کاربر:Sayfe/حمید نوری کیست؟
| حمید نوری | |
|---|---|
| پرونده:حمید نوری.jpg حمید نوری | |
| هدف | برقراری حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه |
| ایفای نقش توسط | عضو هیئت‌مرگ در قتل عام ۱۳۶۷ در زندانهای اوین و گوهردشت- دادیار سابق قوه قضائیه- کارمند دادستانی در سال ۱۳۵۷ - عضو سپاه پاسداران |
| لقب | عباسی |
| جنسیت | مرد |
| سن | ۶۲ سال |
| تاریخ تولد | ۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ |
| شغل | دادیار سابق قوه قضاییه |
| مذهب | مسلمان-شیعه |
| ملیت | ایرانی |
حمید نوری زاده ۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ در تهران است. او یکی از اعضای سپاه پاسداران بود که نقش فعالی در سرکوب، شکنجه و اعدام زندانیان سیاسی داشته است. حمید نوری پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در سمت کارمند دادستانی کار می‌کرد. وی از نزدیکان سید ابراهیم رئیسی و یکی از مسئولین هیئت اعدام در زندانهای اوین و گوهردشت (زندان رجایی‌شهر) کرج بوده‌است. حمید نوری به خاطر نقش فعال خود در این امر به سرعت ارتقاء یافته و به درجه‌ی دادیاری اوین رسید. برخی شاهدان نقل می‌کنند که او هنگام اعدام زندانیان مجاهد با تمسخر آنها را به سمت سالن‌های اعدام هدایت کرده و به آنها می‌گفت که عاشورای مجاهدین در انتظار شماست.[۱]
پیشینه حمید نوری
حمید نوری، دادیار سابق قوه قضائیه، در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۹۸ به‌منظور دیدار با اقوامش به سوئد سفر کرد. در فرودگاه بین‌المللی آرلاندای استکهلم، با حکم دادسرای این شهر، به‌صورت موقت بازداشت شد و تا مدت یک‌سال و ۹ ماه در بازداشت موقت به‌سر برد. در تاریخ ۵ مرداد ۱۴۰۰، دادستانی سوئد در یک اطلاعیه با عنوان «پیگرد جنایات جنگی در ایران» اعلام کرد که کیفرخواست حمید نوری به دادگاه تحویل داده شده‌است. بر اساس این کیفرخواست، حمید نوری با دو اتهام اصلی مواجه است: جنایت جنگی (نقض شدید حقوق عمومی بین‌الملل) و قتل. این اتهام‌ها به دلیل نقش مستقیم وی در کشتار بیش از ۱۰۰ نفر از مخالفان و زندانیان سیاسی در سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق (در دهه ۶۰ و به‌خصوص در سال ۱۳۶۷) علیه وی مطرح شده‌است.[۲]
نقش سوئد در رابطه با دادگاه حمید نوری
در استکهلم، پایتخت سوئد، دادگاهی برای بار دوم قرارداد بازداشت "حمید نوری" را تا تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸تمدید کرده است.
سوئد از طریق اتهاماتی که به یک ایرانی مثل حمید نوری وارد شده است، می‌تواند به این موضوع رسیدگی کند. جرم علیه بشریت به عنوان یکی از بزرگترین جرائمی که تأثیرات شدیدی بر وجدان بشری دارد، قابلیت پیگیری بین‌المللی دارد. بر اساس اصل "صلاحیت جهانی"، سایر کشورها می‌توانند به افرادی که در جرمی مثل جرم علیه بشریت دست داشته‌اند، رسیدگی کنند.
اگر شاکیان و شاهدان پرونده مدارک کافی برای اثبات هویت حمید نوری را به دادگاه ارائه دهند و دادگاه ادعاهای مرتبط با جرم علیه بشریت را قابل قبول بداند، اقدامات قانونی جهت رسیدگی به پرونده حمید نوری شروع خواهد شد. در صورتی که هیئت منصفه حمید نوری را مقصر تشخیص دهد، دادگاه مجاز است او را محکوم کرده و مدت زمان تمامیت جمله را تعیین می‌کند.
به دلیل عدم وجود یک قرارداد تبادل و استرداد زندانیان بین ایران و سوئد، فرد محکوم شده قطعاً دوران محکومیت خود را خارج از ایران سپری خواهد کرد. از این رو، حمید نوری برای اولین بار به‌عنوان یکی از متهمان کشتار سال ۱۳۶۷ در ایران و بر اساس اصل صلاحیت جهانی، در یک دادگاه کیفری محاکمه خواهد شد.[۳]
حمید نوری، که در ابتدا به عنوان یک پاسدار فعال در سپاه پاسداران خدمت می‌کرد، در سال ۱۳۶۱ درخواست استخدام در دادستانی را ارائه می‌دهد. او متهم است که در زمان کشتارهای تابستان سال ۱۳۶۷ به عنوان دستیار محمد مقیسه (ناصریان) در زندان گوهردشت حضور داشته است. در بیش از ۴۰ کتابی که در دهه ۶۰ از خاطرات و شهادت‌های زندانیان سیاسی منتشر شده است، نام حمید نوری - با نام مستعار عباسی - به ندرت ذکر شده است. نسبت به دیگر اشخاص مسئول در اعدام‌های سال ۱۳۶۷، نام او به طور چشمگیری مطرح نبوده است. با این حال، در چند اثر درباره اعدام‌های تابستان سال ۱۳۶۷، اثری از حضور او قابل تشخیص است.
بنا به گفته مهدی اصلانی، حمید نوری (عباسی) به یک معنا کمک دادیار بود و نقش اجرایی را در اعدام‌ها داشت. او می‌توانست به عنوان یکی از عوامل اصلی در این کشتارها در نظر گرفته شود، مشابه ابراهیم رئیسی که در آن زمان فرمانده بود.
بر اساس اسناد و شهادت‌های زندانیان و سازمان‌های سیاسی، حمید نوری (عباسی) در ابتدا عضو نیروهای سپاه پاسداران بود و سپس به سمت دادیاری در دستگاه قضایی پیشرفت کرد.
در کتاب "قهرمانان در زنجیر" که توسط سازمان مجاهدین خلق در سال ۱۳۷۹ منتشر شد، آمده است: "حمید عباسی از پاسداران قدیمی زندان اوین بود که به دلیل بسیاری از اقدامات تند و سخت در برابر زندانیان، به سمت دادیاری ارتقا یافت و بعدها یکی از مهمترین اعضای هیئت اجرایی اعدام زندانیان در زندان گوهردشت شد."
در همین کتاب، یکی از اعضای سازمان مجاهدین که نام او ذکر نشده، نوشته است که "هیئت‌های مرگ" به‌همراه اعضای ثابت خود، مسئولان هر زندان نیز "به صورت فعال" در این اعدام‌ها شرکت داشتند. حمید عباسی و داوود لشکری از جمله افرادی هستند که در زندان گوهردشت فعالیت می‌کردند.
مهدی اصلانی که خود شاهد در دادگاه بود، درباره نقش حمید نوری می‌گوید:
«در تاریخ ششم شهریور ۱۳۶۷، در زندان گوهردشت که دومین روز اجرای حکم‌ها بود، حمید عباسی با نام شناسنامه‌ای نوری وارد اتاق‌مان شد و گفت که ۱۰ نفر اول را باید به هیئت اجرایی منتقل کنند، حتی به دادگاه نبرند. زیرا دادگاه به زندانیان حکم‌داده بود و نیازی به دادگاه دوباره نبود. من برای اولین بار در آنجا نام هیئت را شنیدم. حمید عباسی ۱۰ نفر را جدا کرد، و من یکی از آن ۱۰ نفر بودم. لیستی هم وجود نداشت، او فقط به ما گفت تو، تو، تو و ما را به اتاق هیئت مرگ برد. من متأسفانه، منابع دقیق و مستندی در دسترس ندارم که بتوانم نقش دقیق حمید نوری (عباسی) در اعدام‌ها را تأیید یا رد کنم. اطلاعاتی که در دسترس دارم، بر اساس شواهد ناقض و گاهاً جانبدارانه است. برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و قطعی‌تر درباره نقش حمید نوری (عباسی) در اعدام‌ها، منصوبات قضایی و اسناد رسمی مربوطه باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد و یا به منابع اطلاعاتی موثق و مستند بازنگری کنید».[۴]
علت محاکمه حمید نوری در سوئد
در خارج از ایران، یک رویداد بی‌سابقه رخ داده است. چند زندانی سیاسی سابق به منظور شهادت درباره هویت فردی به نام "حمید نوری" و نام مستعار "عباسی" به یک دادگاه در سوئد فراخوانده شده‌اند.
حمید نوری به اتهام "جنایت جنگی" و "قتل عمد" با حکم دادگاهی در سوئد بازداشت شده است و پرونده او در حال حاضر در مراحل دادرسی قرار دارد.
این برای اولین بار است که یک ایرانی به اتهام شرکت در کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ خارج از کشور بازداشت و محاکمه می‌شود. اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه اعدام‌های خارج از قوانین در سازمان ملل متحد، درباره این پرونده اظهار داشت:
«این اولین قدم مهم در راستای دستیابی به عدالت درباره اعدام‌های سال ۱۳۶۷ است.»[۴]