کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو

کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۳۹

۶۵۲ بایت حذف‌شده ،  ۱۷ ژوئیه
ایجاد صفحه تمرین برای مرتضی حنانه
جزبدون خلاصۀ ویرایش
(ایجاد صفحه تمرین برای مرتضی حنانه)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
'''مرتضی حنانه''' (زاده ۱۱ اسفند ۱۳۰۱ / ۱ مارس ۱۹۲۳ – درگذشته ۲۴ مهر ۱۳۶۸ / ۱۷ اکتبر ۱۹۸۹)، یکی از آهنگسازان برجستهٔ موسیقی ایرانی بود که سهم قابل‌توجهی در تلفیق موسیقی سنتی با ساختارهای چندصدایی غربی داشت. او نوازنده هورن بود و در هنرستان عالی موسیقی تهران تحصیل کرد. سپس به ایتالیا رفت و در مؤسسه موسیقی واتیکان آموزش دید. پس از بازگشت به ایران، ارکستر فارابی را بنیاد نهاد و رهبری آن را بر عهده گرفت. او تجربهٔ ساخت موسیقی فیلم را در ایران توسعه داد و آثارش شامل ساخت موسیقی متن ده‌ها فیلم و سریال مانند «هزار دستان» (Hezar Dastan) است. حنانه پس از انقلاب اسلامی با محدودیت‌هایی مواجه شد اما با همکاری نهاد مجاهدین خلق، سرودهایی چون «میهن شهیدان» را اجرا و تنظیم کرد. تحقیقات او دربارهٔ موسیقی کهن ایرانی ادامه یافت و چند کتاب نیز منتشر کرد. وی بر اثر سرطان در سن ۶۶ سالگی درگذشت و میراثش به‌عنوان یکی از پایه‌گذاران موسیقی سمفونیک معاصر ایران همچنان باقی‌است.
| نام              = سکینه چاقوساز
| تصویر            = سکینه چاقوساز.jpg
| اندازه تصویر      = 200px
| زادروز            = سال ۱۳۱۴
| زادگاه            = تبریز، ایران
| تاریخ مرگ        = ۳۰اردیبهشت ۱۳۶۰
| مکان مرگ          = تهران، ایران
| علت مرگ          = ضربات چماقداران در حمله به مراسم مجاهدین
| آرامگاه          =
| محل زندگی        =تبریز
| ملیت              =ایرانی
| نام‌های دیگر      =
| تحصیلات            = 
| دانشگاه          =
| سال‌های فعالیت    =
| نقش‌های برجسته    =
| جنبش              =سازمان مجاهدین خلق ایران
| دین              =اسلام
| مذهب              =شیعه
}}


'''سکینه چاقوساز''' (۱۳۱۴ – ۱۳۶۰)، از زنان مجاهد و فعال سیاسی اهل تبریز بود که در جریان انقلاب ضدسلطنتی و سپس مقابله با استبداد مذهبی حاکم پس از انقلاب ۱۳۵۷ در صفوف هواداران [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] فعالیت می‌کرد. او در عید فطر سال ۱۳۵۹ در مسجد اندبیلی‌های تبریز، هدف حمله اوباش مسلح وابسته به حزب جمهوری اسلامی و عوامل  موسوی تبریزی قرار گرفت و در پی ضربات وارده دچار خون‌ریزی مغزی شد. پس از ۹ ماه بستری‌شدن در بیمارستان‌های تهران، سرانجام در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۶۰ جان خود را از دست داد. وصیت‌نامه و زندگی این مادر، نماد پایداری زنان ایران در مبارزه برای آزادی است.
== ۱. تولد و خانواده ==
مرتضی حنانه در ۱۱ اسفند ۱۳۰۱ هجری شمسی (۱ مارس ۱۹۲۳ میلادی) در تهران زاده شد. پدرش، مهندس محمد حنانه، مؤسس دبیرستان ایرانشهر و از خدمت‌گزاران علم و هنر بود. رشد در چنین خانواده‌ای زمینه‌ساز علاقهٔ عمیق او به موسیقی و فرهنگ شد iran-pedia.org+15mojahedin.org+15Wikipedia+15Wikipedia.


== زندگی و مبارزه ==
== ۲. تحصیلات موسیقی ==
سکینه چاقوساز در سال ۱۳۱۴ در شهر تبریز، از خانواده‌ای زحمتکش چشم به جهان گشود. از همان دوران نوجوانی با فضای ظلم و استبداد شاهنشاهی آشنا بود و به‌ویژه در دهه‌های پایانی سلطنت محمدرضا پهلوی با فعالیت‌های انقلابی، به‌ویژه در راهپیمایی‌ها و تظاهرات مردمی علیه رژیم شاه، همراه شد.
حنانه دورهٔ ابتدایی موسیقی را در هنرستان عالی موسیقی تهران گذراند. او هورن را نزد رودولف اوربانتس – از اساتید چکسلواکی – و نظریهٔ موسیقی غربی را زیر نظر غلامحسین مین‌باشیان آموخت Telegram+2mojahedin.org+2Wikipedia+2. همچنین فلوت را نیز فرا گرفت و به عضویت ارکستر سمفونیک تهران درآمد Wikipedia+3mojahedin.org+3Telegram+3.


پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، وی همچون بسیاری از هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران، به حمایت فعالانه از این جریان پرداخت و در مراسم مذهبی و سیاسی این سازمان در تبریز حضور داشت.<ref name=":0">[https://event.mojahedin.org/i/%DB%B3%DB%B0%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DB%B1%DB%B3%DB%B6%DB%B0-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%B3%DA%A9%DB%8C%D9%86%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 ۳۰اردیبهشت ۱۳۶۰ - شهادت مادر مجاهد سکینه چاقوساز در تبریز]</ref>
== ۳. فعالیت اولیه و همکاری با پرویز محمود ==
با پیوستن به گروه پرویز محمود، پایه‌های ارکستر سمفونیک تهران در سال‌های دههٔ ۱۳۲۰ شکل گرفت. در سال‌های ۱۳۲۵ و ۱۳۲۸، حنانه آثار خود را با این ارکستر اجرا کرد و هم‌زمان نشریه‌ای فرهنگی به نام «خروس جنگی» را هم منتشر ساخت بالاترین+5Wikipedia+5mojahedin.org+5.


== واقعه مسجد اندبیلی‌ها ==
== ۴. سفر به ایتالیا و تحصیلات عالی ==
در عید فطر سال ۱۳۵۹، در مسجد اندبیلی‌های تبریز، هواداران مجاهدین خلق مراسمی مذهبی برگزار کردند. این مراسم هدف یورش چماقداران حزب جمهوری اسلامی و عوامل مسلح تحت فرمان موسوی تبریزی قرار گرفت. در این حمله، سکینه چاقوساز به‌شدت از ناحیه سر مورد اصابت ضربات باتوم و سلاح‌های جنگی قرار گرفت و به خون‌ریزی مغزی دچار شد.
در جشن هزارهٔ ابن‌سینا (۱۳۳۲)، حنانه رهبری ارکستر سمفونیک را بر عهده گرفت و توجه سفیر ایتالیا را جلب کرد که بورسی برای ادامه تحصیل در مؤسسه موسیقی واتیکان به او اهدا کرد Telegram+2mojahedin.org+2Wikipedia+2. در رم آموزش آهنگسازی، موسیقی مذهبی و فیلم‌سازی را پی‌گرفت .


وی پس از این حادثه به تهران منتقل شد و در بیمارستان‌های ایرانشهر و به‌آور تحت چندین عمل جراحی و درمان‌های فشرده قرار گرفت. اما بر اثر شدت آسیب‌دیدگی، پس از ۹ ماه تحمل درد و رنج، در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۶۰ به شهادت رسید.<ref name=":0" />
== ۵. بازگشت و تأسیس ارکستر فارابی ==
پس از بازگشت به ایران در حدود سال ۱۳۴۰، حنانه ارکستر فارابی را در رادیو تهران بنیان گذاشت. این ارکستر بین سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۸ نزدیک به ۸۰ اثر ایرانی را اجرا و ضبط کرد iranntv.com+3Wikipedia+3mojahedin.org+3. اعضای شورای عالی موسیقی رادیو نیز او را در تدوین نظریات موسیقی استفاده کردند.


== واکنش‌ها و یادبود ==
=== ۶. فعالیت در سینما و تلویزیون ===
سازمان مجاهدین خلق ایران در اطلاعیه‌ای رسمی در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۶۰، جان‌باختن این مادر مجاهد را اعلام کرد و آن را سندی آشکار بر سرکوب و خشونت نیروهای انحصارطلب مذهبی دانست. در این اطلاعیه آمده بود که سکینه چاقوساز نه فقط یک مادر مقاوم بلکه «نمونه‌ای نادر از آزادگی و ایستادگی مردم تبریز» بود.
او نخستین آهنگساز ایرانی بود که برای سینما موسیقی ساخت. اولین اثر وی برای مستند «Iran, Land of Black Gold» در سال ۱۳۲۷ شمسی (۱۹۴۸) بود Wikipedia+1Instagram+1Cinema Iranica. سپس برای بیش از ۲۵ فیلم مانند «فرار از تله»، «گرگ بیزار»، «تیرباران» و مهم‌تر از همه سریال «هزار دستان» (Hezar Dastan – ۱۳۶۷/۱۹۸۸) موسیقی ساخت mojahedin.org+1Wikipedia+1.


مراسم بزرگداشت او در روز جمعه اول خرداد ۱۳۶۰ در مسجد احتشام تبریز با حضور گسترده مردم برگزار شد. این مراسم یکی از نخستین یادمان‌های علنی جان‌باختگان مقاومت در تبریز پس از حملات سال ۱۳۵۹ محسوب می‌شود.<ref name=":0" />
=== ۷. سبک و نوآوری ===
حنانه در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ پیشگام تلفیق موسیقی ایرانی با ساختارهای چندصدایی غربی بود. در آثار او احساس ملی، موسیقی فولکلورای ایرانی و ترکیب ارکستراسیون پیشرفته قابل مشاهده است .


== وصیت‌نامه ==
=== ۸. پژوهش و نوشته‌ها ===
او دربارهٔ اصل و ریشهٔ موسیقی ایرانی تحقیق کرد و دو کتاب تئوریک با عنوان‌های «Lost Scales» و «The Even Harmony» منتشر کرد Wikipedia+1Academic Dictionaries and Encyclopedias+1. مطالعاتش شامل بررسی ارتباط موسیقی ایران با موسیقی یونان باستان، جهان عرب و ترکیه بود .


وصیت‌نامه سکینه چاقوساز، که در واپسین روزهای حیاتش نوشته شده بود، به‌عنوان سندی از آگاهی و تعهد ایدئولوژیک مادران مجاهد در تاریخ مقاومت معاصر ایران شناخته می‌شود. در این وصیت‌نامه آمده است:<blockquote>بسم الله الرحمن الرحیم
=== ۹. فعالیت پس از انقلاب ===
پس از انقلاب ۱۳۵۷، با محدودیت‌های رژیم مواجه شد؛ اما همکاری خود را با نهاد سرود سازمان مجاهدین خلق ادامه داد و سرودهایی چون «میهن شهیدان» و «کارگر» را برای ارکستر و گروه کر تنظیم کرد mojahedin.org+8iranntv.com+8بالاترین+8.


ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیا عند ربهم یرزقون (قرآن کریم)
=== ۱۰. درگذشت ===
مرتضی حنانه بر اثر سرطان در روز ۲۴ مهر ۱۳۶۸ (۱۷ اکتبر ۱۹۸۹) در تهران درگذشت. گفته می‌شود رژیم از صدور گذرنامه برای درمان او در خارج جلوگیری کرد بالاترین+14iranntv.com+14Wikipedia+14.


کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند مرده مپندارید بلکه آنها زنده‌اند و در پیشگاه پروردگارشان روزی می‌خورند
=== ۱۱. میراث ===
حنانه به‌عنوان یکی از پایه‌گذاران مهم موسیقی سمفونیک ایران جاودانه شد. جایزهٔ رادیو یونسکو (Tribune International des Compositeurs) را در سال ۱۹۶۶ از آن خود کرد Telegram+3Academic Dictionaries and Encyclopedias+3Last.fm+3. دانشجویانی همچون جوزف لرنر و امیرعلی حنانه از شاگردان او هستند . آثار ضبط‌شدهٔ اخیر او، نظیر «چشم دل»، بار دیگر منتشر شده و توجه گروه‌های موسیقی معاصر را به خود جلب کرده‌اند Last.fm.
----


من سکینه‌ی چاقوساز ایرانی متولد سال ۱۳۱۴ فرزند میرزاعلی که در زمان شاه معدوم شاهد بوده که جوانان پاک و انقلابی که در مکتب مجاهدین خلق پرورش یافته بودند بدون ترس از قدرت طاغوتی رژیم و سازشکارهای مرتجعین مبارزه می‌کردند، امروز هم آشکارا می‌بینم که همان جوانان پاک و معصومی که شاه با مارک خرابکار و تروریست و مارکسیست اسلامی آنها را به زندان‌ها می‌انداخت و شهیدشان می‌کرد، به دست رژیم به‌اصطلاح جمهوری اسلامی و شکنجه‌گران تازه‌کار دوباره در زندان‌ها جای گرفته و هر روز خون مجاهدی را در گوشه و کنار این کشور بر زمین می‌ریزند. این است که به استقامت و ایمان فرزندان مجاهدم ایمان آورده و تا جان در بدن دارم از هیچ‌گونه کوششی در راه تحقق آرمان‌های توحیدی مجاهدین فروگذار نخواهم کرد و در این ساعات آخر عمرم می‌خواهم از قول من به مسعود و موسی سلام برسانید و به تمامی فرزندان و جوانان وصیت می‌کنم که راه مجاهدین را ادامه داده و از هیچ چیز نترسند که خدا با ماست.
=== نتیجه‌گیری ===
 
مرتضی حنانه با خلاقیت در ترکیب موسیقی اقلیمی ایران و تجربهٔ ارکستراسیون غربی، نقش مهمی در شکل‌گیری موسیقی کلاسیک معاصر ایران ایفا کرد. آثار فیلمی و صحنه‌ای او نشان از بزرگی سبک و چشم‌اندازش دارد. همکاری وی با جریان مقاومت فرهنگی نهاد مجاهدین خلق نیز بخشی دیگر از نقش تاریخی اوست. میراث فکری و هنری او همچنان الهام‌بخش آهنگسازان و محققان امروز است.
وسیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون
 
سکینه چاقوساز ایرانی<ref name=":0" /></blockquote>این متن در اسناد رسمی سازمان مجاهدین خلق ایران و در مراسم سالگرد وی نیز بارها بازخوانی شده است.
 
== اهمیت تاریخی ==
شهادت سکینه چاقوساز، نمادی از ورود پررنگ زنان به عرصه مبارزات اجتماعی و سیاسی در سال‌های پس از انقلاب ۱۳۵۷ است. او در شمار نخستین مادرانی قرار گرفت که در رویارویی با سرکوب ساختارمند جمهوری اسلامی جان باختند. مرگ او الهام‌بخش بسیاری از خانواده‌های مقاوم و مبارز شد.


== منابع ==
== منابع ==
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/78994»

منوی ناوبری