۵۳۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویرایش متنی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
آنطور که در گزارش فتح تهران آمدهاست مجلس عالی که اعضای آن نزدیک به ۳۰تن از معتمدین سردار اسعد و سپهدار تنکابنی بودند، در نامهای خلع محمدعلی شاه از سلطنت را اعلام کردند و احمدشاه قاجار را بر تخت نشاندند.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/details/267524/Culture/culturalnews روزنامه همشهری -ماجرای فتح تهران پس از ۱۰۵سال]</ref> | آنطور که در گزارش فتح تهران آمدهاست مجلس عالی که اعضای آن نزدیک به ۳۰تن از معتمدین سردار اسعد و سپهدار تنکابنی بودند، در نامهای خلع محمدعلی شاه از سلطنت را اعلام کردند و احمدشاه قاجار را بر تخت نشاندند.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/details/267524/Culture/culturalnews روزنامه همشهری -ماجرای فتح تهران پس از ۱۰۵سال]</ref> | ||
نیروی نظامی قزاق پس از فتح تهران در سال ۱۲۸۸ شمسی و تشکیل دولت «انقلاب» توسط سپهدار تنکابنی به عنوان بازوی نظامی دولت نوپا برقرارماند. رضاخان از آن پس نیز در قزاقخانه ماند و همراه با سواران بختیاری و ارامنه برای خواباندن شورشها و قیامهای محلی به زنجان و اردبیل اعزام شد و در جنگ با قوای ارشدالدوله، برادر محمدعلی شاه قاجار، از خود رشادت نشان داد و با درجه یاوری (سرگردی) به فرماندهی دسته تیرانداز و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی به فرماندهی آتریاد (تیپ) همدان منصوب شد. در همین منصب بود که مأمور جنگ با میرزا کوچک خان و ازمیان بردن جنبش جنگل شد.<ref name=":0" /> | نیروی نظامی قزاق پس از فتح تهران در سال ۱۲۸۸ شمسی و تشکیل دولت «انقلاب» توسط سپهدار تنکابنی به عنوان بازوی نظامی دولت نوپا برقرارماند. رضاخان از آن پس نیز در قزاقخانه ماند و همراه با سواران بختیاری و ارامنه برای خواباندن شورشها و قیامهای محلی به زنجان و اردبیل اعزام شد و در جنگ با قوای ارشدالدوله، برادر محمدعلی شاه قاجار، از خود رشادت نشان داد و با درجه یاوری (سرگردی) به فرماندهی دسته تیرانداز و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی به فرماندهی آتریاد (تیپ) همدان منصوب شد. در همین منصب بود که مأمور جنگ با [[میرزا کوچک خان جنگلی|میرزا کوچک خان]] و ازمیان بردن [[نهضت جنگل|جنبش جنگل]] شد.<ref name=":0" /> | ||
== نخست وزیری وثوق الدوله و ادامه یورشها به جنبش جنگل == | == نخست وزیری وثوق الدوله و ادامه یورشها به جنبش جنگل == | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
== اعلام حکومت نظامی در منطقه فومنات == | == اعلام حکومت نظامی در منطقه فومنات == | ||
حدود دو هفته بعد از امضای این قرارداد، در روز ۲شهریور ۱۲۹۸، عبدالحسین تیمورتاش، حکمران گیلان و طوالش، در سراسر منطقهٔ فومنات، که از مراکز مهم استقرار نیروهای جنبش جنگل بود، حکومت نظامی اعلام کرد و یورش به رزمندگان جنگل، به صورت وحشیانه تری، آغازشد. در دورهٔ حکومت او در گیلان بود که دکتر | حدود دو هفته بعد از امضای این قرارداد، در روز ۲شهریور ۱۲۹۸، عبدالحسین تیمورتاش، حکمران گیلان و طوالش، در سراسر منطقهٔ فومنات، که از مراکز مهم استقرار نیروهای جنبش جنگل بود، حکومت نظامی اعلام کرد و یورش به رزمندگان جنگل، به صورت وحشیانه تری، آغازشد. در دورهٔ حکومت او در گیلان بود که [[دکتر حشمت طالقانی]]، از یاران نزدیک میرزا کوچک خان، به دارآویخته شد. | ||
در این یورشهای نابرابر و ویرانگر، رضاخان از فرماندهان قزّاق و از عاملان اصلی سرکوب جنبش بود و در چشم فرماندهان انگلیسی و قزّاق، خوش درخشید و با این خوشخدمتی به «دشمنان وطن» پلههای ترقی را به سرعت پیمود.<ref name=":0" /> | در این یورشهای نابرابر و ویرانگر، رضاخان از فرماندهان قزّاق و از عاملان اصلی سرکوب جنبش بود و در چشم فرماندهان انگلیسی و قزّاق، خوش درخشید و با این خوشخدمتی به «دشمنان وطن» پلههای ترقی را به سرعت پیمود.<ref name=":0" /> | ||
== قرارداد ۱۹۱۹ و مخالفتها با آن == | == قرارداد ۱۹۱۹ و مخالفتها با آن == | ||
وثوق الدوله که از مرداد۱۲۹۷ تا تیرماه ۱۲۹۹ بر سر کار بود، از ابتدای نخست وزیری، مذاکرات محرمانه یی را با انگلیسیها آغازکرد و پس از ۹ماه مذاکره، قرارداد جنجالبرانگیز «۱۹۱۹» بین ایران و انگلیس را در ۱۷ مرداد۱۲۹۸ (۹ اوت۱۹۱۹–۱۲ذی قعده۱۳۳۷) امضاکرد. براساس این قرارداد تمام امور کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوّز آنان انجام میشد. | وثوق الدوله که از مرداد۱۲۹۷ تا تیرماه ۱۲۹۹ بر سر کار بود، از ابتدای نخست وزیری، مذاکرات محرمانه یی را با انگلیسیها آغازکرد و پس از ۹ماه مذاکره، [[قرارداد ۱۹۱۹|قرارداد جنجالبرانگیز «۱۹۱۹»]] بین ایران و انگلیس را در ۱۷ مرداد۱۲۹۸ (۹ اوت۱۹۱۹–۱۲ذی قعده۱۳۳۷) امضاکرد. براساس این قرارداد تمام امور کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوّز آنان انجام میشد. | ||
مذاکرات سرّی مربوط به قرارداد اوت ۱۹۱۹، که متن آن یک سال بعد از بسته شدن، توسط قوام السلطنه منتشرشد، مخالفتهای زیادی را برانگیخت، ازجملهٔ مخالفان قرارداد، احمدشاه قاجار، پادشاه وقت ایران بود. میرزا کوچک خان و همرزمانش نیز از مخالفان جدّی قرارداد بودند و قیام شیخ محمد خیابانی نیز در مخالفت با این قرارداد شکل گرفت. از دیگر مخالفان سرسخت قرارداد، مرحوم مدرّس و روحانیان همگام او بودند. آمریکا نیز از مخالفان این قرارداد بود.<ref name=":0" /> | مذاکرات سرّی مربوط به قرارداد اوت ۱۹۱۹، که متن آن یک سال بعد از بسته شدن، توسط قوام السلطنه منتشرشد، مخالفتهای زیادی را برانگیخت، ازجملهٔ مخالفان قرارداد، احمدشاه قاجار، پادشاه وقت ایران بود. میرزا کوچک خان و همرزمانش نیز از مخالفان جدّی قرارداد بودند و قیام [[شیخ محمد خیابانی]] نیز در مخالفت با این قرارداد شکل گرفت. از دیگر مخالفان سرسخت قرارداد، مرحوم مدرّس و روحانیان همگام او بودند. آمریکا نیز از مخالفان این قرارداد بود.<ref name=":0" /> | ||
[[پرونده:قرارداد ۱۹۱۹.jpg|جایگزین=متن قرارداد|بندانگشتی|297x297پیکسل|قرارداد ۱۹۱۹]] | [[پرونده:قرارداد ۱۹۱۹.jpg|جایگزین=متن قرارداد|بندانگشتی|297x297پیکسل|قرارداد ۱۹۱۹]] | ||
این مخالفتها باعث شد که امکان پیشبرد مفاد استعماری آن از میان برود و ادامهٔ نخست وزیری وثوق الدوله نیز ناممکن شود. به خصوص که شایعهٔ بسیار گستردهٔ مربوط به این که انگلیس با دادن رشوهٔ کلان به وثوق الدوله و وزیر خارجه اش، نصرت الدوله فیروز، آنها را به این خیانت راضی کردهاست، آنها را رسوای خاص و عام کرده بود. | این مخالفتها باعث شد که امکان پیشبرد مفاد استعماری آن از میان برود و ادامهٔ نخست وزیری وثوق الدوله نیز ناممکن شود. به خصوص که شایعهٔ بسیار گستردهٔ مربوط به این که انگلیس با دادن رشوهٔ کلان به وثوق الدوله و وزیر خارجه اش، نصرت الدوله فیروز، آنها را به این خیانت راضی کردهاست، آنها را رسوای خاص و عام کرده بود. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
== سرکوب قیامهای منطقه ای == | == سرکوب قیامهای منطقه ای == | ||
[[مشیرالدوله]] در راستای این سیاست جدید انگلیس اقدامات مؤثری انجام داد که از جمله، میتوان به سرکوب قیام تبریز به رهبری [[شیخ محمد خیابانی]] در ۲۲ شهریور ۱۲۹۹ (۲۹ذیحجهٔ ۱۳۳۸قمری) و شهادت خود او، ازمیان بردن جنبش تنگستانیها و چاکوتاهیها و تلاش برای ازمیان بردن جنبش جنگل اشاره کرد. با وجود این خوشخدمتیها، مخالفت آشکارش با قرارداد۱۹۱۹ و ردّ درخواست انگلیس برای برکناری استاروسلسکی، فرمانده روسی قوای قزاق، و سپردن زِمام قوای قزاق به فرماندهان انگلیسی، او را از چشم | [[مشیرالدوله]] در راستای این سیاست جدید انگلیس اقدامات مؤثری انجام داد که از جمله، میتوان به سرکوب قیام تبریز به رهبری [[شیخ محمد خیابانی]] در ۲۲ شهریور ۱۲۹۹ (۲۹ذیحجهٔ ۱۳۳۸قمری) و شهادت خود او، ازمیان بردن جنبش تنگستانیها و چاکوتاهیها و تلاش برای ازمیان بردن جنبش جنگل اشاره کرد. با وجود این خوشخدمتیها، مخالفت آشکارش با قرارداد۱۹۱۹ و ردّ درخواست انگلیس برای برکناری استاروسلسکی، فرمانده روسی قوای قزاق، و سپردن زِمام قوای قزاق به فرماندهان انگلیسی، او را از چشم انگلیسیها انداخت. | ||
مشیرالدوله در سوم آبان ۱۲۹۹، در جریان مخالفتش با برکناری استاروسلسکی، و مخالفتهای برآمده از شهادت خیابانی و «شیخ حسین چاه کوتاهی» استعفاداد که خشم مدرّس را برانگیخت. به جای او سپهدار اعظم (فتحالله اکبر)، که فردی ضعیف اما مورد اعتماد انگلیسیها بود، به نخست وزیری نشانده شد. او نیز کاری از پیش نبرد و چند هفته پیش از کودتای انگلیسی سوم اسفند۱۲۹۹ کناره گرفت.<ref name=":0" /> | مشیرالدوله در سوم آبان ۱۲۹۹، در جریان مخالفتش با برکناری استاروسلسکی، و مخالفتهای برآمده از شهادت خیابانی و «شیخ حسین چاه کوتاهی» استعفاداد که خشم مدرّس را برانگیخت. به جای او سپهدار اعظم (فتحالله اکبر)، که فردی ضعیف اما مورد اعتماد انگلیسیها بود، به نخست وزیری نشانده شد. او نیز کاری از پیش نبرد و چند هفته پیش از کودتای انگلیسی سوم اسفند۱۲۹۹ کناره گرفت.<ref name=":0" /> | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
[[کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹|کودتای سوم اسفند]]، زمام نخست وزیری را به [[سید ضیاءالدین طباطبایی|سیدضیاء طباطبایی]] و مقام سردار سپه را به «رضاخان میرپنج» واگذارکرد و پس از صد روز به جای سیدضیا، قوام السطنه به نخست وزیری نشانده شد. کودتا توسط نیروهای قزاق تحت امر انگلیس و افسر مورد اعتماد انگلیس ـ رضاخان ـ انجام شد و به یاری انگلیس، به شتاب، به سوی تثبیت یک قدرت متمرکز قوی و سرسپردهٔ آن کشور پیش رفت.<ref name=":0" /> | [[کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹|کودتای سوم اسفند]]، زمام نخست وزیری را به [[سید ضیاءالدین طباطبایی|سیدضیاء طباطبایی]] و مقام سردار سپه را به «رضاخان میرپنج» واگذارکرد و پس از صد روز به جای سیدضیا، قوام السطنه به نخست وزیری نشانده شد. کودتا توسط نیروهای قزاق تحت امر انگلیس و افسر مورد اعتماد انگلیس ـ رضاخان ـ انجام شد و به یاری انگلیس، به شتاب، به سوی تثبیت یک قدرت متمرکز قوی و سرسپردهٔ آن کشور پیش رفت.<ref name=":0" /> | ||
رضاخان در | رضاخان در سال ۱۳۰۰ خورشیدی وزیر جنگ شد. بعد از اعتراضات معتمدالتجار و مدرس که از نمایندگان مجلس بودند رضاخان استعفا داد اما امنیت شهر با قتلهای مرموز مختل شد و همین باعث استرداد رضاخان شد. احمدشاه در سال ۱۳۰۲ سردار سپه را به رئیسالوزرایی منصوب کرد و خود راهی اروپا شد. <ref name=":1">[http://pajoohe.ir/سلسله-پهلوی-و-تاریخ-معاصر__a-17717.aspx پژوهشکده باقرالعلوم -سلسله پهلوی و تاریخ معاصر]</ref> | ||
== پادشاهی رضاشاه == | == پادشاهی رضاشاه == | ||
[[پرونده:رضا خان در برابر مجلس شورای ملی به قانون اساسی مشروطه سوگند میخورد.png|جایگزین=عکس |بندانگشتی|رضا خان در برابر مجلس شورای ملی به قانون اساسی مشروطه سوگند میخورد]] | [[پرونده:رضا خان در برابر مجلس شورای ملی به قانون اساسی مشروطه سوگند میخورد.png|جایگزین=عکس |بندانگشتی|رضا خان در برابر مجلس شورای ملی به قانون اساسی مشروطه سوگند میخورد]] | ||
در اواخر مهر تظاهرات علیه قاجاریه شکل گرفت و روز نهم آبان مجلس شورای ملی جلسه علنی تشکیل داد و انقراض سلسله قاجاریه را اعلام نمود. حکومت به طور موقت به رضاخان واگذار شد و تعیین حکومت قطعی به نظر مؤسسان موکول گردید. سرانجام مجلس مؤسسان در روز ۲۲ آذرماه سال | در اواخر مهر تظاهرات علیه قاجاریه شکل گرفت و روز نهم آبان مجلس شورای ملی جلسه علنی تشکیل داد و انقراض سلسله قاجاریه را اعلام نمود. حکومت به طور موقت به رضاخان واگذار شد و تعیین حکومت قطعی به نظر مؤسسان موکول گردید. سرانجام مجلس مؤسسان در روز ۲۲ آذرماه سال ۱۳۰۴ پادشاهی ایران را به رضاخان و اعقاب ذکور وی تفویض نمود. | ||
رضاخان دولت را از حیث اداری و مالی برای اجرای طرحهای زیر ساختی توسعه آماده کرد. راههای شوسه، آسفالته، راه آهن و نظام آموزشی جدید به تقلید از نظامهای اروپایی شکل گرفت. دانشگاه تهران تأسیس شد و شماری از دانشجویان برای تحصیلات به خارج از کشور فرستاده شدند و برای صنعتی شدن کشور به کمک متخصصان بهویژه آلمانیها گامهای مهمی برداشته شد. اما بیتوجهی به ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی در کشور، نارضایتی مردم عدم موفقیت طرحها را رقم زد. شاه در سال | رضاخان دولت را از حیث اداری و مالی برای اجرای طرحهای زیر ساختی توسعه آماده کرد. راههای شوسه، آسفالته، راه آهن و نظام آموزشی جدید به تقلید از نظامهای اروپایی شکل گرفت. دانشگاه تهران تأسیس شد و شماری از دانشجویان برای تحصیلات به خارج از کشور فرستاده شدند و برای صنعتی شدن کشور به کمک متخصصان بهویژه آلمانیها گامهای مهمی برداشته شد. اما بیتوجهی به ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی در کشور، نارضایتی مردم عدم موفقیت طرحها را رقم زد. شاه در سال ۱۳۰۵ فرمان لغو کاپیتولاسیون را صادر کرد.<ref name=":1" /> | ||
در سال ۱۳۰۷ سیدحسن مدرس دستگیر و سرانجام در ۱۳۱۶ توسط عمال دولت به قتل رسید. همزمان با دستگیری سید حسن مدرس قانون لباس متحدالشکل به اجرا درآمد و پوشیدن لباس روحانیت فقط با جواز دولتی امکانپذیر بود. در این میان خلع سلاح عشایر علت دیگر برای جنبش علیه حکومت پهلوی شد.<ref name=":1" /> | در سال ۱۳۰۷ سیدحسن مدرس دستگیر و سرانجام در ۱۳۱۶ توسط عمال دولت به قتل رسید. همزمان با دستگیری سید حسن مدرس قانون لباس متحدالشکل به اجرا درآمد و پوشیدن لباس روحانیت فقط با جواز دولتی امکانپذیر بود. در این میان خلع سلاح عشایر علت دیگر برای جنبش علیه حکومت پهلوی شد.<ref name=":1" /> | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
== اولتیاتوم متفقین به رضاشاه == | == اولتیاتوم متفقین به رضاشاه == | ||
در یک اولتیماتوم که متفقین در دهم سپتامبر ۱۹۴۱ میلادی به دولت ایران داده بودندآمده بود که اگر دولت ایران در ظرف چهل و هشت ساعت اتباع آلمانی را به نیروهای آنها تسلیم نکرده و سفارتخانههای آلمان، ایتالیا، رومانی و مجارستان را تعطیل نکند، قوای متفقین پایتخت را اشغال خواهند کرد. علاوه بر این اولتیماتوم رادیو و روزنامههای کشورهای متفق حملات خود را متوجه شخص رضاشاه و انتقاد از رژیم ایران کردند.<ref name=":2" /> | در یک اولتیماتوم که متفقین در دهم سپتامبر ۱۹۴۱ میلادی به دولت ایران داده بودندآمده بود که اگر دولت ایران در ظرف چهل و هشت ساعت اتباع آلمانی را به نیروهای آنها تسلیم نکرده و سفارتخانههای آلمان، ایتالیا، رومانی و مجارستان را تعطیل نکند، قوای متفقین پایتخت را اشغال خواهند کرد. علاوه بر این اولتیماتوم رادیو و روزنامههای کشورهای متفق حملات خود را متوجه شخص رضاشاه و انتقاد از رژیم ایران کردند. <ref name=":2" /> | ||
== استعفای رضاشاه == | == استعفای رضاشاه == | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
== قرارداد گس؛ گلشائیان == | == قرارداد گس؛ گلشائیان == | ||
ششم مهر ۱۳۲۹، جمعی از نمایندگان مجلس شورای ملی، دولت «رزمآرا» را به دلیل بیاعتنایی به حقوق ملت ایران در مورد مسئله نفت در | ششم مهر ۱۳۲۹، جمعی از نمایندگان مجلس شورای ملی، دولت «رزمآرا» را به دلیل بیاعتنایی به حقوق ملت ایران در مورد مسئله نفت در قرارداد گس-گلشاییان، استیضاح کردند. براساس این قرارداد که بین گلشاییان نماینده دولت و وزیر دارایی وقت ایران و گس نماینده شرکت نفت انگلیس امضا شده بود، سلطه انگلیس بر منابع نفت ایران به مدت ۳۳ سال تمدید شد تا این کشور بتواند تا سال ۱۳۶۱ خورشیدی، بر منابع نفت ایران تسلط داشته باشد. | ||
قرارداد گس-گلشاییان یا «قرارداد الحاقی»، قراردادی است که در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۲۸ بین دولت ایران و نمایندگان شرکت نفت ایران و انگلیس بهعنوان ضمیمه قرارداد ۱۹۳۳ امضا شد. براساس این قرارداد شرکت نفت تعدیلاتی در مبالغ پرداختی به ایران را میپذیرفت. | قرارداد گس-گلشاییان یا «قرارداد الحاقی»، قراردادی است که در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۲۸ بین دولت ایران و نمایندگان شرکت نفت ایران و انگلیس بهعنوان ضمیمه قرارداد ۱۹۳۳ امضا شد. براساس این قرارداد شرکت نفت تعدیلاتی در مبالغ پرداختی به ایران را میپذیرفت. | ||
| خط ۱۸۴: | خط ۱۸۴: | ||
== کودتای ۲۸مرداد و برکناری مصدق == | == کودتای ۲۸مرداد و برکناری مصدق == | ||
سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، با طرح و حمایت مالی و اجرایی از کودتای ۲۸ | سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، با طرح و حمایت مالی و اجرایی از '''[[کودتای ۲۸ مرداد]]'''، علیه دولت مصدق در مرداد ۱۳۳۲ اقدام کرده و موجب برکناری دولت مصدق شد. | ||
این اتفاق باعث شد تا محمدرضا که پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد به رم رفته بود، به ایران برگردد و دوران حکومت مطلقه خود را آغاز کند.<ref name=":3">[https://www.yjc.ir/fa/news/5875596/محمدرضا-شاه-پهلوی-که-بود باشگاه خبرنگاران جوان -محمدرضا شاه پهلوی که بود؟]</ref> | این اتفاق باعث شد تا محمدرضا که پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد به رم رفته بود، به ایران برگردد و دوران حکومت مطلقه خود را آغاز کند.<ref name=":3">[https://www.yjc.ir/fa/news/5875596/محمدرضا-شاه-پهلوی-که-بود باشگاه خبرنگاران جوان -محمدرضا شاه پهلوی که بود؟]</ref> | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
== خروج از ایران و مرگ وی == | == خروج از ایران و مرگ وی == | ||
محمدرضا پهلوی در ۲۶ دی ۱۳۵۷ ایران را ترک کرد. وی پس از خروج از کشور نخست مدتی را در منطقه ماند، با شدت یافتن بیماری سرطان طحال، وی وادار شد بر خلاف میل به دولتمردان آمریکا، برای درمان پزشکی به مرکز سرطان مموریال اسلون-کترینگ در ایالات متحده آمریکا برود. با بروز بحران گروگانگیری، هیچ کشوری علاقه به پناه دادن یک پادشاه بیتاج و تخت نداشت. روزنامه نیویورک تایمز او را به هلندی سرگردانی تشبیه کرد که به دنبال بندری برای پهلوگرفتن میگردد. محمدرضا پهلوی پس از خروج از بیمارستان نخست به مرکز پزشکی ویلفورد هال در پایگاه نیروی هوایی لاکلند در تگزاس، و سپس به پاناما و مکزیک سپس از آن جا به مصر رفت. | محمدرضا پهلوی در ۲۶ دی ۱۳۵۷ ایران را به بهانه بیماری ترک کرد. وی پس از خروج از کشور نخست مدتی را در منطقه ماند، با شدت یافتن بیماری سرطان طحال، وی وادار شد بر خلاف میل به دولتمردان آمریکا، برای درمان پزشکی به مرکز سرطان مموریال اسلون-کترینگ در ایالات متحده آمریکا برود. با بروز بحران گروگانگیری، هیچ کشوری علاقه به پناه دادن یک پادشاه بیتاج و تخت نداشت. روزنامه نیویورک تایمز او را به هلندی سرگردانی تشبیه کرد که به دنبال بندری برای پهلوگرفتن میگردد. محمدرضا پهلوی پس از خروج از بیمارستان نخست به مرکز پزشکی ویلفورد هال در پایگاه نیروی هوایی لاکلند در تگزاس، و سپس به پاناما و مکزیک سپس از آن جا به مصر رفت. | ||
در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی (<small>۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ میلادی</small>)، محمدرضا پهلوی در سن ۶۱ سالگی، بر اثر بیماری ماکرو گلوبولینمی والدنشتروم در مصر درگذشت. | در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی (<small>۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ میلادی</small>)، محمدرضا پهلوی در سن ۶۱ سالگی، بر اثر بیماری ماکرو گلوبولینمی والدنشتروم در مصر درگذشت. | ||