۱۸) نگرانیهایی را ایجاد کرده است. شورای ملی مقاومت ایران، در سال ۲۰۲۴، ازتولید کلاهکهای هستهای برای موشکهای دور برد با سوخت جامد، خبر داد. آمریکا و اسراییل در پاسخ به این فعالیتها، گزینه نظامی را روی میز نگه داشته و با انجام حملات سایبری، بهعنوان بخشی از برنامه بازدارندگی پاسخ دادهاند.<ref name=":0" /> | ||
G | G | ||
== وضعیت کنونی (۲۰۲۵) و پیامدها == | == وضعیت کنونی (۲۰۲۵) و پیامدها == | ||
تا سال ۲۰۲۵، ایران با غنیسازی ۶۰ درصدی و با ذخایر ۴٬۰۰۰ کیلوگرمی، و کاهش دسترسی آژانس، در «گریز هستهای» (breakout) قرار گرفته است. این وضعیت تنشهای منطقهای (عربستان، اسرائیل) و تنشهای جهانی (آمریکا، اروپا) را افزایش داده و اقتصاد ایران را تحت فشار گذاشته است. | تا سال ۲۰۲۵، ایران با غنیسازی ۶۰ درصدی و با ذخایر ۴٬۰۰۰ کیلوگرمی، و کاهش دسترسی آژانس، در «گریز هستهای» (breakout) قرار گرفته است. این وضعیت تنشهای منطقهای (عربستان، اسرائیل) و تنشهای جهانی (آمریکا، اروپا) را افزایش داده و اقتصاد ایران را تحت فشار گذاشته است.<ref>[https://www.iaea.org/sites/default/files/documents/gov-2015-68.pdf Final Assessment on Past and Present Outstanding Issues regarding Iran’s Nuclear Programme]</ref> | ||
تحلیلگران تخمین میزنند که با فنآوری کنونی، ایران میتواند در کمتر از دو ماه اورانیوم با غنای ۹۰ درصد، برای یک بمب تولید کند، اگرچه مونتاژ یک سلاح عملیاتی زمان بیشتری نیاز دارد. | تحلیلگران تخمین میزنند که با فنآوری کنونی، ایران میتواند در کمتر از دو ماه اورانیوم با غنای ۹۰ درصد، برای یک بمب تولید کند، اگرچه مونتاژ یک سلاح عملیاتی زمان بیشتری نیاز دارد. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۴: | ||
کارشناسانی مثل جیمز اکتون، پیشنهاد تمدید محدودیتها را تا سال ۲۰۵۰، دادهاند، در حالیکه مارک فیتزپاتریک بر ترکیب فشار و مشوق، تأکید دارد. بدون توافق جدید، ایران ممکن است تا ۲۰۳۰، به یک قدرت هستهای بالقوه تبدیل شود. X | کارشناسانی مثل جیمز اکتون، پیشنهاد تمدید محدودیتها را تا سال ۲۰۵۰، دادهاند، در حالیکه مارک فیتزپاتریک بر ترکیب فشار و مشوق، تأکید دارد. بدون توافق جدید، ایران ممکن است تا ۲۰۳۰، به یک قدرت هستهای بالقوه تبدیل شود. X | ||
سناریوهای آینده شامل ادامه وضعیت کنونی (impasse)وضعیت دشوار و تنگنا، یا احیای دیپلماسی، یا تشدید تنشها، به سمت درگیری نظامی، میباشد. هر کدام از این مسیرها به تصمیمات سیاسی ایران، واکنشهای غرب، و پویاییهای منطقهای بستگی دارد و چالشهایی را در منطقه بهوجود خواهد آورد. | سناریوهای آینده شامل ادامه وضعیت کنونی (impasse)وضعیت دشوار و تنگنا، یا احیای دیپلماسی، یا تشدید تنشها، به سمت درگیری نظامی، میباشد. هر کدام از این مسیرها به تصمیمات سیاسی ایران، واکنشهای غرب، و پویاییهای منطقهای بستگی دارد و چالشهایی را در منطقه بهوجود خواهد آورد.<ref>'''[https://www.mei.edu/publications/beyond-maximum-pressure-us-policy-iran-leveraging-regional-partners-contain-irans Beyond “Maximum Pressure” in US Policy on Iran: Leveraging Regional Partners to Contain Iran's Actions and Shape its Future Choices]'''</ref> | ||
Z | Z | ||
== منابع == | == منابع == | ||