اکبر (شاهرخ) دانشورکار

اکبر (شاهرخ) دانشورکار، (متولد ۱۳ شهریور ۱۳۴۵، تهران) زندانی سیاسی است که در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ دستگیر و زندانی شد. اکبر دانشورکار در خانواده‌ای مذهبی و سنتی به دنیا آمد. او در سال ۱۳۶۸ از رشته مهندسی عمران فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۳۷۸ در کنکور سراسری وارد رشته مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی شد. از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ به عنوان مهندس عمران در پروژه‌های ساختمانی و نیروگاهی مشغول به کار بود و دو بار به دلیل مقاومت در برابر فساد (عدم حمایت از اختلاس و انتقاد از بستگان وزیر نیرو) اخراج شد. شاهرخ دانشورکار متأهل و دارای یک فرزند است.

اکبر (شاهرخ) دانشورکار
شاهرخ دانشورکار.png
اکبر دانشورکار
زادروز۱۳ شهریور ۱۳۴۵
تهران
محل زندگیتهران
تحصیلاتمهندس عمران
از دانشگاهدانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
شناخته‌شده برایفعالان سیاسی، نهادهای حقوق بشری و مردم ایران
مخالفاننظام جمهوری اسلامی
دیناسلام
اتهام‌هابغی (قیام مسلحانه علیه نظام)، عصویت در سازمان مجاهدین خلق ایران
مجازات‌هامحکوم به اعدام

شاهرخ در جریان اعتراضات سراسری و در مراسم چهلم محسن شکاری مورد حمله نیروهای سرکوبگر قرار گرفت و دندان‌هایش شکسته و دستگیر شد. در پاییز ۱۴۰۲، او به همراه پنج نفر دیگر (وحید بنی عامریان، بابک علیپور، محمد تقوی سنگدهی، پویا قبادی بیستونی و ابوالحسن منتظر) دستگیر و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. در بند ۲۰۹، تحت شکنجه‌های شدید، از جمله شلاق، ضرب و شتم مکرر، حبس انفرادی طولانی مدت و تهدید به مرگ با اسلحه قرار گرفت.

اکبر دانشورکار به اتهام بغی (قیام مسلحانه) و عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران محاکمه شد. دادگاه در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری برگزار شد و در ۱ دسامبر ۱۴۰۳ به اعدام محکوم شد. این دادگاه تنها ۱۰ دقیقه طول کشید و بر اساس هیچ مدرک معتبری، تنها اعترافات اجباری تحت فشار، بود. او همچنین به ۵ سال زندان به اتهام «توطئه علیه امنیت ملی» و ۱۰ سال زندان به اتهام «تشکیل گروه‌های غیرقانونی» محکوم شد.

شاهرخ در بند ۲۰۹ تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روانی قرار گرفت. گزارش‌ها حاکی از آن است که او مدت‌ها در سلول انفرادی نگهداری شده و از تماس با خانواده و دسترسی به حساب بانکی محروم بوده است. شرایط در بند ۴ زندان اوین، جایی که او در آن نگهداری می‌شود، شامل محدودیت‌های شدیدی است. تلاش برای انتقال او به زندان قزلحصار در فروردین ۱۴۰۴، با مقاومت زندانیان مواجه شد.

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵ از خطر اعدام شش زندانی سیاسی، از جمله اکبر (شاهرخ) دانشورکار، خبر داد و خواستار توقف فوری برنامه‌های اعدام، لغو احکام و آزادی آنها شد.

سازمان‌های حقوق بشری مانند دیده‌بان حقوق بشر و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواستار اقدام فوری برای رسیدگی به ادعاهای شکنجه، دسترسی به وکلا و خانواده‌ها و لغو مجازات اعدام شده‌اند. خانواده‌ها سعی کرده‌اند از طریق تجمعاتی در سنقر، رشت و مقابل زندان اوین، صدای زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را به گوش جهانیان برسانند و فعالان حقوق بشر نیز از طریق کمپین‌هایی مانند #نه_به_اعدام در شبکه‌های اجتماعی، تلاش کرده‌اند تا آگاهی‌بخشی در مورد این زندانیان سیاسی را افزایش دهند.

اکبر دانشورکار در نامه‌ای از زندان اوین در تاریخ ۱۹ آذر ۱۴۰۳، با اشاره به شجاعت کسانی که جان خود را برای میهن و آزادی فدا کرده‌اند، اظهار داشت که از اعدام نمی‌ترسد و جان خود را برای ایران فدا خواهد کرد. او تأکید کرده است که اعترافاتش تحت فشار و تهدید بوده است.

تا فروردین ۱۴۰۴، مجازات اعدام اجرا نشده است، اما تهدید اعدام همچنان قریب‌الوقوع است. خانواده‌ها در مقابل زندان اوین اعتراض کرده‌اند و جامعه بین‌المللی برای جلوگیری از اجرای این احکام، کمپین و فشار ایجاد کرده است.

همچنین در تاریخ جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین هنگام بازگرداندن زندانیان سیاسی از زندان فشافویه به زندان اوین، اقدام به جداسازی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام کردند. بر اساس گزارش سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، این عمل با زور و ضرب‌وشتم شدید همراه بود. اکبر دانشور کار و ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شدند.[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

پیشینه و تحصیلات

اکبر دانشورکار، که به نام شاهرخ نیز شناخته می‌شود، در ۱۳ شهریور ۱۳۴۵ در محله‌ای سنتی و مذهبی در تهران به دنیا آمد. او در خانواده‌ای با ریشه‌های کارگری و فرهنگی بزرگ شد؛ پدرش کارگر کارخانه و مادرش خانه‌دار بود که با ارزش‌های عدالت‌جویانه تربیتش را شکل دادند. شاهرخ از کودکی به مسائل اجتماعی علاقه نشان داد و در دوران دبیرستان، به‌ویژه در مدرسه نمونه دولتی شریعتی تهران، به‌عنوان دانش‌آموزی فعال در بحث‌های گروهی درباره حقوق کارگران شناخته شد.[۱][۲][۱۴]

اکبر دانشورکار پس از اخذ دیپلم در رشته ریاضی و فیزیک در سال ۱۳۶۹، با رتبه ۳۷۸ در کنکور سراسری ۱۳۷۰ وارد رشته مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی شد. او در این دانشگاه به دلیل توانایی‌های فنی‌اش مورد توجه اساتید قرار گرفت و در پروژه‌های تحقیقاتی مرتبط با بهینه‌سازی سازه‌ها مشارکت کرد. پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۳۷۵، به‌عنوان مهندس عمران در پروژه‌های ساختمانی و نیروگاه‌های برق مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۹۸ در این حوزه فعالیت داشت. با این حال، دو بار به دلیل مخالفت با فساد مالی و انتقاد از بستگان وزیر نیرو از کار اخراج شد، که این تجربیات دیدگاه انتقادی او را تقویت کرد.[۳][۱۵][۴][۵]

فعالیت‌های مدنی

اکبر دانشورکار از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸، در چندین شرکت خصوصی و دولتی کار کرد و به دلیل تخصصش در طراحی سازه‌ها مورد توجه قرار گرفت. با این حال، دو بار از کار اخراج شد؛ اولین بار در سال ۱۳۸۵ به دلیل عدم همراهی با اختلاس در یک پروژه دولتی، و دومین بار در سال ۱۳۹۵ به دلیل انتقاد فنی از بستگان وزیر نیرو که منجر به نقص فنی در یک نیروگاه شد. این تجربیات، دیدگاه انتقادی او را نسبت به فساد در سیستم حکومتی تقویت کرد و او را به سمت فعالیت‌های مدنی سوق داد.[۱][۲][۳]

از سال ۱۳۹۸، با کاهش فرصت‌های شغلی، دانشورکار به‌عنوان پیک موتوری مشغول به کار شد تا هزینه‌های خانواده‌اش، شامل همسر و فرزند، را تأمین کند. در این دوره، او به عضویت گروه‌های غیر رسمی حمایت از حقوق کارگران درآمد و در تجمعات مسالمت‌آمیز شرکت کرد. دانشورکار در پاییز ۱۴۰۱، در جریان اعتراضات سراسری، به‌عنوان یکی از فعالان محلی در تهران، بیانیه‌هایی در حمایت از کارگران منتشر کرد و در چهلم محسن شکاری حضور داشت که منجر به حمله نیروهای سرکوبگر و شکستن دندان‌هایش شد.

این فعالیت‌ها، به‌ویژه پس از اعتراضات سراسری، او را به چهره‌ای شناخته‌شده در میان فعالان تبدیل کرد و زمینه‌ساز بازداشت‌های بعدی‌اش شد. پیشینه و تحصیلات او نشان‌دهنده ترکیبی از تخصص فنی و تعهد اجتماعی است که راهش را به سمت مبارزه با ظلم و بی‌عدالتی باز کرد.[۷][۴][۵]

اکبر دانشورکار همچنین در شبکه‌های اجتماعی با نام شاهرخ، مطالب انتقادی درباره نقض حقوق بشر و فساد اقتصادی منتشر می‌کرد که این پست‌ها هزاران بازدیدکننده داشت. او در سال ۱۴۰۲، به همراه گروهی از زندانیان سیاسی دیگر، کمپینی برای لغو احکام اعدام راه‌اندازی کرد که فشارهای بیشتری بر او وارد کرد. این فعالیت‌های مدنی، که ریشه در تجربیات کاری و اجتماعی‌اش داشت، او را به هدف اصلی سرکوب نهادهای امنیتی تبدیل کرد و مسیر زندگی‌اش را به سمت مبارزه با بی‌عدالتی هدایت کرد.[۹][۷][۱۱]

دستگیری‌ها و اعتصاب غذا

اکبر دانشورکار سابقه‌ای طولانی از دستگیری‌های متعدد دارد که از دهه ۱۳۶۰ آغاز شده است. اولین بازداشت او در سال ۱۳۶۸ به دلیل شرکت در تجمعات کارگری در تهران بود، که به یک سال حبس تعلیقی منجر شد. با تشدید فعالیت‌هایش در دهه ۱۳۹۰، او در سال ۱۳۹۷ به دلیل سازمان‌دهی اعتصاب پیک‌های موتوری در تهران بازداشت شد و دو ماه در بازداشتگاه وزرا تحت بازجویی قرار گرفت. این بازداشت‌ها، هرچند موقت، نشان‌دهنده توجه نهادهای امنیتی به او بود.[۱][۲]

آخرین و جدی‌ترین بازداشت او در ۱۳ دی ۱۴۰۲ رخ داد، زمانی که در جریان چهلم محسن شکاری توسط نیروهای امنیتی در تهران دستگیر شد. در این حادثه، او مورد ضرب‌وشتم شدید قرار گرفت و دندان‌هایش شکست؛ سپس به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. در بند ۲۰۹، او به همراه پنج زندانی دیگر (وحید بنی‌عامریان، بابک علیپور، محمد تقوی سنگ‌دهی، پویا قبادی بیستونی، و ابوالحسن منتظر)، تحت فشارهای شدید قرار گرفت.[۳][۵][۱۶]

در زندان، اکبر دانشورکار برای اعتراض به شرایط غیرانسانی دست به اعتصاب غذا زد. اولین اعتصاب او در بهمن ۱۴۰۲ آغاز شد و ۱۷ روز طول کشید، که به دلیل محرومیت از دسترسی به وکیل و خانواده بود. این اعتصاب با کاهش شدید وزن و مشکلات تنفسی برای او همراه بود. بهداری زندان از ارائه مراقبت‌های پزشکی کافی خودداری کرد و این وضعیت سلامت او را به خطر انداخت. اعتصاب غذا، که با حمایت فعالان حقوق بشر همراه شد، توجه بیشتری به پرونده او جلب کرد، اما فشارهای روانی بر او افزایش یافت.[۱۷][۱۵][۶]

در تیر ۱۴۰۳، دانشورکار بار دیگر اعتصاب غذا کرد، این بار برای اعتراض به انتقال اجباری به زندان قزل‌حصار که با مقاومت او و دیگر زندانیان مواجه شد. این اعتصاب ۱۲ روز ادامه داشت و منجر به وخامت بیشتر حال جسمی او شد، از جمله کاهش فشار خون و ضعف عمومی. این اقدامات اعتراضی، که ریشه در دفاع از حقوق خود و دیگر زندانیان داشت، نشان‌دهنده عزم او برای مقابله با شرایط غیرانسانی زندان بود.[۶][۱۴][۷]

شکنجه و زندان

اکبر دانشورکار پس از انتقال به بند ۲۰۹ زندان اوین در ۱۳ دی ۱۴۰۲، با شرایطی غیرانسانی و گزارش‌های تأییدشده از شکنجه مواجه شد. بر اساس گزارش‌های سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، آقای دانشورکار در روزهای اولیه بازداشت تحت ضرب‌وشتم شدید با باتوم و مشت قرار گرفت و برای چندین روز از خواب محروم شد تا به اعتراف اجباری تن بدهد. مأموران امنیتی با استفاده از روش‌هایی مانند تهدید به آزار خانواده‌اش و قرار دادن او در سلول‌های سرد و تاریک، فشار روانی را افزایش دادند. این شکنجه‌ها به‌ویژه پس از انتقال به سلول انفرادی تشدید شد، جایی که او به مدت ۴۵ روز بدون دسترسی به نور طبیعی یا تهویه مناسب نگهداری شد.[۱][۴][۵][۱۵]

خانواده دانشورکار در مصاحبه با مانیتورینگ حقوق بشر ایران اعلام کردند که او از مشکلات جسمی جدی، از جمله آسیب به ستون فقرات و خونریزی داخلی، رنج می‌برد که ناشی از ضرب‌وشتم‌های مکرر بوده است. در بهار ۱۴۰۳، تصاویر مخفیانه‌ای از آثار کبودی و زخم‌های عمیق روی بدن او توسط دیگر زندانیان منتشر شد که موجی از خشم عمومی را برانگیخت. به‌رغم درخواست‌های مکرر خانواده، بهداری زندان از ارائه دارو یا معاینه تخصصی خودداری کرد و وضعیت سلامتی او وخیم‌تر شد.[۱۴][۱۷][۶]

شرایط زندان اوین برای اکبر دانشورکار به شدت دشوار توصیف شده است. او در بند ۴ این زندان، که به دلیل شلوغی و فقدان امکانات بهداشتی معروف است، نگهداری می‌شود. در تلاشی برای انتقال او به زندان قزل‌حصار در فروردین ۱۴۰۴، دانشورکار و دیگر زندانیان با مقاومت مسالمت‌آمیز این اقدام را خنثی کردند، اما این مقاومت با تهدیدهای بیشتر همراه بود. این شرایط، که نقض آشکار کنوانسیون‌های حقوق بشر تلقی می‌شود، نشان‌دهنده شدت سرکوب علیه او بوده است.[۸][۶]

اتهامات و پروسه دادگاهی

اکبر دانشورکار با اتهامات متعددی در طول بازداشت‌هایش مواجه شد که هر بار با شدت بیشتری پیگیری شدند. پس از بازداشت در ۱۳ دی ۱۴۰۲، او به اتهاماتی نظیر «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی»، و «تشکیل گروه‌های غیرقانونی» متهم شد. این اتهامات عمدتاً بر اساس فعالیت‌های مدنی او، از جمله سازمان‌دهی تجمعات کارگری و انتشار مطالب انتقادی در شبکه‌های اجتماعی، استوار بود.[۱][۳][۱۷]

محاکمه او در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری برگزار شد و در ۱۰ آذر ۱۴۰۳ به پایان رسید. این جلسات به‌صورت غیرعلنی انجام شد و تنها ۱۰ دقیقه طول کشید، که انتقادات گسترده‌ای را به دنبال داشت. مطابق گزارش‌ها، مدارک ارائه‌شده در دادگاه، از جمله فایل‌های صوتی و اسناد، فاقد اعتبار قانونی بودند و صرفاً بر اساس اعترافاتی بود که تحت فشار و شکنجه اخذ شده بود. دانشورکار از حضور وکیل مستقل محروم بود و خانواده‌اش نیز اجازه حضور در دادگاه را نیافتند.[۱۵][۴][۱۴][۵]

صدور حکم اعدام

نتیجه این محاکمه، صدور حکم اعدام به همراه ۵ سال حبس برای «تبانی علیه امنیت ملی» و ۱۰ سال حبس برای «تشکیل گروه‌های غیرقانونی» بود. در مرحله تجدیدنظر که در بهمن ۱۴۰۳ برگزار شد، حکم اعدام تأیید شد، اما هیچ توضیحی درباره دلایل این تصمیم به وکلای مدافع ارائه نشد. فعالان حقوق بشر این روند را نمونه‌ای از استفاده ابزاری از سیستم قضایی برای سرکوب مخالفان سیاسی دانستند. این اتهامات و محاکمه ناعادلانه، پایه‌ای برای اعتراضات بعدی و جلب توجه بین‌المللی به پرونده او شد.[۸][۷]

واکنش‌های بین‌المللی و مواضع حقوق بشری

 
بیانیه سازمان عفو بین‌الملل برای ۵ زندانی محکوم به اعدام

حکم اعدام اکبر دانشورکار موجی از واکنش‌های بین‌المللی و مواضع قاطع ارگان‌های حقوق بشری را به دنبال داشت.

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای مورخ ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵، خطر قریب‌الوقوع اعدام او و پنج زندانی دیگر را اعلام کرد و خواستار توقف فوری برنامه‌های اعدام، لغو احکام، و آزادی آن‌ها شد. این بیانیه تأکید داشت که محاکمه ناعادلانه و شکنجه برای اخذ اعترافات، نقض آشکار حقوق بشر است. همچنین، دیده‌بان حقوق بشر و شورای حقوق بشر سازمان ملل از دولت ایران خواستند تا ادعاهای شکنجه را بررسی کرده و دسترسی به وکیل و خانواده را فراهم کند.[۷][۱۰]

پارلمان فلامان بلژیک در اقدامی فوری، قطعنامه‌ای در فوریه ۲۰۲۵ تصویب کرد که اجرای احکام اعدام، از جمله حکم اعدام اکبر دانشورکار، را محکوم کرد و از جامعه جهانی خواست برای نجات جان این زندانیان اقدام کند. این قطعنامه، به‌عنوان نمادی از فشار بین‌المللی، توجه رسانه‌ها را به وضعیت او جلب کرد.

همچنین، ۳۰۹ کارشناس بین‌المللی در نامه‌ای به سازمان ملل، خواستار دخالت فوری برای جلوگیری از موج اعدام‌ها در ایران شدند و پرونده دانشورکار را نمونه‌ای از سرکوب سیاسی دانستند. انجمن‌ها و شخصیت‌های سیاسی نیز با ارسال نامه‌ای، از رژیم ایران خواستند تا از اجرای احکام خودداری کند.[۸][۱۰][۹]

در داخل ایران، سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی، از جمله دانشورکار، شد و آن را نقض حقوق بشر خواند. کانون حقوق بشر ایران نیز با انتشار گزارش‌هایی، شرایط زندان اوین و شکنجه‌ها را مستند کرد و از سازمان ملل خواست فشار بر رژیم ایران را افزایش دهد. سازمان حقوق بشری هه‌نگاو این حکم را بخشی از سرکوب سیستماتیک مخالفان دانست و مداخله فوری جامعه‌ی جهانی را خواستار شد. همچنین رسانه‌هایی آزاد با پوشش گسترده، توجه جهانی را به این پرونده معطوف کردند.[۳][۱۸][۴][۵]

اطلاعیه شورای ملی مقاومت

شورای ملی مقاومت ایران، نیز با صدور اطلاعیه‌ای حکم اعدام اکبر دانشورکار و ۵ زندانی سیاسی هوادار مجاهدین خلق دیکر را محکوم کرد و ارگان‌های بین‌مللی و جامعه‌ی جهانی خواستار اقدام فوری برای نجات جان آن‌ها و آزادی همه‌ی زندانیان سیاسی شد. در این اطلاعیه آمده است:

«قضاییه جلادان ۶ زندانی سیاسی، ابوالحسن منتظر، پویا قبادی، وحید بنی‌عامریان، بابک علی‌پور، علی‌اکبر دانشور کار و محمد تقوی را پس از ماهها بازجویی و شکنجه به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، «تشکیل دسته یا جمعیت با هدف برهم زدن امنیت کشور»، «تخریب اموال عمومی با استفاده از سلاح لانچر»، به اعدام محکوم کرد.

این احکام جنایتکارانه توسط قاضی جنایتکار ایمان افشاری رئیس بیدادگاه ضدانقلاب شعبه ۲۶ تهران صادر شد. همین بیدادگاه مجتبی و علی تقوی برادران محمد تقوی را به زندان و تبعید محکوم کرد.

ابوالحسن منتظر ۶۵ ساله، لیسانسیه معماری از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ است و در سال‌های ۹۷ و ۹۹ نیز چند بار دستگیر و زندانی شده است. وی آخرین بار در دی ۱۴۰۲ دستگیرشده و از بیماریهای قلبی، ریوی، کلیه و آرتروز رنج می‌برد.

پویا قبادی ۳۲ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً نیز دو بار دستگیرشده است.

وحید بنی عامریان، ۳۲ ساله، فوق‌لیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری جمعاً چهار سال زندانی بوده است.

بابک علیپور ۳۳ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.

علی‌اکبر دانشور کار ۵۷ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.

محمد تقوی ۵۸ ساله از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ و ۷۰ است. پیش از این نیز او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان به‌سر برده بود.

مجتبی و علی تقوی صرفاً به‌خاطر این‌که برادران محمد تقوی هستند به زندان و تبعید محکوم شده‌اند.

خامنه‌ای جنایتکار بیهوده تلاش می‌کند با اعدام فرزندان مردم ایران مانع از قیام خلق و سرنگونی نظام منحوس ولایت فقیه شود. اما جوانان شورشگر زمین را در زیرپایش به لرزه درخواهند آورد.

مقاومت ایران شورای امنیت، کمیسرعالی و شورای حقوق‌بشر و دیگر ارگانهای ذیربط ملل متحد و هم‌چنین اتحادیه اروپا و کشورهای عضو را به اقدام فوری برای نجات جان این زندانیان و آزادی عموم زندانیان سیاسی فرامی‌خواند.

دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران

۱۰ آذر۱۴۰۳ (۳۰نوامبر۲۰۲۴)»[۱۹]

بلاتکلیفی و بی‌خبری خانواده

پس از صدور حکم اعدام اکبر دانشورکار در ۱۰ آذر ۱۴۰۳، او وارد دوره‌ای از بلاتکلیفی طولانی‌مدت شد که همچنان ادامه دارد. تا اوت ۲۰۲۵، هیچ تاریخ مشخصی برای اجرای حکم اعلام نشده و آقای دانشورکار در بند ۴ زندان اوین در شرایط نامعلوم نگهداری می‌شود. این بلاتکلیفی، که بیش از هشت ماه (تا تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۴) به طول انجامیده، فشار روانی شدیدی بر او و خانواده‌اش وارد کرده است. مقامات زندان از ارائه هرگونه اطلاعات به وکیل یا خانواده خودداری می‌کنند و حتی از انتقال نامه‌های او به بیرون جلوگیری می‌شود.[۱][۱۴][۱۵]

خانواده دانشورکار با بی‌خبری مطلق از وضعیت او دست‌وپنجه نرم می‌کنند. پدرش، که به دلیل بیماری قلبی در بستر افتاده، در مصاحبه‌ای با صدای بازداشت‌شدگان فریاد زد: «اعدام فرزندم را متوقف کنید» و از نهادهای بین‌المللی کمک خواست. مادر او نیز بارها به زندان اوین مراجعه کرده، اما مأموران از ملاقات حضوری یا حتی تماس تلفنی ممانعت کرده‌اند. این بی‌خبری، که از دی ۱۴۰۲ آغاز شده، سلامت روانی خانواده را به خطر انداخته و آن‌ها را در وضعیت دشواری قرار داده است.[۱۷][۶][۵]

تجمعات اعتراضی خانواده

 
تجمع اعتراضی خانواده اکبر دانشورکار و خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین

خانواده اکبر دانشورکار و حامیانش در واکنش به بلاتکلیفی و بی‌خبری از وضعیت او، دست به برگزاری تجمعات اعتراضی متعدد زده‌اند. اولین تجمع در ۵ فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) در مقابل زندان اوین برگزار شد، که با حضور مادر، همسر، و جمعی از فعالان حقوق بشر همراه بود.

این گردهمایی با شعارهایی مانند «آزادی شاهرخ» و «نه به اعدام» برگزار شد و شرکت‌کنندگان پلاکاردهایی با تصاویر آقای دانشورکار و مطالبی درباره نقض حقوقش به دست داشتند. نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور و بازداشت موقت برخی معترضان، از جمله همسر او، این تجمع را سرکوب کردند.[۱۸][۴][۲۰]

تجمعات بعدی در شهرهای دیگر نیز گسترش یافت. در ۱۲ فوریه ۲۰۲۵ (۲۳ بهمن ۱۴۰۳)، خانواده و حامیان اکبر دانشورکار در سنقر تجمع کردند و با خواندن بیانیه‌ای، خواستار لغو حکم اعدام و دسترسی به دانشورکار شدند. این اقدام با حضور گسترده‌تر، از جمله کارگران و دانشجویان، همراه بود، اما با مداخله نیروهای انتظامی و تهدید به استفاده از زور متوقف شد.

در رشت نیز در ۱۹ فوریه ۲۰۲۵ (۳۰ بهمن ۱۴۰۳)، تجمعی با حضور فعالان محلی برگزار شد که با پخش اعلامیه‌هایی درباره وضعیت آقای دانشورکار، توجه عمومی را جلب کرد.[۱۴][۵][۹]

فعالان حقوق بشر با راه‌اندازی کمپین‌هایی مانند #Save6Lives و #نه_به_اعدام در شبکه‌های اجتماعی، از این تجمعات حمایت کردند. در ۲۵ فوریه ۲۰۲۵ (۶ اسفند ۱۴۰۳)، خانواده بار دیگر در مقابل زندان اوین تجمع کرد و با ارسال نامه‌ای به سازمان ملل، خواستار اعزام هیئتی برای بررسی وضعیت زندانیان شد، اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌اند. این تلاش‌ها، که با مقاومت شدید مقامات مواجه شده، نشان‌دهنده عزم خانواده و حامیان برای جلب توجه جهانی به وضعیت دانشورکار است.[۱۰][۱۵][۸]

جداسازی زندانیان محکوم به اعدام و وضعیت کنونی

 
هشدار سازمان‌های حقوق بشری نسبت به خطر اعدام ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام

در جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران، در اوایل تیرماه ورودی زندان اوین مورد اصابت جنگنده‌های اسرائیل قرار گرفت که پس از آن بسیاری از زندانیان سیاسی را به زندان فشافویه منتقل کردند. در تاریخ جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین هنگام بازگرداندن زندانیان سیاسی از زندان فشافویه به زندان اوین، اقدام به جداسازی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام کردند.

بر اساس گزارش سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، این عمل با زور و ضرب‌وشتم شدید همراه بود و شش زندانی، از جمله اکبر دانشورکار، بابک علیپور، پویا قبادی بیستونی، محمد تقوی سنگ‌دهی، وحید بنی‌عامریان، و ابوالحسن منتظر، به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شدند. گزارش مانیتورینگ حقوق بشر ایران تأیید می‌کند که پنج نفر از این زندانیان، از جمله دانشورکار، با استفاده از خشونت فیزیکی و تهدید به اسلحه از دیگر زندانیان جدا شدند و به زندان قزلحصار منتقل شدند،

اقدامی که با مقاومت آن‌ها و اعتراضات داخل زندان مواجه شد. پیش از این نیز رژیم ایران تلاش کرده بود که زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را از زندان اوین به زندان قزلحصار منتقل کند، زندانی که معمولاً برای اجرای حکم اعدام است. این جداسازی‌ها که با هدف افزایش فشار بر زندانیان سیاسی انجام شد، منجر به مجروح شدن برخی از آن‌ها گردید، اما جزئیات بیشتری درباره محل دقیق یا شرایط نگهداری آن‌ها ارائه نشده است.[۱۶][۱۲][۱۳]

وضعیت کنونی اکبر دانشورکار پس از این انتقال همچنان نامعلوم است. خانواده او از زمان جداسازی در ۱۷ مرداد، هیچ اطلاعی از وضعیت او دریافت نکرده‌اند و وکلایش نیز از دسترسی به او محروم مانده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که انتقال به قزلحصار با هدف انزوای بیشتر و آماده‌سازی برای اجرای احتمالی احکام اعدام صورت گرفته، که نگرانی‌ها را درباره سلامت جسمی و روانی او تشدید کرده است. فعالان حقوق بشر این اقدام را نقض حقوق زندانیان و تلاشی برای سرکوب بیشتر می‌دانند و خواستار نظارت بین‌المللی بر وضعیت او شده‌اند.[۱۲][۷]

اطلاعیه شورای ملی مقاومت

شورای ملی مقاومت ایران با صدور اطلاعیه‌ای از کمیسرعالی و شورای حقوق‌بشر و گزارشگر ویژه و سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق‌بشر خواستار اقدام فوری برای نجات جان اکبر دانشورکار و ۴ زندانی سیاسی دیگر شد. در این اطلاعیه آمده است:

«جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین

گفته می‌شود آنها به زندان قزلحصار محل اجرای احکام اعدام برده شده‌اند

فراخوان بین‌المللی به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این زندانیان و نجات جان آنها

دژخیمان خامنه‌ای بامداد جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ زندانیان سیاسی را که اوایل تیرماه از اوین به فشافویه منتقل کرده بودند به زندان اوین برگرداندند. اما ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام وحید بنی عامریان، پویا قبادی، شاهرخ دانشور کار، محمد تقوی و بابک علیپور را با ضرب‌وشتم از سایر زندانیان جدا کرده و به مکان نامعلوم منتقل کردند. گفته می‌شود آنان به زندان قزلحصار برده شده‌اند، زندانی که محل اجرای احکام اعدام است.

این زندانیان در آذر ۱۴۰۳ به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، توسط شعبه ۲۶ بیدادگاه ضدانقلاب تهران به ریاست دژخیم «ایمان افشاری» به اعدام محکوم شده بودند.

بابک علیپور ۳۴ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.

پویا قبادی ۳۳ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً دو بار دستگیرشده است.

شاهرخ دانشور کار ۵۸ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.

محمد تقوی ۵۹ ساله از زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ و ۷۰ است. او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان بود. .

وحید بنی عامریان، ۳۳ ساله، فوق‌لیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری مجموعاً چهار سال زندانی بوده است.

مقاومت ایران، کمیسرعالی و شورای حقوق‌بشر و گزارشگر ویژه و سازمانهای بین‌المللی مدافع حقوق‌بشر را به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این ۵ زندانی و نجات جان آنان که در معرض اعدام قرار دارند، فرامی‌خواند. اطلاع از وضعیت همه زندانیان انتقالی و آنچه در جریان انتقال بر سر آنها آمده ضروری است.

دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران

۱۷ مرداد ۱۴۰۴ (۸ اوت ۲۰۲۵).»[۱۳]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ زندانی سیاسی اکبر (شاهرخ) دانشورکار کیست؟ - کانون حقوق بشر ایران 1
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ معرفی زندانی سیاسی محکوم به اعدام، اکبر دانشورکار - صدای بازداشت‌شدگان 1
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی شد - سازمان حقوق بشر ایران 1
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ تهران؛ هشت زندانی سیاسی به اعدام و حبس محکوم شدند - سازمان حقوق بشری هه‌نگاو 1
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ۵٫۷ ۵٫۸ زندانیان سیاسی محکوم به اعدام: دادخواهی ما دعوتی است به ایستادن در برابر حکم اعدام - ایران اینترنشنال
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ تلاش حکومت برای انتقال زندانیان سیاسی محکوم به اعدام از اوین به قزل‌حصار - سازمان حقوق بشر ایران 2
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ درخواست اقدام فوری عفو بین‌الملل برای شش زندانی سیاسی در معرض خطر اعدام پس از محاکمه ناعادلانه - آفتابکاران
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ تصویب قطعنامه فوری «اعدام قریب‌الوقوع زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران» در پارلمان فلامان بلژیک - سازمان مجاهدین خلق
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ نامه انجمن ها و شخصیتهای سیاسی برای جلوگیری از اعدام زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران - سیمای آزادی
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۳۰۹ کارشناس بین‌المللی خواستار دخالت فوری سازمان ملل برای نجات زندانیان سیاسی ایران از موج اعدام‌ها شدند - رادیو زمانه
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ اکبر دانشورکار - نمادهای آزادی
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ انتقال ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام به قزلحصار - مانیتورینگ حقوق بشر ایران 2
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین - ایران افشاگر
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ ۱۴٫۴ ۱۴٫۵ گزارش وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران - مانیتورینگ حقوق بشر ایران 1
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ ۱۵٫۴ ۱۵٫۵ محکومیت ۸ متهم سیاسی به اعدام و حبس تعزیری - حقوق بشر در ایران
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ انتقال گسترده زندانیان سیاسی به زندان اوین و جداسازی خشونت‌آمیز شش زندانی سیاسی محکوم به اعدام - سازمان حقوق بشری هه‌نگاو 2
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ پدر در بستر بیماری فریاد می‌زند: اعدام فرزندم را متوقف کنید - صدای بازداشت‌شدگان 2
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ تجمع خانواده زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین - کانون حقوق بشر ایران 2
  19. محکومیت جنایتکارانه ۶زندانی سیاسی به اعدام به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین خلق و قیام مسلحانه - سازمان مجاهدین خلق 2
  20. صدور احکام اعدام برای ۶ زندانی سیاسی در اوین - صدای آمریکا