سید محمد تقوی سنگدهی
سید محمد تقوی سنگدهی، (متولد ۱۳۴۶، آمل) زندانی سیاسی که توسط قوه قضاییه جمهوری اسلامی به اتهام «بغی» به اعدام محکوم شده است. محمد تقوی تحصیلات خود را در رشته هنر به پایان رساند. پیش از بازداشت، بهعنوان معلم هنر در مدارس رشت فعالیت میکرد و در فعالیتهای مدنی مانند حمایت از حقوق کارگران و کشاورزان شرکت داشت. اولین دستگیری او در سال ۱۴۰۱ به دلیل شرکت در تجمعات اعتراضی بود که به شش ماه حبس تعلیقی منجر شد.
با این حال، در ۱۳ دی ۱۴۰۲، در جریان اعتراضات چهلم محسن شکاری، توسط نیروهای امنیتی دستگیر و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. در این بند، او به مدت ۱۶۸ روز در سلول انفرادی نگه داشته شد و تحت شکنجههای جسمی و روانی، از جمله ضرب و شتم، محرومیت از خواب، و تهدید خانواده، قرار گرفت.
پس از پایان انفرادی، سید محمد تقوی به بند ۴ زندان اوین منتقل شد. او در آنجا از تماس تلفنی با خانواده و دسترسی به وکیل محروم بود. او در اعتراض به این شرایط، چندین بار دست به اعتصاب غذا زد که وضعیت جسمیاش را به شدت وخیم کرد.
اتهامات او شامل «بغی» (قیام مسلحانه علیه نظام)، «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی»، و «تشکیل گروههای غیرقانونی» بود که در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری بررسی شد. محاکمه تنها ۱۰ دقیقه طول کشید و بر اساس اعترافات اجباری تحت شکنجه به اعدام و ۱۵ سال حبس منجر شد.
پروسه دادگاهی با نقضهای گسترده حقوق بشر همراه بود و در دادگاه تجدیدنظر تأیید شد. بلاتکلیفی پس از حکم، همراه با بیخبری خانواده از وضعیت او، فشار روانی شدیدی وارد کرد. خانواده تقوی بارها در مقابل زندان اوین تجمع اعتراضی برگزار کردند که با سرکوب نیروهای امنیتی مواجه شد.
واکنشهای بینالمللی برجسته بود؛ سازمان عفو بینالملل در بیانیهای خطر اعدام قریبالوقوع شش زندانی سیاسی، از جمله سید محمد تقوی، را اعلام کرد و خواستار توقف فوری برنامههای اعدام شد. پارلمان فلامان بلژیک نیز قطعنامهای فوری تصویب کرد و از جامعه جهانی خواست برای نجات جان این زندانیان اقدام کند.
۳۰۹ کارشناس بینالمللی در نامهای به سازمان ملل، خواستار دخالت فوری برای جلوگیری از موج اعدامها شدند. سازمان حقوق بشر ایران و ههنگاو این حکم را محکوم کرده و آن را نمونهای از سرکوب سیستماتیک مخالفان دانستند.
در ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین اقدام به جداسازی زندانیان محکوم به اعدام کردند و محمد تقوی به همراه پنج زندانی دیگر با زور و ضرب به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شد. این اقدام با مقاومت زندانیان مواجه شد و نگرانیها درباره اعدام را افزایش داد.
پیشینه و تحصیلات
سید محمد تقوی سنگدهی یکی از زندانیان سیاسی شناختهشده ایران است که به خاطر فعالیتهای سیاسی و عقایدش توسط قوه قضاییه جمهوری اسلامی بارها بازداشت شده و هماکنون به اعدام محکوم شده است. او فردی متعهد و دارای پیشینه فعال در زمینه حقوق بشر و فعالیتهای سیاسی مدنی بوده و در سال ۱۳۶۴، نیز به دلیل هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران، بیش از ۳ سال در زندان اوین و زندان گوهردشت بوده است.
محمد تقوی دارای مدرک لیسانس در رشته گرافیک از دانشگاه تهران است. او در دورههای مختلف، در حوزههای سیاسی و اجتماعی فعال بوده است. به عنوان یک فعال سیاسی، تلاش کرده است که صدای مخالفان را در فضای بسته سیاسی ایران به گوش جهانیان برساند. سوابق فعالیتهای اجتماعی او نشان از تعهد عمیق به حقوق انسانی و آزادیهای مدنی دارد که همین امر موجب شده تا بارها توسط ماموران امنیتی زیر فشار و بازداشت قرار گیرد.[۱][۲]
فعالیتهای محمد تقوی بیشتر حول محور حمایت از زندانیان سیاسی و نقد سیاستهای سرکوبگرانه نظام صورت گرفته است. در محیط زندان نیز از این مواضع دست برنداشته و با انتشار نامهها و پارهای از اخبار، وضعیت زندانیان سیاسی را به بیرون اطلاعرسانی کرده است. این حساسیت و ایستادگی در برابر ظلم، او را به هدف اصلی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی تبدیل نموده است. با توجه به سوابق و نوع فعالیتهای محمد تقوی، دستگاه قضایی ایران اتهامات سنگینی علیه او مطرح کرده است.[۳][۴]
بازداشتها و پروسه زندان
سید محمد تقوی اولین بار به دلیل فعالیتهای سیاسی خود در سالهای دهه ۱۳۶۰، توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شد. سید محمد تقوی در خرداد ۱۴۰۰ به اتهام اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت کشور، دستگیر و به بند ۲۰۹ اوین منتقل شد. او توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، به ریاست قاضی ایمان افشاری از بابت اتهام «اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت کشور» به ۵ سال زندان و دو سال تبعید در کهنوج کرمان محکوم شد.
آقای تقوی در تاریخ ۶ اسفند ۱۴۰۱ آزاد شد و برای گذراندن ۲سال تبعید، از زندان گوهردشت به کهنوج در استان کرمان منتقل شد. اما بازداشت اسفندماه ۱۴۰۲ بهویژه، نقطه عطفی در زندگی او بود. در تاریخ ۴ اسفندماه ۱۴۰۲، ماموران امنیتی در شهرستان چالدران، وی را دوباره بازداشت کردند و به زندان ماکو منتقل نمودند. این بازداشت با شکنجهها و فشارهای شدید جسمی و روحی همراه بود.
پس از مدتی کوتاه، محمد تقوی از زندان ماکو به زندان اوین منتقل شد و در آنجا مدت طولانی در بند ۲۰۹ تحت شرایطی سخت و انفرادی نگهداری شد. گزارشی دقیق از کانون حقوق بشر ایران حاکی از آن است که وی نزدیک به ۱۶۸ روز در سلول انفرادی بود که این نوع نگهداری، اثرات مخربی بر سلامت جسمی و روانی وی بر جای گذاشت.
در طول دوره بازداشت، سید محمد تقوی با محرومیتهای جدی مواجه بود. امکان تماس تلفنی او با خانوادهاش پس از چهار ماه کامل قطع شد و هیچ ملاقات حضوری نیز به خانواده داده نشد. این محرومیتها باعث نگرانی عمیق خانواده و مدافعان حقوق بشر گردید و اعتراضات و تجمعات متعددی در مقابل زندان اوین شکل گرفت.
علاوه بر این، شرایط نگهداری در انفرادی برای وی به گونهای بوده که به لحاظ جسمانی و روانی بسیار آسیبزا بوده است. شکنجههای مکرر، فشارهای روحی و محدودیت شدید در دسترسی به امکانات پزشکی، خلق و خوی و سلامت او را تحت فشار جدی قرار داد.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در طول این مدت، نه تنها اجازه دسترسی به وکیل مستقل به محمد تقوی نداد، بلکه با استفاده از شکنجه و فشار، در صدد گرفتن اعترافات اجباری بود. این روند در تضاد آشکار با اصول دادرسی عادلانه و حقوق بشر قرار دارد و توسط نهادهای بینالمللی بارها مورد انتقاد قرار گرفته است.[۲][۳][۵]
شرایط طولانی بازداشت، انفرادی و محرومیت مطلق از تماس با دنیای بیرون، استرس و فشار روحی بالایی را به محمد تقوی وارد آورد که منجر به اعتصاب غذای مکرر وی نیز شد. اعتصاب غذاهای طولانی او عمدتاً جهت اعتراض به روند محاکمه ناعادلانه و شرایط غیرانسانی نگهداری در زندان بود. در مجموع، بازداشت و حبس طولانی سید محمد تقوی نمونهای ظالمانه از سرکوب سیاسی و نقض آشکار حقوق اولیه او است که بسیاری از فعالان حقوق بشر آن را محکوم کرده و خواستار آزادی یا حداقل رعایت حقوق قانونی وی شدهاند.[۲][۴][۶]
اتهامات و پرونده قضایی
اتهامات مطرح شده
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی اتهامات متعددی علیه سید محمد تقوی مطرح کرده است که مهمترین آنها عبارتند از: «بغی» (مبارزه مسلحانه با نظام)، عضویت در گروههای مخالف حکومت، اقدام علیه امنیت کشور، اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت داخلی و همکاری با سازمانهای خارج از کشور که نظام را تهدید میکنند. این اتهامات در شرایطی علیه او اعلام شده که روند ارائه دلایل و شواهد آن با عدم رعایت اصول دادرسی عادلانه و شفافیت همراه بوده است و رئیس دادگاهها از دفاع موثر وی جلوگیری کردهاند.[۲][۷]
روند دادگاه و نقض حقوق قضایی
محمد تقوی در دادگاههای بدوی و تجدیدنظر بدون دسترسی به وکیل مستقل و با برگزاری محاکمهای نمایشی محکوم شده است. جلسات دادگاه در بازداشتگاه ۲۰۹ و در شرایطی برگزار شده که متهم تحت فشارهای شدید روحی و جسمی قرار داشته و امکان دفاع عادلانه برایش فراهم نشده است. گزارشها به ممنوعیت دسترسی به وکیل انتخابی و استفاده از اعترافات اجباری تحت شکنجه به عنوان مدارک اصلی اشاره میکند.
در برخی از منابع همچنین به صدور حکم اعدام همراه با احکام تکمیلی مانند حبس تعزیری و تبعید برای محمد تقوی اشاره شده است. این احکام بدون ارائه دادگاه عادلانه و شفاف صادر شده و بنابر گزارشهایی، امکان تجدیدنظر عادلانه برای خانواده وجود ندارد. از همینرو موضع حقوقی پرونده بسیار نگرانکننده است.[۳][۴][۷][۸]
بلاتکلیفی و تاثیر آن بر خانواده
پس از صدور حکم، خانواده سید محمد تقوی همچنان دچار وضعیت بلاتکلیفی و عدم اطلاع دقیق از وضعیت او هستند. محرومیت از ملاقات، قطع تماسهای تلفنی، و بیخبریهای طولانی مدت، موجی از نگرانیهای عمیق را برای خانواده به همراه داشته است. تجمعات اعتراضی خانوادهها در مقابل زندان اوین بخشی از اعتراضها به این شرایط بوده است که با تلاش برای جلب توجه افکار عمومی و سازمانهای حقوق بشری همراه بوده است.[۶]
اعتصاب غذا و وضعیت جسمی و روانی
سید محمد تقوی در پی شرایط سخت و غیرانسانی نگهداری در زندان، بارها دست به اعتصاب غذا زده است. این اعتصابها در اعتراض به شکنجه، محرومیتهای شدید، بیخبری خانواده، و روند دادگاهی ناعادلانه صورت گرفته است. اعتصاب غذای ایشان یکی از نحوههای اعتراض مسالمتآمیز بود که توجه نهادهای حقوق بشری بینالمللی و رسانهها را به وضعیت نگرانکننده او جلب کرد. گزارشها حاکی از آن است که اعتصاب غذاهای طولانی مدت موجب وخامت وضعیت جسمانی محمد تقوی شده و سلامت عمومی او بهشدت آسیب دیده است.
نگهداری در سلول انفرادی، محرومیت از دسترسی به خدمات پزشکی و ممانعت از ملاقات خانواده تشدید کننده این شرایط بحرانی بوده است. از جمله مشکلات جسمانی گزارش شده، ضعف شدید، کاهش وزن قابل توجه، و علائم فشار روحی و افسردگی است که بر سلامت او تأثیر مخربی گذاشته است.
شکنجههای جسمی و روحی که محمد تقوی طی بازداشت و همچنین در زندان متحمل شده است، از جمله مواردی است که گزارشهای متعددی با جزئیات در مورد آن منتشر شده است. این شکنجهها شامل ضرب و شتم مکرر، تهدیدهای روانی، و فشار برای گرفتن اعترافات اجباری میشود. فشارهای روانی ناشی از بیخبری خانواده و آینده نامعلوم حکم اعدام نیز تأثیرات مخربی بر وضعیت روانی وی داشته است.
در نتیجه این شرایط طاقتفرسا، اعتصاب غذای طولانی مدت محمد تقوی نه تنها یک اعتراض سیاسی و حقوق بشری است، بلکه زنگ خطری است برای مقامات مسئول درباره وضعیت شکننده جسمی او. نهادهای بینالمللی همچون سازمان عفو بینالملل بارها نسبت به خطر برای جان او هشدار داده و خواستار مداخله فوری و رعایت حقوق پایهای محمد تقوی شدند.[۲][۵][۳]
واکنشها و حمایتهای داخلی و بینالمللی
بازداشت و محکومیت به اعدام سید محمد تقوی با واکنشهای گستردهای در داخل ایران و جامعه جهانی همراه شده است. از سوی خانواده و نزدیکان وی، تجمعات اعتراضی متعددی برگزار شده است؛ به طوریکه خانوادههای زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین بارها تجمع کردند و خواستار اطلاعرسانی شفاف درباره وضعیت فرزندان و توقف اجرای احکام اعدام شدند.
در سطح سازمانهای حقوق بشری نیز مواضع صریح و هشدارآمیزی علیه وضعیت زندانیان سیاسی از جمله سید محمد تقوی مطرح شده است. سازمانهایی مانند کانون حقوق بشر ایران، هرانا و حقوق بشر در ایران بارها نسبت به شکنجه، محاکمه ناعادلانه و خطر اعدام وی و سایر زندانیان سیاسی هشدار دادهاند.
عفو بینالملل نیز طی بیانیههایی، اقدام به فراخوانی فوری برای توقف اجرای حکم اعدام کرده و خواستار دسترسی فوری و بدون محدودیت این زندانیان به وکیل و خانواده شده است.[۶][۲][۵][۳]
در سطح بینالمللی، فشار بر جمهوری اسلامی به دلیل نقض حقوق زندانیان سیاسی افزایش یافته است. سازمانهای بینالمللی حقوق بشری و نهادهای مدافع حقوق بشر درخواستهایی برای دخالت سازمان ملل و ایستادگی در برابر موج اعدامهای سیاسی در ایران طرح کردهاند. همچنین، ۳۰۹ کارشناس بینالمللی در نامهای به سازمان ملل، خواستار دخالت فوری برای جلوگیری از موج اعدامها در ایران شدند و پرونده دانشورکار را نمونهای از سرکوب سیاسی دانستند.
انجمنها و شخصیتهای سیاسی نیز با ارسال نامهای، از رژیم ایران خواستند تا از اجرای احکام خودداری کند.[۹][۱۰][۱۱]
در این میان، شورای ملی مقاومت ایران نیز با صدور اطلاعیههای متعددی، حکم اعدام سید محمد تقوی و پنج زندانی سیاسی دیگر را بهشدت محکوم کرده و از جامعه جهانی خواسته است برای نجات جان این زندانیان وارد عمل شود.
این حمایتها و واکنشها در حالی است که قوه قضاییه جمهوری اسلامی همچنان بدون توجه به این فشارها، به سرکوب و اجرای احکام اعدام ادامه میدهد. انتقالهای مکرر زندانیان سیاسی محکوم به اعدام همچون سید محمد تقوی به زندانهای انفرادی و مکانهای نامعلوم، ابزاری برای فشار بیشتر بر آنان و خانوادهها محسوب میشود که با اعتراضات گستردهی نهادهای حقوق بشری روبرو شده است.
همچنین، رسانههای بینالمللی و شبکههای اجتماعی در بازتاب این وقایع نقش مؤثری داشتهاند و تلاش کردهاند صدای زندانیان سیاسی و خانوادههای آنها را به گوش جهانیان برسانند و در مقابل خشونتهای حکومت ایران ایستادگی کنند.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]
جداسازی و انتقال زندانیان سیاسی
در جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران، در اوایل تیرماه ورودی زندان اوین مورد اصابت جنگندههای اسرائیل قرار گرفت که پس از آن بسیاری از زندانیان سیاسی را به زندان فشافویه منتقل کردند. در تاریخ جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، مقامات زندان اوین هنگام بازگرداندن زندانیان سیاسی از زندان فشافویه به زندان اوین، اقدام به جداسازی زندانیان سیاسی محکوم به اعدام کردند.
بر اساس گزارش سازمان حقوق بشری ههنگاو، این عمل با زور و ضربوشتم شدید همراه بود و شش زندانی، از جمله سید محمد تقوی، بابک علیپور، پویا قبادی بیستونی، اکبر دانشورکار، وحید بنیعامریان، و ابوالحسن منتظر، به مکان نامعلوم یا زندان قزلحصار منتقل شدند. گزارش مانیتورینگ حقوق بشر ایران تأیید میکند که پنج نفر از این زندانیان، از جمله دانشورکار، با استفاده از خشونت فیزیکی و تهدید به اسلحه از دیگر زندانیان جدا شدند و به زندان قزلحصار منتقل شدند، اقدامی که با مقاومت آنها و اعتراضات داخل زندان مواجه شد.
پیش از این نیز رژیم ایران تلاش کرده بود که زندانیان سیاسی محکوم به اعدام را از زندان اوین به زندان قزلحصار منتقل کند، زندانی که معمولاً برای اجرای حکم اعدام است. این جداسازیها که با هدف افزایش فشار بر زندانیان سیاسی انجام شد، منجر به مجروح شدن برخی از آنها گردید، اما جزئیات بیشتری درباره محل دقیق یا شرایط نگهداری آنها ارائه نشده است.[۱۴][۱۶][۱۷]
اطلاعیه شورای ملی مقاومت
شورای ملی مقاومت ایران با صدور اطلاعیهای از کمیسرعالی و شورای حقوقبشر و گزارشگر ویژه و سازمانهای بینالمللی مدافع حقوقبشر خواستار اقدام فوری برای نجات جان سید محمد تقوی و ۴ زندانی سیاسی دیگر شد. در این اطلاعیه آمده است:
«جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین
گفته میشود آنها به زندان قزلحصار محل اجرای احکام اعدام برده شدهاند
فراخوان بینالمللی به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این زندانیان و نجات جان آنها
دژخیمان خامنهای بامداد جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ زندانیان سیاسی را که اوایل تیرماه از اوین به فشافویه منتقل کرده بودند به زندان اوین برگرداندند. اما ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام وحید بنی عامریان، پویا قبادی، شاهرخ دانشور کار، محمد تقوی و بابک علیپور را با ضربوشتم از سایر زندانیان جدا کرده و به مکان نامعلوم منتقل کردند. گفته میشود آنان به زندان قزلحصار برده شدهاند، زندانی که محل اجرای احکام اعدام است.
این زندانیان در آذر ۱۴۰۳ به اتهام «عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران»، «اجتماع و تبانی برضد امنیت»، «قیام مسلحانه در برابر حکومت»، توسط شعبه ۲۶ بیدادگاه ضدانقلاب تهران به ریاست دژخیم «ایمان افشاری» به اعدام محکوم شده بودند.
بابک علیپور ۳۴ ساله، لیسانسیه حقوق در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او پیش از این در آبان ۹۷، در رشت دستگیر و ۴ سال در زندان بود.
پویا قبادی ۳۳ ساله، مهندس برق در اسفند ۱۴۰۲دستگیر شد. او قبلاً دو بار دستگیرشده است.
شاهرخ دانشور کار ۵۸ ساله مهندس عمران در دی ۱۴۰۲دستگیر شد.
محمد تقوی ۵۹ ساله از زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ و ۷۰ است. او در سال ۱۳۹۹ دستگیر و سه سال به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین در زندان بود. .
وحید بنی عامریان، ۳۳ ساله، فوقلیسانس مدیریت در دی ۱۴۰۲ دستگیر شد. او از سال ۹۶ در چند نوبت دستگیری مجموعاً چهار سال زندانی بوده است.
مقاومت ایران، کمیسرعالی و شورای حقوقبشر و گزارشگر ویژه و سازمانهای بینالمللی مدافع حقوقبشر را به اقدام فوری برای اطلاع از وضعیت این ۵ زندانی و نجات جان آنان که در معرض اعدام قرار دارند، فرامیخواند. اطلاع از وضعیت همه زندانیان انتقالی و آنچه در جریان انتقال بر سر آنها آمده ضروری است.
دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران
۱۷ مرداد ۱۴۰۴ (۸ اوت ۲۰۲۵).»[۱۶]
منابع:
- ↑ معرفی سید محمد تقوی زندانی سیاسی محکوم به اعدام - صدای بازداشتشدگان
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ زندانی سیاسی سید محمد تقوی، بازگشت از سلول انفرادی پس از ۱۶۸ روز - کانون حقوق بشر ایران 1
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ گزارشی از وضعیت محمد تقوی، متهم سیاسی محبوس در زندان اوین - حقوق بشر در ایران 1
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ محرومیت زندانی سیاسی محمد تقوی از تماس تلفنی پس از چهار ماه نگهداری در ۲۰۹ اوین - کانون حقوق بشر ایران 2
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ نگهداری در انفرادی؛ گزارشی از آخرین وضعیت سیدمحمد تقوی - هرانا
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ تجمع خانواده زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل زندان اوین - کانون حقوق بشر ایران 3
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ محکومیت ۸ متهم سیاسی به اعدام و حبس تعزیری - حقوق بشر در ایران 2
- ↑ دستگاه قضایی خامنهای ۶ زندانی سیاسی را به اعدام محکوم کرد! - ایران آزادی
- ↑ تصویب قطعنامه فوری «اعدام قریبالوقوع زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران» در پارلمان فلامان بلژیک - سازمان مجاهدین خلق
- ↑ ۳۰۹ کارشناس بینالمللی خواستار دخالت فوری سازمان ملل برای نجات زندانیان سیاسی ایران از موج اعدامها شدند - رادیو زمانه
- ↑ نامه انجمن ها و شخصیتهای سیاسی برای جلوگیری از اعدام زندانیان سیاسی توسط رژیم ایران - سیمای آزادی
- ↑ تلاش حکومت برای انتقال زندانیان سیاسی محکوم به اعدام از اوین به قزلحصار - سازمان حقوق بشر ایران 2
- ↑ سازمان حقوق بشر ایران خواستار لغو حکم اعدام شش زندانی سیاسی شد - سازمان حقوق بشر ایران 1
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ انتقال گسترده زندانیان سیاسی به زندان اوین و جداسازی خشونتآمیز شش زندانی سیاسی محکوم به اعدام - سازمان حقوق بشری ههنگاو
- ↑ زندانیان سیاسی محکوم به اعدام: دادخواهی ما دعوتی است به ایستادن در برابر حکم اعدام - ایران اینترنشنال
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ جدا کردن ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام با اتهام عضویت در سازمان مجاهدین - ایران افشاگر
- ↑ انتقال ۵ زندانی سیاسی محکوم به اعدام به قزلحصار - مانیتورینگ حقوق بشر ایران