ایندیرا گاندی: تفاوت میان نسخه‌ها

تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۲۹: / خط ۲۹: @@
 | پانویس =
 }}
-'''ایندیرا گاندی''' با نام کامل '''ایندیرا پریادارشینی گاندی''' (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخست‌وزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند مستقل، بود و در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخست‌وزیر هند شد. گاندی هند را از بحران‌های اقتصادی شدید، جنگ‌های منطقه‌ای، تنش‌های داخلی و چالش‌های بین‌المللی عبور داد. دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانک‌ها برای توزیع عادلانه‌تر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجال‌های بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید. گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. او هند را از یک کشور وابسته غذایی به یک قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi|عنوان=Indira Gandhi|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="pmindia">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/|عنوان=Smt. Indira Gandhi|وبگاه=Prime Minister of India|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref>
+'''ایندیرا گاندی''' با نام کامل '''ایندیرا پریادارشینی گاندی''' (زاده نهرو؛ ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ – ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴)، سیاستمدار برجسته هندی و نخستین و تنها زن نخست‌وزیر این کشور تا سال ۲۰۲۵، یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم در کشورهای در حال توسعه بود. او دختر جواهرلعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند مستقل، بود و در چهار دوره غیرمتوالی (۱۹۶۶–۱۹۷۷ و ۱۹۸۰–۱۹۸۴) نخست‌وزیر هند شد. گاندی هند را از بحران‌های اقتصادی شدید، جنگ‌های منطقه‌ای، تنش‌های داخلی و چالش‌های بین‌المللی عبور داد.
+دستاوردهای برجسته او شامل انقلاب سبز که هند را به خودکفایی غذایی رساند، ملی کردن بانک‌ها برای توزیع عادلانه‌تر منابع، پیروزی قاطع در جنگ ۱۹۷۱ با پاکستان و کمک به استقلال بنگلادش، آزمایش هسته‌ای صلح‌آمیز ۱۹۷۴، و تقویت جایگاه هند در جنبش عدم تعهد بود. با این حال، دوران حکومت او با جنجال‌های بزرگی مانند اعلام وضعیت اضطراری در ۱۹۷۵–۱۹۷۷ (که منجر به تعلیق حقوق مدنی و سرکوب مخالفان شد) و عملیات بلو استار در ۱۹۸۴ همراه بود که نهایتاً به ترور او توسط محافظان سیک منجر گردید.
+گاندی نماد قدرت زنان در سیاست جهانی، سوسیالیسم هندی، رهبری قاطع و گاهی اقتدارگرایانه است. او هند را از یک کشور وابسته غذایی به یک قدرت منطقه‌ای و هسته‌ای تبدیل کرد.<ref name="britannica">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Indira-Gandhi|عنوان=Indira Gandhi|وبگاه=Encyclopædia Britannica|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref><ref name="pmindia">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/smt-indira-gandhi/|عنوان=Smt. Indira Gandhi|وبگاه=Prime Minister of India|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۲۵}}</ref>
 [[پرونده:Jawaharlal Nehru with Indira, Rajiv and Sanjay Gandhi at Teen Murti House (01).jpg|بندانگشتی|ایندیرا گاندی در کنار پدرش جواهرلعل نهرو و فرزندانش راجیو و سنجای. منبع: Wikimedia Commons.<ref name="britannica" />|250x250پیکسل]]
 == زندگی اولیه و خانواده ==
-ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در الله‌آباد (پرایاگراج کنونی) در خانواده‌ای برجسته از کاشمیری پاندیت‌ها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار می‌رفت. خانه خانوادگی آن‌ها، آناند بهاوان، مرکز فعالیت‌های سیاسی بود و [[مهاتما گاندی]] و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفت‌وآمد داشتند. ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمون‌ها" (وانار سنا) را برای کودکان سازمان‌دهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. مادرش کامالا در ۱۹۳۶ بر اثر سل درگذشت که ضربه‌ای عمیق به ایندیرا وارد کرد. او تحصیلات اولیه را در هند، سوئیس (اکول نوول در بکس) و انگلیس گذراند و سپس در سانتی‌نیکتان [[رابیندرانات تاگور]] و کالج سمویل آکسفورد تحصیل کرد، اما به دلیل بیماری و مشکلات سلامتی بدون دریافت مدرک رسمی فارغ‌التحصیل شد. در اروپا با فیروز گاندی (از خانواده پارسی زرتشتی، بدون نسبت با مهاتما گاندی) آشنا شد و در ۱۹۴۲ طبق آیین‌های هندو و زرتشتی ازدواج کردند. این ازدواج با مخالفت اولیه خانواده نهرو روبرو بود، اما پایدار ماند تا مرگ فیروز در ۱۹۶۰. آن‌ها دو پسر داشتند: راجیو (متولد ۱۹۴۴) و سنجای (متولد ۱۹۴۶) که هر دو بعدها وارد سیاست شدند.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
+ایندیرا پریادارشینی نهرو در ۱۹ نوامبر ۱۹۱۷ در الله‌آباد (پرایاگراج کنونی) در خانواده‌ای برجسته از کاشمیری پاندیت‌ها متولد شد. او تنها فرزند جواهرلعل نهرو، وکیل برجسته و رهبر جنبش استقلال هند، و کامالا نهرو بود که خود فعال اجتماعی و سیاسی به شمار می‌رفت. خانه خانوادگی آن‌ها، آناند بهاوان، مرکز فعالیت‌های سیاسی بود و [[مهاتما گاندی]] و دیگر رهبران استقلال اغلب به آنجا رفت‌وآمد داشتند.
+ایندیرا از کودکی در فضای جنبش استقلال بزرگ شد و حتی در ۱۲ سالگی "ارتش میمون‌ها" (وانار سنا) را برای کودکان سازمان‌دهی کرد تا در جنبش عدم همکاری کمک کنند. مادرش کامالا در ۱۹۳۶ بر اثر سل درگذشت که ضربه‌ای عمیق به ایندیرا وارد کرد. او تحصیلات اولیه را در هند، سوئیس (اکول نوول در بکس) و انگلیس گذراند و سپس در سانتی‌نیکتان [[رابیندرانات تاگور]] و کالج سمویل آکسفورد تحصیل کرد، اما به دلیل بیماری و مشکلات سلامتی بدون دریافت مدرک رسمی فارغ‌التحصیل شد.
+در اروپا با فیروز گاندی (از خانواده پارسی زرتشتی، بدون نسبت با مهاتما گاندی) آشنا شد و در ۱۹۴۲ طبق آیین‌های هندو و زرتشتی ازدواج کردند. این ازدواج با مخالفت اولیه خانواده نهرو روبرو بود، اما پایدار ماند تا مرگ فیروز در ۱۹۶۰. آن‌ها دو پسر داشتند: راجیو (متولد ۱۹۴۴) و سنجای (متولد ۱۹۴۶) که هر دو بعدها وارد سیاست شدند.<ref name="britannica" /><ref name="pmindia" />
 == ورود به سیاست و نقش در دوران نهرو ==
 ایندیرا از نوجوانی در فعالیت‌های سیاسی شرکت داشت. در ۱۹۳۸ به حزب کنگره ملی هند پیوست و در جنبش ترک هند (Quit India) در ۱۹۴۲ دستگیر و زندانی شد. پس از استقلال هند در ۱۹۴۷، او به عنوان میزبان غیررسمی و دستیار پدرش (که نخست‌وزیر شده بود) عمل کرد و در سفرهای دیپلماتیک همراه نهرو بود. او با رهبران جهانی مانند هری ترومن، دوایت آیزنهاور و نیکیتا خروشچف دیدار کرد و تجربه گسترده‌ای در سیاست خارجی کسب نمود.
-در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخست‌وزیری رسید و رقیب اصلی‌اش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخست‌وزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشه‌کن کن) را مطرح کرد.<ref name="britannica"/><ref name="pmindia"/>
+در ۱۹۵۵ به کمیته اجرایی حزب کنگره پیوست و در ۱۹۵۹ رئیس حزب شد. پس از مرگ پدرش در ۱۹۶۴ و سپس مرگ لال بهادر شاستری در ۱۹۶۶، ایندیرا با حمایت رهبران ارشد حزب (معروف به سندیکا) به نخست‌وزیری رسید و رقیب اصلی‌اش مورارجی دسای را شکست داد. او نخستین زن نخست‌وزیر هند شد و شعار "گاربی هاتاو" (فقر را ریشه‌کن کن) را مطرح کرد.<ref name="britannica" /><ref name="pmindia" />
 == نخست‌وزیری اولیه و سیاست‌های داخلی (۱۹۶۶–۱۹۷۷) ==
 دوران اولیه نخست‌وزیری گاندی با چالش‌های بزرگی مانند خشکسالی شدید، وابستگی به واردات غذا و تنش‌های سیاسی همراه بود. او سیاست‌های سوسیالیستی قاطعی پیش برد: