۸٬۷۵۸
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح املا، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری |
(اصلاح املا، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام) برچسب: برگردانده‌شده |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]]'''میرزا محمدصادق آقا مجتهد تبریزی'''، (متولد ۱۲۷۴ قمری/ ۱۲۳۷ شمسی، تبریز - درگذشته ۱۳۵۱ قمری/اسفند ۱۳۱۱ شمسی، قم) عالم شیعه و مجتهد برجسته، از شخصیت‌های تأثیرگذار دوران مشروطیت و اوایل پهلوی بود. او فرزند میرزا محمدعلی مجتهد نوری قراجه داغی بود که در تبریز متولد شد و تحصیلات مقدماتی فقه و اصول را در زادگاهش آغاز کرد. در ۱۲۸۸ قمری به نجف رفت و ۲۴ سال نزد اساتیدی چون شیخ هادی تهرانی و میرزا محسن مامقانی به تحصیل پرداخت و به اجتهاد رسید. پس از بازگشت به تبریز، حلقه درسی تشکیل داد و شاگردانی چون محمدعلی مدرس (مؤلف ریحانة الادب) و میرزا قاسم گرگری تربیت کرد. وی سپس به مرجعیت رسید و در آموزش علوم دینی در آذربایجان نقش داشت. | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]] | ||
{{جعبه زندگینامه | |||
| اندازه جعبه = | |||
| عنوان = میرزا صادق آقا مجتهد تبریزی | |||
| تصویر = میرزا صادق آقا تبریزی.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| عنوان تصویر = | |||
| تاریخ تولد = ۱۲۷۴ قمری (۱۲۶۹ قمری بر اساس برخی منابع) | |||
| مکان تولد = تبریز، ایران | |||
| تاریخ مرگ = ۶ ذی‌القعده ۱۳۵۱ قمری (اسفند ۱۳۱۱ شمسی) | |||
| مکان مرگ = قم، ایران | |||
| عرض جغرافیایی محل دفن = | |||
| طول جغرافیایی محل دفن = | |||
| latd = | |||
| latm = | |||
| lats = | |||
| latNS = | |||
| longd = | |||
| longm = | |||
| longs = | |||
| longEW = | |||
| محل زندگی = تبریز، نجف، قم | |||
| ملیت = ایرانی | |||
| نژاد = | |||
| تابعیت = | |||
| تحصیلات = فقه و اصول، اجتهاد | |||
| دانشگاه = حوزه علمیه نجف | |||
| پیشه = عالم دینی، مجتهد، شاعر | |||
| سال‌های فعالیت = ۱۳۱۲ قمری تا ۱۳۵۱ قمری | |||
| کارفرما = | |||
| نهاد = حوزه علمیه تبریز، حوزه علمیه قم | |||
| نماینده = | |||
| شناخته‌شده برای = مخالفت با مشروطه، مبارزه با رضاخان، حمایت از محرومان | |||
| نقش‌های برجسته = مرجعیت دینی، رهبری قیام تبریز | |||
| سبک = فقه شیعه، شعر مذهبی و حماسی | |||
| تأثیرگذاران = شیخ هادی تهرانی، میرزا محسن مامقانی | |||
| تأثیرپذیرفتگان = محمدعلی مدرس، میرزا قاسم گرگری | |||
| شهر خانگی = تبریز | |||
| تلویزیون = | |||
| لقب = | |||
| حزب = | |||
| جنبش = مشروعه‌خواهان | |||
| مخالفان = مشروطه‌خواهان سکولار، رژیم پهلوی | |||
| هیئت = | |||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = شیعه اثناعشری | |||
| منصب = مرجع تقلید | |||
| مکتب = | |||
| آثار = رساله عملیه فارسی، المقالات الغریه، دیوان شعر | |||
| خویشاوندان سرشناس = حاج میرزا محسن آقا (برادر) | |||
| فرزندان = | |||
| جوایز = | |||
| امضا = | |||
| اندازه امضا = | |||
| وبگاه = | |||
| پانویس = برخی اطلاعات، مانند تاریخ دقیق تولد (۱۲۶۹ یا ۱۲۷۴ قمری)، به دلیل اختلاف منابع ممکن است متفاوت باشد. | |||
}} | |||
'''میرزا محمدصادق آقا مجتهد تبریزی'''، (متولد ۱۲۷۴ قمری/ ۱۲۳۷ شمسی، تبریز - درگذشته ۱۳۵۱ قمری/اسفند ۱۳۱۱ شمسی، قم) عالم شیعه و مجتهد برجسته، از شخصیت‌های تأثیرگذار دوران مشروطیت و اوایل پهلوی بود. او فرزند میرزا محمدعلی مجتهد نوری قراجه داغی بود که در تبریز متولد شد و تحصیلات مقدماتی فقه و اصول را در زادگاهش آغاز کرد. در ۱۲۸۸ قمری به نجف رفت و ۲۴ سال نزد اساتیدی چون شیخ هادی تهرانی و میرزا محسن مامقانی به تحصیل پرداخت و به اجتهاد رسید. پس از بازگشت به تبریز، حلقه درسی تشکیل داد و شاگردانی چون محمدعلی مدرس (مؤلف ریحانة الادب) و میرزا قاسم گرگری تربیت کرد. وی سپس به مرجعیت رسید و در آموزش علوم دینی در آذربایجان نقش داشت. | |||
میرزا صادق آقا تبریزی در آغاز [[جنبش مشروطه]]، از نهضت حمایت کرد و در جلسه تأسیس بانک ملی (۸ آذر ۱۳۲۴ قمری) شرکت داشت، اما به اعتقادش مبنی بر دخالت‌های استعماری، به مشروعه‌خواهان پیوست و با مشروطه و مشروطه مشروعه مخالفت کرد. رساله‌های «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» در نقد مشروطه نوشت و آن را مخالف شرع دانست. این دیدگاه از سوی مشروطه‌خواهان، مانند عبدالرحیم الهی قراجه داغی، تندروی تلقی شد و برخی مورخان (عسکری، ۱۳۹۰) آن را مانع پیشرفت آذربایجان دانستند. پس از انحلال انجمن اسلامیه، از سیاست کناره گرفت. او در دوران [[رضا شاه]]، با دیکتاتوری رضاخان و قانون نظام وظیفه مخالفت کرد، در قیام تبریز نقش داشت، و به سنقر تبعید شد. میرزا صادق آقا سپس به قم هجرت کرد و با شیخ عبدالکریم حائری همکاری نمود. وی همکاری با رژیم پهلوی را حرام می‌دانست و از محرومان حمایت می‌کرد. | میرزا صادق آقا تبریزی در آغاز [[جنبش مشروطه]]، از نهضت حمایت کرد و در جلسه تأسیس بانک ملی (۸ آذر ۱۳۲۴ قمری) شرکت داشت، اما به اعتقادش مبنی بر دخالت‌های استعماری، به مشروعه‌خواهان پیوست و با مشروطه و مشروطه مشروعه مخالفت کرد. رساله‌های «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» در نقد مشروطه نوشت و آن را مخالف شرع دانست. این دیدگاه از سوی مشروطه‌خواهان، مانند عبدالرحیم الهی قراجه داغی، تندروی تلقی شد و برخی مورخان (عسکری، ۱۳۹۰) آن را مانع پیشرفت آذربایجان دانستند. پس از انحلال انجمن اسلامیه، از سیاست کناره گرفت. او در دوران [[رضا شاه]]، با دیکتاتوری رضاخان و قانون نظام وظیفه مخالفت کرد، در قیام تبریز نقش داشت، و به سنقر تبعید شد. میرزا صادق آقا سپس به قم هجرت کرد و با شیخ عبدالکریم حائری همکاری نمود. وی همکاری با رژیم پهلوی را حرام می‌دانست و از محرومان حمایت می‌کرد. | ||
| خط ۶: | خط ۶۳: | ||
== زندگی و تحصیلات == | == زندگی و تحصیلات == | ||
میرزا محمدصادق آقا مجتهد تبریزی، فرزند میرزا محمدعلی مجتهد نوری قراجه داغی (صاحب شرح معروف بر تبصره عالمه)، در سال ۱۲۷۴ قمری در تبریز متولد شد. | میرزا محمدصادق آقا مجتهد تبریزی، فرزند میرزا محمدعلی مجتهد نوری قراجه داغی (صاحب شرح معروف بر تبصره عالمه)، در سال ۱۲۷۴ قمری در تبریز متولد شد. | ||
وی در کودکی و جوانی در تبریز به فراگیری مقدمات فقه و اصول پرداخت و در ۱۸ سالگی (۱۲۸۸ قمری) به همراه برادر بزرگ‌ترش حاج میرزا محسن آقا به حوزه علمیه نجف هجرت کرد. در نجف، ۲۴ سال (تا ۱۳۱۲ قمری) اقامت داشت و از اساتیدی چون شیخ هادی تهرانی، میرزا محسن مامقانی، محمدفاضل شریعتی، فاضل ایروانی، شیخ حسن مامقانی، و ملا حسین فاضل اردکانی در کربلا بهره برد. ارشد شاگردان شیخ هادی تهرانی بود و مشرب خاصی در علم اصول فقه داشت. | وی در کودکی و جوانی در تبریز به فراگیری مقدمات فقه و اصول پرداخت و در ۱۸ سالگی (۱۲۸۸ قمری) به همراه برادر بزرگ‌ترش حاج میرزا محسن آقا به حوزه علمیه نجف هجرت کرد. در نجف، ۲۴ سال (تا ۱۳۱۲ قمری) اقامت داشت و از اساتیدی چون شیخ هادی تهرانی، میرزا محسن مامقانی، محمدفاضل شریعتی، فاضل ایروانی، شیخ حسن مامقانی، و ملا حسین فاضل اردکانی در کربلا بهره برد. ارشد شاگردان شیخ هادی تهرانی بود و مشرب خاصی در علم اصول فقه داشت. | ||
=== | === رسیدن به اجتهاد و بازگشت به تبریز === | ||
پس از ۲۴ سال اقامت در اعتاب مقدسه و رسیدن به اجتهاد و فقاهت، در سال ۱۳۱۲ قمری به تبریز بازگشت و به تدریس فقه و اصول پرداخت. حلقه درسی تشکیل داد و شاگردانی چون محمدعلی مدرس (مؤلف ریحانة الادب) و میرزا قاسم گرگری (درگذشت ۱۳۴۸ شمسی) تربیت کرد. | پس از ۲۴ سال اقامت در اعتاب مقدسه و رسیدن به اجتهاد و فقاهت، در سال ۱۳۱۲ قمری به تبریز بازگشت و به تدریس فقه و اصول پرداخت. حلقه درسی تشکیل داد و شاگردانی چون محمدعلی مدرس (مؤلف ریحانة الادب) و میرزا قاسم گرگری (درگذشت ۱۳۴۸ شمسی) تربیت کرد. | ||
| خط ۱۷: | خط ۷۴: | ||
== فعالیت‌های سیاسی در مشروطیت == | == فعالیت‌های سیاسی در مشروطیت == | ||
=== | === حمایت اولیه از مشروطه و تأسیس بانک ملی === | ||
میرزا صادق آقا در آغاز نهضت مشروطه به عنوان یکی از علمای طراز اول تبریز با مشروطه همکاری داشت. در جلسات اولیه مانند نشست منزل حاج مهدی کوزه‌کنانی (۸ آذر ۱۳۲۴ قمری) برای تأسیس بانک ملی شرکت کرد و موافقت نمود. او همراه برادرش حاج میرزا محسن آقا به اسلامیه رفت و در امور اجتماعی حضور فعال داشت. | میرزا صادق آقا در آغاز نهضت مشروطه به عنوان یکی از علمای طراز اول تبریز با مشروطه همکاری داشت. در جلسات اولیه مانند نشست منزل حاج مهدی کوزه‌کنانی (۸ آذر ۱۳۲۴ قمری) برای تأسیس بانک ملی شرکت کرد و موافقت نمود. او همراه برادرش حاج میرزا محسن آقا به اسلامیه رفت و در امور اجتماعی حضور فعال داشت. | ||
| خط ۲۴: | خط ۸۱: | ||
میرزا صادق آقا تبریزی بر این باور بود که مشروطه ماهیت استعماری دارد و به همین خاطر به مخالفان، یعنی مشروعه‌خواهان پیوست و با «مشروطه» و «[[مشروطه و مشروعه|مشروطه مشروعه]]» مخالفت کرد. او در سال ۱۲۹۲ ش، با دیگر علما تلگرام به [[محمدعلی شاه]] فرستاد و لغو مشروطیت را خواست. وی دو رساله «مشروطیت ۱» (نقد رساله شورای آسمانی عبدالرحیم الهی قراجه داغی) و «مشروطیت ۲» (نقد رساله فوائد مجلس شورای ملی سید نصرالله تقوی) نوشت. مشروطه را مخالف شرع و محدودکننده سلطنت الهی دانست. | میرزا صادق آقا تبریزی بر این باور بود که مشروطه ماهیت استعماری دارد و به همین خاطر به مخالفان، یعنی مشروعه‌خواهان پیوست و با «مشروطه» و «[[مشروطه و مشروعه|مشروطه مشروعه]]» مخالفت کرد. او در سال ۱۲۹۲ ش، با دیگر علما تلگرام به [[محمدعلی شاه]] فرستاد و لغو مشروطیت را خواست. وی دو رساله «مشروطیت ۱» (نقد رساله شورای آسمانی عبدالرحیم الهی قراجه داغی) و «مشروطیت ۲» (نقد رساله فوائد مجلس شورای ملی سید نصرالله تقوی) نوشت. مشروطه را مخالف شرع و محدودکننده سلطنت الهی دانست. | ||
=== | === کناره‌گیری از سیاست و عزلت === | ||
میرزا صادق آقا پس از انحلال انجمن اسلامیه، از امور سیاسی کناره گرفت و عزلت گزید. او با استبداد قاجار و توطئه‌های بیگانگان مخالفت داشت، اما در مسائل سیاسی مداخله نکرد. وی همچنین از صدور فتوا در مسائل شرعی خودداری نمود.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> | میرزا صادق آقا پس از انحلال انجمن اسلامیه، از امور سیاسی کناره گرفت و عزلت گزید. او با استبداد قاجار و توطئه‌های بیگانگان مخالفت داشت، اما در مسائل سیاسی مداخله نکرد. وی همچنین از صدور فتوا در مسائل شرعی خودداری نمود.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> | ||
== نقش در دوران پهلوی و مخالفت با رضاخان == | == نقش در دوران پهلوی و مخالفت با رضاخان == | ||
در دوران پهلوی، میرزا صادق آقا با دیکتاتوری رضاخان و اقدامات ضد روحانیت مخالفت کرد. در تصویب قانون نظام وظیفه، رهبری تظاهرات مردم تبریز را بر عهده داشت و در قیام آذربایجان علیه رضاخان نقش داشت و به تبعید در شهرستان سنقر (از توابع استان کرمانشاه) رفت. پس از ۲۰ روز اقامت در سنقر، به قم هجرت کرد و مقیم آنجا شد. | در دوران پهلوی، میرزا صادق آقا با دیکتاتوری رضاخان و اقدامات ضد روحانیت مخالفت کرد. در تصویب قانون نظام وظیفه، رهبری تظاهرات مردم تبریز را بر عهده داشت و در قیام آذربایجان علیه رضاخان نقش داشت و به تبعید در شهرستان سنقر (از توابع استان کرمانشاه) رفت. پس از ۲۰ روز اقامت در سنقر، به قم هجرت کرد و مقیم آنجا شد. | ||
=== | === هجرت به قم و همکاری با علما === | ||
میرزا صادق آقا در قم، با شیخ عبدالکریم حائری یزدی و علما همکاری کرد. از هجوم به مدارس علمی و دستگیری طلاب انتقاد نمود و از رفتار حکومت ابراز انزجار کرد. او با رژیم پهلوی مخالف بود و همکاری با آن را حرام می‌دانست.<ref name=":3" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> | میرزا صادق آقا در قم، با شیخ عبدالکریم حائری یزدی و علما همکاری کرد. از هجوم به مدارس علمی و دستگیری طلاب انتقاد نمود و از رفتار حکومت ابراز انزجار کرد. او با رژیم پهلوی مخالف بود و همکاری با آن را حرام می‌دانست.<ref name=":3" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /> | ||
== آثار و دیدگاه‌ها == | == آثار و دیدگاه‌ها == | ||
=== | === آثار فقهی و اصولی === | ||
آثار | آثار فقهی میرزا صادق آقا تبریزی شامل شرح تبصره (طهارت تا احکام سلس)، رساله عملیه فارسی (۱۳۲۳ قمری، اصول دین تا مصارف خمس)، رساله عملیه واجبات احکام (۱۳۴۵ قمری، طهارت تا دیات)، رساله شرائط عوضین، رساله در ربا، رساله در انتصاف المهر بالموت، حاشیه بر وسائل النجاة، رساله فی بعض مسائل الصلوة، رساله مختصرة (قم)، و الفوائد فی المسائل المتفرقة الفقهیه (۱۳۵۱ قمری، شرح ۱۱ قاعده فقهی) است. در اصول فقه: المقالات الغریه فی مباحث الالفاظ (۱۳۱۷ قمری) و المشتقات (۱۳۱۹ قمری) است. | ||
=== | === آثار سیاسی و سروده‌ها === | ||
میرزا صادق آقا دو رساله «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» در نقد مشروطه نوشت. سروده‌های او عبارتند از قصیده رثای امام جمعه شهید تبریز، قصیده نهضت حسینی، رثای حضرت علی اکبر، فاجعه توپ بستن بارگاه رضوی، و کرامت باهره اردبیل. وی همچنین دیوان شعر و رساله خطی در نقد سکولاریسم دارد.<ref name=":2" /><ref name=":4" /><ref name=":1" /> | میرزا صادق آقا دو رساله «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» در نقد مشروطه نوشت. سروده‌های او عبارتند از قصیده رثای امام جمعه شهید تبریز، قصیده نهضت حسینی، رثای حضرت علی اکبر، فاجعه توپ بستن بارگاه رضوی، و کرامت باهره اردبیل. وی همچنین دیوان شعر و رساله خطی در نقد سکولاریسم دارد.<ref name=":2" /><ref name=":4" /><ref name=":1" /> | ||
| خط ۴۶: | خط ۱۰۳: | ||
دیدگاه‌های میرزا صادق آقا درباره مشروطیت، به‌ویژه مخالفتش با مشروطه غربی و حتی مشروطه مشروعه، از سوی برخی مشروطه‌خواهان و مورخان مورد انتقاد قرار گرفت. او در رساله‌های «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» استدلال کرد که مشروطه، به دلیل دخالت مردم در امور حکومتی و وضع قوانین موضوعه، با شرع و سلطنت الهی مغایرت دارد. این دیدگاه از نظر علمایی مانند عبدالرحیم الهی قراجه داغی و سید نصرالله تقوی، که سعی در تلفیق مشروطه با شرع داشتند، تندروی تلقی شد. کناره‌گیری او از سیاست پس از انحلال انجمن اسلامیه نیز نقدی دیگر را برانگیخت، زیرا برخی معتقد بودند در مقطع حساس مشروطه، حضور فعال علما ضروری بود. | دیدگاه‌های میرزا صادق آقا درباره مشروطیت، به‌ویژه مخالفتش با مشروطه غربی و حتی مشروطه مشروعه، از سوی برخی مشروطه‌خواهان و مورخان مورد انتقاد قرار گرفت. او در رساله‌های «مشروطیت ۱» و «مشروطیت ۲» استدلال کرد که مشروطه، به دلیل دخالت مردم در امور حکومتی و وضع قوانین موضوعه، با شرع و سلطنت الهی مغایرت دارد. این دیدگاه از نظر علمایی مانند عبدالرحیم الهی قراجه داغی و سید نصرالله تقوی، که سعی در تلفیق مشروطه با شرع داشتند، تندروی تلقی شد. کناره‌گیری او از سیاست پس از انحلال انجمن اسلامیه نیز نقدی دیگر را برانگیخت، زیرا برخی معتقد بودند در مقطع حساس مشروطه، حضور فعال علما ضروری بود. | ||
در برخی منابع، این دیدگاه‌ها به‌عنوان ارتجاعی و مخالف تجدد نقد شده‌اند. پیروان میرزا صادق آقا (انتظاریون) با پرهیز از مدرنیته (مثل برق و مدرسه)، دیدگاه‌های او را به‌عنوان طرد مطلق تجدد بازتاب می‌دهند، که این امر فرصت‌های پیشرفت آذربایجان را محدود کرد. برخی نیز تضاد او با مشروطه‌خواهان سکولار مانند [[حسن تقی‌زاده]] را برجسته کرده و مخالفتش را عامل تضعیف جنبش مشروطه در تبریز می‌داند. برخی منابع هم به مخالفت مطلق او با مشروطه و پیامدهایش اشاره داردند و آن را تندروی می‌شمارند. با این حال، حامیانش استدلال می‌کردند که کناره‌گیری او به دلیل نگرانی از نفوذ استعمار و حفظ استقلال شرعی بود. این تضاد دیدگاه‌ها نشان‌دهنده پیچیدگی نقش او در جنبش مشروطه است. <ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /><ref name=":3" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /> | در برخی منابع، این دیدگاه‌ها به‌عنوان ارتجاعی و مخالف تجدد نقد شده‌اند. پیروان میرزا صادق آقا (انتظاریون) با پرهیز از مدرنیته (مثل برق و مدرسه)، دیدگاه‌های او را به‌عنوان طرد مطلق تجدد بازتاب می‌دهند، که این امر فرصت‌های پیشرفت آذربایجان را محدود کرد. برخی نیز تضاد او با مشروطه‌خواهان سکولار مانند [[حسن تقی‌زاده]] را برجسته کرده و مخالفتش را عامل تضعیف جنبش مشروطه در تبریز می‌داند. برخی منابع هم به مخالفت مطلق او با مشروطه و پیامدهایش اشاره داردند و آن را تندروی می‌شمارند. با این حال، حامیانش استدلال می‌کردند که کناره‌گیری او به دلیل نگرانی از نفوذ استعمار و حفظ استقلال شرعی بود. این تضاد دیدگاه‌ها نشان‌دهنده پیچیدگی نقش او در جنبش مشروطه است.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref name=":5" /><ref name=":3" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /> | ||
== سال‌های پایانی و درگذشت == | == سال‌های پایانی و درگذشت == | ||
میرزا صادق آقا تبریزی پس از هجرت به قم، در ۶ ذی‌القعده ۱۳۵۱ قمری (اسفند ۱۳۱۱ شمسی) درگذشت و در جوار مرقد حضرت معصومه دفن شد. نمازش را شیخ عبدالکریم حائری خواند. در تبریز بازار تعطیل شد و مجالس عزاداری برپا گردید. همچنین علما در اردبیل، مراغه، اهر، ارومیه، قم، و نجف مجالس عزا و بزرگداشت گرفتند و رژیم پهلوی از مجالس بزرگداشت جلوگیری کرد. خمینی او را از مجاهدین ضد رژیم دانست. | میرزا صادق آقا تبریزی پس از هجرت به قم، در ۶ ذی‌القعده ۱۳۵۱ قمری (اسفند ۱۳۱۱ شمسی) درگذشت و در جوار مرقد حضرت معصومه دفن شد. نمازش را شیخ عبدالکریم حائری خواند. در تبریز بازار تعطیل شد و مجالس عزاداری برپا گردید. همچنین علما در اردبیل، مراغه، اهر، ارومیه، قم، و نجف مجالس عزا و بزرگداشت گرفتند و رژیم پهلوی از مجالس بزرگداشت جلوگیری کرد. خمینی او را از مجاهدین ضد رژیم دانست. | ||
=== | === پیروان و میراث === | ||
پیروان میرزا صادق آقا تبریزی در طالقان (امام زمان‌چی‌ها یا انتظاریون) از گرفتن شناسنامه، مدرسه، برق، وسایل نقلیه، و پزشک پرهیز می‌کنند و مشروطیت را نامشروع می‌دانند. او رهبر کنونی فرقه، امام زمان‌چی‌هاست. میراث او در آثار فقهی، اصول، و مخالفت با مشروطیت و مشروطه مشروعه و با استبداد است.<ref name=":5" /><ref name=":4" /><ref name=":1" /> | پیروان میرزا صادق آقا تبریزی در طالقان (امام زمان‌چی‌ها یا انتظاریون) از گرفتن شناسنامه، مدرسه، برق، وسایل نقلیه، و پزشک پرهیز می‌کنند و مشروطیت را نامشروع می‌دانند. او رهبر کنونی فرقه، امام زمان‌چی‌هاست. میراث او در آثار فقهی، اصول، و مخالفت با مشروطیت و مشروطه مشروعه و با استبداد است.<ref name=":5" /><ref name=":4" /><ref name=":1" /> | ||
منابع: | منابع: | ||