کاربر:Ehsan/1صفحه تمرین

روح‌الله زم
زم پس از دستگیری در سال ۱۳۹۸
زادروز	۵ مهٔ ۱۳۵۷(۱۳۵۷--0۵) شهر ری، تهران، ایران
درگذشت	۲۲ سپتامبر ۱۳۹۹ میلادی (۴۲ سال)
علت مرگ	اعدام
پیشه	مؤسس رسانه‌ی آمدنیوز
سال‌های فعالیت	۱۳۹۸–۱۳۸۴
نقش‌های برجسته	کانال تلگرامی آمدنیوز و صدای مردم
برنامه(ها)ی تلویزیونی	تلویزیون اینترنتی بیان (۱۳۹۸–۱۳۹۷) تلویزیون اینترنتی کلمه (۱۳۹۸)
همسر	مهسا رازانی

روح‌الله زم (۵ مرداد ۱۳۵۷ – ۲۲ آذر ۱۳۹۹) پسر روحانی حکومتی محمد علی زم و مؤسس کانال تلگرامی آمدنیوز بود. روح الله زم از ابتدای تأسیس این کانال با انتشار اخباری که به گفته‌ی خودش اطلاعات محرمانه از درون جمهوری اسلامی بود، شهرت پیدا کرد.

پدر روح‌الله زم مدت ها ریاست حوزه هنری سازمان تبیلغات اسلامی را به عهده داشت و او در این حوزه با تئاتر و سینما آشنایی پیدا کرد.

پدر روح‌الله زم رابطه بسیار نزدیکی با خامنه‌ای داشت. روح الله زم دو فرزند دختر داشت. فرزند اول او نتیجه‌ی ازدواج اول اوست و هم‌اکنون شانزده سال دارد و فرزند دوم که پنج ساله است از همسر دوم او مهسا رازانی است. هر دو فرزند روح الله زم با وی در فرانسه زندگی می‌کردند.

در سال ۱۳۸۸ روح‌الله زم در ستاد انتخاباتی مهدی کروبی فعالیت داشت و با نویسندگان سحام نیز از سایت حزب اعتماد ملی ارتباط داشت. روح الله زم پس از اعتراضات سال ۱۳۸۸ بازداشت و شکنجه شد.

او در خرداد ماه ۱۳۹۰ از مرز قانونی از کشور خارج شد و به مالزی رفت. به نظر می‌آید بخش‌هایی از خود نظام در خروج او از کشور نقش داشته‌اند، زیرا پدر او محمدعلی زم در نامه‌ی سرگشاده‌ای در سال ۱۳۹۶ به وی نوشت:

«اگر دوستان آن نهاد نظامی-سیاسی، گذرنامه‌ات را به آن زودی تحویل نداده و تو را تشویق به خروج از کشور نکرده بودند و پس از خروج قانونی‌ات از کشور متهم به «فرار» نکرده بودند و شرایط لج و لجبازی و تعقیب و گریزها و امنیت‌زدایی‌های بچه‌گانه در دیار غربت مالزی و ترکیه را پیش رویت قرار نداده بودند، این وخامت پیش نیامده بود.»

برخی معتقدند او توسط رژیم به بازی گرفته شده است. روح الله زم از مالزی به ترکیه رفته و سپس فرانسه پناهنده شد. او در این دوران آمد نیوز را تأسیس کرد. روح الله زم با ارائه‌ی اسناد عجیبی که مدعی بود از درون نظام به دست وی می‌رسد در شبکه‌‌های اجتماعی شهرت یافت. از جمله او بود که برای اولین بار از وجود «میرطاهر» بدل علی خامنه‌ای سخن گفت.

در تظاهرات دی‌ماه ۱۳۹۶ کانال تلگرامی آمدنیوز که اخبار اعتراضات را منعکس می‌کرد توانست فالورهای بیشتری کسب کند، اما صعود ناگهانی فالورهایش زمانی بود که این کانال بنا به درخواست وزیر ارتباطات ایران از شرکت تلگرام بسته شد. پس از بسته شدن کانال آمدنیوز، او به سرعت کانال دیگری با نام صدای مردم تأسیس کرد و از تلگرام خواست آن را مسدود نکند. خبر مسدود شدن کانال روح‌الله زم و تأسیس کانالی مجدد منجر به شهرت دوچندان کانال جدید شد.

رژیم ایران چند پیش از دستگیری وی در یک مستند به نام «ایستگاه پایانی دروغ» مدعی شد که وی در تمام این دوران توسط نظام کنترل می‌شده است. این ویدئو نشان می‌داد که روح‌الله زم در حال گرفتن اسناد و اخبار از درون نظام است در حالی که آن افراد توسط نظام به این کار گمارده شده‌اند.

مدتی بعد در مهرماه ۱۳۹۸ روح‌الله زم برای ملاقاتی مشکوک به عراق رفت، اما در آنجا دستگیر و به ایران منتقل شد. روح‌الله زم در تیرماه ۱۳۹۹ در دادگاهی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به اعدام محکوم شد. حکم او در روز ۱۸ آذر ۱۳۹۹ به اجرا درآمد.

روح‌الله زم در ایران

روح‌الله زم پسر یک آخوند حکومتی بود. این موضوع برای وی را در معرض ارتباطات زیادی با برخی از مسئولان نظام و افراد مختلف در نظام قرار می‌داد. پدر او محمدعلی زم در دوره‌های مختل سمت‌هایی مثل ریاست حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی (۱۳۵۹–۱۳۸۰)، معاون اجتماعی شهرداری تهران، ریاست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، و ریاست هیئت‌مدیرهٔ انجمن صنفی ویدیو رسانه و عضویت در شوراهای مختلف در صدا و سیما و وزارت ارشاد را برعهده داشته است. روح‌الله زم از طریق پدرش و مشاغل وی توانست با فعالیت رسانه‌ای و سینمایی آشنایی شود. او در انتخابات ۱۳۸۸ از فعالان حزب اعتماد ملی بود و با ستاد انتخاباتی مهدی کروبی همکاری می‌کرد.. روح‌الله زم پس از اعتراضات سال ۱۳۸۸ به همراه بسیاری از حامیان جریان سبز دستگیر و شکنجه شد.

روح‌الله پس از خروج از ایران

نوشتار اصلی: آمدنیوز

زم پس از حوادث انتخابات ۱۳۸۸ از ایران خارج شد. برخی معتقدند که او به شکلی هدایت شده یا با تأیید مقامات امنیتی از کشور خارج شده است. این موضوع به ویژه از نامه‌ی پدر او استنباط می‌شود که به وی نوشت:

«اگر دوستان آن نهاد نظامی-سیاسی، گذرنامه‌ات را به آن زودی تحویل نداده و تو را تشویق به خروج از کشور نکرده بودند و پس از خروج قانونی‌ات از کشور متهم به «فرار» نکرده بودند و شرایط لج و لجبازی و تعقیب و گریزها و امنیت‌زدایی‌های بچه‌گانه در دیار غربت مالزی و ترکیه را پیش رویت قرار نداده بودند، این وخامت پیش نیامده بود.»

روح‌الله زم ابتدا به مالزی و سپس به فرانسه رفت و در آنجا سایت و کانال تلگرامی آمدنیوز (صدای مردم) را راه‌اندازی کرد. در این دوران همواره برخی نسبت به صحت و سقم اخبار منتشر شده توسط او تشکیک می‌کردند. کانال تلگرامی آمدنیوز پس از آن‌که به درخواست جهرمی وزير ارتبطات از شرکت تلگرام مسدود شد ناگهان شهرت پیدا کرد. پس از آن‌که روح‌الله زم به سرعت یک کانال جدید تأسیس کرد این شهرت منجر به افزایش بی سابقه‌ی فالور‌های او تا مرز یک و نیم میلیون گشت.

مستند پایانی دروغ

در اسفندماه ۱۳۹۷ جمهوری اسلامی ناگهان دست به انتشار ویدئویی جنجالی زد که باعث افت محبوبیت کانال تلگرامی آمدنیوز شد. این ویدئو نشان می‌داد که روح‌الله زم در حال گرفتن اطلاعات محرمانه از فردی در داخل ایران است. سپس همین ویدئو نشان می‌داد که در آن سوی خط فردی که در حال تماس با روح‌الله زم است یک مأمور وزارت اطلاعات است. دوربین با زوم‌بک کردن نشان می‌داد که افراد زیادی از وزارت اطلاعات در همان اتاق حضور دارند.

رژیم ایران در این ویدئو اعلام کرد که در تمامی این دوران روح‌الله زم در تور اطلاعاتی او فعالیت کرده است.

این ویدئو سوال‌های زیادی را در مورد او مطرح کرد. از جمله اینکه آیا او یک قربانی است یا اینکه ناآگاهانه در این دوران به بازی گرفته شده است. البته روح‌الله زم بعدها برای پاسخ به این سوالات مدعی شد او از اینکه طرف مقابل او در مستند پایانی دروغ یک مأمور اطلاعاتی است مطلع بوده است.

سفر به عراق

روح‌الله زم در مهرماه ۱۳۹۸ به عراق سفر کرد. وی در فرانسه از حافظت پلیس برخوردار بود اما سوال مهم این است که چگونه وی قانع شد فرانسه را ترک کرده و به عراق برود. جایی که تماما در سلطه‌ی نیروهای امنیتی ایران است. دلیل سفر او همواره در حاله‌ای از ابهام فرو رفته است اما نشانه‌ها حاکی از همکاری زنی به نام شیرین نجفی در کشاندن او به عراق بود. برخی شیرین نجفی را یکی از پرستوهای جمهوری اسلامی می‌‌دانند.

سال ۱۳۹۶ برادر، دو خواهر و همسر یکی از خواهران روح‌الله زم در مقاطع مختلف بازداشت شده و مدتی زندانی بودند. مدیر آمدنیوز مدعی شد که این اقدامات جهت تحت فشار قرار دادن او و تیم خبری‌اش است. در روز ۱۹ مهر ماه ۱۳۹۶، سردبیر کانال تلگرامی آمد نیوز پستی را منتشر کرد که در آن نوشته شده بود: به دلیل بازداشت دو نفر از اعضای خانوادهٔ روح‌الله زم، اسناد دست اولی را منتشر خواهیم کرد. ساعاتی پس از این پست، پدر روح‌الله زم در نامه‌ای دو پهلو، دستگیری دو فرزندش را تأیید و در کنار انتقاد نرم از مسئولان جمهوری اسلامی ایران فرزندش را به آرامش بیشتر فراخواند.

دستگیری

نوشتار اصلی: ایستگاه پایانی دروغ

در اسفند ۱۳۹۷ مستند ایستگاه پایانی دروغ از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد که در آن ادعا شد روح‌الله زم بازیچهٔ نیروهای اطلاعاتی ایران بوده‌است؛ پخش این مستند واکنش‌های زیادی در پی داشت و جایگاه و اعتبار زم را دستخوش تغییر کرد.

دستگیری در سال ۹۸

در ۲۲ مهر ۱۳۹۸ رسانه‌های داخل ایران خبر از دستگیری روح‌الله زم توسط سازمان اطلاعات سپاه دادند. سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای که در این‌باره منتشر کرد بدون اشاره به زمان و مکان این بازداشت، گفت که زم را به داخل کشور هدایت و بازداشت کرده‌اند. پیش‌تر رئیس پلیس بین‌الملل نیروی انتظامی ایران اعلام کرده بود که ایران، از طریق اینترپل به دنبال استرداد تعدادی از متهمان پرونده‌های اقتصادی و مخالفان سیاسی، از جمله روح‌الله زم است.

همزمان در کانال تلگرام آمدنیوز پیامی مبنی بر دستگیری زم با لوگوی سپاه پاسداران منتشر شد که نشان می‌داد این سازمان کنترل کانال آمدنیوز را در اختیار گرفته‌است. برنامه ۲۰:۳۰ تلویزیون جمهوری اسلامی ایران چند ساعت پس از انتشار خبر دستگیری زم، ویدیویی کوتاه از اعتراف تلویزیونی او را پخش کرد. در این ویدیو زم در اظهاراتی کوتاه و خلاصه‌شده از رفتارهای رسانه‌ای‌اش در سال‌های اخیر ابراز پشیمانی کرد و گفت که «از نظام هم عذرخواهی می‌کند». پس از انتشار خبر دستگیری، بعضی مقامات بلندپایه مانند ابراهیم رئیسی رئیس قوهٔ قضائیه، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران با انتشار بیانیه‌هایی به این موضوع واکنش نشان دادند.

یک روز پس از دستگیری زم نشریهٔ فرانسوی فیگارو در مقاله‌ای مدعی شد تشکیلات امنیتی ایران یک زن جوان به نام شیرین نجفی را برای دیدار با روح‌الله زم به محل اقامت او در فرانسه فرستاده بودند. شیرین نجفی، زم را متقاعد کرده برای دیدار با سید علی سیستانی به نجف عراق سفر کند و زم پس از ورود به نجف توسط نیروهای امنیتی ایران دستگیر و به داخل کشور منتقل شده‌است. پیش‌تر علی جوانمردی هم موضوع «ترغیب زم برای سفر به عراق توسط شیرین نجفی از همکاران آمدنیوز» را مطرح کرده‌بود. مهسا رازانی، همسر روح‌الله زم تأیید کرد همزمان با سفر زم به عراق، یکی از همکاران سایت آمدنیوز به‌نام شیرین نجفی در عراق حضور داشته ولی دستگیر نشده‌است. در پاسخ به این ادعاها شیرین نجفی گفت که در کشاندن زم به عراق هیچ نقشی نداشته‌است و آخرین بار شب قبل از اعلام خبر بازداشت روح‌الله زم، با او تلفنی گفتگو کرده‌است. نجفی در مصاحبه با ایران اینترنشنال گفت که صبح دوشنبه وقتی قصد انتشار خبر در کانال تلگرام آمدنیوز را داشته متوجه شده دسترسیش مسدود شده و همزمان دوستانش در تماس تلفنی به او اطلاع داده‌اند که تلویزیون ایران خبر بازداشت زم را اعلام کرده‌است. او تأیید کرد که زم «قرار بود مهمان دفتر سیستانی» باشد و «با نمایندهٔ سیستانی» دیدار کند. دفتر علی سیستانی هر نوع ارتباط بین روح‌الله زم و این دفتر را تکذیب کرد. چند روز بعد محمدعلی زم با ساده‌دل و سهل‌انگار خواندن پسرش تأیید کرد دستگیری او به بهانهٔ ملاقات با مرجعیت شیعه اتفاق افتاده‌است. او که از سال ۹۶ به این‌سو سمت‌های مدیریتی‌اش در جمهوری اسلامی را از دست داده از سپاه بابت دستگیری فرزندش تقدیر کرد و از خامنه‌ای و سپاه پاسداران برای روح‌الله زم طلب حلالیت و بخشش کرد.

روزنامه فیگارو در گزارش مذکور به احتمال همکاری دولت فرانسه در دستگیری روح‌الله زم هم اشاره کرده بود و از امکان آزادی فریبا عادلخواه و رولاند مارشال دو فرانسوی محبوس در ایران، در قبال این همکاری سخن گفته‌بود. وزارت خارجه فرانسه با انتشار بیانیه‌ای و با اشاره به این‌که زم در آن کشور پناهنده بوده بازداشت او را محکوم کرد.

در ۲۵ مهر ۱۳۹۸ بی‌بی‌سی فارسی به نقل از منبعی آگاه در دولت عراق خبر داد که دستگاه اطلاعاتی عراق همزمان با ورود هواپیمای حامل روح‌الله زم به بغداد او را بازداشت کرده و پس از یک روز طبق موافقتنامهٔ استرداد مجرمین، به ایران تحویل داده‌است. در حالی‌که برخی کنشگران سیاسی این عملیات را «ربایش» توصیف کردند بی‌بی‌سی نوشت زم در عراق ربوده نشده و در بخش ترانزیت فرودگاه بغداد به نیروهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی تحویل داده شده‌است. همسر زم پیش‌تر گفته بود که پس از ورود زم به عراق یک روز از او خبری نداشته تا این‌که روز ۲۱ مهر، در تماس تلفنی یک‌دقیقه‌ای با لحن و ادبیاتی غیرمعمول خبر از سلامتی‌اش داده و بعد از آن خبر بازداشتش منتشر شده‌است.

سپاه پاسداران در اطلاعیهٔ خود، دستگیری زم را «عملیات حرفه‌ای، هوشمندانه و چند وجهی با به‌کارگیری روش‌های نوین اطلاعاتی و شگردهای ابتکاری» توصیف کرده بود و گفته بود برای این اقدام موفق به فریب دادن سرویس‌های بیگانه شده‌است. رادیو فرانسه به نقل از منابع آگاه به وضعیت عراق می‌گوید دستگیری زم در بغداد و انتقال وی به تهران کار دشواری نیست و نیازی به عملیات هوشمندانه و شگرد ابتکاری ندارد و شاید هدف سپاه از بکار بردن این ادبیات، افزون بر تبلیغات، اشاره به فریب دادن روح‌الله زم برای دیدار با سیستانی است. در اول آبان ۱۳۹۸ سخنگوی سپاه پاسداران مدعی شد که بخش عمدهٔ اعضای شبکهٔ روح‌الله زم پیش از بازداشت او شناسایی شده‌اند و نیاز چندانی به اعترافات او نیست. یک روز قبل‌تر وبسایت گرداب (زیرمجموعهٔ سپاه پاسداران) از افرادی که با آمدنیوز همکاری داشته‌اند، خواسته بود خودشان را معرفی کنند تا در مجازات احتمالی‌شان تخفیف درنظر گرفته شود.

بالاترین تیم حفاظتی

به گفتهٔ روح‌الله زم، وی دارای سنگین‌ترین تیم حفاظتی در فرانسه (بعد از رئیس‌جمهور فرانسه) بوده‌است. در ابتدا به‌صورت نامحسوس محافظت می‌شده اما در ادامه، فرانسه برای وی تیم حفاظتی محسوس قرار داده بوده‌است؛ که از آن تحت عنوان بالاترین تیم حفاظتی بعد از مکرون، نام برده شده‌است.

برگزاری دادگاه

پرونده:Ruhollah Zam court.jpg

سومین جلسهٔ دادگاه روح‌الله زم در دادگاه انقلاب

در ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۸ نخستین دادگاه وی برگزار شد. بنابر گزارش‌ها، این دادگاه از ساعت ۸ صبح در شعبهٔ ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی آغاز شد و در ابتدا متن کیفرخواست، شامل ۱۷ بند اتهامی، توسط نمایندهٔ دادستان قرائت شد. همچنین برخی منابع گزارش کردند که این جلسهٔ دادگاه «بیش از سه ساعت» و در دو نوبت برگزار شده‌است.

۱۷ بند اتهام شامل این موارد هستند:

1. «تحریک مؤثر نیروهای رزمنده و اشخاصی که به نحوی در خدمت نیروهای مسلح هستند به عصیان، فرار، تسلیم یا عدم اجرای وظایف نظامی»
2. «افساد فی الارض»
3. «تشکیل و ادارهٔ کانال آمدنیوز و صدای مردم»
4. «جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی اسرائیل به واسطهٔ سرویس اطلاعاتی یکی از کشورهای منطقه»
5. «جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی کشور فرانسه»
6. «همکاری با دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران»
7. «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور»
8. «مشارکت در فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و به نفع گروه‌ها و سازمان‌های مخالف نظام به‌طور گسترده»
9. «عضویت و مدیریت پایگاه خبری سحام‌نیوز»
10. «مشارکت در اغوا و تحریک مردم به جنگ و کشتار به قصد برهم زدن امنیت کشور»
11. «مشارکت در جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی شده به قصد ارائه به دیگران با هدف برهم‌زدن امنیت کشور»
12. «مشارکت در نشر اکاذیب به‌طور گسترده»
13. «توهین به مقدسات اسلام»
14. «توهین به سید روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای»
15. «توهین به مقامات و مأموران در حال انجام وظیفه یا به سبب آن»
16. «تحصیل مال از طریق نامشروع جمعاً به میزان نود و هفت هزار و پانصد و پنجاه یورو»
17. «شکایت برخی اشخاص حقوقی و حقیقی»

همچنین غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوهٔ قضائیه، گفته بود: «در این پرونده غیر از متهم اصلی، ۵ نفر هم بازداشت شده و تعدادی هم احضار شدند اما پروندهٔ روح‌الله زم از بقیه تفکیک شده‌است».

دومین دادگاه

روح‌الله زم، در دومین دادگاهش با رد کردن اتهام افساد فی الارض و دیگر اتهام‌ها علیه خود، دربارهٔ پرسش رئیس دادگاه در ارتباط با «مسئول بودن» در اعتراض‌های دی‌ماه ۹۶ نیز گفت که «این موضوع ارتباطی با من ندارد.» او همچنین گفت که پیش از بروز ناآرامی‌های دی ۹۶ در ایران، با کانال تلگرامی آمدنیوز به‌طور موقت قطع ارتباط کرده و از اواسط سال ۹۷ کنترل این کانال تلگرامی را در اختیار داشته‌است.

در این جلسه همچنین شکایت نهاد ریاست‌جمهوری از روح‌الله زم مطرح شد و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری، زم را متهم کرد که نامه‌ای جعلی مبنی بر موافقت حسن روحانی با ورود زنان به ورزشگاه منتشر کرده‌است. زم در واکنش به این شکایت گفت: «این نامه با امضای آقای واعظی بود، نامه را ما تهیه نکرده بودیم بلکه برای ما ارسال شده بود». او همچنین دربارهٔ اتهام «همکاری با دولت متخاصم آمریکا» گفت: «آمریکا دولت متخاصم نیست».

قاضی دادگاه در این جلسه همچنین خبر داد که پس از بازداشت برادر ناتنی روح‌الله زم، پدر زم نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی داده و با موافقت علی خامنه‌ای، برادر ناتنی روح‌الله زم آزاد شده‌است. او به زمان وقوع این رویدادها اشاره نکرد.

چهارمین دادگاه

چهارمین دادگاه روح‌الله زم، روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ در شعبهٔ ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی برگزار شد. او اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» را رد کرد و گفت که نوشته‌های او در راستای فعالیت مطبوعاتی‌اش بوده‌است. زم در پاسخ به سؤال صلواتی که پرسید آیا اتهام اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران را می‌پذیرد، گفت: «خیر، من کار مطبوعاتی می‌کردم».

برخی منابع در گزارشی از این جلسهٔ دادگاه نوشته که صلواتی به مواردی چون «آموزش ساخت کوکتل مولوتوف، ماسک ضد اشک‌آور» و راه‌های «زمین انداختن موتورسوارهای» امنیتی اشاره کرده و آن‌ها را به روح‌الله زم و کانال تلگرام «آمدنیوز» نسبت داده‌است. اما زم در پاسخ گفت: «این‌ها مربوط به من نیست و یکسری مطالب کپی بود و یکسری نیز تحت‌القائات بود». زم تأکید کرد که او «خبرنگار» بوده و «کار خبری» می‌کرده‌است.

ششمین دادگاه

ششمین و آخرین جلسهٔ دادگاه زم در ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ برگزار شد. به نوشتهٔ خبرگزاری‌های داخل ایران، زم در این جلسه اتهام «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت داخلی» و «توهین به مقدسات» را رد کرده اما اتهاماتی چون «توهین به مأموران دولتی و تحریک مردم به اغتشاش»، «نشر اکاذیب» و «حمایت از «محکومان امنیتی و خانوادهٔ پهلوی» را پذیرفته‌است.

محکومیت به اعدام

غلامحسین اسماعیلی، در نشست روز سه‌شنبه، دهم تیر ۱۳۹۹ از صدور حکم اعدام برای روح‌الله زم خبر داد و تأکید کرد که این حکم «غیرقطعی و قابل فرجام‌خواهی» است و چنانچه زم به آن اعتراض کند، «پرونده به دیوان عالی ارسال می‌شود». او گفت دادگاه «۱۳ مورد از عناوین ریزِ او را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته و حکم اعدام صادر کرده‌است» و جاسوسی برای دو کشور فرانسه و اسرائیل نیز از جمله اتهامات زم شمرده شده‌است؛ و در مورد چند مورد اتهامی که «افساد فی‌الارض نبوده»، زم به مجازات حبس محکوم شده‌است.

اعتراض به حکم دادگاه

روز چهارشنبه ۱۸ تیر ۱۳۹۹ دبیر دریابیگی بلوردی وکیل مدافع روح‌الله زم گفت که «ما نسبت به رأی دادگاه [اعدام] اعتراض کرده‌ایم و در حال حاضر اطلاعی از اینکه پرونده به دیوان عالی کشور رفته‌است یا خیر ندارم». به گفته وکیل روح‌الله زم، دادگاه باید پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال کند.

تأیید فرجام‌خواهی

روز سه‌شنبه ۷ مرداد ۱۳۹۹، غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی، گفت نسبت به رأی صادرشده فرجام‌خواهی شده و این درخواست به دیوان عالی کشور رفته‌است. او گفت دیوان عالی کشور هنوز دربارهٔ این فرجام‌خواهی اظهارنظر نهایی نکرده‌است.

تأیید اعدام توسط دیوان عالی

روز سه‌شنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۹، غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی اعلام کرد که حکم اعدام روح‌الله زم توسط دیوان عالی کشور تأیید شده‌است.

اعدام

روح‌الله زم در سحرگاه ۲۲ آذر ماه ۱۳۹۹ بوسیله دار اعدام شد.

مصاحبه با خبرنگار صدا و سیما

در شامگاه ۲۰ تیر ۱۳۹۹، مصاحبه ۳۰ دقیقه ای به نام «بدون تعارف» از شبکه دوم صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد که بسیاری آن را «اعتراف اجباری» خواندند. در این مصاحبه علی رضوانی، به عنوان مجری، سوالات متعددی دربارهٔ زندگی شخصی و رسانه‌ای روح‌الله زم مطرح کرد. علی رضوانی چند بار در ابتدا و لابه لای برنامه تأکید کرد که این مصاحبه در خارج از بازداشتگاه و زندان ضبط شده‌است اما روح‌الله زم در بخش‌های پایانی این برنامه به‌طور ضمنی این سخنان مجری را رد کرد.

در شبکه‌های اجتماعی زندانیان سیاسی پیشین گفتند که مکان ضبط این مصاحبه در مجموعه بازداشتگاه ۲-الف، متعلق به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، در زندان اوین و ساختمانی پشت بازداشتگاه اصلی است که پیشتر نیز اعترافات اجباری شماری از زندانیان سیاسی و عقیدتی در آن ضبط شده‌است. تصاویر پشت صحنه آن نشان می‌دهد زم با چشم‌بند درحال انتقال به جلوی دوربین است. زمان تهیه این فیلم مشخص نیست ولی در بخشی از گفتگو، روح‌الله زم تأیید می‌کند که مدت‌هاست در محل تهیه این فیلم نگهداری می‌شود.

مصاحبه

مجری برنامه روح‌الله زم را متهم به راه‌اندازی اغتشاشات در ایران کرد که با واکنش زم مواجه شد و خطاب به مجری گفت: «شما می‌گویید اغتشاشات، ما می‌گوییم اعتراضات». در ادامه، مجری برنامه روح‌الله زم را متهم به «خیانت به مردم» کرد که زم این اتهام را قبول نکرد که مردم را به خطر انداخته‌است و گفت «مردم خودشان کف خیابان بودند». در این مصاحبه همچنین از زبان زم گفته شد که «سه، چهار نفر» از منابع و مرتبطان او در ایران بازداشت شده‌اند و «اسامی بزرگ» دیگری در این پرونده وجود دارد.

او در بخش دیگری از سخنانش، گفت که در مقطعی این اندیشه بر او غلبه کرده‌است که باید نظام دیگری جایگزین جمهوری اسلامی شود. در بخشی از این برنامه، مجری از زم پرسید که اگر قاضی بودی به خودت چه حکمی می‌دادی، زم در پاسخ به تعیین حکم خارج از رویه قضاییه و از «روز اول» بازداشت خود اشاره کرد و گفت که «سختگیرانه از روز اول گفتند اعدام.» زم در حالی که به سئوالی دربارهٔ «تغییر وزن» پس از بازداشت پاسخ می‌داد، خطاب به رضوانی گفت که من در دو سه ماه اول بعد از بازداشت «در همین محلی که داریم حرف می‌زنیم» از ۹۸ کیلو به ۱۰۸ کیلو رسیدم اما بعد ۲۰ تا ۲۵ کیلو وزن کم کردم.»

بارتاب‌ها

بخشی از مصاحبه که زم گفت «شما می‌گویید اغتشاشات، ما می‌گوییم اعتراضات»، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب بسیاری داشت و کاربران پخش این قسمت را شکست تهیه‌کنندگان فیلم دانسته‌اند که قصد داشتند از این فیلم علیه روح‌الله زم استفاده کنند. بسیاری از کاربران این مصاحبه را مصادیق «شکنجه» و «اعتراف تحت فشار» تفسیر کردند.

اما در شبکه اجتماعی حمله زیادی به علی رضوانی شد، بسیاری او را یک «بازجو-خبرنگار» تعبیر کردند. رامین سید امامی، فرزند کاووس سید امامی، مدتی قبل فاش کرده بود که پس از کشته‌شدن پدرش در حین بازداشت، «علی رضوانی» همان فردی بوده‌است که «به همراه تیمی از سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با چند وانت و جعبه به زیرزمین خانه سید امامی رفتند و اقدام به صحنه‌سازی» کرده بود. او به ایران اینترنشنال گفت که مادرش، مریم ممبینی، در زمان پخش این برنامه، علی رضوانی را شناسایی کرده بود که «بازجوی او از سوی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در زمان حمله مأموران امنیتی به منزلشان در تهران» بوده‌است.

واکنش گزارشگران بدون مرز

سازمان گزارشگران بدون مرز، پخش «اعتراف‌های تلویزیونی» از روح‌الله زم را مصداق «شکنجه» خواند و اعلام کرد: «بازجویی تلویزیونی، اعتراف آشکار رژیم ایران به انجام جرم شکنجه زندانی است و شکنجه از مصادیق بارز جنایت علیه بشریت است.» گزارشگران بدون مرز با اشاره به تضییع حقوق زم به عنوان یک متهم اعلام کرده که او در همه مدت بازداشت در سلول انفرادی و تا امروز از حق دیدار با خانواده‌اش و انتخاب وکیل محروم بوده‌است.

آثار شکنجه فیزیکی

در تصاویر منتشر شده از پشت صحنه مصاحبه در وبسایت خبرگزاری صدا و سیما، آثار شکنجه فیزیکی بر بدن زم دیده می‌شود. در یکی از تصاویر، آثار زخم ترمیم شده در انگشت اشاره و میانی دست راست او قابل مشاهده است. همچنین در یک عکس، هنگامی که فردی بر روی لباس او میکروفون را وصل می‌کند، حول انگشت شست دست راست زم، زخم دیده می‌شود و در روی سینه او نزدیک به گلو، جای زخم ترمیم شده (نقطه‌ای) قابل رویت است. در یکی از عکس‌ها، هنگامی که علی رضوانی کانال آمد نیوز را نشان می‌دهد، زم در حالت گریه قرار گرفته و او دست خود را نزدیک چشمش نگه داشته‌است. این بخش در مصاحبه سانسور شده‌است.

واکنش‌ها

• در ۲۵ بهمن ۱۳۹۸ سازمان گزارشگران بدون مرز نسبت به احتمال صدور حکم اعدام برای روح‌الله زم هشدار داد و ابراز نگرانی کرد. این سازمان با اشاره به محاکمهٔ روح‌الله زم توسط قاضی صلواتی اعلام کرد، به دلیل اینکه در میان اتهامات وی «مفسد فی الارض» و «جاسوسی» گنجانده شده مطابق قانون مجازات اسلامی می‌تواند مجازات اعدام را در پی داشته باشند، سازمان گزارشگران بدون مرز از گزارشگران ویژهٔ سازمان ملل خواسته‌است که نسبت به این موضوع اقدام کنند.

پس از صدور حکم

• روز چهارشنبه ۱۸ تیر ۱۳۹۹ُ، گزارشگران بدون مرز، در بیانیه‌ای دادگاه او را «ناعادلانه» خواند و اعلام کرد که «صدور حکم اعدام را برای روح‌الله زم مدیر کانال اطلاع‌رسانی آمدنیوز محکوم می‌کند و خواهان لغو فوری این حکم غیرقابل پذیرش است». در این بیانیه، ابوالقاصم صلواتی که ریاست دادگاه روح‌الله زم را بر عهده داشت «جلاد روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران» توصیف شده‌است.
• محمدعلی زم، پدر روح‌الله زم، روز چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۹، این حکم را «غیرقانونی» خواند و تأکید داشت که فرزندش در جریان محاکمه «از ابتدایی‌ترین حقوق خود» محروم مانده‌است. او در ادامه نوشت که روح‌الله زم در جریان دادگاه «هیچ اختیاری برای دفاع کامل و جامع» از خود نداشته و این حق با «بخشنامهٔ یک مقام قضایی به نفع تحقیقات جانبدارانه ضابطان و بازپرسان سلب گردیده‌است». محمدعلی زم در ادامهٔ متن خود به نقل از وکیل روح‌الله زم نوشته که در ملاقات او با موکلش «همیشه یک یا دو نفر از ضابطین حضور یافته» و گفتگوهای این دو را گوش کرده‌اند که همین باعث می‌شده روح‌الله در بیان خود «دچار نوعی تردید و دودلی و سردرگمی باشد». وی سپس عنوان کرده که این مدت فرزندش از ملاقات با خانواده محروم مانده و از این حق خود نیز نتوانسته‌است برخوردار شود.

جستارهای وابسته

• پروپاگاندا در ایران
• حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران
• آمدنیوز
• مجادلات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران