۲٬۳۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
== فضای سیاسی آمریکا قبل از کارتر == | == فضای سیاسی آمریکا قبل از کارتر == | ||
انتخابات سال ۱۳۵۵خورشیدی/۱۹۷۶میلادی در آمريكا از حوادث مهم خارجي و داخلي زمان خود تأثير پذيرفت. | |||
شكست آمريكا در ويتنام: | '''شكست آمريكا در ويتنام:''' | ||
در | آمريكا بعد از شكست در ويتنام، وجههی بينالمللي خود را تا حدي از دست داده بود. نتیجهی جنگ، معرفي آمريكا در دنيا به عنوان يك قدرت متجاوز و جنگ طلب بود. بنابراين، لازم بود بازگشتي به سياستهاي بشردوستي و طرفداري از دموكراسي صورت بگيرد. | ||
در اين كنفرانس كه در سال | '''رسوایی واترگیت:''' | ||
در پايان اولين دوره رياست جمهوري نيكسون، فاش شد او در جريان مبارزات انتخاباتي، فعاليتهاي سياسي و انتخاباتي حزب رقيب را به طور غيرقانوني رصد ميكرده است. اين حادثه رسوايي واترگيت نام گرفت و موجب استعفاي نيكسون شد. يكي از پيامدهاي آن، از بين رفتن اعتماد مردم به نهاد رياست جمهوري بود. از آنجا كه نيكسون يك جمهوريخواه بود، اين ماجرا به حزبش ضربه زد و راه را براي روي كار آمدن فردي از حزب دمكرات هموار نمود. | |||
'''کنفرانس هلسینکی:''' | |||
در اين كنفرانس كه در سال ۱۳۵۴ با شركت 35 دولت برگزار شد، تصميمات مهمي درباره اجراي مقررات حقوق بشر در جهان اتخاذ گرديد با جو مساعدي كه در زمينهی توجه به حقوق انساني و نوعدوستي پيش آمد، سياست حقوق بشر پاسخي به افكار عمومي جهاني بود.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/672820/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D9%86-%D8%AF بررسی منشأ سیاست حقوق بشر کارتر و آثار آن در ایران - نوشتهی فریبا اسدی]</ref> | |||
=== سیاست آمریکا در قبال ایران در دوران نیکسون === | === سیاست آمریکا در قبال ایران در دوران نیکسون === | ||
خط ۳۲: | خط ۳۸: | ||
== خطوط اصلی سیاست خارجی دکترین کارتر == | == خطوط اصلی سیاست خارجی دکترین کارتر == | ||
در دوران جنگ سرد تعداد زیادی از کشورهای تازه استقلال یافته، که از استعمار کهنه رهایی یافته بودند، به اردوگاه سوسیالیسم پیوستند. در دهههای ۵۰، ۶۰ و هفتاد میلادی آمریکا از نظامهای دیکتاتوری در سراسر جهان حمایت میکرد. طی حدود یک دهه یعنی از زمان ریاست جمهوری کندی تا اوایل دهه هفتاد ۱۳ حکومت در کشورهای لاتین سرنگون و توسط نظامیان طرفدار آمریکا جایگزین شدند. در نتیجه جنبشهای چپ زیادی برای مقابله با نظامهای دیکتاتوری در آمریکای لاتین و خاورمیانه ظهور کردند. در دههی هفتاد میلادی آمریکا به متحدین خود، ازجمله ایران، توصیه کرد به اصلاحاتی دست بزنند تا از انقلاب و گسترش کمونیسم در جهان جلوگیری شود. کارتر در نطقهای انتخاباتی و دکترین خود وعده داد که ایالات متحده دیگر از دیکتاتوریهای متحد خود دفاع نکند و آنها را وادار کند حقوق بشر را رعایت کنند. | |||
جیمی کارتر وعده داد که سیاست خارجی کشورش را با یک جهتگیری جدید حول محورهای حقوق بشر، کرامت انسانی و عدم دخالت صورتبندی کند. | |||
کارتر در سخنرانی افتتاحیهی خود خطوط اصلی سیاست خارجیاش را اینطور بیان کرد:<blockquote>«تعهد ما به حقوق بشر بایستی مطلق باشد... اقویا نبایستی ضعفا را اذیت و آزار کنند و کرامت انسانی بایستی تقویت شود... برای اینکه با خودمان صادق باشیم، بایستی با دیگران نیز صادق باشیم. ما در خارج ازکشور به گونهای رفتار نخواهیم کرد که قوانین و استانداردهای داخلیمان را نقض کنیم، زیرا میدانیم که اعتمادی که ملت ما به دست میآورد برای قدرت ما حیاتی است. اکنون دنیا سرشار از یک روحیهی جدید است. ملتها بیش از پیش و با آگاهی سیاسی افزونتری مطالبهگری میکنند و در زیر این خوشید طالب جایگاه خویشند، نه صرفا برای بهره بردن از وضعیت فیزیکیشان، بلکه برای برخورداری از حقوق اساسی بشر. اشتیاق برای آزادی در حال افزایش است. برای بهرهبرداری از این روحیه، وظیفهای خطیر و بلندپروازانهتر از کمک به ایجاد دنیایی عادلانه، صلحآمیز و حقیقتا انسانی برای آمریکا در آغاز این دوران جدید وجود ندارد. (کارتر- ۲۰ ژانویه ۱۹۷۷)</blockquote>کارتر سیاست خارجی خود را بر ۵ اصل بنا نهاد که اصل اول آن مربوط به حقوق بشر بود.<blockquote>«اصل اول: ما بر تعهد آمریکا به حقوق بشر بهعنوان یک اصل اساسی سیاست خارجیمان تاکید کردهایم. ... آنچه احتمالا بیش از هر چیز دیگر ما را متحد میکند اعتقاد به آزادی انسان است. ما از دنیا میخواهیم که بداند ملت ما حامی چیزی بیش از شکوفایی مالی است. این بدان معنا نیست که ما سیاست خارجیمان را بر اساس اصول اخلاقی متصلب اجرا میکنیم. ما در دنیایی زندگی میکنیم که ناقص است و برای همیشه ناقص خواهد بود. دنیا پیچیده و مبهم است و برای همیشه پیچیده و مبهم خواهد بود. (کارترـ ۲۲ می ۱۹۷۷)</blockquote>لینکلن بلومفیلد معتقد است: <blockquote>«سیاست خارجی حقوق بشری کارتر مبتنی بر حرکت تاریخی پاندولی میان عملگرایی (پراگماتیسم) و ایدهآلیسم آمریکایی بود. اگرچه این سیاست بازنمایی یک تغییر عمده به حساب میآمد اما از قبل در ابتکارات کنگره پیش بینی شده بود و سپس ادامه یافت. مسأله حقوق بشر هم مانند هر سیاست جدیدی پس از دوران اولیهی ماه عسل به یک مسألهي مناقشه برانگیز بروکراتیک و دیپلماتیک تبدیل شد، برای سازگاری با واقعیتها دچار تغییر شد و نهایتا با بحران ایران و افغانستان به محاق رفت.»<ref>[http://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_3429_ed931b3e1a782bb3001644cc7bd6aa6f.pdf دکترین کارتر: دفاع از حقوق بشر یا حمایت از دیکتاتوری؟] - جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، سال نهم شمارهی سوم، پاییز ۱۳۹۷</ref></blockquote> | |||
== اوضاع ایران در اواخر دوران پهلوی == | == اوضاع ایران در اواخر دوران پهلوی == | ||
خط ۳۹: | خط ۵۰: | ||
=== شکل گیری سازمانهای انقلابی === | === شکل گیری سازمانهای انقلابی === | ||
پس از سرکوب تظاهرات مردم در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ راه هرگونه مبارزه مسالمت آمیز با دیکتاتوری پهلوی بسته شد و شاه یک استبداد بلیسی نظامی در ایران حکفرما کرد. در این دوران چندین سازمان چریکی تاسیس شد که مشی مسلحانه و قهر آمیز را در برابر حکومت پهلوی در پیش گرفتند. معروفترین این سازمانها، سازمان چریکهای فدایی خلق ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران بودند. این سازمانها در نیمه دههی ۴۰ خورشیدی تاسیس شدند. سازمان چریکها فدایی در سال ۱۳۴۹ با انجام یک عملیات در جنگلهای سیاهکل موجودیت خود را اعلام کرد. سازمان مجاهدین نیز که توانسته بود ۶ سال به طور مخفی تشکیلات خود را حفظ کند در سال ۱۳۵۰ در آستانه عملیات مسلحانه لو رفت و تمامی مرکزیت و بیشتر اعضای آن دستگیر شدند. | |||
با علنی شدن و اعلام موجودیت این دو سازمان بسیاری از جوانان به خصوص دانشجویان برای مبارزه با دیکتاتوری به این دو سازمان روی آوردند. سازمانهای انقلابی | با علنی شدن و اعلام موجودیت این دو سازمان بسیاری از جوانان به خصوص دانشجویان برای مبارزه با دیکتاتوری به این دو سازمان روی آوردند. سازمانهای انقلابی اقبال گستردهای در میان تودهی مردم یافتند چرا که مشی مسلحانهی آنها بنبست مبارزاتی را که از سال ۱۳۴۲ بر جامعه حکفرما شده بود را شکست. شکل گیری سازمانهای انقلابی در ایران جامعه را به سمت یک رویارویی رادیکال با حاکمیت پیش میبرد. اوکی شد | ||
== سیاست حقوق بشر کارتر در قبال ایران == | == سیاست حقوق بشر کارتر در قبال ایران == |
ویرایش