ایرانپدیا دانشنامه‌ی اپوزیسیون ایران است؛ دانشنامه‌ای مستند برای ایرانیانی که می‌خواهند روایت بدون سانسور و دقیق تاریخ صدساله‌ی ایران -به‌ویژه در چهل سال اخیر- را بدانند.
ایرانپدیا در ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد و هم‌اکنون (۲۱ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی) ۲٬۲۰۷ نوشتار دارد.
مقاله‌های این دانشنامه باید بی‌طرفانه و با استناد به منابع معتبر و بدون لحن تبلیغی و بدون پایمال کردن حق نشر دیگران باشند. مطالب ایرانپدیا همواره در حال تکمیل و بازتکمیل، ویرایش و بازویرایش است.
زنان پیشگام در قیام‌های ایران، نقش مهمی در تاریخ مبارزاتی مردم ایران داشته‌اند. نقش زنان در مبارزات علیه دیکتاتوری در ایران، از جنبش‌های پیشامشروطه تا اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، نشان‌دهنده‌ی شجاعت، فداکاری، و پیشتازی بی‌مانند آن‌ها در راه آزادی و عدالت است. این مقاله با نگاهی تاریخی و تحقیقی، مشارکت زنان ایرانی در قیام‌های کلیدی علیه دیکتاتوری‌های قاجار، پهلوی، و جمهوری اسلامی را بررسی می‌کند. در جنبش تنباکو (۱۲۶۹ شمسی)، زنان با اعتراض به امتیازات استعماری، زمینه‌ساز مقاومت‌های بعدی شدند. در انقلاب مشروطه (۱۲۸۵)، زنانی چون زینب پاشا و اعضای انجمن‌های مخفی زنان، با فداکاری و شهادت، به تحقق آرمان‌های مشروطه کمک کردند. در دوره‌ی پهلوی، زنان در انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷حضوری گسترده داشتند و چهره‌هایی چون فاطمه امینی با مقاومت در برابر ساواک شاه، الگویی برای نسل‌های بعد شدند. بیشتر بخوانید...
گیتی نظیری، (متولد خرداد ۱۳۳۷، تهران - درگذشته ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۱، تپه‌های اوین) کارمند شبکه تلویزیون و از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران بود که در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۱ در سن ۲۴ سالگی در زندان اوین اعدام شد. او در خانواده‌ای سیاسی و فرهنگی رشد یافت و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، در دانشکده فنی رادیو و تلویزیون تحصیل کرد. گیتی نظیری از دوران دانشجویی با آرمان‌های مجاهدین آشنا شد و پس از انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷، فعالیت‌های خود را در بخش کارمندی رادیو و تلویزیون آغاز کرد. پس از ۳۰ خرداد ۱۳۶۰، به دلیل فعالیت‌های گسترده‌اش به زندگی مخفی روی آورد، اما در ۵ اسفند ۱۳۶۰ دستگیر شد. او به مدت سه ماه تحت شکنجه‌های شدید قرار گرفت، اما از مواضع خود عقب‌نشینی نکرد و در نهایت به جوخه تیرباران سپرده شد. پیکر او در قطعه ۹۲ بهشت زهرا به‌صورت بی‌نام و نشان دفن شده است.
بیشتر بخوانید...
سمیه رشیدی
سمیه رشیدی، زندانی سیاسی محبوس در زندان قرچک ورامین، در ۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ به دلیل فعالیت‌های اعتراضی در محله جوادیه تهران بازداشت شد. نیروهای امنیتی با خشونت او را ضرب و شتم کردند، سرش را به دیوار کوبیدند و به صورت، شکم و پاهایش ضربه زدند، که منجر به کبودی و خونریزی شد. او ابتدا دو روز در بازداشتگاه آگاهی ۱۵ خرداد بازجویی شد و در ۶ اردیبهشت به بند زنان زندان اوین منتقل گردید. اتهامش «تبلیغ علیه نظام» است، اما بدون دادگاه و دسترسی به وکیل، پرونده‌اش بلاتکلیف مانده. در ۱۹ خرداد ۱۴۰۴ به بند ۲۰۹ اوین و پس از حمله موشکی اسرائیل به اوین در تیر ۱۴۰۴، به زندان قرچک تبعید شد. سمیه رشیدی به بیماری صرع مبتلا بود که با تشنج‌های ناگهانی و افت هوشیاری همراه است. از ابتدای بازداشت، از سردردهای شدید و تشدید بیماری شکایت داشت، اما بهداری زندان علائم را «تمارض» دانست و داروهای نامناسب تجویز کرد. شرایط غیربهداشتی، تراکم جمعیت، و کمبود دارو در زندان قرچک وضعیت او را وخیم‌تر کرد. او برای کارهای روزانه به کمک هم‌بندی‌ها وابسته بود. در ۲۵ شهریور ۱۴۰۴، پس از تشنج‌های مکرر، با تأخیر به بیمارستان مفتح ورامین منتقل شد و در ۲۹ شهریور به کما رفت. سطح هوشیاری‌اش به ۵ رسید و پزشکان وضعیت را «بحرانی و ناپایدار» توصیف کردند و از نجات جانش قطع امید نمودند. خانواده‌اش از ملاقات و اطلاعات درمانی محروم بود و نهادهای امنیتی وضعیت را به «خودکشی» نسبت می‌دهند تا مسئولیت را انکار کنند.
بیشتر بخوانید...
فرشته شبانی
فرشته شبانی، (متولد سال ۱۳۳۶، شیراز - درگذشته ۲۴ شهریور ۱۳۶۱، زندان سپاه شیراز) دانشجوی مهندسی و فعال سیاسی ایرانی، در ۲۴ شهریور ۱۳۶۱ توسط رژیم جمهوری اسلامی ایران در زندان سپاه شیراز اعدام شد. او در شیراز در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته مهندسی در تهران ادامه داد. شبانی به دلیل حساسیت به نابرابری‌های اجتماعی، در قیام ۱۳۵۷ علیه رژیم پهلوی مشارکت کرد و پس از انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷ به سازمان مجاهدین خلق ایران پیوست. با تعطیلی دانشگاه‌ها در انقلاب فرهنگی، به شیراز بازگشت و فعالیت‌هایش را ادامه داد. در سال ۱۳۶۱، به همراه همسرش، شهرام دهقان، دستگیر شد و طی ۹ ماه تحت شکنجه‌های شدید جسمی و روحی قرار گرفت. او با مقاومت در برابر بازجویی، حتی از افشای نام خود نیز خودداری کرد و جان دست‌کم هفت همرزم را حفظ نمود. شکنجه‌ها منجر به فلج شدن او در بیمارستان شد، که رژیم آن را به تزریق آمپول نادرست نسبت داد.
بیشتر بخوانید...
ایران پدیا دانشنامه‌ی اپوزیسیون ایران است. ایران پدیا در ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون (۲۱ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی) ۲٬۲۰۷ نوشتار دارد.
مقالات این دانشنامه باید بی‌طرفانه و با استناد به منابع معتبر و بدون لحن تبلیغی و بدون پایمال کردن حق نشر دیگران باشند. مطالب ایران پدیا مستمرا در حال تکمیل و بازتکمیل، ویرایش و بازویرایش است.
مطلب برگزیده
نوشتارهای جدید هفته
موضوعات اصلی