۴۸۱
ویرایش
کاربر:Poori/صفحه تمرین ۳: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==دیدگاه‌های فقهی تاریخی در مورد بغی== | ==دیدگاه‌های فقهی تاریخی در مورد بغی== | ||
در فقه امامیه، بغی عمدتاً به عنوان خروج علیه "امام عادل" یا "امام معصوم" تعریف شده است. بسیاری از علمای برجسته گذشته، این مفهوم را محدود به دوران حضور امامان معصوم می‌دانستند. برای مثال، علامه حلی (متوفی ۷۲۶ق) و شهید ثانی (متوفی ۹۶۶ق) تأکید داشتند که بغی تنها در صورت خروج بر امام معصوم محقق می‌شود، زیرا حاکمیت مشروع تنها از سوی امامان شیعه (علیهم‌السلام) تضمین می‌شود. <ref name=":1" /> این دیدگاه بر اساس روایاتی مانند حدیث امام صادق (ع) است که جنگ‌های امام علی (ع) علیه مخالفان را مصداق بغی می‌داند، جایی که خروج علیه امام به عنوان تجاوز علیه طایفه‌ای از مسلمانان تفسیر می‌شود. | در فقه امامیه، بغی عمدتاً به عنوان خروج علیه "امام عادل" یا "امام معصوم" تعریف شده است. بسیاری از علمای برجسته گذشته، این مفهوم را محدود به دوران حضور امامان معصوم می‌دانستند. برای مثال، علامه حلی (متوفی ۷۲۶ق) و شهید ثانی (متوفی ۹۶۶ق) تأکید داشتند که بغی تنها در صورت خروج بر امام معصوم محقق می‌شود، زیرا حاکمیت مشروع تنها از سوی امامان شیعه (علیهم‌السلام) تضمین می‌شود. <ref name=":1" /> این دیدگاه بر اساس روایاتی مانند حدیث امام صادق (ع) است که جنگ‌های امام علی (ع) علیه مخالفان را مصداق بغی می‌داند، جایی که خروج علیه امام به عنوان تجاوز علیه طایفه‌ای از مسلمانان تفسیر می‌شود. <ref name=":0" /> | ||
شیخ طوسی (متوفی ۴۶۰ق) نیز بغی را خروج از اطاعت امام مشروع می‌داند و احکام آن را بر اساس آیه حجرات تبیین می‌کند.[6] طبق این دیدگاه‌ها، شرایط تحقق بغی شامل جدایی از جماعت مسلمانان، خروج از محدوده اقتدار امام، و داشتن قدرت کافی برای ایجاد هرج و مرج است. احکام فقهی بغی نیز شامل ارشاد اولیه باغیان، سپس جنگ با آن‌ها، ضمان اموال و جان‌های تلف‌شده توسط باغیان، و عدم اسارت زنان و کودکان آن‌هاست. <ref name=":1" /> برخی فقیهان مانند صاحب جواهر (محمدحسن نجفی، متوفی ۱۲۶۶ق) باغیان را کافر نمی‌دانند، بلکه فاسق می‌شمارند، و جنگ با آن‌ها را دفاعی (نه کیفری) توصیف می‌کنند.[6] | شیخ طوسی (متوفی ۴۶۰ق) نیز بغی را خروج از اطاعت امام مشروع می‌داند و احکام آن را بر اساس آیه حجرات تبیین می‌کند.[6] طبق این دیدگاه‌ها، شرایط تحقق بغی شامل جدایی از جماعت مسلمانان، خروج از محدوده اقتدار امام، و داشتن قدرت کافی برای ایجاد هرج و مرج است. احکام فقهی بغی نیز شامل ارشاد اولیه باغیان، سپس جنگ با آن‌ها، ضمان اموال و جان‌های تلف‌شده توسط باغیان، و عدم اسارت زنان و کودکان آن‌هاست. <ref name=":1" /> برخی فقیهان مانند صاحب جواهر (محمدحسن نجفی، متوفی ۱۲۶۶ق) باغیان را کافر نمی‌دانند، بلکه فاسق می‌شمارند، و جنگ با آن‌ها را دفاعی (نه کیفری) توصیف می‌کنند.[6] | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
ماده ۲۸۸ نیز برای اعضای گروه باغی که قبل از درگیری دستگیر شوند، حبس تعزیری درجه سه (اگر سازمان و مرکزیت وجود داشته باشد) یا درجه پنج (اگر از بین رفته باشد) پیش‌بینی کرده است. <ref>[https://wikihoghoogh.net/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B8%DB%B8_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی]</ref> | ماده ۲۸۸ نیز برای اعضای گروه باغی که قبل از درگیری دستگیر شوند، حبس تعزیری درجه سه (اگر سازمان و مرکزیت وجود داشته باشد) یا درجه پنج (اگر از بین رفته باشد) پیش‌بینی کرده است. <ref>[https://wikihoghoogh.net/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B8%DB%B8_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی]</ref> | ||
این مواد، بغی را جرمی حدی تلقی می‌کنند، در حالی که در فقه سنتی امامیه، آن را تعزیری می‌دانند. | این مواد، بغی را جرمی حدی تلقی می‌کنند، در حالی که در فقه سنتی امامیه، آن را تعزیری می‌دانند. <ref name=":0" /> عناصر ضروری تحقق بغی در این قانون شامل وجود گروه متشکل، استفاده یا همراه داشتن سلاح، و قصد براندازی نظام است. <ref name=":1" /> برای بررسی این اتهام نیز رژیم ایران دادگاه انقلاب را تعیین کرده است و نه دادگاه کیفری عمومی؛ امری که نشان‌دهنده سیاسی انگاشته‌شدن این جرم است. <ref name=":0" /> | ||
==استفاده از اتهام بغی برای سرکوب مخالفان سیاسی توسط رژیم ایران== | ==استفاده از اتهام بغی برای سرکوب مخالفان سیاسی توسط رژیم ایران== | ||
رژیم سیاسی فعلی ایران، که بر پایه ولایت فقیه استوار است، از مفهوم بغی برای توجیه سرکوب مخالفان سیاسی و اعدام آن‌ها استفاده می‌کند.[7] این کاربرد، بغی را از یک مفهوم فقهی تاریخی به ابزاری حقوقی برای حفظ قدرت تبدیل کرده است.[7] برای مثال، در اعتراضات گسترده مانند جنبش سبز (۱۳۸۸ش)، اعتراضات آبان ۱۳۹۸ش، و اعتراضات زن، زندگی، آزادی (۱۴۰۱ش)، مخالفان اغلب به عنوان "باغی" یا "محارب" (که گاهی با بغی هم‌پوشانی دارد) متهم می‌شوند.[7] این اتهام، امکان صدور احکام سنگین مانند اعدام را فراهم می‌کند، حتی اگر اقدامات مخالفان غیرمسلحانه باشد.[7] | رژیم سیاسی فعلی ایران، که بر پایه ولایت فقیه استوار است، از مفهوم بغی برای توجیه سرکوب مخالفان سیاسی و اعدام آن‌ها استفاده می‌کند.[7] این کاربرد، بغی را از یک مفهوم فقهی تاریخی به ابزاری حقوقی برای حفظ قدرت تبدیل کرده است.[7] برای مثال، در اعتراضات گسترده مانند جنبش سبز (۱۳۸۸ش)، اعتراضات آبان ۱۳۹۸ش، و اعتراضات زن، زندگی، آزادی (۱۴۰۱ش)، مخالفان اغلب به عنوان "باغی" یا "محارب" (که گاهی با بغی هم‌پوشانی دارد) متهم می‌شوند.[7] این اتهام، امکان صدور احکام سنگین مانند اعدام را فراهم می‌کند، حتی اگر اقدامات مخالفان غیرمسلحانه باشد.[7] | ||