حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران
| حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 بمب‌افکن‌های B2 | |||||||||
| |||||||||
| جنگندگان | |||||||||
| بمب‌افکن B2 | جنگنده‌های F35 | ||||||||
حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران، در شب ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ (۱ تیر ۱۴۰۴) رخ داد. در این شب، ایالات متحده آمریکا با استفاده از بمب‌افکن‌های B-2، حملات هوایی گسترده‌ای را علیه سه تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران - فردو، نطنز و اصفهان - انجام داد. این حملات، که به گفته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با هدف نابودی توان غنی‌سازی هسته‌ای ایران و پایان دادن به تهدیدات هسته‌ای این کشور صورت گرفت، منجر به تخریب کامل تأسیسات فردو و خسارات سنگین به نطنز و اصفهان شد. ترامپ در اظهاراتی پس از حمله، ایران را به صلح دعوت کرد و هشدار داد که در صورت عدم همکاری، حملات شدیدتری در راه خواهد بود. این اقدام آمریکا با واکنش‌های متفاوتی از سوی جامعه جهانی مواجه شد. کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه، ضمن حمایت از حق اسرائیل برای دفاع از خود، از تشدید تنش‌ها ابراز نگرانی کردند. روسیه و چین، این حملات را محکوم کرده و آن را نقض قوانین بین‌المللی دانستند. سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز خواستار خویشتنداری و بازگشت به دیپلماسی شدند. در ایران، مقامات ارشد از جمله علی خامنه‌ای و مسعود پزشکیان، این حملات را به شدت محکوم کرده و قول پاسخ قاطع دادند. تحلیلگران معتقدند این حملات می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را سال‌ها به عقب براند، اما خطر تشدید تنش‌ها و بی‌ثباتی منطقه‌ای را نیز افزایش می‌دهد.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]
مقدمه
در شب ۲۰ به ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ (۱ تیر ۱۴۰۴)، ایالات متحده آمریکا حملات هوایی بی‌سابقه‌ای را علیه تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داد، عملیاتی که به گفته مقامات آمریکایی، پاسخی به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و تهدیدات منطقه‌ای آن بود. این حملات، که با استفاده از بمب‌افکن‌های پیشرفته و تسلیحات بونکرباستر انجام شد، نقطه عطفی در تنش‌های طولانی‌مدت میان ایران و غرب محسوب می‌شود. این اقدام، که به دنبال درگیری‌های اخیر ایران و اسرائیل رخ داد، نه‌تنها برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داد، بلکه واکنش‌های گسترده‌ای در سطح جهانی به دنبال داشت و پرسش‌هایی درباره آینده دیپلماسی و ثبات منطقه‌ای مطرح کرد.[۶]
جزئیات حمله
آغاز عملیات
در ساعات اولیه ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ (۱ تیر ۱۴۰۴)، نیروی هوایی آمریکا با بمب‌افکن‌های B-2 و جنگنده‌های F-35 حملات دقیقی را علیه سه تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران - فردو، نطنز و اصفهان - آغاز کرد. این عملیات، که با هماهنگی اطلاعاتی اسرائیل انجام شد، از پایگاه‌های آمریکا در منطقه، از جمله قطر و امارات، هدایت شد. هدف اعلام‌شده، تخریب زیرساخت‌های غنی‌سازی اورانیوم و جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای بود.[۱]
تسلیحات و اهداف
آمریکا از بمب‌های بونکرباستر GBU-57 استفاده کرد که برای نفوذ به تأسیسات زیرزمینی مانند فردو طراحی شده‌اند. تأسیسات فردو به‌طور کامل تخریب شد، در حالی که نطنز و اصفهان خسارات قابل‌توجهی دیدند. منابع اطلاعاتی آمریکا ادعا کردند که این حملات توانایی غنی‌سازی ایران را تا ۸۰ درصد کاهش داده است. ایران این ادعا را رد کرد و اعلام نمود که تأسیسات جایگزین دارد.[۴]
خسارات و تلفات
خسارات زیرساختی
حملات هوایی آمریکا در ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ به تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان خسارات گسترده‌ای به زیرساخت‌های ایران وارد کرد. تأسیسات فردو، که در عمق کوه ساخته شده بود، به‌طور کامل تخریب شد و تجهیزات غنی‌سازی اورانیوم آن نابود گردید. در نطنز، سانتریفیوژهای پیشرفته (IR-8) تا ۷۰ درصد از بین رفتند، و تأسیسات اصفهان نیز با آسیب به راکتورهای تحقیقاتی و مخازن سوخت هسته‌ای مواجه شد. علاوه بر این، پالایشگاه شهران در تهران، که هدف ثانویه حملات بود، دچار آتش‌سوزی شد و تولید نفت ایران را تا ۲۰ درصد کاهش داد. این خسارات توانایی ایران در تولید سوخت هسته‌ای و صادرات انرژی را به شدت مختل کرده است.[۴]
تلفات انسانی
حملات آمریکا تلفات قابل‌توجهی به دنبال داشت. در ایران، حداقل ۵۲۰ نفر کشته و بیش از ۳۸۰۰ نفر مجروح شدند که اکثراً غیرنظامیان اطراف تأسیسات بودند. در فردو، ۸۰ تکنسین و کارمند هسته‌ای کشته شدند. مناطق مسکونی نزدیک نطنز و اصفهان نیز به دلیل نزدیکی به سایت‌ها آسیب دیدند، و گزارش‌ها از تخریب چندین مجتمع مسکونی حکایت دارند. ایران ادعا کرد که این حملات «جنایت جنگی» است، در حالی که آمریکا مدعی شد اهداف غیرنظامی را هدف قرار نداده است. فقدان سیستم‌های هشدار اولیه در ایران به افزایش تلفات منجر شد.[۱][۵]
واکنش‌های جهانی
واکنش‌های دولت‌ها
حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ واکنش‌های متفاوتی از سوی دولت‌ها به دنبال داشت. آلمان و فرانسه ضمن حمایت از اقدام آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، خواستار خویشتنداری و بازگشت به مذاکرات شدند. بریتانیا این حملات را «مشروع» خواند، اما بر لزوم اجتناب از تشدید تنش تأکید کرد. در مقابل، روسیه این اقدام را «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» دانست و پیشنهاد تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت را داد. چین نیز حملات را محکوم کرد و از همه طرف‌ها خواست به دیپلماسی متعهد بمانند. ترکیه و قطر، به‌عنوان بازیگران منطقه‌ای، از احتمال بی‌ثباتی در خاورمیانه ابراز نگرانی کردند و خواستار توقف فوری درگیری‌ها شدند.[۲]
واکنش‌های سازمان‌های بین‌المللی
سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) واکنش‌های محتاطانه‌ای نشان دادند. دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، از همه طرف‌ها خواست تا از اقدامات نظامی بیشتر خودداری کنند و به مذاکرات هسته‌ای بازگردند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که تیم‌های بازرسی برای ارزیابی خسارات به تأسیسات هسته‌ای ایران اعزام خواهند شد، اما دسترسی به سایت‌ها به دلیل ادامه درگیری‌ها محدود است. این سازمان همچنین از نقض احتمالی قطعنامه‌های شورای امنیت ابراز نگرانی کرد.[۳]
واکنش‌های ایران
مقامات ایرانی، از جمله رهبر جمهوری اسلام، علی خامنه‌ای، و رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان، حملات آمریکا را «جنایت جنگی» و «تجاوز آشکار» خواندند. خامنه‌ای قول «پاسخ قاطع» داد و پزشکیان از آمادگی ایران برای «دفاع همه‌جانبه» سخن گفت. ایران اعلام کرد که به شورای امنیت شکایت خواهد کرد و از متحدان خود خواست این حملات را محکوم کنند.[۶]
پاسخ نمایشی رژیم ایران به حمله آمریکا: موشک‌پرانی به پایگاه العدید
در پی حمله بمب‌افکن‌های آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، نطنز، و اصفهان در ۱ تیر ۱۴۰۴، رژیم ایران شامگاه ۲ تیر حمله‌ای موشکی به پایگاه هوایی العدید آمریکا در قطر انجام داد.[۷] این حمله، که از پیش با هماهنگی قطر و اطلاع آمریکا صورت گرفت، نمایشی از ضعف رژیم بود. سپاه پاسداران، که این عملیات را «بشارت فتح» نامید، مدعی شلیک ۱۴ موشک بالستیک شد، اما تنها یکی به پایگاه اصابت کرد و خسارت ناچیز وارد کرد. باقی موشک‌ها توسط سامانه‌های پدافند هوایی قطر و آمریکا ره‌گیری شدند، و تلفاتی گزارش نشد.[۸] اسماعیل بقایی، سخنگوی رژیم، تأکید کرد این اقدام «دفاعی» و بدون نقض حاکمیت قطر بود، ادعایی که با واکنش‌های تند بین‌المللی مواجه شد.[۹]
واکنش‌ها و محکومیت‌های بین‌المللی
قطر حمله را «نقض فاحش حاکمیت» خود خواند و حق پاسخ مستقیم را محفوظ دانست.[۱۰] عربستان، علی‌رغم روابط بهبودیافته با ایران، این اقدام را «تجاوز» و نقض قوانین بین‌المللی دانست و از قطر حمایت کرد.[۷] ناتو، بریتانیا، و فرانسه حمله را محکوم کرده و خواستار خویشتنداری شدند.[۸] دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، حمله را «ضعیف» خواند، اما از اطلاع قبلی رژیم برای کاهش تلفات تشکر کرد. تحلیلگران معتقدند این حمله تلاشی ناکام برای جبران تحقیر رژیم پس از تخریب تأسیسات هسته‌ای بود.[۱۱]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ آمریکا به تأسیسات اتمی فردو، نطنز و اصفهان حمله کرد - صدای آمریکا
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ واکنش‌های جهانی به حملۀ آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران - رادیو فردا «۱»
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ واکنش‌های جهانی به حملۀ آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران - رادیو فردا «۲»
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ استفاده آمریکااز بمب بونکرباستر درحمله به تأسیسات اتمی ایران - دویچه‌وله
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ دیدگاه تحلیلگران درباره حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای در ایران - ایران اینترنشنال
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران؛ ترامپ: یا صلح می‌شود یا شدیدترعمل می‌کنیم - یورو نیوز
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ اعلام آتش‌بس میان ایران و اسرائیل از سوی ترامپ؛ جنگ «۱۲ روزه» پایان یافت؟ - یورو نیوز
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ جنگ ۱۲ روزهٔ اسرائیل و ایران چگونه به آتش‌بس ختم شد؟ - رادیو فردا
- ↑ تازه ترین تحولات جنگ – آغاز آتش بس میان اسراییل و ایران - ایران افشاگر
- ↑ اسرائيل ایران را به نقض آتش‌بس متهم کرد، ایران تکذیب کرد - دویچه‌وله
- ↑ آتش‌بس ایران و اسرائیل؛ واقعیت یا فریب سیاسی؟ - اقلیت‌ها