۴۸۰
ویرایش
کاربر:Poori/صفحه تمرین ۳: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
واژه "بغی" در زبان عربی و فقه اسلامی، ریشه در معانی لغوی مانند "تجاوز"، "ستم" و "سرکشی" دارد. از نظر لغوی، بغی به معنای درگذشتن از حد اعتدال، تکبر، و تجاوز ناپسند است. | واژه "بغی" در زبان عربی و فقه اسلامی، ریشه در معانی لغوی مانند "تجاوز"، "ستم" و "سرکشی" دارد. از نظر لغوی، بغی به معنای درگذشتن از حد اعتدال، تکبر، و تجاوز ناپسند است. | ||
در اصطلاح فقهی، بغی به معنای "خروج" یا شورش علیه حاکم مشروع اسلامی است. <sup><ref name=":1">[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%BA%DB%8C بغی] - ویکی شیعه</ref></sup> فقیهان شیعه امامیه، بغی را عمدتاً در باب جهاد بحث کرده‌اند و آن را جرمی علیه امنیت سیاسی و حاکمیت نظام اسلامی می‌دانند. این مفهوم با هدف حفظ ثبات جامعه اسلامی و ارزش‌های دینی جرم‌انگاری شده، زیرا امنیت سیاسی پیش‌نیاز دفاع از مصالح پنج‌گانه (عقل، دین، جان، مال و ناموس) است. با این حال، ماهیت بغی – آیا حدی است یا تعزیری، عمومی یا سیاسی، و مطلق یا مقید – محل بحث‌های گسترده‌ای در فقه و حقوق بوده است. <ref name=":0">[https://hoquq.iict.ac.ir/article_13665.html بررسی جرم بغی در فقه امامیه و حقوق ایران]</ref> | در اصطلاح فقهی، بغی به معنای "خروج" یا شورش علیه حاکم مشروع اسلامی است. <sup><ref name=":1">[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%BA%DB%8C بغی] - ویکی شیعه</ref></sup> | ||
فقیهان شیعه امامیه، بغی را عمدتاً در باب جهاد بحث کرده‌اند و آن را جرمی علیه امنیت سیاسی و حاکمیت نظام اسلامی می‌دانند. این مفهوم با هدف حفظ ثبات جامعه اسلامی و ارزش‌های دینی جرم‌انگاری شده، زیرا امنیت سیاسی پیش‌نیاز دفاع از مصالح پنج‌گانه (عقل، دین، جان، مال و ناموس) است. با این حال، ماهیت بغی – آیا حدی است یا تعزیری، عمومی یا سیاسی، و مطلق یا مقید – محل بحث‌های گسترده‌ای در فقه و حقوق بوده است. <ref name=":0">[https://hoquq.iict.ac.ir/article_13665.html بررسی جرم بغی در فقه امامیه و حقوق ایران]</ref> | |||
==معنای لغوی بغی در لغتنامه‌های مشهور== | ==معنای لغوی بغی در لغتنامه‌های مشهور== | ||
در لسان العرب (ابن منظور)، بغی به معنای "طلب کردن چیزی همراه با تجاوز و تعدی" تعریف شده، که شامل معانی مانند ظلم، ستم، تجاوز از حد اعتدال، و حتی حسد و کبر است؛ همچنین بر دو نوع پسندیده (مانند احسان) و ناپسند تقسیم می‌شود.[8] | در لسان العرب (ابن منظور)، بغی به معنای "طلب کردن چیزی همراه با تجاوز و تعدی" تعریف شده، که شامل معانی مانند ظلم، ستم، تجاوز از حد اعتدال، و حتی حسد و کبر است؛ همچنین بر دو نوع پسندیده (مانند احسان) و ناپسند تقسیم می‌شود.[8] | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۱: | ||
در دوران معاصر، به ویژه پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضد سلطنتی در ایران]]، مفهوم بغی توسط برخی فقیهان و قانونگذاران ایرانی تعمیم یافته و به خروج علیه "نظام جمهوری اسلامی" به عنوان نماینده حاکمیت اسلامی اطلاق می‌شود. <sup><ref name=":0" /></sup> این تعمیم، بر اساس دیدگاه‌هایی مانند کاشف‌الغطاء (متوفی ۱۲۲۸ق) است که خروج بر نائبان عام یا خاص امام را نیز بغی می‌شمارد. <sup><ref name=":1" /></sup> | در دوران معاصر، به ویژه پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضد سلطنتی در ایران]]، مفهوم بغی توسط برخی فقیهان و قانونگذاران ایرانی تعمیم یافته و به خروج علیه "نظام جمهوری اسلامی" به عنوان نماینده حاکمیت اسلامی اطلاق می‌شود. <sup><ref name=":0" /></sup> این تعمیم، بر اساس دیدگاه‌هایی مانند کاشف‌الغطاء (متوفی ۱۲۲۸ق) است که خروج بر نائبان عام یا خاص امام را نیز بغی می‌شمارد. <sup><ref name=":1" /></sup> | ||
[[روح‌الله خمینی]] '''بغی''' | [[روح‌الله خمینی]] '''بغی''' را به مخالفت با «حکومت اسلامی» گسترش داده و آن را «در حکم کفر» قلمداد کرده است. <ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_121964/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B5%DB%8C حقوق کیفری اختصاصی] - سایت خمینی</ref> | ||
این دیدگاه معاصر، برخلاف علمای گذشته که بغی را منحصر به امام معصوم می‌دانستند، آن را به مخالفت با "ولایت فقیه" و نظام جمهوری اسلامی تعمیم می‌دهد. <sup><ref name=":1" /></sup> برای مثال، در قانون مجازات اسلامی ایران (مصوب ۱۳۹۲ش)، مواد ۲۸۷ و ۲۸۸ بغی را جرم‌انگاری کرده‌اند: | این دیدگاه معاصر، برخلاف علمای گذشته که بغی را منحصر به امام معصوم می‌دانستند، آن را به مخالفت با "ولایت فقیه" و نظام جمهوری اسلامی تعمیم می‌دهد. <sup><ref name=":1" /></sup> برای مثال، در قانون مجازات اسلامی ایران (مصوب ۱۳۹۲ش)، مواد ۲۸۷ و ۲۸۸ بغی را جرم‌انگاری کرده‌اند: | ||
ماده ۲۸۷ بیان می‌کند که گروهی که علیه اساس نظام جمهوری اسلامی قیام مسلحانه کند، باغی محسوب شده و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به اعدام محکوم می‌شوند. < | ماده ۲۸۷ بیان می‌کند که گروهی که علیه اساس نظام جمهوری اسلامی قیام مسلحانه کند، باغی محسوب شده و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به اعدام محکوم می‌شوند. <ref>[https://wikihoghoogh.net/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B8%DB%B8_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی]</ref> | ||
ماده ۲۸۸ نیز برای اعضای گروه باغی که قبل از درگیری دستگیر شوند، حبس تعزیری درجه سه (اگر سازمان و مرکزیت وجود داشته باشد) یا درجه پنج (اگر از بین رفته باشد) پیش‌بینی کرده است. < | ماده ۲۸۸ نیز برای اعضای گروه باغی که قبل از درگیری دستگیر شوند، حبس تعزیری درجه سه (اگر سازمان و مرکزیت وجود داشته باشد) یا درجه پنج (اگر از بین رفته باشد) پیش‌بینی کرده است. <ref>[https://wikihoghoogh.net/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B8%DB%B8_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی]</ref> | ||
این مواد، بغی را جرمی حدی تلقی می‌کنند، در حالی که در فقه سنتی امامیه، آن را تعزیری می‌دانند. <sup><ref name=":0" /></sup> عناصر ضروری تحقق بغی در این قانون شامل وجود گروه متشکل، استفاده یا همراه داشتن سلاح، و قصد براندازی نظام است. <ref name=":1" /> برای بررسی این اتهام نیز رژیم ایران دادگاه انقلاب را تعیین کرده است و نه دادگاه کیفری عمومی؛ امری که نشان‌دهنده سیاسی انگاشته‌شدن این جرم است. <sup><ref name=":0" /></sup> | این مواد، بغی را جرمی حدی تلقی می‌کنند، در حالی که در فقه سنتی امامیه، آن را تعزیری می‌دانند. <sup><ref name=":0" /></sup> عناصر ضروری تحقق بغی در این قانون شامل وجود گروه متشکل، استفاده یا همراه داشتن سلاح، و قصد براندازی نظام است. <ref name=":1" /> برای بررسی این اتهام نیز رژیم ایران دادگاه انقلاب را تعیین کرده است و نه دادگاه کیفری عمومی؛ امری که نشان‌دهنده سیاسی انگاشته‌شدن این جرم است. <sup><ref name=":0" /></sup> | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۹: | ||
مکسابگصال خگ | مکسابگصال خگ | ||
[[اعدام در ایران|اعدام]] افراد زیر ۱۸ سال در سال ۱۳۶۰ در حالی انجام شد که آن سال هنوز قوانین مدونی در جمهوری اسلامی وجود نداشت و تمام افراد زیر ۱۸ سال با احکامی مانند «محارب»، «مفسد فی الارض» و «باغی» اعدام شدند. به نظر می‌رسد در غیاب قوانین مدون قضایی، حاکمان شرع دادگاه‌های انقلاب، سن بلوغ شرعی برای دختران (۹ سال) و پسران (۱۵ سال) را مبنای صدور و اجرای احکام اعدام قرار داده بودند. < | [[اعدام در ایران|اعدام]] افراد زیر ۱۸ سال در سال ۱۳۶۰ در حالی انجام شد که آن سال هنوز قوانین مدونی در جمهوری اسلامی وجود نداشت و تمام افراد زیر ۱۸ سال با احکامی مانند «محارب»، «مفسد فی الارض» و «باغی» اعدام شدند. به نظر می‌رسد در غیاب قوانین مدون قضایی، حاکمان شرع دادگاه‌های انقلاب، سن بلوغ شرعی برای دختران (۹ سال) و پسران (۱۵ سال) را مبنای صدور و اجرای احکام اعدام قرار داده بودند. <ref>[https://www.radiofarda.com/a/iran-1981-executions/32263793.html اعدام‌های سال ۱۳۶۰؛ غبارروبی از یک پرونده فراموش‌شده]</ref> | ||
==برخی از متهم شدگان== | ==برخی از متهم شدگان== | ||
[[قتل عام ۶۷]] | [[قتل عام ۶۷]] | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۷: | ||
[[ابوالحسن منتظر]] | [[ابوالحسن منتظر]] | ||
احسان روازژیان < | احسان روازژیان <ref name=":2">[https://iranwire.com/fa/features/131447-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%BA%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D9%82%D9%88%D9%87-%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%87-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%AF/ بغی چیست و قوه قضاییه چه می‌گوید؟]</ref> | ||
[[اکبر (شاهرخ) دانشورکار]] | [[اکبر (شاهرخ) دانشورکار]] | ||
اصغر دانشفر < | اصغر دانشفر <ref name=":2" /> | ||
امیر شاه‌ولایتی < | امیر شاه‌ولایتی <ref name=":2" /> | ||
امین سخنور < | امین سخنور <ref name=":2" /> | ||
بابک علی‌پور < | بابک علی‌پور <ref name=":2" /> | ||
[[پخشان عزیزی]] | [[پخشان عزیزی]] | ||
پویا قبادی < | پویا قبادی <ref name=":2" /> | ||
حسین اردستانی < | حسین اردستانی <ref name=":2" /> | ||
حمیدرضا سهل‌آبادی < | حسین محمدحسینی <ref name=":2" /> | ||
حمیدرضا سهل‌آبادی <ref name=":2" /> | |||
[[حیدر قربانی]] | [[حیدر قربانی]] | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۹: | ||
سلیمان شه‌بخش (۱۲ ساله) <sup>[8]</sup> | سلیمان شه‌بخش (۱۲ ساله) <sup>[8]</sup> | ||
[[شریفه محمدی]] < | [[شریفه محمدی]] <ref name=":2" /> | ||
شهاب نادعلی <sup>[9]</sup> | شهاب نادعلی <sup>[9]</sup> | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۶: | ||
عبدالغنی شه‌بخش | عبدالغنی شه‌بخش | ||
علی هراتی مختاری <ref name=":2" /> | |||
عیدو شه‌بخش | عیدو شه‌بخش | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۳۵: | ||
[[مجاهد کورکور]] | [[مجاهد کورکور]] | ||
مجتبی تقوی < | مجتبی تقوی <ref name=":2" /> | ||
محمد تقوی < | محمد تقوی <ref name=":2" /> | ||
[[مرضیه فارسی]] <sup>[10]</sup> | [[مرضیه فارسی]] <sup>[10]</sup> | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۴۵: | ||
نسیم غلامی‌فرد <sup>[10]</sup> | نسیم غلامی‌فرد <sup>[10]</sup> | ||
وحید بنی‌عامریان < | وحید بنی‌عامریان <ref name=":2" /> | ||
[[وریشه مرادی]] | [[وریشه مرادی]] | ||