بحران محیط زیست در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

بحران محیط زیست در ایران، به مرحله‌ای فاجعه‌بار رسیده که تمامی جنبه‌های حیات طبیعی و انسانی را تهدید می‌کند. این بحران، که شامل خشکسالی شدید، تخریب جنگل‌ها و تالاب‌ها، آلودگی گسترده‌ی هوا و خاک، و فرونشست زمین است، ریشه در سیاست‌های مخرب و سوءمدیریت جمهوری اسلامی دارد. رژیم حاکم، با اولویت دادن به منافع سیاسی و اقتصادی خود، به‌ویژه از طریق نهادهایی مانند [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']]، نه‌تنها در حفاظت از [[محیط زیست ایران|'''محیط زیست''']] ناکام مانده، بلکه خود عامل اصلی تشدید این بحران‌هاست. پروژه‌های غیرعلمی سدسازی، که اغلب توسط شرکت‌های وابسته به سپاه اجرا شده‌اند، منابع آبی را نابود کرده و ۷۰ درصد دشت‌های ایران را خشکیده‌اند. تخریب جنگل‌های زاگرس و هیرکانی، که در دهه‌های اخیر به دلیل ویلاسازی، زمین‌خواری، و آتش‌سوزی‌های عمدی شدت گرفته، تنوع زیستی را به خطر انداخته است. تالاب‌های حیاتی مانند انزلی و میانکاله در آستانه‌ی نابودی کامل قرار دارند، که نتیجه‌ی بی‌توجهی به حق‌آبه‌ها و توسعه‌ی صنعتی غیرمسئولانه است. آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، به‌ویژه تهران، به دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی یارانه‌ای و فقدان استانداردهای زیست‌محیطی، سالانه میلیاردها دلار خسارت اقتصادی و هزاران مرگ زودرس به دنبال دارد. فرونشست زمین، که در ۴۲۳ دشت از ۶۰۹ دشت ایران گزارش شده، نتیجه‌ی برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی برای کشاورزی ناپایدار است. در این میان، سرکوب فعالان محیط زیست، که با اتهامات واهی مانند جاسوسی زندانی شده‌اند، نشان‌دهنده‌ی وحشت رژیم ایران از افشای جنایات زیست‌محیطی‌اش است. بودجه‌ی اندک سازمان حفاظت محیط زیست، که کمتر از ۰.۵ درصد بودجه‌ی ملی است، و فساد نهادینه‌شده در پروژه‌های عمرانی، توانایی مقابله با این بحران‌ها را از بین برده است. سپاه پاسداران، با تسلط بر پروژه‌های سدسازی، استخراج منابع، و حتی استقرار تأسیسات نظامی در مناطق حفاظت‌شده، نقش محوری در تخریب محیط زیست ایفا کرده است. این اقدامات، همراه با سیاست‌های جنگ‌افروزانه و انزوای بین‌المللی رژیم، مانع از همکاری‌های جهانی برای حفاظت از محیط زیست ایران شده است. با این حال، مقاومت مردمی و سازمان‌های غیردولتی، هرچند تحت فشار شدید، چشم‌اندازی برای تغییر ارائه می‌دهند. برنامه‌های پیشنهادی مانند توقف سدسازی غیرعلمی، احیای تالاب‌ها، و تقویت نظارت مردمی می‌توانند در صورت تغییر رژیم، راه را برای نجات محیط زیست ایران هموار کنند.<ref name=":0">[https://iranfreedom.net/%d9%85%d8%ad%db%8c%d8%b7-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%b3%d9%88%db%8c-%d9%88%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c/ محیط زیست ایران و آینده ای به سوی ویرانی - سایت ایران آزادی]</ref><ref name=":1">[https://article.mojahedin.org/i/%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D8%AE%D8%B7%D8%B1%D9%86%D8%A7%DA%A9 تخریب محیط‌زیست در ایران با ۴۰۰ پروژه خطرناک - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref name=":2">[https://www.aa.com.tr/fa/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF/2789443 بحران محیط‌زیست در ایران؛ بودجه اندک و مدیریت ناکارآمد - سایت آنادولو]</ref>