بابک علیپور: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بابک علیپور'''، (متولد سال ۱۳۶۳، رشت) یکی از برجسته‌ترین فعالان مدنی و سیاسی ایران است که به دلیل فعالیت‌هایش در دفاع از حقوق بشر و اعتراض به سیاست‌های سرکوبگرانه نظام جمهوری اسلامی، با حکم اعدام مواجه شده است. او در خانواده‌ای با پیشینه سیاسی و مبارزاتی بزرگ شده و از جوانی به مسائل اجتماعی و عدالت‌خواهی علاقه‌مند بود. این مسیر او را به فعالیت‌های گسترده‌ای در سازمان‌دهی تجمعات و حمایت از حقوق قشرها محروم سوق داد. بابک علیپور در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به دلیل مشارکت فعال در اعتراضات خیابانی و تلاش برای سازمان‌دهی گروه‌های مدنی دستگیر شد و هم‌اکنون در بند ۲۰۹ [[زندان اوین]]، تحت شرایطی غیرانسانی و با محرومیت از حقوق اولیه، در انتظار اجرای حکم اعدام به سر می‌برد. اتهامات او شامل «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «عضویت در [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]»، «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» است.

فرایند دادگاهی او در سال ۱۴۰۳ به‌صورت مخفیانه و بدون حضور وکیل برگزار شد و دیوان عالی کشور نیز حکم اعدام را تأیید کرد، که این امر واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. خانواده‌اش پس از بیش از سه ماه بلاتکلیفی و بی‌خبری، با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل زندان اوین، تلاش کردند صدای بابک را به گوش جهانیان برسانند، اما این اقدامات با سرکوب شدید مواجه شد. سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌های آزاد این حکم را محکوم کرده و خواستار لغو فوری آن شده‌اند. فعالان خارج از کشور نیز با تظاهرات در شهرهای بزرگ، از جمله لندن و پاریس، و کمپین‌های آنلاین، فشار بر حکومت ایران را افزایش داده‌اند. وضعیت فعلی بابک بسیار وخیم گزارش شده؛ او از مراقبت‌های پزشکی محروم است و آسیب‌های جسمی ناشی از شکنجه، از جمله مشکلات تنفسی و شکستگی استخوان‌ها، زندگی‌اش را در خطر جدی قرار داده است.<ref name=":0">[https://www.hra-news.org/2024/hranews/a-47798/ بیش از سه ماه بلاتکلیفی؛ تداوم بازداشت بابک علی پور در بند ۲۰۹ اوین - هرانا]</ref><ref name=":1">[https://iranhrs.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ زندانی سیاسی بابک علیپور کیست؟ - کانون حقوق بشر ایران]</ref><ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%81%D9%88-%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9-%DB%B6-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/a-71395675 هشدار عفو بین‌الملل درباره اعدام قریب‌الوقوع ۶ زندانی سیاسی - دویچه‌وله]</ref><ref name=":3">[https://www.iranintl.com/202501316919 سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی شد - ایران اینترنشنال]</ref>  

بابک علیپور در سال ۱۳۶۳ در شهر ساحلی و سرسبز رشت، مرکز استان گیلان، به دنیا آمد. خانواده او از نظر سیاسی پیشینه‌ای غنی داشتند؛ پدرش در دهه ۱۳۶۰ به دلیل مخالفت با سیاست‌های رژیم جمهوری اسلامی دستگیر و برای مدتی زندانی شده بود و مادرش نیز از حامیان حقوق زنان و فعالان اجتماعی محلی بود. این فضای خانوادگی، از همان کودکی بابک را با مفاهیمی چون عدالت، آزادی و مبارزه با ظلم آشنا کرد. او در دوران کودکی اغلب شاهد بحث‌های داغ سیاسی در خانه بود و از سنین پایین کتاب‌هایی درباره تاریخ مبارزات مردمی و حقوق بشر مطالعه می‌کرد. این علاقه‌مندی در دوران نوجوانی او عمیق‌تر شد و او را به سمت فعالیت‌های اجتماعی سوق داد.

پس از اتمام تحصیلات متوسطه با نمرات عالی، بابک وارد دانشگاه گیلان شد و در رشته مهندسی برق تحصیل کرد. دانشگاه گیلان، که یکی از مراکز مهم آموزشی در شمال ایران است، به دلیل سابقه طولانی در فعالیت‌های دانشجویی و سیاسی شناخته شده بود. بابک علیپور در این محیط به سرعت به انجمن‌های دانشجویی پیوست و در جلسات بحث و گفت‌وگو درباره مسائل روز کشور، از جمله سرکوب [[آزادی بیان]] و مشکلات اقتصادی، مشارکت فعال داشت. او همچنین در سازمان‌دهی چندین تجمع دانشجویی نقش داشت که اغلب با هدف اعتراض به سیاست‌های دولت برگزار می‌شدند. این فعالیت‌ها، اگرچه در ابتدا مسالمت‌آمیز بودند، توجه نهادهای امنیتی را به او جلب کردند و نام او به‌عنوان یک دانشجوی فعال و منتقد در لیست‌های نظارتی ثبت شد. بابک علیپور در سال‌های پایانی تحصیلش، پایان‌نامه‌ای درباره بهینه‌سازی سیستم‌های برقی ارائه داد که نشان‌دهنده استعداد بالای او در زمینه فنی بود، اما علاقه اصلی او همچنان به مسائل اجتماعی و سیاسی معطوف باقی ماند.<ref name=":1" /><ref name=":4">[https://www.balatarin.com/permlink/2025/2/11/6297656 برای نجات بچه هاشون چه کردند - بالاترین]</ref>

مسیر زندگی بابک علیپور با دستگیری‌های متعدد و فشارهای شدید امنیتی گره خورده است. اولین دستگیری او در سال ۱۳۹۷ رخ داد، زمانی که در جریان اعتراضات سراسری علیه سیاست‌های اقتصادی دولت و افزایش قیمت‌ها، به خیابان‌های رشت آمد و در کنار دیگر معترضان شعارهایی در دفاع از حقوق مردم سر داد. این تجمعات با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد و بابک پس از دستگیری به بازداشتگاهی در رشت منتقل شد. در آنجا، او برای چندین هفته تحت بازجویی‌های طولانی و فشارهای روانی قرار گرفت. مأموران امنیتی با تهدید خانواده او و محرومیت از خواب، سعی داشتند او را وادار به امضای اعتراف‌نامه‌ای کنند که فعالیت‌هایش را «اقدام علیه امنیت ملی» جلوه دهد. با این حال، او پس از چند ماه با قید وثیقه آزاد شد، اما این تجربه او را مصمم‌تر کرد تا به فعالیت‌هایش ادامه دهد.

دومین دستگیری بابک در سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد، زمانی که موج جدیدی از اعتراضات در ایران به دلیل سرکوب معترضان و وضعیت وخیم اقتصادی شکل گرفت. او که این بار در سازمان‌دهی گروه‌های کوچک محلی نقش داشت، بار دیگر به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» بازداشت شد و به [[زندان لاکان رشت|زندان رشت]] منتقل گردید. در این دوره، شرایط زندان به مراتب سخت‌تر بود؛ او در سلولی تنگ و بدون نور کافی نگه داشته شد و از ملاقات با خانواده‌اش محروم ماند. گزارش‌هایی از ضرب و شتم او با شلاق و باتوم نیز در این زمان منتشر شد که نگرانی‌هایی درباره سلامت جسمانی‌اش به وجود آورد.

آخرین و شدیدترین دستگیری او در سال ۱۴۰۳ در تهران رخ داد. بابک علیپور که برای دیدار با فعالان دیگر به پایتخت سفر کرده بود، توسط نیروهای امنیتی ربوده شد و به بند ۲۰۹ زندان اوین، یکی از بدنام‌ترین بخش‌های این زندان که تحت نظارت مستقیم [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] است، منتقل گردید. در این بند، او با شکنجه‌های جسمی و روانی وحشتناکی روبه‌رو شد. ضرب و شتم با کابل و باتوم، محرومیت از خواب برای روزها، و تهدید به آزار خانواده‌اش تنها بخشی از این فشارها بود. گزارش‌های تأییدشده نشان می‌دهد که او دچار شکستگی در دنده‌ها و مشکلات تنفسی شده است. همچنین، مأموران با پخش صداهای ضبط‌شده از فریادهای ساختگی که به خانواده‌اش نسبت داده می‌شد، سعی داشتند او را به اعتراف اجباری وادار کنند. این شکنجه‌ها به حدی شدید بود که سازمان‌های حقوق بشری خواستار مداخله فوری پزشکی شدند، اما مقامات زندان تاکنون هیچ اقدامی نکرده‌اند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/prisoner-iran-lakan--/4991487.html بابک علیپور فعال مدنی برای محکومیت پنج ساله به زندان رشت منتقل شد - صدای آمریکا]</ref><ref name=":0" /><ref name=":5">[https://iranwire.com/fa/news-1/136835/ بیانیه ۴۰زندانی سیاسی محبوس در اوین: امروز زمان‌ایستادگی در برابر اعدام است - ایران وایر]</ref><ref name=":6">[https://bazdashtshodegan.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85/ معرفی زندانی سیاسی بابک علی‌پور محکوم به اعدام - صدای بازداشت‌شدگان]</ref><ref name=":3" /><ref name=":2" />

اتهامات وارده به بابک علیپور شامل موارد سنگینی چون «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» است. این اتهامات در دادگاهی که در سال ۱۴۰۳ برگزار شد، به او تفهیم گردید. اما این دادگاه، که به‌صورت کاملاً مخفیانه و بدون حضور وکیل برگزار شد، با نقض آشکار استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر همراه بود. بابک از حق داشتن وکیل انتخابی محروم شد و هیچ مدرک مستقل و معتبری برای اثبات اتهامات ارائه نشد. تنها شواهد مورد استناد قاضی، اعترافاتی بود که تحت شکنجه‌های شدید از او گرفته شده بود. این اعترافات اجباری، که در شرایط غیرانسانی ضبط شده بودند، به‌عنوان مدرک اصلی در پرونده او استفاده شد.

پس از دستگیری در سال ۱۴۰۳، بابک علیپور برای بیش از سه ماه در بند ۲۰۹ زندان اوین در وضعیت بلاتکلیفی کامل نگه داشته شد. در این مدت، خانواده‌اش هیچ اطلاعی از وضعیت او نداشتند و بارها با مراجعه به زندان اوین و دیگر نهادهای قضایی، خواستار ملاقات یا حداقل دریافت خبری از او شدند. اما مقامات زندان و وزارت اطلاعات از ارائه هرگونه اطلاعات خودداری کردند و حتی در مواردی خانواده را تهدید به بازداشت کردند. این بی‌خبری فشار روانی عظیمی بر مادر و خواهر بابک وارد کرد که هر دو از فعالان محلی در رشت بودند.

در بهار ۱۴۰۳، خانواده‌ی بابک تصمیم گرفتند دست به اقدامی جسورانه بزنند و با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل زندان اوین، صدای خود را به گوش دیگران برسانند. این تجمعات با حضور ده‌ها نفر از حامیان و فعالان حقوق بشر برگزار شد و شعارهایی مانند «بابک را آزاد کنید» و «اعدام را متوقف کنید» در آن سر داده شد. اما نیروهای امنیتی به سرعت وارد عمل شدند و با استفاده از گاز اشک‌آور و باتوم، معترضان را متفرق کردند. چندین نفر از جمله یکی از بستگان نزدیک بابک به‌طور موقت بازداشت شدند و پس از چند روز با قید وثیقه آزاد شدند. این سرکوب، خانواده را وادار کرد تا از فعالان حقوق بشر و رسانه‌های خارج از کشور کمک بخواهند تا وضعیت بابک را به اطلاع جهانیان برسانند.<ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref>[https://wncri.org/fa/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9/ اعتراض خانواده های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین - زنان نیروی تغییر]</ref><ref name=":0" /><ref name=":4" />

== وضعیت فعلی ==

بابک علیپور هم‌اکنون در بند ۲۰۹ زندان اوین در شرایطی بسیار دشوار به سر می‌برد. او از دسترسی به وکیل، ملاقات با خانواده و حتی مراقبت‌های پزشکی اولیه محروم است. گزارش‌های اخیر از ''هرانا'' نشان می‌دهد که وضعیت جسمانی او به دلیل شکنجه‌های مداوم و عدم رسیدگی پزشکی به شدت وخیم شده است و او با مشکلات تنفسی شدید و شکستگی‌های درمان‌نشده دست به گریبان است. ''ایران وایر'' گزارش داد که او به دلیل وخامت حالش چندین بار به سلول انفرادی منتقل شده، اما هیچ درمان جدی دریافت نکرده است. خانواده‌اش نگرانند که او در معرض خطر مرگ قرار داشته باشد. تلاش‌های خانواده و سازمان‌های حقوق بشری برای لغو حکم اعدام همچنان ادامه دارد. آن‌ها با ارسال نامه‌هایی به نهادهای بین‌المللی و برگزاری کمپین‌های آنلاین، سعی دارند فشار را بر مقامات ایران افزایش دهند، اما تاکنون هیچ پاسخ روشنی از سوی قوه قضاییه یا حکومت ایران دریافت نشده است و این سکوت، نگرانی‌ها را بیش از پیش افزایش داده است. ''ایران آزادی'' نیز به نقل از فعالان، از احتمال انتقال او به زندان قزل‌حصار به‌عنوان یک تهدید جدید خبر داده است.<ref name=":0" /><ref name=":5" /><ref name=":4" /><ref>[https://iranfreedom.net/%d8%b9%d9%81%d9%88-%d8%a8%db%8c%d9%86%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%af%db%8c/ عفو بین‌الملل اعدام جنایتکارانه مهدی حسنی و بهروز احسانی را محکوم کرد - ایران آزادی]</ref>

فعالان ایرانی در خارج از کشور نیز بیکار نماندند و با برگزاری تظاهرات در شهرهایی مانند لندن، پاریس و نیویورک، توجه رسانه‌های بین‌المللی را به این موضوع جلب کردند. ''صدای بازداشت‌شدگان'' گزارش داد که در یکی از این تظاهرات، بیش از ۵۰۰ نفر شرکت کردند و خواستار آزادی فوری بابک شدند. ''سازمان مجاهدین خلق'' نیز کمپینی جهانی راه‌اندازی کرد و با ارسال نامه‌هایی به مقامات سازمان ملل، از آن‌ها خواست تا با وضع تحریم‌های هدفمند علیه مقامات قضایی ایران، فشار را بر رژیم افزایش دهند. ''صدای آمریکا'' اعلام کرد که این کمپین‌ها با حمایت برخی سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی همراه شده است. رسانه‌هایی مانند ''ایران وایر'' نیز با انتشار مصاحبه‌هایی با خانواده بابک علیپور، ابعاد انسانی این پرونده را برجسته کردند. ''مانیتورینگ حقوق بشر ایران'' نیز در گزارشی، وضعیت کلی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را بررسی کرد و بابک را یکی از نمونه‌های بارز این وضعیت دانست.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":6" /><ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%A2%D9%86-%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF همین الآن اقدام کنید! - سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref name=":3" /><ref>[https://ir.voanews.com/a/amnesty-iran-rights-six-prisoners-exeution/7952169.html عفو بین‌الملل خواستار لغو حکم اعدام و آزادی فوری شش زندانی سیاسی شد - صدای آمریکا]</ref><ref name=":5" /><ref>[https://fa.iran-hrm.com/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-2/ وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران - مانیتورینگ حقوق بشر ایران]</ref>

این افراد که ماه‌ها تحت شکنجه و بازداشت غیرقانونی بوده‌اند، اکنون بدون برخورداری از یک فرایند قانونی عادلانه، با خطر فوری اعدام روبه‌رو هستند. این وضعیت اضطراری نیازمند واکنش هماهنگ و فوری از سوی دولت انگلستان و جامعه بین‌المللی است. شورای امنیت سازمان ملل، کمیسر عالی حقوق‌بشر، شورای حقوق‌بشر سازمان ملل و سایر نهادهای بین‌المللی باید بدون تأخیر اقداماتی مؤثر برای جلوگیری از این اعدامها انجام دهند. علاوه بر این، دولت انگلستان باید با اتحادیه اروپا و سایر شرکای جهانی همکاری کند تا فشار بر رژیم ایران برای توقف این اعدامها و آزادی فوری تمام زندانیان سیاسی افزایش یابد. سرکوب مستمر زندانیان سیاسی، از جمله این شش نفر، نباید نادیده گرفته شود. واکنش قاطع و محکم جهانی برای پاسخگو کردن رژیم ایران نسبت به اقداماتش و تضمین آزادی کسانی که به‌دلیل عقاید سیاسی و فعالیت‌هایشان زندانی شده‌اند، ضروری است.

انجمن «به قابیل دست نزنید» از جنایات مرتکب شده توسط مقامات رژیم ایران علیه جمعیت غیرنظامی، به‌ویژه اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران آگاه است. این افراد قربانی جنایات علیه بشریت بوده‌اند، همان‌طور که در گزارش سازمان ملل تحت عنوان «جنایات فجیع» که در وب‌سایت دفتر کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل در تاریخ ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۴ منتشر شده است، به آن اشاره شده است. با این حال، همان‌طور که در این گزارش نیز ذکر شده است، سه و نیم دهه  بیش از ۳۵سال از این جنایات گذشته و آزار و اذیت هم‌چنان ادامه دارد و افرادی که مسئولیت کیفری این نقض‌های جدی و شدید حقوق‌بشر و جنایات بین‌المللی را برعهده دارند، هم‌چنان در قدرت و حاکمیت هستند.

[[شورای ملی مقاومت ایران]]، با صدور اطلاعیه‌ای حکم اعدام بابک علیپور و ۵ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق دیکر را محکوم کرد و ارگان‌های بین‌مللی و جامعه‌ی جهانی خواستار اقدام فوری برای نجات جان آن‌ها و آزادی همه‌ی زندانیان سیاسی شد. در این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«قضاییه جلادان ۶ زندانی سیاسی، ابوالحسن منتظر، پویا قبادی، وحید بنی‌عامریان، بابک علی‌پور، علی‌اکبر دانشور کار و محمد تقوی را پس از ماهها بازجویی و شکنجه به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، «تشکیل دسته یا جمعیت با هدف برهم زدن امنیت کشور»، «تخریب اموال عمومی با استفاده از سلاح لانچر»، به اعدام محکوم کرد. این احکام جنایتکارانه توسط قاضی جنایتکار ایمان افشاری رئیس بیدادگاه ضدانقلاب شعبه ۲۶ تهران صادر شد. همین بیدادگاه مجتبی و علی تقوی برادران محمد تقوی را به زندان و تبعید محکوم کرد.

علی‌اکبر دانشور کار ۵۷ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.

== منابع ==