۸٬۸۹۲
ویرایش
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=== پیامدهای اجتماعی === | === پیامدهای اجتماعی === | ||
بحران انرژی تأثیرات اجتماعی گستردهای بر شهروندان ایرانی داشته و کیفیت زندگی آنها را به شدت کاهش داده است. خاموشیهای مکرر و کمبود گاز، بهویژه در فصل زمستان، زندگی روزمره را مختل کرده و خانوارها را با چالشهای جدی مواجه کرده است. برای مثال، گزارشها حاکی از آن است که در برخی دورهها، مدارس و ادارات به دلیل کمبود گاز و برق برای چندین روز متوالی تعطیل شدهاند، که به اختلال در آموزش و خدمات عمومی منجر شده است.<ref name=":13" /> این تعطیلیها نه تنها دسترسی به آموزش را محدود کرده، بلکه فشار روانی و اقتصادی بر خانوادهها، بهویژه در مناطق محروم، افزوده است.<ref name=":4" /><ref name=":7" /> | بحران انرژی تأثیرات اجتماعی گستردهای بر شهروندان ایرانی داشته و کیفیت زندگی آنها را به شدت کاهش داده است. خاموشیهای مکرر و کمبود گاز، بهویژه در فصل زمستان، زندگی روزمره را مختل کرده و خانوارها را با چالشهای جدی مواجه کرده است. برای مثال، گزارشها حاکی از آن است که در برخی دورهها، مدارس و ادارات به دلیل کمبود گاز و برق برای چندین روز متوالی تعطیل شدهاند، که به اختلال در آموزش و خدمات عمومی منجر شده است.<ref name=":13" /> این تعطیلیها نه تنها دسترسی به آموزش را محدود کرده، بلکه فشار روانی و اقتصادی بر خانوادهها، بهویژه در مناطق محروم، افزوده است.<ref name=":4" /><ref name=":7" /> | ||
نارضایتی عمومی از ناکارآمدی رژیم در مدیریت بحران انرژی به یکی از عوامل اصلی بیاعتمادی به حاکمیت تبدیل شده است. قطعیهای برق و گاز، همراه با وعدههای مکرر و عملینشده مقامات برای حل بحران، خشم عمومی را برانگیخته است. گزارشها نشان میدهند که این نارضایتیها در برخی موارد به اعتراضات خیابانی منجر شده، که خود نشانهای از تأثیر بحران انرژی بر ثبات اجتماعی است. | نارضایتی عمومی از ناکارآمدی رژیم در مدیریت بحران انرژی به یکی از عوامل اصلی بیاعتمادی به حاکمیت تبدیل شده است. قطعیهای برق و گاز، همراه با وعدههای مکرر و عملینشده مقامات برای حل بحران، خشم عمومی را برانگیخته است. گزارشها نشان میدهند که این نارضایتیها در برخی موارد به اعتراضات خیابانی منجر شده، که خود نشانهای از تأثیر بحران انرژی بر ثبات اجتماعی است.<ref name=":15">[https://persianepochtimes.com/irans-energy-crisis/ آیا بحران انرژی در ایران میتواند ثبات جمهوری اسلامی را تحت تأثیر قرار دهد؟ - سایت اپک تایمز]</ref><ref name=":16">[https://www.iranintl.com/202301112202 جمهوری اسلامی برای اروپا آرزو داشت دامنگیر خودش شد - ایران اینترنشنال]</ref> رژیم ایران، به جای پاسخگویی به این مطالبات، اغلب با سرکوب اعتراضات و مقصر جلوه دادن تحریمهای خارجی، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده است. این رویکرد نه تنها اعتماد عمومی را تضعیف کرده، بلکه شکاف میان حاکمیت و مردم را عمیقتر کرده است.<ref name=":5" /><ref name=":17">[https://melimazhabi.com/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D8%A8%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D8%B4/ بحران برق و گاز و بنزین در ایران؛ آیا کشور به واردکننده انرژی تبدیل میشود؟ - سایت ملی-مذهبی]</ref> | ||
علاوه بر این، بحران انرژی نابرابریهای اجتماعی را تشدید کرده است. در حالی که طبقات مرفه با استفاده از ژنراتورهای خصوصی یا دسترسی به منابع غیررسمی انرژی، اثرات بحران را کاهش میدهند، خانوارهای کمدرآمد، بهویژه در مناطق روستایی، با کمبودهای شدید مواجهاند. این نابرابری، که نتیجه توزیع ناعادلانه منابع و یارانههای انرژی است، به احساس محرومیت و تبعیض در میان اقشار آسیبپذیر دامن زده است. | علاوه بر این، بحران انرژی نابرابریهای اجتماعی را تشدید کرده است. در حالی که طبقات مرفه با استفاده از ژنراتورهای خصوصی یا دسترسی به منابع غیررسمی انرژی، اثرات بحران را کاهش میدهند، خانوارهای کمدرآمد، بهویژه در مناطق روستایی، با کمبودهای شدید مواجهاند. این نابرابری، که نتیجه توزیع ناعادلانه منابع و یارانههای انرژی است، به احساس محرومیت و تبعیض در میان اقشار آسیبپذیر دامن زده است.<ref name=":14" /><ref name=":11" /> سیاستهای حکومتی، که اولویت را به حفظ منافع گروههای وابسته به رژیم داده، این نابرابریها را تشدید کرده و انسجام اجتماعی را به خطر انداخته است.<ref name=":3" /><ref name=":6" /> | ||
=== پیامدهای زیستمحیطی === | === پیامدهای زیستمحیطی === | ||
بحران انرژی در ایران پیامدهای زیستمحیطی قابل توجهی داشته که پایداری بلندمدت کشور را تهدید میکند. وابستگی بیش از حد به سوختهای فسیلی، بهویژه مازوت و گازوئیل در نیروگاهها، به افزایش انتشار گازهای گلخانهای و آلودگی هوا منجر شده است. شهرهای بزرگ ایران، مانند تهران، با آلودگی شدید هوا مواجهاند که بخش قابل توجهی از آن به دلیل استفاده از سوختهای غیراستاندارد در نیروگاهها و صنایع است. گزارشها نشان میدهند که در برخی دورهها، استفاده از مازوت در نیروگاهها به دلیل کمبود گاز، [[آلودگی هوا در ایران|'''آلودگی هوا''']] را به سطوح خطرناک رسانده و سلامت عمومی را تهدید کرده است. | بحران انرژی در ایران پیامدهای زیستمحیطی قابل توجهی داشته که پایداری بلندمدت کشور را تهدید میکند. وابستگی بیش از حد به سوختهای فسیلی، بهویژه مازوت و گازوئیل در نیروگاهها، به افزایش انتشار گازهای گلخانهای و آلودگی هوا منجر شده است. شهرهای بزرگ ایران، مانند تهران، با آلودگی شدید هوا مواجهاند که بخش قابل توجهی از آن به دلیل استفاده از سوختهای غیراستاندارد در نیروگاهها و صنایع است. گزارشها نشان میدهند که در برخی دورهها، استفاده از مازوت در نیروگاهها به دلیل کمبود گاز، [[آلودگی هوا در ایران|'''آلودگی هوا''']] را به سطوح خطرناک رسانده و سلامت عمومی را تهدید کرده است.<ref name=":14" /><ref>[https://ecoiran.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%DB%8C%D9%BE%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C-108/79289-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%DA%A9%D9%85-%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AF-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%86%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%A9-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 علت کمتر شناختهشده کمبود گاز؛ روایت نیویورک تایمز از بحران انرژی در ایران - اکو ایران]</ref> | ||
علاوه بر این، ناکارآمدی زیرساختهای انرژی، مانند شبکههای انتقال برق و پالایشگاهها، به هدررفت منابع و افزایش اثرات زیستمحیطی منجر شده است. برای مثال، تلفات بالای شبکه برق (حدود ۱۵ درصد) و نشت گاز در خطوط لوله، نه تنها منابع انرژی را هدر میدهد، بلکه به انتشار گاز متان، یکی از قویترین گازهای گلخانهای، کمک میکند. | علاوه بر این، ناکارآمدی زیرساختهای انرژی، مانند شبکههای انتقال برق و پالایشگاهها، به هدررفت منابع و افزایش اثرات زیستمحیطی منجر شده است. برای مثال، تلفات بالای شبکه برق (حدود ۱۵ درصد) و نشت گاز در خطوط لوله، نه تنها منابع انرژی را هدر میدهد، بلکه به انتشار گاز متان، یکی از قویترین گازهای گلخانهای، کمک میکند.<ref name=":12" /><ref name=":11" /> عدم سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر، که میتوانست وابستگی به سوختهای فسیلی را کاهش دهد، این مشکلات را تشدید کرده است. در حالی که کشورهای منطقه به سمت انرژیهای پاک حرکت میکنند، ایران همچنان در دام وابستگی به منابع فسیلی گرفتار است، که نتیجه مستقیم سیاستهای نادرست حکومتی است.<ref name=":13" /><ref name=":2" /> | ||
مدیریت ناکارآمد منابع آب در نیروگاههای برقآبی نیز به مشکلات زیستمحیطی افزوده است. کاهش سطح آب سدها به دلیل خشکسالی و مدیریت ضعیف، تولید برقآبی را کاهش داده و فشار بر نیروگاههای فسیلی را افزایش داده است. این چرخه معیوب نه تنها به تخریب منابع طبیعی منجر شده، بلکه امنیت غذایی و آبی ایران را نیز تهدید میکند. | مدیریت ناکارآمد منابع آب در نیروگاههای برقآبی نیز به مشکلات زیستمحیطی افزوده است. کاهش سطح آب سدها به دلیل خشکسالی و مدیریت ضعیف، تولید برقآبی را کاهش داده و فشار بر نیروگاههای فسیلی را افزایش داده است. این چرخه معیوب نه تنها به تخریب منابع طبیعی منجر شده، بلکه امنیت غذایی و آبی ایران را نیز تهدید میکند.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> رژیم ایران، با نادیده گرفتن هشدارهای زیستمحیطی و تمرکز بر اهداف کوتاهمدت سیاسی، این بحران را به یک فاجعه بلندمدت تبدیل کرده است.<ref name=":5" /><ref name=":14" /> | ||
== نقش حکومت در تشدید بحران انرژی == | == نقش حکومت در تشدید بحران انرژی == | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
=== اولویتهای سیاسی و ژئوپلیتیکی === | === اولویتهای سیاسی و ژئوپلیتیکی === | ||
یکی از بارزترین عوامل تشدید بحران انرژی، اولویتبندی اهداف سیاسی و ژئوپلیتیکی رژیم بر نیازهای داخلی است. رژیم جمهوری اسلامی، به منظور حفظ نفوذ خود در منطقه، منابع انرژی ایران را به جای تأمین تقاضای داخلی، برای حمایت از متحدان منطقهای خود، بهویژه عراق، اختصاص داده است. گزارشها نشان میدهند که ایران حتی در زمان کمبود شدید گاز و برق در داخل کشور، به صادرات این منابع به عراق ادامه داده تا از گروههای نیابتی خود، مانند حشدالشعبی، حمایت کند و نفوذ سیاسی خود را در این کشور تقویت نماید. | یکی از بارزترین عوامل تشدید بحران انرژی، اولویتبندی اهداف سیاسی و ژئوپلیتیکی رژیم بر نیازهای داخلی است. رژیم جمهوری اسلامی، به منظور حفظ نفوذ خود در منطقه، منابع انرژی ایران را به جای تأمین تقاضای داخلی، برای حمایت از متحدان منطقهای خود، بهویژه عراق، اختصاص داده است. گزارشها نشان میدهند که ایران حتی در زمان کمبود شدید گاز و برق در داخل کشور، به صادرات این منابع به عراق ادامه داده تا از گروههای نیابتی خود، مانند حشدالشعبی، حمایت کند و نفوذ سیاسی خود را در این کشور تقویت نماید.<ref name=":3" /> این سیاست نه تنها منابع انرژی داخلی را تخلیه کرده، بلکه اعتماد عمومی به حاکمیت را به شدت تضعیف کرده، زیرا شهروندان ایرانی شاهد کمبودهای مکرر در حالی هستند که منابع کشورشان برای اهداف خارجی مصرف میشود.<ref name=":15" /><ref name=":16" /> | ||
علاوه بر این، تمرکز رژیم بر برنامه هستهای و فعالیتهای نظامی، بخش قابل توجهی از منابع مالی و انسانی ایران را از بخش انرژی منحرف کرده است. به گفته برندا شفر، ایران حتی در دورههایی که تحریمها کاهش یافته بود، به دلیل اولویتهای سیاسی و فساد داخلی، نتوانست از فرصتها برای جذب سرمایهگذاری خارجی در بخش انرژی استفاده کند. | علاوه بر این، تمرکز رژیم بر برنامه هستهای و فعالیتهای نظامی، بخش قابل توجهی از منابع مالی و انسانی ایران را از بخش انرژی منحرف کرده است. به گفته برندا شفر، ایران حتی در دورههایی که تحریمها کاهش یافته بود، به دلیل اولویتهای سیاسی و فساد داخلی، نتوانست از فرصتها برای جذب سرمایهگذاری خارجی در بخش انرژی استفاده کند.<ref name=":10" /><ref name=":2" /> این رویکرد، که منافع ملی را قربانی اهداف ایدئولوژیک کرده، نه تنها تحریمهای بینالمللی را تشدید کرده، بلکه فرصتهای توسعه زیرساختهای انرژی را نیز از ایران سلب کرده است. نتیجه این سیاستها، کاهش ظرفیت تولید انرژی و افزایش وابستگی به زیرساختهای فرسوده است که نمیتوانند تقاضای رو به رشد داخلی را تأمین کنند.<ref name=":5" /><ref name=":3" /> | ||
=== فساد و ناکارآمدی مدیریتی === | === فساد و ناکارآمدی مدیریتی === | ||
فساد گسترده و ناکارآمدی مدیریتی در بخش انرژی ایران، یکی دیگر از عوامل کلیدی تشدید بحران است. نهادهای حکومتی، از جمله شرکتهای وابسته به [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']] و بنیادهای تحت کنترل مقامات رژیم، بخش عمدهای از قراردادهای انرژی را در اختیار گرفتهاند، اما این قراردادها اغلب به دلیل فساد مالی و عدم صلاحیت فنی، به پروژههای ناتمام یا ناکارآمد منجر شدهاند. | فساد گسترده و ناکارآمدی مدیریتی در بخش انرژی ایران، یکی دیگر از عوامل کلیدی تشدید بحران است. نهادهای حکومتی، از جمله شرکتهای وابسته به [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']] و بنیادهای تحت کنترل مقامات رژیم، بخش عمدهای از قراردادهای انرژی را در اختیار گرفتهاند، اما این قراردادها اغلب به دلیل فساد مالی و عدم صلاحیت فنی، به پروژههای ناتمام یا ناکارآمد منجر شدهاند.<ref name=":9" /> گزارشها حاکی از آن است که میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی و گازی ایران به دلیل فساد و سوءمدیریت هدر رفته، در حالی که پالایشگاهها، نیروگاهها و شبکههای انتقال انرژی با کمبود بودجه مواجهاند.<ref name=":7" /><ref name=":12" /> | ||
سیاستهای یارانهای ناکارآمد نیز نمونه دیگری از ناکارآمدی مدیریتی است. یارانههای کلان انرژی، که سالانه میلیاردها دلار هزینه دارند، نه تنها به مصرف بیرویه سوخت و برق منجر شده، بلکه به دلیل توزیع ناعادلانه، عمدتاً به نفع طبقات مرفه و صنایع پرمصرف بوده است. این یارانهها، که میتوانستند برای نوسازی زیرساختها یا سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر استفاده شوند، به ابزاری برای حفظ حمایت سیاسی گروههای خاص تبدیل شدهاند. '''[۱، ۴].''' عدم شفافیت در مدیریت منابع انرژی و نبود نظارت مؤثر بر عملکرد نهادهای حکومتی، این چرخه فساد و ناکارآمدی را تقویت کرده و بحران را عمیقتر کرده است. | سیاستهای یارانهای ناکارآمد نیز نمونه دیگری از ناکارآمدی مدیریتی است. یارانههای کلان انرژی، که سالانه میلیاردها دلار هزینه دارند، نه تنها به مصرف بیرویه سوخت و برق منجر شده، بلکه به دلیل توزیع ناعادلانه، عمدتاً به نفع طبقات مرفه و صنایع پرمصرف بوده است. این یارانهها، که میتوانستند برای نوسازی زیرساختها یا سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر استفاده شوند، به ابزاری برای حفظ حمایت سیاسی گروههای خاص تبدیل شدهاند. '''[۱، ۴].''' عدم شفافیت در مدیریت منابع انرژی و نبود نظارت مؤثر بر عملکرد نهادهای حکومتی، این چرخه فساد و ناکارآمدی را تقویت کرده و بحران را عمیقتر کرده است.<ref name=":5" /><ref name=":6" /> | ||
=== نادیده گرفتن اصلاحات ساختاری === | === نادیده گرفتن اصلاحات ساختاری === | ||
رژیم جمهوری اسلامی، به دلیل ساختار ایدئولوژیک و مقاومت در برابر تغییرات بنیادین، از اجرای اصلاحات ساختاری لازم برای رفع بحران انرژی خودداری کرده است. کارشناسان بارها بر ضرورت اصلاح نظام یارانهها، سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر و نوسازی زیرساختهای انرژی تأکید کردهاند، اما این پیشنهادات به دلیل ملاحظات سیاسی و ترس از نارضایتی عمومی نادیده گرفته شدهاند. | رژیم جمهوری اسلامی، به دلیل ساختار ایدئولوژیک و مقاومت در برابر تغییرات بنیادین، از اجرای اصلاحات ساختاری لازم برای رفع بحران انرژی خودداری کرده است. کارشناسان بارها بر ضرورت اصلاح نظام یارانهها، سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر و نوسازی زیرساختهای انرژی تأکید کردهاند، اما این پیشنهادات به دلیل ملاحظات سیاسی و ترس از نارضایتی عمومی نادیده گرفته شدهاند.<ref name=":13" /> برای مثال، در حالی که کشورهای منطقه، مانند امارات و عربستان سعودی، به سرعت در حال توسعه انرژیهای خورشیدی و بادی هستند، ایران کمتر از ۱ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین میکند، که نتیجه مستقیم بیتوجهی رژیم ایران به فناوریهای نوین است.<ref name=":0" /><ref name=":10" /> | ||
علاوه بر این، رژیم از بازنگری در سیاستهای خارجی خود، که تحریمها و انزوای اقتصادی را تشدید کردهاند، خودداری کرده است. به جای تلاش برای جذب سرمایهگذاری خارجی و بهبود روابط بینالمللی، رژیم با ادامه برنامه هستهای و حمایت از گروههای نیابتی، فشارهای اقتصادی را افزایش داده و دسترسی به منابع مالی و فناوری را محدود کرده است. | علاوه بر این، رژیم از بازنگری در سیاستهای خارجی خود، که تحریمها و انزوای اقتصادی را تشدید کردهاند، خودداری کرده است. به جای تلاش برای جذب سرمایهگذاری خارجی و بهبود روابط بینالمللی، رژیم با ادامه برنامه هستهای و حمایت از گروههای نیابتی، فشارهای اقتصادی را افزایش داده و دسترسی به منابع مالی و فناوری را محدود کرده است.<ref name=":1" /><ref>[https://parsi.euronews.com/business/2025/02/25/irans-energy-crisis-deadlock-and-trumps-maximum-pressure بنبست بحران انرژی ایران و فشار حداکثری ترامپ - یورو نیوز]</ref> این مقاومت در برابر اصلاحات، که ریشه در حفظ ساختار قدرت رژیم دارد، نه تنها بحران انرژی را حلناشدنی کرده، بلکه پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت انرژی منطقهای را نیز تضعیف کرده است. | ||
رژیم ایران همچنین در برابر هشدارهای کارشناسان داخلی و بینالمللی درباره پیامدهای زیستمحیطی و اقتصادی بحران انرژی بیتوجه بوده است. به گفته یک کارشناس پژوهشگاه نیرو، اگر بحران برق در ایران حل نشود، میتواند کل اقتصاد و جامعه را در خود غرق کند. | رژیم ایران همچنین در برابر هشدارهای کارشناسان داخلی و بینالمللی درباره پیامدهای زیستمحیطی و اقتصادی بحران انرژی بیتوجه بوده است. به گفته یک کارشناس پژوهشگاه نیرو، اگر بحران برق در ایران حل نشود، میتواند کل اقتصاد و جامعه را در خود غرق کند.<ref name=":11" /> با این حال، رژیم به جای پاسخ به این هشدارها، با سرکوب انتقادات و مقصر جلوه دادن عوامل خارجی، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده است. این رویکرد نه تنها اعتماد عمومی را از بین برده، بلکه فرصتهای اصلاح را نیز از دست داده است.<ref name=":15" /><ref name=":17" /><ref name=":2" /> | ||
== راهکارهای پیشنهادی == | == راهکارهای پیشنهادی == | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
=== تغییر بنیادین نظام حکومتی === | === تغییر بنیادین نظام حکومتی === | ||
ریشه اصلی بحران انرژی ایران در ساختار سیاسی غیرشفاف و غیرپاسخگوی رژیم جمهوری اسلامی نهفته است. این رژیم، با اولویت دادن به اهداف ژئوپلیتیکی و نظامی بر نیازهای داخلی، منابع ملی را هدر داده و اعتماد عمومی را از بین برده است. | ریشه اصلی بحران انرژی ایران در ساختار سیاسی غیرشفاف و غیرپاسخگوی رژیم جمهوری اسلامی نهفته است. این رژیم، با اولویت دادن به اهداف ژئوپلیتیکی و نظامی بر نیازهای داخلی، منابع ملی را هدر داده و اعتماد عمومی را از بین برده است.<ref name=":3" /><ref name=":15" /> برای حل پایدار این بحران، تغییر بنیادین به سوی یک نظام دموکراتیک و مردمی ضروری است. یک حکومت دموکراتیک، که مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی و مشارکت مردمی باشد، میتواند منابع انرژی کشور را به طور عادلانه و کارآمد مدیریت کند. چنین نظامی قادر خواهد بود با اصلاح سیاستهای یارانهای، حذف فساد در قراردادهای انرژی و جلب سرمایهگذاری خارجی، زیرساختهای انرژی را بازسازی کند. علاوه بر این، یک نظام دموکراتیک میتواند با بهبود روابط بینالمللی، تحریمها را کاهش داده و دسترسی به فناوریهای نوین را تسهیل کند، که برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و نوسازی زیرساختها حیاتی است. '''[۲، ۲۹، شفر، ۲۰۱۱].''' بدون این تغییر بنیادین، هرگونه تلاش برای اصلاحات در بخش انرژی به دلیل مقاومت ساختارهای کنونی و فساد نهادینهشده، محکوم به شکست است. '''[۵، ۱۵].''' | ||
=== بازسازی زیرساختهای انرژی === | === بازسازی زیرساختهای انرژی === | ||
ویرایش