انفجار آمیا

انفجار آمیا
مرکز همیاری یهودیان
موقعیت	آرژانتین - بوینس آیرس- ساختمان همکاری اسرائیل و آرژانتین
تاریخ	۲۷ تیر ۱۳۷۳ عصر روز ۲۷ تیر ۱۳۷۳ مطابق با ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴
درگذشتگان	۶۹ تا ۸ نفر

انفجار آمیا نام یک عملیات تروریستی منتسب به رژیم ایران است. انفجار آمیا عصر روز ۲۷ تیر ۱۳۷۳ ( ۱۸ جولای ۱۹۹۴) ساختمان ۷ طبقه مرکز فرهنگی یهودیان آرژانتین به نام آمیا در بوینس آیرس را هدف قرار داد. آمیا مرکز همکاری‌های اسرائیل و آرژانتین (Asociacion Mutual Israellita Argentina) است که وابسته به کمیته یهودیان آمریکا بوده و دفتر مرکزی آن در ساختمان هفت‌طبقه‌ای در شهر بوئنوس‌آیرس که مرکز همیاری یهودیان نام دارد قرار دارد. در انفجار آمیا یک اتومبیل وانت رنوی بمب گذاری شده با ۲۷۵ کیلو مواد منفجره منجر به فرو ریختن ساختمان شد . انفجار آمیا بزرگترین انفجار تروریستی در آرژانتین، در آمریکای لاتین و شاید بزرگترین عمل تروریستی بعد از ۱۱ سپتامبر در قاره آمریکا است. تعداد جان‌باختگان در این حادثه از ۸۸ نفر تا ۶۹ نفر تخمین زده شد. در این انفجار بیش از ۳۰۰ مجروح شدند. در انفجار آمیا همچنین به 400 مغازه و خانه آسیب وارد شد.

عاملان انفجار آمیا

آرژانتین در تحقیقات طولانی در مورد این انفجار اعلام کرد، این بمب‌گذاری در ایران طراحی شده و اجرای آن ضمن همکاری نهادهای جمهوری اسلامی ایران، به حزب‌الله لبنان واگذار شده است. اینترپل، پلیس بین‌المللی، سال‌ها بعد، افزون بر عماد مغنیه مسئول وقت ارشد ستاد عملیاتی حزب‌الله، برای شمار دیگری از مقامات جمهوری اسلامی به اتهام دخالت در آن بمب‌گذاری حکم جلب صادر کرد. این اتهام منجر به تیرگی روابط ایران و آرژانتین شد. دادگستری آرژانتین رسماً جمهوری اسلامی را به پشتیبانی مالی از این سوءقصد متهم کرد و احکام بین‌المللی دستگیری ۹ تن از رهبران ایران از جمله علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری وقت ایران و علی‌اکبر ولایتی وزیر خارجه ایران، احمد وحیدی فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران و علی فلاحیان وزیر اطلاعات رژیم ایران، محسن رضائی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران، محسن ربانی، رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در آرژانتین و احمدرضا اصغری، دبیر سوم اين سفارتخانه را نیز صادر نمود.

از ۱۴۹دولت عضو اینترپل که در مجمع عمومی اینترپل شرکت داشتند، ۷۸دولت علیه ایران، چهارده دولت به نفع ایران و ۲۶دولت رأی ممتنع دادند. ایران و آرژانتین در سال ۲۰۱۳ تفاهم نامه‌ای را برای تشکیل یک کمیسیون مشترک تحقیق دربارۀ سوءقصد سال ۱۹۹۴ امضا کردند تا به موجب آن قضات آرژانتینی بتوانند از متهمان این پرونده در تهران بازجویی کنند، اما از آن زمان تاکنون این تفاهم نامه به اجرا گذاشته نشده است. تحقیقات در این رابطه بیش از ۲۰ سال به طول انجامیده است.

اطلاعات شورای ملی مقاومت ایران

شورای ملی مقاومت ایران در یک کنفرانس مطبوعاتی نقش رژیم ایران را در این عملیات تروریستی به اطلاع افکار عمومی جهان رساند.

در ۱۹ مرداد ۱۳۷۳ محمد محدثین مسئول کمیسیون خارجه شورای ملی مقاومت ایران، در یک کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن اعلام کرد، انفجار آرژانتین توسط سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات طراحی شده و در جلسه شورای عالی امنیت ملی رژیم به ریاست رفسنجانی به تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۷۲به تصویب رسیده است .

شورای ملی مقاومت همچنین فاش کرد:

دستور اجرای طرح پس از تصویب نهایی توسط علی خامنه‌ای به پاسدار احمد وحیدی ، فرمانده وقت نیروی تروریستی قدس داده شد. وحیدی فرماندهی عملیات را به پاسدار اصغری که تحت عنوان دیپلمات در آرژانتین به سر میبرد ،‌واگذار کرد . وزارتخانه های اطلاعات ، خارجه و ارشاد موظف شدند اطلاعات و امکانات خود را در اختیار اصغری قرار دهند . بعد از صدور فرمان عملیات ، نیروی قدس شروع به اعزام تروریست های خودش زیر پوش ارگانهای خیره به آرژانتین کرد و این موضوع در همان کنفرانس مطبوعاتی مقاومت ایران در اختیار رسانه ها قرار گرفت . در همین رابطه شورای ملی مقاومت ایران آورده است طی سالهای ۷۲ و ۷۳ بیش از هفتاد هیأت از بنیاد مستضعفین ، بنیاد ۱۵ خرداد ، مجمع جهانی اهل بیت و سپاه قدس به آرژانتین اعزام شدند . در سال ۷۲ زارع و کریم زاده از نیروی قدس سه ماه در آرژانتین بودند. در همین سال محسن ربانی تحت عنوان رایزن فرهنگی وارد آرژانتین شد. در همین کنفرانس سندی افشا شد که در آن لاریجانی وزیر ارشاد وقت جمهوری اسلامی در آذر ۷۲ به ربانی نوشته است: به ایجاد رابطه فعال با مسلمانان و معرفی مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی و اشاعه فرهنگ اسلام اقدام نمایید.

یک روز بعد از افشاگری مقاومت ایران در واشنگتن یعنی در روز ۲۰ مرداد ۱۳۷۳ مقامهای آرژانتین حکم بازداشت ۴ دیپلمات جمهوری اسلامی را به اتهام دست داشتن در جنایت بوینس‌آیرس صادر کرد. مسئول شورای ملی مقاومت ایران در نامه‌ای به دبیر کل ملل متحد در روز ۲۰ مرداد با اشاره به نقش جمهوری اسلامی در انفجار آرژانتین خواستار تحریم نفتی و تسلیحاتی و بایکوت دیپلماتیک جمهوری اسلامی شد. علاوه بر آن نمایندگان شورای ملی مقاومت ایران و در رأس آن‌ها ابراهیم ذاکری مسئول وقت کمیسیون امنیت و ضد تروریزم شورای ملی مقاومت همزمان با تحقیقات حول انفجار آمیا ملاقات‌های متعددی با تحقیق کنندگان آرژانتینی در محل سفارت این کشور در پاریس انجام دادند و اطلاعات کامی را در مورد طراحی وتصمیم‌گیری در مورد این انفجار در اختیار قضات آرژانتینی گذاشتند.

تاثیر پرونده در تحولات داخلی آرژانتین

پرونده انفجار آمیا تا کنون بیش از ۱۲۰۰ نفر را به دادگاه کشانده است.

قاضی آرژانتینی آلبرتو نیسمن

قتل قاضی آلبرتو نیسمن

مهمترین تحول در تحقیقات در مورد انفجار آمیا با ورود قاضی آرژانتینی آلبرتو نیسمن اتفاق افتاد. قاضی آلبرتو نیسمن که توانسته بود به اطلاعات موثقی حول دست داشتن رژیم ایران در این انفجار دست پیدا کند در آرژانتین بهقتل رسید. با قتل او در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۵ شتاب و شدت بسیار بیشتری یافت. نیسمن رئیس‌جمهور آرژانتین کریستینا فرناندز را متهم کرد که با ایران در دوره دولت محمود احمدی نژاد تبانی کرده است تا بر پرونده انفجار سرپوش بگذارد. قاضی نیسمن مشکوک بود که رئیس جمهوری آرژانتین با امضای توافق با ایران، خواسته در برابر فروش خواربار به تهران، از دولت جمهوری اسلامی امتیاز هفت میلیارد دلاری در زمینه انرژی بگیرد و از نفت ایران برخوردار شود.

آقای «دامیان پاختر» روزنامه‌نگار آرژانتینی وب‌سایت خبری «بوئنوس آیرس هرالد» که برای نخستین بار خبر کشته شدن قاضی آلبرتو نیسمان را منتشر کرد، از «ترس جان خود» کشورش را ترک کرد و به اوروگوئه رفت.

در سال‌های پس از انفجار، کارلوس منم، رئیس‌جمهور سوری الاصل آرژانتین متهم بود که به دلایل اقتصادی و مبادلات نفت و اورانیوم و... با ایران، حاضر نیست که پرونده انفجار آمیا روال عادی خود را طی کند. همچنین این بحث مطرح است که منم به خاطر مناسبات گرمش با حافظ اسد و محافل سوری و لبنانی مانع پیگیری این پرونده بوده است. حتی دادگاهی در همین اوایل سال جاری میلادی منم را محاکمه کرد ولی نهایتا حکم به آزادی‌اش داد. مخالفان می‌گویند که آثار و نشانه‌هایی که از جمله سرنخ ماجرا را با دوست صمیمی منم، آلبرتو کانولو ادور و ارتباطات او با سوریه و نیز نقش او در تهیه مواد انفجاری مرتبط بوده، نابود شده‌اند.

مائوریسیو ماکری، رئیس‌جمهوری آرژانتین (۱۳۹۷)، از متحدان کشورش خواسته‌است از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی که در جریان پرونده انفجار در مرکز یهودیان در بوئنوس‌آیرس تحت تعقیب هستند، میزبانی و حفاظت نکنند. یک قاضی آرژانتینی از روسیه خواسته بود علی اکبر ولایتی را در جریان سفر به مسکو بازداشت و استرداد کند.

اقدامات در مورد انفجار آمیا

۲۵ سال پس از انفجار آمیا ، آرژانتین حزب‌الله لبنان را در فهرست سازمان های تروریستی قرار داد