آ
- آداب معاشرت
- آوانویسی
- روشی برای نمایش آوایش درست واژه‌ها و پرهیز از غلط‌خوانی
ا
- ابهام‌زدایی
- فرایندی‌ست که در آن تعارض‌های عنوان مقاله‌ها -یعنی هنگامی که یک عبارت بر بیش از یک موضوع دلالت می‌کند- برطرف می‌شود.
- اثبات‌پذیری
- هر آنچه که به ایران‌پدیا اضافه می‌شود باید به منبعی منتسب گردد که به ارائه مطالب درست معروف و متناسب با اطلاعات مربوط باشد.
- ارجاع‌پذیری
- ارجاع دادن تمامی مطالب ایران‌پدیا به منابع معتبر و چاپ شده را گویند. بدینوسیله خوانندگان قادرند وجود مطالب اضافه شده به ایران‌پدیا را در منابع معتبر مورد بررسی قرار دهند.
- اجماع
- توافق کاربران در یک موضوع خاص که معمولاً با فرایندهایی مثل نظرخواهی انجام می‌شود.
- اخلالگری
- عدم توجه به اجماع نوعی اخلال محسوب می‌شود.
- ارجاع
- فرایندی که طی آن به منبع ویرایش انجام‌شده اشاره می‌کنید.
- الگو
- به کدهایی گفته می‌شود که در فضای نام الگو ذخیره می‌شوند و برای نمایش جدول‌های بالا و پایین مقاله یا پرچم‌ها و… کاربرد دارند. الگوها کار function در زبان‌های برنامه‌نویسی را نیز انجام می‌دهند.
- امضا
- نام مستعاری است که برای خود انتخاب کرده‌اید. این نام با هربار قرار دادن ۴ علامت مدک (این‌گونه: ~~~~) به همراه تاریخ و ساعت همان لحظه، به نمایش درمی‌آید.
- ابزار
- قابلیت مبتنی بر جاوااسکریپت و در برخی موارد از سی‌اس‌اس که کارهای پیچیده‌تر را با صرف زمان کمتری انجام داده، یا ویژگی‌های جدیدی به ویکی اضافه می‌کند. ابزارها جزئی از خود نرم‌افزار ویکی نیستند.
- ادغام
- اساس‌نامه
- اشاره به سیاست‌ها و راهنمودهای ایران‌پدیا دارد.
- انشا
- رده انشاهای ایران‌پدیا را ببینید.
- ادغام
- به فرایند ادغام دو مقاله گویند که فرایندی دستی (غیررباتیک) و وابسته به کاربر است. بیشتر موارد ادغام شامل مقالات کوتاهی است که پیرامون یک موضوع مشخص ایجاد شده‌اند.
ب
- باز
- واژه‌ای که معمولاً در داخل پرانتز در صفحهٔ مشارکت‌ها نمایش داده می‌شود و به معنی اینست که تا کنون هیچ کاربری آن صفحه را تغییر نداده و آخرین تغییر مربوط به همان کاربر است.
- بازی با سامانه
- استفاده از قوانین و رهنمودهای ایران‌پدیا در راه نادرست یا تلاشی عامدانه برای مخالفت یا مختل‌کردن تلاش جمعی برای ویرایش گروهی را گویند.
- بحث
-
- به صفحاتی از دانشنامه گویند که ویرایشگران دربارهٔ انتخاب بهترین محتوا برای مدخل با یکدیگر گفتگو می‌کنند. برای هر مدخل در دانشنامه یک صفحه بحث وجود دارد که با کلیک بر روی دکمه بحث در کنار دکمه مقاله می‌توان وارد آن شد.
- به فرایندی اشاره دارد که به ویژه در هنگام اختلافات ویرایشی از آن برای اجماع استفاده می‌کنند. این فرایند در صفحهٔ بحث هر مقاله انجام می‌شود.
- برچسب
- توضیحات چندخطی که داخل یک کادر مستطیلی بالای هر مقاله می‌بینید. برچسب‌های مختلفی برای اشاره به موضوعات مختلف وجود دارد. مثلاً برچسب حذف سریع، برچسب تمیزکاری. برای مثال فهرست برچسب‌های حق تکثیر رو ببینید. در برچسب‌زنی می‌بایست دقت شود.
- بن‌بست
- صفحه‌ای که به غیر از پیوندهای میان‌ویکی هیچ پیوندی به صفحات دیگر در ایران‌پدیا ندارد را صفحهٔ بن‌بست گویند.
- بخش
- یکی از اجزای تقسیم‌بندی‌های مقاله است؛ که شامل چند زیربخش است.
- بایگانی
بایگانی صفحه‌ها
پ
- پیوند به بیرون
- پیوند به یک وب‌گاه است.
- پیگیری
- فرایندی که طی آن کاربر یک صفحه را پیگیری می‌کند. در این حالت همهٔ تغییرات و ویرایش‌های انجام‌شده در آن صفحه در فهرست پیگیری‌های شما قرار می‌گیرد. شما می‌توانید فهرست صفحاتی را که پیگیری می‌کنید از اینجا ببینید و صفحات پیگیری خود را مدیریت کنید.
- پنهانگر
- پنج بنیاد
ت
- تابلوی اعلانات منابع معتبر
- تابلوی اعلانات تحقیق دست اول
- تاریخچه صفحه
صفحه‌ای که در آن همهٔ نسخه‌های متفاوت یک مقاله که حاصل ویرایش‌های کاربران مختلف است فهرست می‌شود. برای مشاهده تاریخچه صفحه هر مقاله از دکمه:تاریخچه در بالای مقاله استفاده کنید.
- تراگنجانش
- آوردن نام صفحه یا الگو میان {{}} که باعث می‌شود محتوایش در صفحهٔ مقصد نمایش داده شود بی آن که در آنجا کپی شود.
- توهین
ایران‌پدیا:حمله‌های شخصی ممنوع
- ترجیحات
- تغییرات اخیر
- صفحه‌ای که آخرین تغییرات در دانشنامه را فهرست می‌کند.
- تحقیق دست‌اول
- تغییر مسیر
- تغییر مسیر دوتایی
- تعارض منافع
- تفکیک
- فرایندی برای کم‌کردن حجم یک مقالهٔ سنگین
- تمیزکاری
ج
- جارزنی
- فرستادن پیام به چندین ویکی‌نویس به منظور آگاهانیدن ایشان از بحثی که در جریان است. این کار در مواردی لازم است ولی پیام‌های دعوتی که به منظور تأثیر بر نتیجه، به جای ارتقای کیفیت بحث، نوشته می‌شوند به روند اجماع‌سازی ضربه می‌زنند و ممکن است اخلالگرانه تلقی شوند.
- جستارهای وابسته
- فهرست کوچکی از مقاله‌های دیگر ایران‌پدیا که موضوعشان با موضوع مقالهٔ مورد بازدید ارتباط دارد. این فهرست در پایین صفحات مقاله‌ها می‌آید.
- جدول
- جعبه گشتن (ناوباکس)
- به الگوهایی گفته می‌شود که در پایین مقاله مشاهده می‌شوند و برای فهرست کردن عنوان مقاله‌های مرتبط کاربرد دارد.
- جعبه‌ابزار
- یکی از منوهای ستون سمت راست، در زیر جعبهٔ جستجو
- جعبه جستجو
- (به انگلیسی: Search Box) مستطیلی که کاربران واژه‌های مورد نظر خود را در آن تایپ می‌کنند و به وسیلهٔ آن وارد صفحات موردنظر خود می‌شوند. در گوشهٔ سمت چپ صفحات وجود دارد.
- جنگ ویرایشی
چ
- چپق (پایپ)
- نویسهٔ | را گویند؛ که در کدنویسی در ویکی استفاده می‌شود. در صفحه‌کلید استاندارد پارسی از نگه‌داشتن شیفت و زدن کلید Backslash می‌توان آن را اضافه کرد.
ح
- حق تکثیر
- حذف
-
- یکی از سیاست‌های ایران‌پدیا که معیاری برای بررسی حذف مقالات است. محس را هم نگاه کنید. دلایل نامناسب برای حذف را هم ببینید.
- به فرایند حذف مقالات یا سایر صفحه‌ها در ایران‌پدیا اشاره دارد.
خ
- خالی‌کردن میانگیر یا کاشه (Purge)
- به عملی گفته می‌شود که کاربر سرورهای ایران‌پدیا را مجبور می‌کند تا حافظه موقت خود را به‌روز کنند که این عمل با علامت * موجود در دکمه مثلث پایین‌رونده‌ای که در کنار پنجره جستجو قرار دارد انجام می‌گیرد.
- خرابکاری
- خرد
- خلاصهٔ ویرایش
- متنی است که بعد از ویرایش مقاله راجع به نوع ویرایش داخل جعبهٔ خلاصه ویرایش نوشته می‌شود.
- خالی‌کردن کاشهٔ مرورگر (Cache) یا حافظهٔ موقت مروگر
- به دو روش می‌توانید کاشهٔ مرورگرتان را خالی کنید.
- زدن همزمان دکمه‌های ⇧ Shift+Ctrl+R
- زدن همزمان دکمهٔ ⇧ Shift + کلیک‌کردن بر روی علامت Reload یا Refresh در کنار نوار URL مرورگر که اکثراً به شکل ↺ می‌باشد.
د
- دبط
- به سیاست دیدگاه بی‌طرف اشاره دارد. در زبان انگلیسی غالباً به صورت "NPOV" خلاصه می‌شود.
- درست‌نویسی
- درگاه
- (به انگلیسی: Portal) نام صفحاتی که برای دسترسی بهتر کاربران در مورد گروهی از مدخل‌های موجود در دانشنامه در یک موضوع خاص طراحی شده‌است.
- دستور خط
- دیوان‌سالار
- به مجموعه قواعد و شیوه‌های تایپ استاندارد فارسی گویند.
ر
- رابط کاربری
- ربات
- مجموعه کدهایی که به وسیله کاربری با نام ربات اجرا می‌شوند که معمولاً این کدها با زبان‌های پایتون، جاوا، جاوااسکریپت و… نوشته می‌شوند. ربات‌ها برای انجام کارهای تکراری و طاقت‌فرسا که کاربرهای عادی به خاطر وقت و حوصله از انجام آن سرباز می‌زنند به کار می‌روند.
- راهنما
- یکی از فضای نام‌های ایران‌پدیا است که در خود مقالات آموزشی و راهنمایی جهت کاربران را گنجانده‌است.
- رده
- رده (به انگلیسی: Category) به صفحه‌ای گفته می‌شود که فهرستی از مقاله‌ها یا صفحه‌های هم موضوع را در خود نمایش می‌دهد. رده‌ها در فضای‌نام رده‌ها قرار گرفته‌اند؛ و معمولاً در پایینی‌ترین بخش هر مقاله (مدخل) رده‌های مربوط به آن مقاله دیده‌می‌شود. رده‌ها به منظور دسته‌بندی مقالات و یافتن مقالات مرتبط به هم کاربرد دارند.
- رده مادر
- به رده‌ها اصلی‌ای گفته می‌شود که رده‌های دیگر را فهرست می‌کند مانند رده:معماری برای رده:معماری در ایران.
- رهنمود
رهنمودها در سطحی پایین‌تر از سیاست‌ها قرار دارند.
ز
- زیرعنوان
- به تیتر بخش‌های کوچکتر درون هر مقاله گفته می‌شود. به خود این بخش‌ها هم می‌توان زیرعنوان اطلاق کرد.
س
- سرشناسی
- یکی از رهنمودهای محتوایی ایران‌پدیا است؛ که به بااهمیت بودن موضوع مقاله اشاره می‌کند. رهنمودهای سرشناسی ایران‌پدیا را ببینید.
- سره‌نویسی
- سرنویس
- سرنویس‌ها (به انگلیسی: Hatnote) یا پیغام‌های سرصفحه یادداشت‌های مختصری هستند که در بالای مقاله، پیش از بخش آغازین و به صورت مورب می‌آیند و بیشتر به منظور میسر ساختن ابهام‌زدایی از عبارات وابسته نزیک به هم یا خلاصه‌نویسی یک عنوان و شرح سرحدهای آن به کار می‌روند.
- سه‌برگردان (قانون ۳ برگردان)
- نام قانونی است در ایران‌پدیا که بر اساس آن کاربرانی که در مدت ۲۴ ساعت بیش از سه بار مطلبی را در مقاله‌ای واگردانی کنند شامل تنبیه قطع دسترسی احتمالی از سوی مدیران می‌شوند.
سیاست حذف
- یکی از سیاست‌های ایران‌پدیاست که بر مبنای آن مقاله‌های نامناسب حذف می‌شوند.
- سیاهه
- برابر فارسی واژه list است. فهرست سیاهه‌ها را از اینجا ببینید.
- سیاست
- به قوانین ایران‌پدیا اشاره دارد. می‌توان به ۵ دسته محتوایی، رفتاری، حذفی، اجرایی، حقوقی تقسیم کرد. فهرست سیاست‌ها را نگاه کنید.
- سیاست
- سواستفاده از ابزارهای مدیریتی
- به مواردی مثل واگردانی تصمیم مدیریتی مدیری دیگر اطلاق می‌شود.
ش
- شیوه‌نامه
- هدف شیوه‌نامه یکدست‌سازی شیوهٔ نگارشی مقاله‌ها در ایران‌پدیا است. حتماً فهرست شیوه‌نامه‌ها را ببینید.
- شیوه‌نامه پیوند
- مجموعه دستورالعمل‌هایی برای پیوند دادن در ایران‌پدیا
ص
- صفحهٔ اصلی
- صفحه‌های کاربری
- پربازدیدترین صفحه ایران‌پدیا است که مانند درگاهی برای ورود به سایر قسمت‌هاست.
- صفحه بحث
- صفحاتی که در آن کاربران در مورد یک موضوع خاص با یکدیگر به گفتگو و تبادل‌نظر می‌پردازند. به ازای هر فضای‌نام یک صفحه بحث ویژهٔ آن در نظر گرفته شده. مانند صفحه بحث مقاله، صفحه بحث کاربری، صفحه بحث الگو،... رهنمود صفحه بحث را هم ببینید.
- صفحه‌های بلند
- صفحه‌های ویژه
- نام صفحه‌ای که لیستی از صفحات مهم و کاربردی را در خود لیست کرده‌است. لینک رفتن به این صفحه در جعبه‌ابزار وجود دارد.
صفحه‌هایی که حجم آنها معمولاً بالای ۱۰۰ کیلوبایت است.
- صفحه‌های تازه
- صفحه‌هایی که به تازگی توسط ویرایشگران ایجاد شده‌اند. سیاههٔ صفحه‌های تازه را از اینجا ببینید.
- صداقت
ع
- عمق
- متغیری که نشان‌دهنده میزان مشارکت کاربران در ویرایش مقالات است. فرمول عمق در ایران‌پدیا به صورت Edits/Articles × Non-Articles/Articles × Stub-ratio تعریف می‌شود.
ف
- فارسی‌نویسی
- به کاربرد واژگان فارسی اشاره دارد. این صفحه را ببینید.
- فاصلهٔ مَجازی
- نویسه‌ای بدون عرض که سبب می‌شود دو حرف دوطرفش به هم نچسبند. مثل: فاصلهٔ میان زیست و شناسی در «زیست‌شناسی».
- فضای نام
- فحن
- فرض حسن نیت
- فرهنگ شهروندی
- فضای کاربری
- به مجموعه صفحه‌های کاربری، صفحه‌های بحث‌کاربری و زیرصفحات کاربری فضای کاربری گویند.
- فضای نام ایران‌پدیا
- به این فضای نام، فضای نام پروژه هم می‌گویند. تمام صفحات این فضای نام، پیشوند ایران‌پدیا: دارند.
ق
- قهوه‌خانه
- نام صفحه‌ای در دانشنامه ایران‌پدیا است که در آن ویرایشگران به بحث و گفتگو پیرامون موضوعات مختلف دانشنامه‌نویسی می‌پردازند. برای رفتن به قهوه‌خانه از اینجا وارد شوید.
- قلم
- فونت
ک
- کلمات جادویی
- کدنویسی
- اصطلاحی رایج در علوم رایانه که به فرایند نوشتن کدها در طی برنامه‌نویسی گویند. کدنویسی اصطلاحی کلی است و می‌تواند در همه موارد مانند کدنویسی HTML یا سایر زبان‌های برنامه‌نویسی به کار رود. به کسی که کدنویسی می‌کند، کدنویس یا برنامه‌نویس (به انگلیسی: Coder یا Programmer) گویند.
گ
- گشت‌زنی
- به فعالیتی گفته می‌شود که کاربران باسابقه فعالیت کاربران تازه‌وارد را زیرنظر می‌گیرند و در صورت بروز مشکل به آنها کمک می‌کنند یا خرابکاری‌ها را بازگردانی می‌کنند.
ل
- لنگر
- یک اصطلاح اچ‌تی‌ام‌ال است و به کدی گفته‌می‌شود که به شما اجازه می‌دهد با استفاده از نویسهٔ «#» به یک نقطهٔ مشخص از یک صفحه پیوند دهید. می‌توانید از لنگرها برای پیوند دادن به بخش‌های مختلف یک صفحه استفاده کنید، مثلا: ایران‌پدیا:راهنمای ویرایش صفحه‌ها#پیوندها و نشانی‌های وب
م
- مختصات (coord) یا مختصات‌دهی
- به روشی گفته می‌شود که به کمک {{coord}} به مقاله‌هایی که به مختصات یا مکان خاصی اشاره دارند مختصات داده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر
- مشارکت‌ها
- به صفحه‌ای گفته می‌شود که همهٔ مشارکت‌های یک کاربر را در دانشنامه نمایش می‌دهد. برای رفتن به این صفحه پس از وارد شدن به صفحهٔ کاربر در جعبه‌ابزار (یکی از منوهای ستون سمت راست) روی مشارکت‌ها کلیک کنید.
- محس
- مدیر
- گروهی از ویرایشگران هستند که دسترسی‌های بیشتری نسبت به کاربران معمولی دارند. فهرست مدیران ایران‌پدیا را از این صفحه ببینید.
مقاله‌های درخواستی
- مقاله‌هایی که کاربران پیشنهاد می‌دهند تا در دانشنامه شروع شوند.
مقاله‌های مظلوم
- مقاله‌هایی که علی‌رغم اهمیت موضوعشان از اطلاعات بسیار کمی دارند.
- منابع معتبر
- محافظت
- به محدود کردن دامنه ویرایشگران یک مقاله گویند. قابلیت محافظت مقالات یکی از دسترسی‌های مدیریتی است.
- میانبر
ن
- نام کاربری
- نامی که کاربر برای خود انتخاب می‌کند.
- ناوبری
- به قابلیتی از ایران‌پدیا اشاره می‌کند که به وسیله آن مقالات مخلف به‌هم پیوند دارد.
- نگارخانه
- گالری. به روش نمایش مجموعه‌ای از تصویرها در ایران‌پدیا گفته می‌شود.
- نزاکت
- نسخه
- صفحه‌ای که دربارهٔ ویژگی‌های فنی نرم‌افزار مدیاویکی اطلاعاتی را ارائه می‌دهد. صفحه‌های دارای بیشترین نسخه را ببینید.
- نو
- به معنی صفحه‌ای است که جدیداً ساخته شده.
و
- واگردانی
- به فرایند خنثی‌سازی ویرایش‌های اشتباه یا خرابکارانه گویند. کاربران عادی تنها قادرند که هر ویرایش را به طور جداگانه واگردانی کنند ولی با داشتن دسترسی واگردانی می‌توان چند ویرایش آخر را خنثی نمود. معمولاً این دسترسی به کاربران آشنا به قوانین و نسبتاً با تجربه داده می‌شود.
- ویرایش
- فرایندی که طی آن کاربران صفحات دانشنامه را تغییر می‌دهند. در ایران‌پدیا همهٔ ویرایش‌ها برای همیشه ثبت می‌شوند. ویرایش‌ها توسط کاربران دیگر، گشت‌زن‌ها و مدیران بازبینی می‌شوند.
- ویرایش‌شمار
- ابزارهای شمارندهٔ تعداد ویرایش‌های انجام‌شده توسط کاربران ایران‌پدیا در اینجا
- ویکی
- به وبگاهی گفته می‌شود که با مشارکت خوانندگانش نوشته و اداره می‌شود.
- ویکی‌سازی
- به قالب‌بندی متن با استفاده از نشانه‌گذاری‌های ویکی مانند (
[[]]، {{}} و موارد دیگر) گفته می‌شود و معمولاً به معنای افزودن پیوندهای درونی (ویکی‌پیوندها) است اما به ویکی‌پیوند محدود نمی‌شود. ویکی‌سازی یک مقاله ممکن است به معنای افزودن هرگونه نشانه‌گذاری ویکی‌ای باشد، مانند سرآیندها و چیدمان استاندارد، شامل افزودن جعبه‌های اطلاعات و الگوهای دیگر یا کج‌کردن یا پررنگ‌کردن متن. جستارهای وابسته: ایران‌پدیا:روش ویکی‌سازی، رده:مقاله‌های نیازمند به ویکی‌سازی، ایران‌پدیا:راهنمای طرح‌بندی و آرایش مقاله، ایران‌پدیا:شیوه‌نامه (پیوند). . واژهٔ ویکی‌سازی در برابر متن ساده یا اچ‌تی‌ام‌ال قرار می‌گیرد.
- ویکی‌نویس
- به نویسندگان و ویرایشگران نوشتارهای ایران‌پدیا می‌گویند.
ه
- هرزنامه (اسپم)
- افزودن پیوندهای بیرونی و نامناسبِ تبلیغاتی یا تبلیغ برای خود.
ی
- یتیم
صفحه، یا تصویری که هیچ پیوندی در ایران‌پدیا به آن اشاره نمی‌کند را یتیم گویند. در ویکی فارسی از طریق این صفحهٔ ویژه می‌توانید لیستی از صفحات یتیم را ببینید. در برخی ویکی‌ها به علت مشکلات بازدهی این قابلیت را غیر فعال کرده‌اند.
جملات کلیدی
- نیت‌یابی نکنید
- به این معنی است که کاربر بر پایهٔ فرض حسن نیت با دیگران رفتار کند
- لطفاً با چماق به استقبال تازه‌واردها نروید
- کلک مزنید
- ایران‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع
- تهدید قانونی ممنوع
- حمله‌های شخصی ممنوع