کنفرانس «ایران بهپاخاسته در مقابل رژیم اعدامها»
کنفرانس «ایران بهپاخاسته در مقابل رژیم اعدامها»، به تاریخ ۴شهریور ۱۴۰۴، شهرداری منطقه ۱۷ پاریس با حضور مریم رجوی، رئیسجمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران، و همراهی شهرداران فرانسوی، نمایندگان منتخب و کارشناسان برجسته حقوقبشر برگزار شد. این رویداد، که توسط کمیتههای حامی ایران دموکراتیک و حقوقبشر سازماندهی شده بود، به یادبود قتلعام بیش از ۳۰,۰۰۰ زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷، اغلب از سازمان مجاهدین خلق ایران، و بررسی اعدامهای جاری رژیم ایران اختصاص داشت.
از شرکتکنندگان برجسته میتوان به ژانفرانسوا لوگاره، شهردار پیشین منطقه ۱ پاریس و رئیس بنیاد مطالعات خاورمیانه؛ ژوفروا بولار، شهردار منطقه ۱۷؛ ژیلبر میتران، رئیس بنیاد فرانسلیبرته؛ پروفسور هرتا دویبلر گملین، وزیر پیشین دادگستری آلمان؛ یواخیم روکر، رئیس پیشین شورای حقوقبشر سازمان ملل؛ پروفسور جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای ایران؛ مارک الیس، مدیر اجرایی انجمن بینالمللی وکلا؛ دومینیک آتیاس، رئیس پیشین فدراسیون کانونهای وکلای اروپا؛ آلن ویوین، وزیر پیشین امور اروپایی فرانسه؛ ولفگانگ شومبورگ، قاضی پیشین دادگاه کیفری بینالمللی؛ سونیا بیسرکو، رئیس کمیته هلسینکی صربستان؛ و ژاک بوتو، معاون شهردار پاریس مرکزی اشاره کرد. همچنین، مادران و بازماندگان قربانیان مانند مادر ابراهیمپور، نیلوفر عظیمی، آزاده عالمی و آرمان حبیبی شهادتهایی ارائه کردند.
سخنرانیها بر نقض حقوقبشر در ایران، از جمله بیش از ۱۰۰,۰۰۰ اعدام از سال ۱۳۵۷، با ۶۵۰ مورد در سال ۲۰۲۴، و تخریب گورهای جمعی مانند قطعه ۴۱ بهشت زهرا برای پنهان کردن جنایات علیه بشریت متمرکز بود. گزارش ۲۰۲۴ جاوید رحمان اعدامهای دهه ۶۰ را نسلکشی و جنایت علیه بشریت خواند و خواستار محاکمه عاملان شد. مقالهای در تیر ۱۴۰۴ در خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، قتلعام ۱۳۶۷ را «تجربه موفق تاریخی» نامید که لزوم تحقیقات سازمان ملل را برجسته کرد.
شرکتکنندگان سیاست مماشات غرب را محکوم کرده و خواستار قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی، بسته شدن سفارتخانههای ایران بهعنوان مراکز تروریسم، و حمایت از برنامه ۱۰ مادهای رجوی شدند. این برنامه چشماندازی برای ایران دموکراتیک، سکولار، بدون اعدام، با برابری جنسیتی، آزادی بیان، حقوق اقوام و غیرهستهای ارائه میدهد. بیش از ۱۰۰۰ شهردار فرانسوی بیانیهای در رد دیکتاتوری سلطنتی و مذهبی و تأیید NCRI بهعنوان بدیل مشروع امضا کردند. کنفرانس با شعار «زن، مقاومت، آزادی» و تأکید بر همبستگی جهانی و ضرورت پایان دادن به مصونیت برای جلوگیری از جنایات آینده به پایان رسید.
سخنان افتتاحی و تأکید بر حافظه تاریخی
ژان فرانسوا لوگاره، شهردار پیشین منطقه ۱ پاریس، سخنان خود را با تأکید بر اهمیت حافظه تاریخی و یادبود قتلعام ۱۳۶۷ آغاز کرد. وی با اشاره به سالگرد آزادی پاریس، ارتباط نمادین آن را با مبارزه برای آزادی در ایران برقرار کرد. او قتلعام سال ۱۳۶۷ را یادآور «قتل بیش از ۳۰ هزار قربانی تنها در عرض چند هفته» دانست و بر ضرورت یادبود این واقعه تأکید کرد. وی همچنین به مقاومت بیوقفه سازمان مجاهدین خلق ایران اشاره کرد و گفت: «نزدیک به ۶۰ سال است که بیوقفه در حال مبارزه است. و در طول همه این دههها، مبارزه قهرمانانه و خستگیناپذیر مقاومت ایران دستآوردهایی داشته است. امروز رژیم آخوندها بیش از هر زمان دیگری تضعیف شده است.»[۱]
حمایت از مقاومت و برنامه ۱۰ مادهای مریم رجوی
ژوفروا بولار، شهردار منطقه ۱۷ پاریس، میزبانی این کنفرانس را «مایه خرسندی بسیار» خواند و حمایت قاطع خود را از مبارزه شجاعانه زنان و مردان ایرانی برای آزادی و دموکراسی اعلام کرد. وی با محکوم کردن مجازات اعدام، به نصب بنر بزرگ تصاویر زندانیان سیاسی محکوم به مرگ بر ساختمان شهرداری اشاره کرد و گفت: «در کشوری همچون فرانسه، مهد حقوقبشر، مجازات اعدام غیرقابل پذیرش است.» او حمایت بیقید و شرط خود را از برنامه ۱۰ مادهای مریم رجوی اعلام کرد و این برنامه را «چشماندازی روشن و دموکراتیک از آینده ایران» دانست که خواستار لغو مجازات اعدام، برابری زن و مرد، جدایی دین و دولت و احترام به حقوق اقلیتها است. وی همچنین به بیانیه بیش از ۱۰۰۰ شهردار فرانسوی اشاره کرد که خواهان قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی هستند.[۱]
مهمترین نکات سخنرانی مریم رجوی
مریم رجوی، رئیسجمهور برگزیده مقاومت ایران، در سخنرانی خود در کنفرانس پاریس، به تشریح وضعیت حقوقبشر در ایران، دلایل اصلی سرکوب و برنامه مقاومت برای تضمین آزادیها در آینده پرداخت. مهمترین نکات سخنرانی وی به شرح زیر است:
۱. بیلان قتلعام و اعدام رژیم
- ابعاد هولناک اعدامها: وی با اشاره به اعدامهای اخیر بهروز احسانی و مهدی حسنی و محکومیت به اعدام ۱۴ زندانی سیاسی دیگر، از آمار بالای اعدامها در دوره پزشکیان (۱۶۳۰ نفر در یک سال) و ماه ژوئیه (۱۱۴ نفر) پرده برداشت.
- دلیل اصلی سرکوب: رجوی ریشه این رویکرد دیوانهوار را در ترس رژیم از مردم و نگرانی از دست دادن کنترل اوضاع دانست. او اعتراضات روزمره مردم به گرانی، فقر و نبود امکانات را زمینهساز این سرکوبها قلمداد کرد.
- مصونیت از مجازات: دلیل دیگر این جنایات را فرهنگ مصونیت از مجازات خواند. او تأکید کرد کسانی که امروز مرتکب جنایت میشوند، همان عاملان قتلعام دهه ۶۰ و بهویژه ۱۳۶۷ هستند که هرگز مجازات نشدند.
۲. افشای جنایتهای گذشته و ادامه کارزار دادخواهی
- قتلعام ۱۳۶۷: رجوی به فتوای خمینی که منجر به قتلعام ۳۰۰۰۰ زندانی سیاسی، عمدتاً از اعضای مجاهدین خلق، شد، اشاره کرد. وی کتاب «نسلکشی مجاهدین- قتلعام ۶۷ در شهرستانها» را سندی غیرقابل انکار برای این جنایات دانست.
- تخریب مزار شهیدان: او از اقدام رژیم برای تخریب قطعه ۴۱ قبرستان بهشت زهرا که محل دفن اعدامشدگان دهه ۶۰ است، انتقاد کرد و این عمل را تلاشی برای پوشاندن آثار جنایت علیه بشریت خواند.
- مخالفت با هر دو دیکتاتوری: رجوی با تأکید بر اینکه مقاومت ایران مخالف هر دو دیکتاتوری شاه و شیخ است، گفت: «رژیم شاه هم وجود زندانیان سیاسی را تکذیب میکرد، اما بعد از انقلاب همه دیدند که او وحشیانهترین شکنجهها را علیه زندانیان سیاسی اعمال میکرد.»
۳. فراخوان برای تغییر سیاست غرب و حمایت از مقاومت
- انتقاد از مماشات: وی سیاست چهار دهه گذشته غرب را «به بنبست رسیده» خواند و علت آن را «نادیده گرفتن مهمترین عنصر یعنی مردم ایران و مقاومت سازمانیافته آن» دانست.
- راهحل اصلی: رجوی تأکید کرد که راهحل نه جنگ خارجی است و نه مماشات، بلکه سرنگونی بهدست مردم و مقاومت ایران است.
- فراخوان به عدالت: وی از کشورهای اروپایی خواست از اقدام استرالیا در اخراج سفیر رژیم به دلیل اقدامات تروریستی تبعیت کنند و سفارتخانههای رژیم را که «لانههای تروریسم و جاسوسی» هستند، تعطیل کنند.
۴. برنامه مقاومت ایران برای «ایران فردا»
- شالوده اصلی حکومت آینده: وی آزادی و عدالت را «شالوده اصلی هر حکومت دموکراتیک» دانست و تأکید کرد که بدون آن، «هرج و مرج و انتقامجویی» جایگزین قانون میشود.
- حقوقبشر در ایران آزاد: رجوی به برنامه مقاومت ایران برای تضمین حقوقبشر بر اساس اعلامیه جهانی حقوقبشر و میثاقهای بینالمللی اشاره کرد، از جمله:
- لغو حکم اعدام و منع شکنجه
- آزادی کامل بیان، عقیده و مذهب
- لغو قوانین شریعت آخوندی
- انحلال سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات
- برپایی نظام قضایی مستقل
- شعار مقاومت: او سخنان خود را با شعار «زن- مقاومت-آزادی» و «نه به حجاب اجباری، نه به دین اجباری و نه به حکومت اجباری» به پایان رساند و ابراز امیدواری کرد که روزی در تهران آزاد شده از حاضران استقبال کند.[۲]
شهادتنامههای تکاندهنده
یکی از بخشهای احساسی کنفرانس، شهادت مادر ابراهیمپور، از اعضای مقاومت ایران بود. او به شرح رنجها و فداکاریهای خانوادهاش پرداخت. او از شهادت همسر، دو فرزند و دیگر اعضای خانوادهاش در راه مبارزه با رژیم گفت. او با صدایی سرشار از اندوه و غرور، به اعدام فرزندانش اشاره کرد و گفت: «پسر بزرگم... یک روز قبل از ازدواجش شهید شد. تو خیابون داشت میرفت، پاسدارا بستنش به رگبار... این پسرم چهار ماه... زیر شکنجه بود. معلوم نشد زیر شکنجه شهید شد یا تیر خلاص بهش زدن. جسدش رو من تونستم بگیرم... تمام استخوانش شکسته بود... ۳۰ نفر از فامیلای من، از بستگان من، شهید شدن.» او در سخنانش، به اعتصاب غذای زندانیان و کانونهای شورشی در داخل ایران درود فرستاد.[۱]
ضرورت پاسخگو کردن عاملان جنایت
پروفسور هرتا دویبلر گملین، وزیر پیشین دادگستری آلمان، پس از شنیدن سخنان مادر ابراهیمپور، از عمق تأثر خود سخن گفت. وی با اشاره به تجارب خود در دوران آپارتاید در آفریقای جنوبی و حکومتهای دیکتاتوری در شیلی و آرژانتین، اظهار داشت که «ما به خوبی میدانیم که امیدی به گذار وجود دارد.» او تأکید کرد: «همه ما باید در برابر ماشین مرگبار اعدام و مجازات اعدام رژیم آخوندها در ایران صدای خود را بلند کنیم... امروز ما اعمال وحشتناک قتلعام ۱۳۶۷ را به یاد میآوریم و همگی احساس شرم میکنیم که جنایتکاران مسئول آن هنوز به دادگاه سپرده نشدهاند. جای آنها آنجا است، باید مورد حسابرسی قرار بگیرند و محکومیت به زندان در انتظارشان باشد.»[۱]
تحلیل وضعیت بینالمللی و داخلی رژیم
سفیر یواخیم روکر، رئیس پیشین شورای حقوقبشر سازمان ملل، به تضعیف فزاینده رژیم در عرصه بینالمللی اشاره کرد و گفت: «هر چه موقعیت خارجی ضعیفتر میشود، سرکوب و وحشت در داخل افزایش مییابد... این امر با حقایق تکاندهندهای پشتیبانی میشود: نزدیک به هزار اعدام در سال گذشته و تا ژوئیه امسال بیش از ششصد مورد.» او به گزارش پروفسور جاوید رحمان درباره قتلعام ۱۳۶۷ اشاره کرد و خواستار گنجاندن این موضوع در قطعنامه سالانه مجمع عمومی سازمان ملل شد. وی همچنین تأکید کرد که مذاکرات با رژیم ایران باید شامل لغو مجازات اعدام و آزادی زندانیان سیاسی باشد و این خواستهها «نباید پشتپرده بمانند بلکه باید روی میز باشند.»[۱]
جنایت علیه بشریت و نسلکشی
پروفسور جاوید رحمان، گزارشگر ویژه پیشین سازمان ملل برای ایران، در سخنان خود به طور صریح به جنایت علیه بشریت و نسلکشی اشاره کرد. وی به گزارش نهایی خود با عنوان «گزارش جنایات سبعانه» اشاره کرد و گفت: «دهها هزار مخالف سیاسی از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ هدف اعدامهای خودسرانه، فراقضایی، شکنجه و ناپدیدسازی اجباری قرار گرفتند... این جنایات مصداق بارز جنایت علیه بشریت در قالب قتل و نابودی و همچنین نسلکشی است.» او به سرمقاله خبرگزاری فارس اشاره کرد که قتلعام ۱۳۶۷ را «یک تجربه موفق تاریخی» خوانده و خواستار تکرار آن شده بود. رحمان تأکید کرد که «جامعه جهانی باید قاطعترین موضع را در برابر فرهنگ ریشهدار مصونیت در ایران اتخاذ کند.»[۱]
اهمیت صلاحیت قضایی جهانی و حفظ شواهد
دکتر مارک الیس، مدیر اجرایی انجمن بینالمللی وکلا، به ضرورت پاسخگویی حقوقی رژیم پرداخت. وی افزایش اعدامها و تخریب گورهای جمعی را «دو روی یک سکه حقوقی» دانست که با هدف تثبیت مصونیت از مجازات صورت میگیرد. او بر اصل صلاحیت قضایی جهانشمول تأکید کرد و گفت: «برخی جنایتها چنان هولناکاند... که همه دولتها باید صلاحیت خود را برای تحقیق و محاکمه آنها اعمال کنند... صرفنظر از اینکه جرم در کجا ارتکاب یافته یا ملیت مرتکب یا قربانی چه بوده است.» او با اشاره به پرونده حمید نوری در سوئد، این اصل را «یک مسیر امیدبخش برای پر کردن شکاف حسابرسی» دانست. وی سخنان خود را با این جمله به پایان برد: «ایران آزاد خواهد شد و تا آن لحظه جهان نظارهگر است، شواهد باید حفظ شوند و مرتکبان این جنایتها محاکمه خواهند شد.»[۱]
سخنان دومینیک آتیاس: یادبود، مقاومت، و لزوم مبارزه
دومینیک آتیاس، رئیس کانون وکلای اروپا، سخنان خود را با تأکید بر کلیدواژههای یادواره، سوگواری و مقاومت آغاز کرد. او قتلعام سال ۱۳۶۷ را «جنایت علیه بشریت» خواند و به اعدام سی هزار مرد، زن و نوجوان اشاره کرد. وی از اشرفالسادات احمدی، یکی از قربانیان زن، به عنوان «ستارهای در میان سی هزار ستاره» یاد کرد و با اشاره به تاریخچه مبارزاتی او در برابر هر دو رژیم شاه و آخوندها، بر شعار «نه شاه، نه ملا» تأکید کرد. آتیاس با محکوم کردن تخریب ۹۵۰۰ قبر در بهشت زهرا توسط رژیم، این عمل را «پلیدی مطلق» و تداوم جنایات علیه بشریت دانست. وی افزود: «رژیم ایران نخستین جلاد زنان در جهان است.» و از مریم اکبری منفرد به عنوان نماد مقاومت زنان زندانی یاد کرد.[۳]
شهادت نسلهای مقاومت: مبارزه از دل خانوادهها
این بخش از کنفرانس شاهد شهادتنامههای تأثیرگذاری از نسلهای جوان مقاومت بود. نیلوفر عظیمی به نمایندگی از نسل جوانی که در مقاومت متولد شده و رشد کرده است، سخن گفت. او با اشاره به سابقه مبارزاتی خانوادهاش علیه هر دو دیکتاتوری شاه و خمینی، از رنجهای مادرش فاطمه ضیایی آزاد، از بازماندگان «واحدهای ویژه» سرکوب زنان در زندان، و پدرش که هم در زمان شاه و هم در دوران خمینی زندانی شد، صحبت کرد. وی به شهادت عمویش در دوران شاه و دخترعمویش در حمله به کمپ اشرف در سال ۲۰۱۱ اشاره کرد و گفت: «چه در زمان دیکتاتوری شاه و چه تحت دیکتاتوری مذهبی، مجاهدین خلق و هوادارانشان همواره سرکوب شدهاند زیرا دیکتاتورها میدانند که این سازمان علیه هرگونه استبداد است.»
آزاده عالمی، نیز با صدایی لرزان از خاطرات کودکی خود در زندان اوین سخن گفت. او از صداهای قفلها و شکنجهها که مادرش را شبها از او جدا میکرد، یاد کرد و گفت: «در همین سلول بود که آموختم مقاومت یعنی چه... ما با یک یقین تزلزلناپذیر بزرگ شدیم: آزادی یک امتیاز نیست، این یک حق است.» وی بر ادامه مبارزه نسل خود تأکید کرد و خاطرنشان ساخت که «ما مبارزه میکنیم تا روزی دیگر هیچکس به خاطر عقایدش اعدام، شکنجه یا زندانی نشود.»
آرمان حبیبی نیز با تأکید بر عزم نسل جوان گفت: «ما، نسلهایی که هرگز ایران، کشور اصلی خود را ندیدهایم، به این مبارزه ادامه خواهیم داد تا مردم ایران به آزادی و دموکراسی که شایسته آن هستند، دست یابند.»[۱]
تحلیلهای حقوقی و قضایی: نیاز به عدالت و لغو اعدام
پروفسور ولفگانگ شومبورگ، قاضی دادگاه بینالمللی کیفری، در سخنان خود بر آینده بیعدالتی در ایران متمرکز شد. وی طرح ۱۰ مادهای مریم رجوی را «برنامهای درخشان» برای آیندهای بهتر دانست و گفت: «بدون حقیقت، عدالت وجود ندارد، و بدون عدالت، صلحی هم نخواهد بود.» او مجازات اعدام را در همه شرایط محکوم کرد و افزود که «قاضیای که صرفاً به دستور دولت حکم اعدام دهد، مرتکب قتل شده است.» وی با انتقاد از نبود قوه قضاییه مستقل در ایران، رژیم را «یک دولت قلابی، یک دولت شکستخورده» خواند و بر لزوم تمرکز بر راهحل سوم یعنی مقاومت سازمانیافته تأکید کرد. شومبورگ به شدت از ایده پسر شاه به عنوان جایگزین انتقاد کرد و او را «دلقکی آمریکایی» نامید و اظهار داشت: «باید این تصور پوچ... را کنار بگذاریم و بر راه حل واقعی تمرکز کنیم.»[۱]
مصونیت، سکوت و همدستی جامعه جهانی
سونیا بیسرکو، بنیانگذار کمیته هلسینکی برای حقوقبشر در صربستان، تجارب خود از جنگهای ترور و نسلکشی را با وضعیت ایران مقایسه کرد. او تحریک آشکار رژیم به تکرار قتلعام را جدی دانست و گفت: «رژیمی که هزاران نفر را در گورهای جمعی دفن کرد، اکنون آن کشتارها را به عنوان 'موفقیتی تاریخی' ستایش میکند.» وی افزود: «مصونیت عاملان قتلعام ۶۷ که به بالاترین مقامها رسیدند، رژیم را جسور کرده است... سکوت امروز یعنی همدستی.» او بر نقش حیاتی هیئت حقیقتیاب سازمان ملل برای تحقیق و افشاگری تأکید کرد.[۱]
راهحل سیاسی: حمایت از مقاومت سازمانیافته
آلن ویوین، وزیر پیشین امور اروپایی فرانسه، بر لزوم فشار آوردن بر رهبران سیاسی تأکید کرد تا «در گرداب مذاکرات بیپایان فرو نرویم.» او گفت: «باید به شکل متحد و با بالاترین قاطعیت عمل کنیم.» وی به خطر دستیابی رژیم به سلاح هستهای اشاره کرد و آن را «فاجعهبار» خواند.
ژاک بوتو، معاون شهردار پاریس، با تأکید بر حمایت طولانیمدت خود از مقاومت ایران، بر این باور بود که مقاومت تنها پاسخ مشروع به دیکتاتوری است. وی گفت: «چه دیکتاتوری سلطنت گذشته باشد و چه استبداد مذهبی حاکم... باید روشن بگوییم: نه شاه، نه شیخ.» او شورای ملی مقاومت ایران را «تنها آلترناتیو مشروع و واقعی» در برابر رژیم آخوندها دانست و خواستار حمایت قاطع جامعه بینالمللی از این شورا شد.[۱]
پاسخگو کردن عاملان جنایت
کنفرانس «ایران بپاخاسته در مقابل رژیم اعدامها» بیش از یک رویداد سیاسی، به منزله یک فراخوان بینالمللی برای عدالت و پاسخگویی بود. سخنرانان در این نشست، با ارائه شهادتها و تحلیلهای حقوقی، ابعاد مختلف نقض فاحش حقوقبشر در ایران را برجسته کردند. از شهادتهای تکاندهنده قربانیان تا تحلیلهای حقوقی درباره جنایت علیه بشریت، همه بر این نکته تأکید داشتند که سکوت جامعه جهانی در برابر جنایتهای گذشته، زمینهساز تکرار آنها در آینده است. این کنفرانس بر ضرورت حمایت از مقاومت سازمانیافته، لغو مجازات اعدام و پاسخگو کردن عاملان جنایتهای دهه ۶۰ و پس از آن تأکید کرد. شرکتکنندگان معتقد بودند که راه حل داخلی برای تغییر در ایران وجود دارد و با ادامه مبارزه مقاومت، آیندهای آزاد و دموکراتیک برای مردم ایران قابل تحقق است.
منابع
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ پاریس – شهرداری منطقه ۱۷ - کنفرانس «ایران بپاخاسته در مقابل رژیم اعدامها» با حضور خانم مریم رجوی
- ↑ کنفرانس در شهرداری منطقه ۱۷ پاریس
- ↑ دومینیک آتیاس: آخوندها با ویرانکردن ۹۵۰۰قبر در قطعه ۴۱ بهشت زهرا بار دیگر جنایاتشان علیه بشریت را تداوم بخشیدند