۸٬۹۲۵
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین NOINDEX: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح املا، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام، اصلاح نویسه، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسه‌های عربی) برچسب: برگردانده‌شده |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
| معروف به = مخبرالسلطنه | | معروف به = مخبرالسلطنه | ||
| نام مستعار = | | نام مستعار = | ||
| زادروز = ۱۲۴۳ ه.ش | | زادروز = ۱۲۴۳ ه.ش | ||
| شهر تولد = تهران | | شهر تولد = تهران | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| تاریخ مرگ = ۱۳۳۴ ه.ش | | تاریخ مرگ = ۱۳۳۴ ه.ش | ||
| شهر مرگ = تهران | | شهر مرگ = تهران | ||
| کشور مرگ = | | کشور مرگ = | ||
| نام همسر = نیرالملک | | نام همسر = نیرالملک | ||
| فرزندان = زیبنده، فیض‌الله، فضل‌الله، فتح‌الله، لطف‌الله، نصرالله | | فرزندان = زیبنده، فیض‌الله، فضل‌الله، فتح‌الله، لطف‌الله، نصرالله | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| زیرنویس = | | زیرنویس = | ||
}} | |image_size=240پیکسل}} | ||
'''مهدی قلی‌خان هدایت'''، ملقب به مخبرالسلطنه (متولد ۷ شعبان ۱۲۸۰ ه. ق، ۱۲۴۳ ه. ش، تهران – درگذشته ۱۳۳۴ ه. ش، تهران)، یکی از برجسته‌ترین رجال سیاسی و فرهنگی دوره قاجار و پهلوی اول بود که بیش از پنج دهه در عرصه سیاست، اداره، و فرهنگ ایران نقش‌آفرینی کرد. او در خانواده‌ای اشرافی در تهران متولد شد و از کودکی در محیطی آشنا با مدرنیته غربی رشد یافت. پدرش، علیقلی‌خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف [[ناصرالدین شاه]] بود و جدش، رضاقلی‌خان هدایت، نویسنده روضةالصفای ناصری. مخبرالسلطنه تحصیلات مقدماتی را در تهران گذراند و در ۱۴سالگی به همراه برادرش، مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله، برای ادامه تحصیل به اروپا (سوئیس و آلمان) رفت، جایی که زبان آلمانی را آموخت و با تاریخ و فرهنگ اروپایی آشنا شد. او پس از بازگشت در سال ۱۲۵۹، در دارالفنون به تدریس زبان آلمانی پرداخت و به استخدام تلگرافخانه درآمد. در سال ۱۲۶۹، با دخترعمویش، نیرالملک، ازدواج کرد و صاحب شش پسر شد. | '''مهدی قلی‌خان هدایت'''، ملقب به مخبرالسلطنه (متولد ۷ شعبان ۱۲۸۰ ه. ق، ۱۲۴۳ ه. ش، تهران – درگذشته ۱۳۳۴ ه. ش، تهران)، یکی از برجسته‌ترین رجال سیاسی و فرهنگی دوره قاجار و پهلوی اول بود که بیش از پنج دهه در عرصه سیاست، اداره، و فرهنگ ایران نقش‌آفرینی کرد. او در خانواده‌ای اشرافی در تهران متولد شد و از کودکی در محیطی آشنا با مدرنیته غربی رشد یافت. پدرش، علیقلی‌خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف [[ناصرالدین شاه]] بود و جدش، رضاقلی‌خان هدایت، نویسنده روضةالصفای ناصری. مخبرالسلطنه تحصیلات مقدماتی را در تهران گذراند و در ۱۴سالگی به همراه برادرش، مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله، برای ادامه تحصیل به اروپا (سوئیس و آلمان) رفت، جایی که زبان آلمانی را آموخت و با تاریخ و فرهنگ اروپایی آشنا شد. او پس از بازگشت در سال ۱۲۵۹، در دارالفنون به تدریس زبان آلمانی پرداخت و به استخدام تلگرافخانه درآمد. در سال ۱۲۶۹، با دخترعمویش، نیرالملک، ازدواج کرد و صاحب شش پسر شد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== نقش در جنبش مشروطه == | == نقش در جنبش مشروطه == | ||
[[پرونده:مخبرالسلطنه؛1.jpg|جایگزین=مهدی قلی‌خان هدایت (مخبرالسلطنه)|بندانگشتی|250x250پیکسل|مهدی قلی‌خان هدایت (مخبرالسلطنه)]] | |||
در اوایل جنبش مشروطه، هدایت به عنوان رابط دربار و مجلس شورای ملی عمل کرد. او در هیئت تدوین نظامنامه انتخابات در سال ۱۳۲۴ ه. ق، عضویت داشت و در کابینه‌های اولیه مشروطه، ابتدا وزیر علوم (۱۳۲۵ ه. ق) و سپس وزیر عدلیه شد. هدایت در این دوره از اصلاحات قانونی حمایت کرد و در تدوین قوانین اولیه مجلس مشارکت داشت. [[احمد کسروی]] در «تاریخ مشروطه ایران» از نقش هدایت در هماهنگی بین دربار و مشروطه‌خواهان یاد می‌کند.<ref name=":2" /><ref>کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تأیف احمد کسروی</ref> | در اوایل جنبش مشروطه، هدایت به عنوان رابط دربار و مجلس شورای ملی عمل کرد. او در هیئت تدوین نظامنامه انتخابات در سال ۱۳۲۴ ه. ق، عضویت داشت و در کابینه‌های اولیه مشروطه، ابتدا وزیر علوم (۱۳۲۵ ه. ق) و سپس وزیر عدلیه شد. هدایت در این دوره از اصلاحات قانونی حمایت کرد و در تدوین قوانین اولیه مجلس مشارکت داشت. [[احمد کسروی]] در «تاریخ مشروطه ایران» از نقش هدایت در هماهنگی بین دربار و مشروطه‌خواهان یاد می‌کند.<ref name=":2" /><ref>کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تأیف احمد کسروی</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۴: | ||
==== حمایت از کودتا و مناصب اولیه ==== | ==== حمایت از کودتا و مناصب اولیه ==== | ||
[[پرونده:مخبرالسلطنه؛2.jpg|جایگزین=مخبرالسلطنه، نفر وسط|بندانگشتی|مخبرالسلطنه، نفر وسط]] | |||
پس از [[کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹|کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹]] ه. ش، مهدی قلی‌خان هدایت از حامیان [[سید ضیاءالدین طباطبایی]] و رضاخان بود. او بخشی از حقوق خود را به دولت جدید بخشید و در کابینه حسن مستوفی‌الممالک، وزیر فوائد عامه شد. در این سمت، لایحه ساخت راه‌آهن سراسری را به مجلس برد و مقدمات آن را فراهم کرد. هدایت با رضاخان روابط نزدیکی برقرار کرد و در تثبیت قدرت او نقش داشت. او خود را سیاستمداری محافظه‌کار می‌دانست که اولویت را به پیشرفت اداری و اقتصادی می‌داد.<ref name=":0" /><ref name=":8" /> | پس از [[کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹|کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹]] ه. ش، مهدی قلی‌خان هدایت از حامیان [[سید ضیاءالدین طباطبایی]] و رضاخان بود. او بخشی از حقوق خود را به دولت جدید بخشید و در کابینه حسن مستوفی‌الممالک، وزیر فوائد عامه شد. در این سمت، لایحه ساخت راه‌آهن سراسری را به مجلس برد و مقدمات آن را فراهم کرد. هدایت با رضاخان روابط نزدیکی برقرار کرد و در تثبیت قدرت او نقش داشت. او خود را سیاستمداری محافظه‌کار می‌دانست که اولویت را به پیشرفت اداری و اقتصادی می‌داد.<ref name=":0" /><ref name=":8" /> | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۷: | ||
== مرگ و میراث == | == مرگ و میراث == | ||
[[پرونده:مخبرالسلطنه در دوران پیری.jpg|جایگزین=مخبرالسلطنه در دوران کهولت|بندانگشتی|250x250پیکسل|مخبرالسلطنه در دوران کهولت]] | |||
مهدی قلی‌خان هدایت درسال ۱۳۳۴ ه. ش، در تهران درگذشت. او تا پایان عمر در انزوا ماند و به مطالعه و نوشتن پرداخت. مرگش پایان دوره‌ای از رجال قاجاری بود که به پهلوی اول پل زدند.<ref name=":0" /><ref name=":5" /> | مهدی قلی‌خان هدایت درسال ۱۳۳۴ ه. ش، در تهران درگذشت. او تا پایان عمر در انزوا ماند و به مطالعه و نوشتن پرداخت. مرگش پایان دوره‌ای از رجال قاجاری بود که به پهلوی اول پل زدند.<ref name=":0" /><ref name=":5" /> | ||