۲٬۱۹۳
ویرایش
کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
افزودن لینک داخلی به مقاله
Alireza k h (بحث | مشارکتها) (افزودن لینک داخلی به مقاله) |
Alireza k h (بحث | مشارکتها) (افزودن لینک داخلی به مقاله) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جراید حُرّه (مطبوعات آزاد)'''، اصطلاحی بود که در دوران مشروطه به روزنامه‌ها و نشریاتی اطلاق می‌شد که مستقل از دربار و در حمایت از آزادی و قانون می‌نوشتند. این مطبوعات نقشی اساسی در بیداری مردم، گسترش آگاهی سیاسی و بسیج اجتماعی داشتند. [[احمد کسروی]] در ''تاریخ مشروطه ایران'' (۱۳۲۵ش) بارها به نفوذ و اهمیت جراید آزاد اشاره کرده است. پژوهشگرانی چون ناطق و آبراهامیان نیز مطبوعات را «دانشگاه سیاسی ملت» در عصر مشروطه دانسته‌اند. | |||
''' | == پیشینه == | ||
پیش از مشروطه، مطبوعات در ایران محدود و زیر نظر حکومت بودند. اما با گسترش ارتباطات با قفقاز و عثمانی، روزنامه‌هایی مانند ''حبل‌المتین'' (کلکته)، ''ملانصرالدین'' (تفلیس) و ''قانون'' (لندن) زمینه‌ساز شکل‌گیری مطبوعات آزاد شدند (آدمیت، ''اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده''، ۱۳۴۹). | |||
== | == نقش در انقلاب مشروطه == | ||
* '''انتقال اندیشه‌های نو:''' آشنایی مردم با مفاهیمی چون قانون، آزادی، مجلس. | |||
* '''انتقاد از استبداد:''' نقد شاه و دربار در مقالات طنز و سیاسی. | |||
* '''بسیج مردمی:''' دعوت به تظاهرات، بست‌نشینی و مقاومت. | |||
* '''پرورش روشنفکران:''' روزنامه‌نگاران و نویسندگان این جراید به رهبران فکری بدل شدند. | |||
کسروی یاد می‌کند که روزنامهٔ ''صوراسرافیل'' در تهران تأثیری عظیم در بیداری افکار عمومی داشت (''تاریخ مشروطه ایران''، ۱۳۲۵). | |||
== | == نمونه‌های مهم == | ||
* | * ''صوراسرافیل'' (تهران) | ||
* | * ''حبل‌المتین'' (کلکته) | ||
* ''ملانصرالدین'' (تفلیس) | |||
* ''قانون'' (لندن، به سردبیری ملکم‌خان) | |||
* ''مجاهد'' و ''انجمن'' (تبریز) | |||
== | == تحلیل پژوهشگران == | ||
* '''کسروی''': مطبوعات آزاد را «آتش‌افروز انقلاب» می‌خواند (۱۳۲۵). | |||
* '''هما ناطق''': جراید حُرّه را دانشگاهی برای ملت می‌داند که در آن الفبای سیاست را آموختند (''ایرانیان و اندیشه تجدد''، ۱۳۷۷). | |||
* '''آبراهامیان''': مطبوعات آزاد را ابزار اصلی بسیج توده‌ای در مشروطه معرفی می‌کند (''ایران بین دو انقلاب''، ۱۳۷۷). | |||
== جمع‌بندی == | == جمع‌بندی == | ||
«جراید حُرّه» ستون اصلی گفتمان آزادی‌خواهی در مشروطه بودند. آنها با زبان ساده و طنزآمیز مردم را به حقوقشان آگاه کردند و به شکل‌گیری افکار عمومی نوین کمک کردند. این مطبوعات، نماد آزادی بیان در تاریخ ایران به شمار می‌روند. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* کسروی، احمد. ''تاریخ مشروطهٔ ایران''. تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۵ش. | * کسروی، احمد. ''تاریخ مشروطهٔ ایران''. تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۵ش. | ||
* آدمیت، فریدون. '' | * آدمیت، فریدون. ''اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده''. تهران: سخن، ۱۳۴۹. | ||
* ناطق، هما. ''ایرانیان و اندیشهٔ تجدد''. تهران: طرح نو، ۱۳۷۷. | * ناطق، هما. ''ایرانیان و اندیشهٔ تجدد''. تهران: طرح نو، ۱۳۷۷. | ||
* آبراهامیان، یرواند. ''ایران بین دو انقلاب''. ترجمهٔ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی، ۱۳۷۷. | * آبراهامیان، یرواند. ''ایران بین دو انقلاب''. ترجمهٔ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی، ۱۳۷۷. | ||
* آجودانی، ماشاءالله. ''مشروطه ایرانی''. تهران: اختران، ۱۳۷۷. | * آجودانی، ماشاءالله. ''مشروطه ایرانی''. تهران: اختران، ۱۳۷۷. | ||