کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران انرژی در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بحران انرژی در ایران'''، یکی از بحران‌هایی است که مرحله‌ی خطرناکی رسیده است. ایران، کشوری با ذخایر عظیم هیدروکربنی، به طور پارادوکسیکال با بحران انرژی شدیدی مواجه است که با کمبودهای مزمن برق، گاز طبیعی و بنزین مشخص می‌شود. این کشور با داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی و چهارمین ذخایر نفت جهان، به دلیل سوءمدیریت، سیاست‌های ناکارآمد و اولویت‌بندی‌های سیاسی نادرست، با خاموشی‌های گسترده، اختلال در تأمین گاز و کمبود سوخت دست‌وپنجه نرم می‌کند. این بحران، برخلاف روایت‌های رسمی که اغلب تحریم‌های بین‌المللی را مقصر می‌دانند، عمدتاً ریشه در ناکارآمدی‌های داخلی و تمرکز رژیم جمهوری اسلامی بر حفظ قدرت و نفوذ منطقه‌ای به جای رفع نیازهای داخلی دارد. صادرات انرژی به کشورهایی نظیر عراق، در حالی که مردم ایران با کمبود انرژی مواجه‌اند، نمونه‌ای آشکار از اولویت دادن به اهداف ژئوپلیتیکی بر رفاه شهروندان است. این مقاله به بررسی ابعاد مختلف بحران انرژی در ایران می‌پردازد و زمینه تاریخی، علل ساختاری، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی و نقش محوری سیاست‌های حکومتی را تحلیل می‌کند. بر اساس منابع معتبر، از جمله گزارش‌های رسانه‌ای و آثار دانشگاهی، این مطالعه نشان می‌دهد که چگونه دهه‌ها سوءمدیریت، فساد و ایدئولوژی‌گرایی، ثروت انرژی ایران را به یک چالش ملی تبدیل کرده است. این بحران منجر به تعطیلی گسترده صنایع، تعطیلی مدارس و افزایش نارضایتی عمومی شده و پرسش‌هایی درباره پایداری رژیم ایجاد کرده است. اگرچه تحریم‌ها محدودیت‌هایی در دسترسی به فناوری و سرمایه‌گذاری خارجی ایجاد کرده‌اند، اما تأثیر آن‌ها در مقایسه با ناکارآمدی‌های داخلی ناچیز است. برای مثال، عدم سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، فرسودگی زیرساخت‌ها و وابستگی بیش از حد به سوخت‌های فسیلی، بحران را تشدید کرده و ایران را در برابر فشارهای داخلی و خارجی آسیب‌پذیر کرده است. از منظر زیست‌محیطی، افزایش انتشار گازهای گلخان‌های و آلودگی هوا، و از منظر اقتصادی، کاهش تولید صنعتی و درآمدهای صادراتی، از جمله پیامدهای این بحران هستند. این مقاله استدلال می‌کند که تمرکز رژیم بر حفظ حاکمیت به قیمت نادیده گرفتن اصلاحات ساختاری، نه تنها مانع بهره‌برداری از منابع انرژی شده، بلکه رنج عمومی و بی‌ثباتی اقتصادی را عمیق‌تر کرده است. بدون اصلاحات جامع در حوزه‌های حکمرانی، زیرساخت‌ها و سیاست‌های انرژی، ایران در معرض خطر تبدیل شدن به واردکننده انرژی قرار دارد، سناریویی که می‌تواند جایگاه اقتصادی و سیاسی آن را بیش از پیش تضعیف کند. این تحلیل با هدف ارائه درکی عمیق از بحران انرژی، بر ضرورت پاسخگویی، شفافیت و حرکت به سمت شیوه‌های پایدار انرژی تأکید دارد.<ref name=":0">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF/a-71094650 بحران انرژی؛ آیا ایران به واردکننده انرژی تبدیل می‌شود؟ - سایت دویچه‌وله]</ref><ref name=":1">[https://www.bbc.com/persian/articles/cy7kpmz2rdyo چطور ایران با منابع غنی نفت و گاز گرفتار بحران انرژی شد؟ - سایت بی‌بی‌سی]</ref><ref>[https://www.asriran.com/fa/news/1022805/%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ناترازی ؛ واقعیت های بحران انرژی در ایران- سیات حکومتی عصر ایران]</ref><ref name=":4">[https://www.aa.com.tr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D9%88-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3/3432344 بحران تامین انرژی در ایران؛ ناتوانی در سرمایه‌گذاری و تأثیرات بر صنایع و مدارس - خبرگزاری آنادولو]</ref><ref name=":5">[https://www.radiozamaneh.com/849600/ بحران انرژی در ایران: از سوءمدیریت تا ضرورت اصلاحات ساختاری - سایت رادیو زمانه]</ref><ref name=":2">کتاب «Energy Politics» نوشته‌ی برندا شفر (۲۰۱۱)، دانشگاه پنسیلوانیا.</ref>   

بحران انرژی در ایران ریشه در تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']] دارد. پیش از انقلاب، ایران با بهره‌گیری از درآمدهای نفتی و همکاری‌های بین‌المللی، زیرساخت‌های انرژی خود را توسعه داده بود و به یکی از صادرکنندگان عمده نفت و گاز در منطقه تبدیل شده بود. با این حال، انقلاب و متعاقب آن [[جنگ ایران و عراق|'''جنگ ایران و عراق''']] (۱۳۵۹-۱۳۶۷) مسیر توسعه انرژی کشور را مختل کرد. در طول جنگ، زیرساخت‌های انرژی، از جمله پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، آسیب‌های جدی دیدند و بازسازی آن‌ها به دلیل اولویت‌های نظامی و اقتصادی محدود به کندی پیش رفت.<ref name=":6">کتاب «Iran’s Political Economy since the Revolution» نوشته‌ی سوزان مالونی (۲۱۵)، انتشارات دانشگاه کمبریج.</ref> پس از جنگ، انتظار می‌رفت که ایران با تکیه بر منابع عظیم هیدروکربنی خود، به سرعت جایگاه خود را در بازارهای جهانی انرژی باز یابد. اما سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد، فساد گسترده و تمرکز رژیم ایران بر پروژه‌های ایدئولوژیک، از جمله برنامه هسته‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی در منطقه، منابع مالی و انسانی را از بخش انرژی منحرف کرد.<ref>[https://ecoiran.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-130/79082-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88-%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF بحران انرژی در سرزمین گاز و برق؛ چرا ایران در خاموشی فرو می‌رود؟ - سایت اکو ایران]</ref><ref name=":7">[https://iranfreedom.net/%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%d8%b1%da%98%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86/ بحران انرژی در ایران - سایت ایران آزادی]</ref><ref name=":6" />

در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰، افزایش تقاضای داخلی برای انرژی، به‌ویژه در بخش‌های خانگی و صنعتی، فشار مضاعفی بر زیرساخت‌های فرسوده وارد کرد. سیاست‌های یارانه‌ای دولت، که سوخت و برق را با قیمتی بسیار پایین عرضه می‌کرد، منجر به مصرف بی‌رویه و ناکارآمدی در استفاده از منابع انرژی شد. این در حالی بود که سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولید، انتقال و توزیع انرژی به شدت ناکافی بود. به عنوان مثال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که ظرفیت تولید برق ایران در دهه ۱۳۹۰ به دلیل عدم نوسازی نیروگاه‌ها و کمبود سرمایه‌گذاری، نتوانست با رشد تقاضا همگام شود.<ref name=":5" /> همزمان، تحریم‌های بین‌المللی، که از اواسط دهه ۱۳۸۰ شدت گرفت، دسترسی ایران به فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری خارجی را محدود کرد، اما این محدودیت‌ها تنها بخشی از مشکل بودند. تصمیم‌گیری‌های سیاسی، مانند تخصیص منابع به پروژه‌های غیرضروری یا صادرات انرژی به کشورهای همسایه برای حفظ نفوذ سیاسی، نقش بزرگ‌تری در تشدید بحران ایفا کردند.<ref name=":5" /><ref name=":3" /><ref name=":2" />

از دهه ۱۳۹۰ به بعد، نشانه‌های بحران انرژی به شکل خاموشی‌های گسترده، کمبود گاز در زمستان و کسری بنزین آشکار شد. این بحران نه تنها نتیجه عوامل ساختاری، بلکه محصول مستقیم سیاست‌های حکومتی بود که نیازهای داخلی را فدای اهداف ژئوپلیتیکی کرد. برای نمونه، صادرات گاز و برق به عراق، در حالی که صنایع داخلی ایران با کمبود مواجه بودند، نشان‌دهنده اولویت‌بندی‌های نادرست رژیم است.<ref name=":3" /> این زمینه تاریخی نشان می‌دهد که بحران انرژی ایران نتیجه انباشت دهه‌ها سوءمدیریت، فساد و سیاست‌گذاری‌های نادرست است که همچنان ادامه دارد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":3" />

سوءمدیریت در بخش انرژی ایران یکی از اصلی‌ترین عوامل تشدید بحران کنونی است. رژیم جمهوری اسلامی، با تمرکز بر حفظ قدرت و نفوذ منطقه‌ای، منابع مالی و انسانی کشور را به جای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، به پروژه‌های سیاسی و نظامی اختصاص داده است. برای مثال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که بخش قابل توجهی از درآمدهای نفتی ایران صرف حمایت از گروه‌های نیابتی در منطقه، مانند حشدالشعبی در عراق، شده است، در حالی که پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های داخلی با کمبود بودجه مواجه‌اند.<ref name=":8">[https://ir.voanews.com/a/gas-consumption-reaches-alarming-levels/7985719.html بحران انرژی در ایران؛ مصرف گاز به مرز هشدار رسید - سایت صدای آمریکا]</ref> فساد گسترده در قراردادهای انرژی نیز منابع را هدر داده است. پروژه‌های ناتمام، تخصیص بودجه به شرکت‌های وابسته به نهادهای حکومتی و عدم شفافیت در مدیریت منابع، از جمله مصادیق این فساد هستند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/gas-shortage-shuts-schools-across-iran/33242696.html بحران کمبود انرژی در ایران؛ مدارس و ادارات برای سومین روز متوالی تعطیل شدند - سایت رادیو فردا]</ref>

علاوه بر این، سیاست‌های یارانه‌ای ناکارآمد، که سوخت و برق را با قیمت‌های غیرواقعی عرضه می‌کنند، به مصرف بی‌رویه و کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر منجر شده است. به گفته کارشناسان، ایران سالانه میلیاردها دلار یارانه انرژی پرداخت می‌کند، اما این یارانه‌ها نه تنها به بهبود زیرساخت‌ها کمکی نکرده‌اند، بلکه به دلیل توزیع ناعادلانه، عمدتاً به نفع طبقات مرفه و صنایع پرمصرف بوده‌اند.<ref name=":0" /> این سوءمدیریت، همراه با عدم برنامه‌ریزی بلندمدت، ایران را در برابر افزایش تقاضای انرژی آسیب‌پذیر کرده است.<ref name=":0" /><ref name=":4" /><ref name=":8" /><ref name=":9">[https://www.radiofarda.com/a/iran-energy-steel-production-natural-gas/33199704.html انرژی در ایران؛ تحویل گاز به صنایع فولاد «نصف شده است» - سایت رادیو فردا]</ref>

سیاست‌های خارجی ایران، به‌ویژه تمرکز بر حفظ نفوذ در منطقه، نقش مهمی در تشدید بحران انرژی داشته است. رژیم جمهوری اسلامی، به جای تأمین نیازهای داخلی، منابع انرژی خود را برای تقویت متحدان منطقه‌ای، به‌ویژه عراق، استفاده کرده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران حتی در زمان کمبود گاز داخلی، گاز و برق به عراق صادر کرده تا نفوذ سیاسی خود را در این کشور، از جمله از طریق حمایت از شبه‌نظامیان حشدالشعبی، حفظ کند.<ref name=":3" /> این سیاست نه تنها منابع داخلی را تخلیه کرده، بلکه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را نیز محدود کرده است.

تحریم‌های بین‌المللی، اگرچه مانعی برای دسترسی به فناوری و سرمایه‌گذاری خارجی بوده‌اند، اما به تنهایی نمی‌توانند بحران را توضیح دهند. به گفته برندا شفر، ایران حتی در دوره‌های کاهش تحریم‌ها، به دلیل اولویت‌های سیاسی و فساد داخلی، نتوانسته از فرصت‌ها برای نوسازی بخش انرژی استفاده کند.<ref name=":10">[https://www.aa.com.tr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D8%A7-%D8%B4%D9%81%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D9%82-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/3445599 برندا شفر: ایران با بحران عمیق انرژی روبرو است - خبرگزاری آنادولو]</ref> در عوض، رژیم منابع خود را صرف برنامه هسته‌ای و فعالیت‌های نظامی کرده، که نه تنها تحریم‌ها را تشدید کرده، بلکه سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی را نیز به حداقل رسانده است. این سیاست‌ها نشان‌دهنده رویکردی است که منافع ملی را قربانی اهداف ایدئولوژیک می‌کند.<ref name=":3" /><ref name=":2" /><ref name=":10" />

زیرساخت‌های انرژی ایران، از جمله نیروگاه‌ها، شبکه‌های انتقال برق و پالایشگاه‌ها، به شدت فرسوده و ناکارآمد هستند. بسیاری از نیروگاه‌های ایران بیش از ۳۰ سال عمر دارند و بازدهی آن‌ها به دلیل عدم نوسازی کاهش یافته است.<ref name=":11">[https://parsi.euronews.com/2025/02/06/interview-with-and-expert-on-irans-growing-electricity-problem بحران برق در ایران اگر حل نشود، همه را در خود حل می‌کند - یورو نیوز]</ref> شبکه انتقال برق نیز با تلفات بالا مواجه است، به طوری که حدود ۱۵ درصد از برق تولیدی در مسیر انتقال از دست می‌رود.<ref name=":12">[https://iranntv.com/940128-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 بحران عظیم انرژی در ایران - سایت سیمای آزادی]</ref> پالایشگاه‌های نفت و گاز نیز ظرفیت کافی برای تأمین تقاضای داخلی ندارند، که ایران را به واردکننده بنزین در برخی دوره‌ها تبدیل کرده است.<ref name=":1" />

عدم سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر نیز یکی دیگر از نقاط ضعف ایران است. در حالی که کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، به سرعت در حال توسعه انرژی خورشیدی و بادی هستند، ایران کمتر از ۱ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کند.<ref name=":13">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1/a-71541051 بحران انرژی در ایران؛ حرکت به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر - سایت دویچه‌وله]</ref> این وابستگی بیش از حد به سوخت‌های فسیلی، همراه با ناکارآمدی زیرساخت‌ها، ایران را در برابر نوسانات تقاضا و عرضه آسیب‌پذیر کرده است. به گفته کارشناسان، اگر این روند ادامه یابد، ایران ممکن است به زودی به واردکننده انرژی تبدیل شود، سناریویی که برای کشوری با منابع عظیم هیدروکربنی غیرقابل تصور است.<ref name=":1" /><ref name=":12" /><ref name=":11" /><ref name=":13" />

بحران انرژی تأثیرات عمیقی بر اقتصاد ایران گذاشته و بخش‌های صنعتی، تجاری و صادراتی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. کمبود برق و گاز، به‌ویژه در فصول اوج مصرف، منجر به تعطیلی موقت یا کاهش تولید در صنایع کلیدی مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی شده است. برای مثال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که تأمین گاز برای صنایع فولاد در برخی دوره‌ها تا ۵۰ درصد کاهش یافته، که مستقیماً به کاهش تولید و افزایش هزینه‌ها منجر شده است.<ref name=":9" /> این اختلالات نه تنها درآمدهای صنعتی را کاهش داده، بلکه زنجیره تأمین و بازارهای صادراتی ایران را نیز تضعیف کرده است. کاهش تولید صنعتی، همراه با افزایش هزینه‌های انرژی، رقابت‌پذیری ایران در بازارهای جهانی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.<ref name=":14">[https://otaghiranonline.ir/news/73377/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%9F بحران انرژی چه پیامدهایی برای اقتصاد و محیط زیست ایران دارد؟ - اتاق ایران آنلاین]</ref><ref>[https://barghnews.com/fa/news/61297/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF بحران انرژی چه پیامدهایی برای اقتصاد ایران دارد؟ - سایت برق نیوز]</ref>

علاوه بر این، بحران انرژی درآمدهای صادراتی ایران را کاهش داده است. در حالی که رژیم برای حفظ نفوذ سیاسی خود به صادرات گاز و برق به کشورهایی مانند عراق ادامه می‌دهد، کمبود انرژی داخلی مانع از بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های صادراتی شده است. به گفته کارشناسان، ایران به دلیل ناتوانی در تأمین تقاضای داخلی، فرصت‌های صادراتی به بازارهای پرسود منطقه‌ای را از دست داده است.<ref name=":10" /> این وضعیت در حالی است که رژیم منابع مالی حاصل از صادرات محدود را به جای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، صرف پروژه‌های سیاسی و نظامی کرده، که خود چرخه‌ای از ناکارآمدی اقتصادی را تقویت کرده است.<ref name=":6" /><ref name=":3" />

از منظر اقتصاد کلان، بحران انرژی تورم را تشدید کرده و فشار مضاعفی بر خانوارهای ایرانی وارد کرده است. افزایش هزینه‌های تولید به دلیل کمبود انرژی، همراه با یارانه‌های ناکارآمد که منابع مالی دولت را تخلیه کرده‌اند، به کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت کالاها منجر شده است. این فشارهای اقتصادی، که ریشه در سوءمدیریت حکومتی دارند، [[اختلاف طبقاتی در ایران|'''شکاف طبقاتی''']] را عمیق‌تر کرده و بخش‌های آسیب‌پذیر جامعه را در برابر [[فقر در ایران|'''فقر''']] و [[بحران بیکاری در ایران|'''بیکاری''']] آسیب‌پذیرتر کرده‌اند.<ref name=":12" /><ref name=":14" /> رژیم، با ادامه سیاست‌های غیرشفاف و عدم اصلاح یارانه‌های انرژی، نه تنها نتوانسته این مشکلات را حل کند، بلکه با تخصیص منابع به اهداف ژئوپلیتیکی، بحران را تشدید کرده است.<ref name=":0" /><ref name=":5" />

بحران انرژی تأثیرات اجتماعی گسترده‌ای بر شهروندان ایرانی داشته و کیفیت زندگی آن‌ها را به شدت کاهش داده است. خاموشی‌های مکرر و کمبود گاز، به‌ویژه در فصل زمستان، زندگی روزمره را مختل کرده و خانوارها را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. برای مثال، گزارش‌ها حاکی از آن است که در برخی دوره‌ها، مدارس و ادارات به دلیل کمبود گاز و برق برای چندین روز متوالی تعطیل شده‌اند، که به اختلال در آموزش و خدمات عمومی منجر شده است.<ref name=":13" /> این تعطیلی‌ها نه تنها دسترسی به آموزش را محدود کرده، بلکه فشار روانی و اقتصادی بر خانواده‌ها، به‌ویژه در مناطق محروم، افزوده است.<ref name=":4" /><ref name=":7" /> '''[۴، ۱۶].'''